Dünya Sağlık Örgütü (WHO), şehirlerde kişi başına düşen yeşil alanın en az 9 metrekare olması gerektiğini, 10 ila 15 metrekarenin ise ideal olduğunu belirtmektedir.
Gelişmiş ülkelerde kişi başına düşen yeşil alan ortalama 20 metrekare civarındadır.
Yerel yönetimler, planlama çalışmalarında kişi başına düşen yeşil alan hedeflerini en az 15 metrekare olacak şekilde yapmalı.
Şehir sakinlerinden daha fazla sayıda ağaç olacak şekilde planlama yapması insanlarımız için büyük fayda sağlayacaktır.
Ağaçlandırma çalışmalarında ağaçlar, bölgesel iklim şartlarına uyumlu ve direnç yerli türler olmalı.
Yerel yönetimler, şehirlerinde yeni ağaçlandırma alanları oluşturmalı, ailelerin her doğan çocukları ve evlenen her bir çift için fidan dikim programları düzenlenmeli.
Yerel yönetimler herkesin kolayca ulaşacağı alanlara mahalle bahçeleri, kent ormanları, dere yataklarında yeşil koridorlar, çınar altı meydanları, yollara ve caddelere yağmur bahçeleri planlamalı ve uygulamaya koymalı.
E-5, TEM ve demiryolları çevresi, caddeler, meydanlar ve sokaklar ağaçlandırılmalı. Yol güzergahı üzerindeki yeşil alanlar, insanların yolculuk esnasında streslerini alır.
Korular, sulak alanlar ve sit alanları korunmalıdır.
Ağaçlar, şehrin can toprağını iyileştirmeye yardımcı olur.
Ağaçlandırma, ağaçsız araziye yeni ormanların dikildiği bir süreçtir.
Yeşil alanlar, şehirlerin en önemli yatırımlarından biridir. Şehirleri yaşanabilir yapan erişebilir olan yeşil alanlardır.
Şehirler, ormanlarla iç içe olduğu zaman insanlar daha sağlıklı ve mutlu olur.
Yeşil alansız şehirleşme olmaz. Ağaçsız şehirler, insanları hasta eder, erken ölümlerine neden olur.
Yukarıdaki şekilde görüldüğü gibi yeşil alanlar en düşük yerlerde "ısı adası" etkisi hakimdir. Bu nedenle, şehirleri ağaçlandırmak hatta duvarları sarmaşıklandırmak, şehrin kara beton ve asfalt yığınlarının yaydığı ısıyı azaltmak ve düzenlemek için bir çözüm olabilir.
Yaşanabilir şehirlerin kalbinde halka açık yeşil alanlar bulunmaktadır. Yeşil alanlar, şehirlerin akciğeridir.
Ağaçlar ve yeşil alanlar, karbon emer ve depolar, bu da kentsel alanlardaki ve çevresindeki iklim değişikliğinin etkilerini hafifletmeye yardımcı olur.
Ağaçlar ve yeşil alanlar, aynı zamanda mikro iklim şartlarını iyileştirir, ısınmada kullanılan enerjiyi yüzde 20-50 oranında azaltılmasına yardımcı olur.
Kentsel alanlardaki ağaçların stratejik yerleşimi ile hava, 8 dereceye (oC) kadar serinletir ve klima ihtiyacını yüzde 30 oranında azaltır. Kentsel ısı adası etkisini hafifletir.
Kentsel ağaçlar, mükemmel hava filtreleridir, havadaki zararlı kirleticileri uzaklaştırır ve solunum yoluyla ciğerlere kadar ulaşan PM2.5 gibi sağlık için çok zararlı ince parçacıkları filtre eder.
Ağaçlar, yollardan, caddelerden ve endüstriyel alanlardan salımlanan kirleticileri filtre eder ve gürültü kirliliğini azaltır.
Kentsel alanlardaki ve çevresindeki ormanlar, yüz milyonlarca insan için yüksek kaliteli tatlı su kaynaklarına katkıda bulunarak suyun filtrelenmesine ve düzenlenmesine yardımcı olur. Ormanlar, suları korur.
