Theresa May’in başarısızlığının Muhafazakar Parti açısından ne kadar kötü olduğunu anlamak için bu daha başlangıç. Kamuoyu yoklamaları, Muhafazakar Parti’ye desteğin büyük oranda azaldığını gösteriyor. ComRes’in son anketine göre partinin oy oranı yüzde 23. Bu bir gösterge olabilir ama oyların daha da düşmemesi için hiçbir neden yok.
Paskalya tatili için sokakta olan Muhafazakar Partili milletvekilleri seçimleri “cehennemden kurtuluş” olarak niteliyor. Ofis dışındayken Başbakanın kendisi de aynı söylemi parlatıyor. Maidenhead seçim bölgesinde dün yapılan 10 mil koşusunda güzergah görevlisi olan May, fırsatını bulup da herhangi bir seçmenin kapısını çaldıysa, görüşmenin nasıl geçtiğini bilmek ilginç olurdu.
Gelecek ay yapılacak yerel seçimler ve Avrupa Parlamentosu seçimleri partinin sorunlarının en küçüğü. Brexit başarısızlığıysa tarihin yeni bir yöne evirildiği noktalardan biri.
Durum ciddiyetini hala koruyor. Çünkü birçok insan hala Avrupa Birliği’nden (AB) ayrılacağımızı düşünüyor. Şu ana kadar Muhafazakarlara duyulan öfke, Brexit’in gecikmesinden kaynaklı. Bu öfke, öngörülebilir gelecekte AB’den ayrılmanın olasılık dışı olduğunu daha fazla insanın fark etmesiyle nelerin yaşanacağını önceden gösteriyor. Nigel Farage siyaseti bir süre domine edebilir.
Peki, başbakanın planı ne? Bu plan genellikte bir sonraki hafta ofiste kalmak olur. Ancak bunun yeirne Galler dağlarında kocası Philip ile yürüyen başbakanın, burada geleceğe dair stratejik düşünmek için zamanı olacak.
Başbakan 2 yıl önce Snowdonia’dayken, genel seçime gitme kararı aldı. O dönem seçim mantıklı gelse de sonuca bakıldığında, bu kötü bir fikirdi. Korkunç bir seçim kampanyası ve manifestosu da yapılan yanlışlar arasındaydı.
Bu hafta da başbakanlığının sonunu ve bunu nasıl en iyi şekilde sonuçlandırabileceğini düşünme fırsatı buldu. Önemli olan tek meselenin bizi AB’den çıkarmak olduğunu biliyor. Başarılı olursa işini kaybedecek; başarısız olursa da işini kaybedecek ve adını tarihe “hayal kırıklığı” olarak yazdıracak.
İşte bunu yapamaz. İşçi Partililerle görüşmelerde ilerleme kaydedilemiyor. Çünkü May’e yardım etmek Jeremy Corbyn’in işine gelmiyor. May İşçi Partisi’nin tüm Brexit politikasını ve kalıcı gümrük birliğini benimsese, çoğu Muhafazakar Partili anlaşmayı reddedeceği ve İşçi Partili milletvekillerinin büyük bölümü de Brexit’in aleyhinde oy kullanacağı için anlaşma yine meclisten geçmez. Corbyn’i geçici olarak başbakan yapmayı teklif edebilir ama bu da işe yaramaz.
Peki başka ne yapabilir? Genel seçimlere gidemez. Partisi buna müsaade etmez. Son seçeneği yeni bir referandum. Bu da tehlikeli bir kumar olur. Ancak durum vahim ve bu seçeneğin ufak da olsa işe yarama ihtimali var. Muhafazakar milletvekillerinden referandum seçeneğini oylamalarını isterse, İşçi Partililerin desteğiyle bir tasarı meclisten geçebilir.
Ancak bu muhtemelen kendi Brexit anlaşmasıyla AB’de kalmak arasında 2 seçeneğin sunulacağı bir referandum olur. Çünkü parlamento, oy kağıdına anlaşmasız Brexit seçeneğini koymayı reddedecektir. O durumda referandumdan rahatlıkla AB’de kalma seçeneği çıkmalı.
Partisinin buna da müsaade edeceğinden şüpheliyim. Mecliste arka sıralarda oturan, hükümet dışında kalan parlamento üyelerinden oluşan 1922 Komitesi, erken lider değişimine izin veren tüzüklerinin değişmesini ele almak için salı günü toplanıyor. Referandum önermek böyle bir şeyi garantilemenin tek yolu olabilir.
May kapana kısılmış gibi görünüyor. Bu bir anlamda onun suçu olmayabilir. Brexit, anlaşmasız ayrılık yanlısı Muhafazakar Partililer ve istediklerini söyledikleri anlaşmayı bile reddeden İşçi Partili milletvekillerinin şeytani ittifakıyla engellendi. Ancak başbakan olan o; bedel ödemesi gereken de o.
Partisinde daha iyi fikri olan var mı? Anlaşmasız Brexit yanlıları arasında Boris Johnson’ı başa getirmek görüşü hakim. Böylece Johnson ülkeyi Dünya Ticaret Örgütü kurallarına bağlı kalarak birlikten ayrılmaya hazırlayabilir. Fakat parlamento buna karşı çıkıyor ve böyle bir şeyi engelleme gücü olduğunu da kanıtladı.
Böyle bir duruma Johnson’ın yanıtı, genel seçim istemek olurdu ve bir Muhafazakar Parti hükümeti, anlaşmasız ayrılık sağlaması şartıyla, oyların büyük çoğunluğunu alarak seçilirdi. Ancak bu şu anda mantıklı görünmüyor. Jonhson bir zamanların oy kazandıran kimsesi değil artık. Londra belediye başkanı olduğu günlerde olsa, diğer Muhafazakarların ulaşamayacağı seçmenlere ulaşır, şimdiki kamuoyu yoklamalarında Muhafazakar Parti’de görülen düşüşün üstesinden gelmek için çabalardı.
Dolayısıyla kapana sıkışan sadece May değil. Tüm parti kriz yüzünden felce uğramış görünüyor.
Başbakan May tam bir parti aktivisti. İşe giderken kendisini kazara 10 Numara’da bulan Merton belediyesinin meclis üyesi gibi. Görevden alınan George Osborne’a “Muhafazakar Parti’yi tanıması için” biraz zaman harcaması gerektiğini söyleyen biri, hayatını verdiği partiyi de yok edebilir.
Yakın zamanda genel seçim uzak bir ihtimal. Ancak eninde sonunda bir seçim olacak. Muhafazakar Parti şu anda bir nesil boyunca seçilemeyecek kadar hasar görmüş durumda. Bunun bir tek anlamı olabilir. Jeremy Corybn’in önümüzdeki birkaç yıl içinde başbakan olma ihtimali yüksek.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
https://www.independent.co.uk/voices
Independent Türkçe için çeviren: Cenk Korkmazer
© The Independent
