Musk sorunlu Tesla'yı düzeltmek için şüpheli DOGE muhasebesine güvenemez

DOGE'un hata ve yanlışlıklarla dolu tasarrufları büyük ölçüde abartılıyor. Elon Musk, Tesla'da Birleşik Devletler için yaptığından daha iyi verimlilik sağlayabiliyor olduğunu ummalı

(AP)

ABD Hükümet Verimliliği Bakanlığı (DOGE) kralını kaybediyor sayılmaz ama Elon Musk ayıracağı zamanın gelecek aydan itibaren "önemli ölçüde" azalacağına söz verdi.

Elektrikli otomobil üretiminde amiral gemisi olan Tesla'sının mali yılın ilk çeyreğinde yüzde 70'lik kâr düşüşü bildirmesi pek de tesadüf olamaz. Teslimatlar yüzde 13, gelirler de yüzde 9 azaldı. Bu rakamlar Wall Street'in tahminlerinin oldukça altında.

Musk'ın DOGE'daki yüksek profilli işi, bu durumdan dolayı en azından kısmen suçlu. Oradaki maskaralıklarının sonucunda Tesla markası ağır bir darbe aldı. Başkan Trump'ın en yakın arkadaşı olmak da dünyanın büyük bir kısmında ve ABD'nin en az yarısındaki kredisini bozuk bir batarya gibi tüketti.

Peki karşılığında bunlar Amerikalı vergi mükelleflerine yeterince bir şey kazandırdı mı? Musk ülkenin borç dağını küçültmeyi başardı mı? ABD seçimi kampanyası sırasında Tesla'nın patronu cesurca federal bütçeyi en az 2 trilyon dolar kesme sözü vermişti. Trump'ın göreve gelmesinden bu yana bu rakam hızla düştü. Fox News'teki Special Report with Bret Baier'a geçen ay konuşan Musk, DOGE'un 1 trilyon dolar tasarruf edebileceğinden emin olduğunu söylemişti. Mevcut durumda yarısına bile yaklaşamadı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Tantanalı bir şekilde reklamı yapılan "Makbuz Duvarı" (DOGE'un tasarruflarını kamuoyuna duyurduğu internet sitesi -ed.n) tasarrufun 160 milyar doları bulduğunu hesaplarken kalemleri "sözleşme/kiralama iptalleri ve yeniden müzakereleri, dolandırıcılık kaynaklı ve uygunsuz ödemelerin silinmesi, hibe iptalleri, faiz tasarrufları, programlı değişiklikler, düzenleyici tasarruflar ve işgücündeki azaltmalar ve varlık satışlarının birleşimi" diye sayıyor. Ancak bu rakamın doğruluğuna dair şüpheler defalarca dile getirildi.

Devlet sözleşmelerine bakalım. Bir serbest piyasa düşünce kuruluşu olan Amerika Girişim Enstitüsü'nden (American Enterprise Institute/AEI) alıntı yapacağım. Orası Trump'tan nefret eden, kafası karışmış, duyarcı liberallerle dolu bir yer değil. Kıdemli araştırmacı Nat Malkus, DOGE tarafından iptal edilen sözleşmelerden elde edilen tasarrufları kısa süre önce inceledi. Bu analiz, Makbuz Duvarı'ndaki toplam rakam 140 milyar dolar olduktan sonra yapıldı.

Malkus rakamların neden tutmadığını göstermek için refakatsiz mülteci çocuklardan 3 bininin yeniden iskanı için ABD yönetiminin Family Endeavours Inc.'le yaptığı 3,3 milyar dolarlık sözleşmeyi kullandı. DOGE, hayata geçmeyi bekleyen sözleşmenin toplam maliyetini 3,3 milyar dolar diye listeye eklerken buradan yapılan tasarruf 2,9 milyar dolar olarak görünüyor. Bu, ABD'nin 36,2 trilyon dolarlık ulusal borcunun sadece küçük bir kısmı ama yine de büyük bir tasarruf.