Suları dallarında ve topraklarında depoladıkları için su baskınlarını önler. Şehirlerde yeşil alanlar, yağmur suyunun toprak buluşmasını ve yeraltı su kaynaklarını beslenmesini sağlar.
İyi yönetilen ormanların ve şehirlerin içinde ve çevresinde bulunan ağaçlar, biyoçeşitliliği korumaya ve geliştirmeye yardımcı olur, birçok bitki ve hayvan için yaşam alanı, gıda ve koruma sağlar.
Kentler ve çevre bölgelerdeki ormanlar turizme yol açar, on binlerce iş alanları oluşturur ve şehir güzelleştirme şemalarını teşvik eder, dinamik, enerjik ve refah yeşili ekonomileri yaratır.
Ormanlar dahil olmak üzere kentsel yeşil alanlar, aktif ve sağlıklı yaşam tarzlarını teşvik eder, ruh sağlığını iyileştirir, hastalıkları önler ve insanların sosyalleşmesi sağlar.
Yeşil alan oranlarının daha fazla olduğu bölgelerde yaşayanlar, daha yüksek zihinsel sağlığa sahiptirler.
Şehirlerde ağaçlara, gökyüzüne ve kuş cıvıltılarına maruz kalmanın zihinsel sağlığı iyileştirdiği tespit edilmiştir.
Ağaçlar "Benim yaşamama müsaade ederseniz soluduğunuz havanızı filtre ederim, çocuklar için daha fazlasını yaparım" der.
Ağaçlandırmanın yapıldığı sürdürülebilir şehirleşme ile;
- Depresyonun ve stresin yüzde 42 azaldığı,
- Yerel sakinlerin genel ruh sağlığının yüzde 63 iyileştirdiği,
- Şiddet olaylarının yüzde 29 azaldığı,
- Sağlık harcamalarının azaldığı,
- İnsanlar temiz ve taze oksijenli bol hava soluduğu için obezite oranının, özellikle çocuklarda, düştüğü,
- İnsan sağlığı, özellikle çocuklar ve yaşlılar için çok tehlikeli olan PM10, PM2.5 ve diğer kirleticileri filtre ettiği,
- Gürültü kirliliği için yutak alanı olduğu,
- Yetişkin bir ağaç yılda havadaki 4,54 kg kirleticiyi filtre ettiği ve 118 kg taze oksijen ürettiği,
- Koku kirliliğini ve NOx kirliliğini absorbe ettiği,
- Bağışıklık sisteminin güçlendirdiği,
- Biyoçeşitlilik korunduğu,
- Şehrin havası kışın ılıman ve yazın özellikle 2-4 sıcaklık (oC) serinlettiği,
- Isı adası etkisini ve enerji tüketimini azalttığı,
- Yetişkin bir ağacın 150 kg sera gazı karbondioksiti (CO2) emdiği,
- E-5, TEM ve demiryolları çevresini, cadde, sokak ve meydanları estetikleştirdiği,
- Taze ve temiz havanın oluşmasını sağladığı,
- Yağmur çektiği,
- Yetişkin bir ağaç yılda 2.64 milyon litre taze oksijen ürettiği,
- Böceklerin doğal düşmanları ile iletişim kurduğu ve parazitlerin istilasını önlediği,
- 50 yaş üzeri bir ağacın $31,250 değerinde toprak erozyonunu önlediği,
tespit edilmiştir.
Yaban hayatı habitatı: Kuşlar, arılar, sincaplar, kelebekler, börtü böcekler barınak, yiyecek ve yuva için ağaçlara güvenirler. Dünya çapında ormanlar çok çeşitli hayvan yaşamı sağlar.
Yerel yönetimler, sağlıklı ve kaliteli yaşam için şehrini ağaçlandırmalı.
Londra şehir merkezinde insandan fazla ağaç var. Ağaçlar;
- Yaz ayların kavurucu sıcakların olduğu, saat 10-17 arasında, oluşan kötü ozonu,
- Dizel araçlardan salımlanan ve sağlık için çok zararlı PM10 ve PM2.5 kirleticileri,
- Fosil yakıtların eksik yanması sonucu oluşan gizli katil CO kirleticisini,
- Dizel araçlardan salımlanan ve kötü ozon oluşumuna neden olan NOx kirleticileri,
filtre eder.
Londra'da yapılan bir çalışmada, azot oksitler (NOx), PM10, PM2.5, kükürt dioksit (SO2) ve kötü ozon (O3) kirleticilerini ağaçların filtre ettikleri tespit edilmiştir.
Özellikle yaz aylarında oluşan kötü O3, ağaçlar tarafından filtre edildiği görülmektedir.
Londra'da ağaçlar;
- Toplam 18 bin 80 ton/yıl havayı kirleten gazları ve ince partikülleri bertaraf ediyor. (çevresel faydası 137 milyon $/yıl),
- Ozon (O3): 7 bin 904 ton/yıl bertaraf ediyor, (çevresel faydası 71,9 milyon $/yıl).
- 10 mikrometreden küçük partiküller (PM10): 5 bin 549 ton/yıl filtre ediyor, (çevresel faydası 33,1 milyon $/yıl).
- Azot dioksit (NO2): 3 bin 381 ton/yıl bertaraf ediyor, (çevresel faydası 30,4 milyon $/yıl).
- Kükürt dioksit (SO2): 962 ton/yıl bertaraf ediyor, (çevresel faydası 2,1 milyon $/yıl).
- Karbon monoksit (CO): 280 ton/yıl bertaraf ediyor, (çevresel faydası 357 bin $/yıl).
- Karbon depolama:16 bin 9 milyon ton (çevresel faydası 349 milyon $/yıl).
- Karbon bertarafı: 677 ton/yıl (çevresel faydası 14 milyon $/yıl).
- Bina enerji tüketim azaltımı: (çevresel faydası 44 milyon $/yıl).
- Azaltılmış karbon emisyonu: (çevresel faydası 1,3 milyon $/yıl).
- Uçucu organik bileşik emisyonları: 10 bin 864 metrik ton/yıl.
olarak hesaplanmıştır.
Londra ağaçlarının "hava kirliliğinin giderilmesi, karbon tutulması ve azaltılması açısından her yıl en az 133 milyon sterlin fayda sağladığı" hesaplanmıştır.
Ağaçlar hakkında ilginç tespitler Şekil 5'te verilmiştir.
Şehir içindeki ağaçlar, bir şehrin altyapısının önemli parçalarıdır. Çünkü havadaki zararlı kirleticileri yok ederek etkili hava filtrasyonu olarak hizmet ederler.
Olgun ağaçlar su akışını düzenler, selleri önlemede ve doğal afet riskini azaltmada önemli bir rol oynarlar. Örneğin, olgun bir yaprak dökmeyen ağaç, yılda 15 bin litre sudan daha fazlasını yakalayabilir.
İçme suyu şebekesine ve kanalizasyon sistemine yakın yerlere çınar ağaçları dikilmez.
Araştırmalar, kentsel yeşil alanların yakınında yaşamak ve buralara erişebilmek, örneğin, yüksek tansiyon ve stresi azaltarak, fiziksel ve ruhsal sağlığı iyileştirebileceğini göstermektedir. Bu, kentsel toplulukların refahına katkıda bulunmaktadır.
Kentsel gölge ağaçları, bina iklimlendirme talebini azaltmada ve hava kirliliğini azaltarak kentsel hava kalitesini iyileştirmede önemli avantajlar sunmaktadır.
Bu faydalarla ilişkili tasarruflar iklim bölgesine göre değişir ve ağaç başına 200 dolara kadar çıkabilir.
Ağaç dikme ve bunları muhafaza etme maliyeti ağaç başına 10 ila 500 dolar arasında değişebilir.
Şehirleşme, betonlaşarak değil ağaçlandırma yapılması ile, insanların daha fazla toprakla buluşması ve mutlu olmaları sağlanır.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