Peki doğru mu? Birçok kişi refakatsiz mülteci çocukların yeniden yerleştirilmesini destekleyecektir ancak bunun çocuk başına 1,3 milyon dolara mal olması için herhangi bir neden var mı? Fısıldayarak söyle, Musk bir şey keşfetmiş olabilir mi? Bir saniye. Malkus, 3,3 milyar doların aslında birkaç yıl boyunca harcanabilecek miktar olduğuna dikkat çekti. Bu sözleşmeler, zaman içinde ihtiyaç duyulabilecek miktarı sağlayabilmek için kendi içinde esnekliğe sahiptir. Fakat bunlar gerçek harcamaları göstermez.

Sözleşmenin gerektirdiği para miktarı çok daha az ve gerçekçi bir rakama, 428 milyon dolara geliyor. Gerçekten ödenen paraysa 283 milyon dolara. Bu mülteci çocuklar, DOGE’un rakamlarının gösterdiğinden çok daha az bir miktara mal oluyor: Toplam giderden gerçekten ödenen parayı çıkarınca tasarruflar da 140 milyon doların biraz üzerinde oluyor.

Malkus, DOGE'un bitirdiği sözleşmelerin toplamda 45,6 milyar doları bulan potansiyel değerini araştırmayı sürdürdü. Beraberinde getirdikleri yükümlülüğün 23,8 milyar dolar, o güne kadarki harcamalarınsa 14 milyar dolar olduğunu tespit etti. DOGE'un 18,9 milyar dolar olduğunu iddia ettiği tasarruf miktarı, böylece 10 milyar dolara indi.

Şimdi hataları düşünün. New York Times, DOGE'un halka açık muhasebe defterinin "hatalarla dolu" olduğunu bildirdi. Bu argümanı araştıran Malkus, veriler girildiğinde muhtemelen bir "şişman parmaktan" kaynaklanan bir hata sonucunda, 3,8 milyon dolarlık sözleşmenin 38 milyon dolar diye kayıtlara geçtiğini buldu.

Parası ödenen sözleşmelerde yazan işleri yeniden başlatmak için tekrar ihaleye çıkılması gerektiğine de dikkat çekti. Federal kurumlara bu sözleşmeler karşılığında artık ödeme yapmamaları söylenseydi, daha basit bir şekilde ve daha ucuza tasarruf sağlanırdı. 

Dahası var. İptal edilen sözleşmelerin yüzde 46'sına yakını sıfır tasarruf sağlarken, gerçekleştirilen tasarrufun çoğu USAid'in boğazlanmasından geldi: Sayı olarak sözleşmelerin yüzde 40'ı, değer bakımından sözleşmelerin yüzde 58'i, tasarruf açısından yüzde 73'ü.

"Brüt" ve "net" arasındaki farkı da göz önünde bulundurmakta fayda var zira DOGE'un "tasarruflarının" bazıları, Sam Amca'nın kaşını yapayım derken gözünü çıkaracak gibi. The Washington Post, geçen ay ABD Hazine Bakanlığı'nın ve İç Gelir Dairesi'nden (IRS) yetkililerin, kısmen IRS'in bütçesinin kesilmesi nedeniyle, bir önceki yıla kıyasla vergi gelirlerinde yüzde 10 civarında bir düşüş beklediğini bildirdi. Düşüş miktarı, DOGE'un sunduğu halihazırda şüpheli rakamın üç katından fazlaya, yani yaklaşık 500 milyar dolara geliyor.

Malkus ve diğerlerinin DOGE'un iddialarını çürütürken yaptığı çalışmaları göz ardı etmeyi seçseniz bile, 1 trilyon dolarlık (azaltılmış) hedef ABD'nin devasa ulusal borcuyla kıyaslandığında hâlâ okyanusta sadece bir damla sayılır.

En son veriler, Amerikalı vergi mükelleflerinin ortalama yüzde 3,32'lik faiz oranıyla 1,17 trilyon dolarlık faiz ödemesi yaptığını gösteriyor. 2024'te ABD'nin bütçe açığı 1,8 trilyon dolara ulaştı. Bu yüzden DOGE hedefini tuttursa bile, ki bu şüpheli, açığı yalnızca yarıya indirecektir. Belki de bunun nedeni, aslında gerçek tasarruf yapılabilecek alanlara bakmamasıdır. Sosyal güvenlik ve haklar sıklıkla örnek gösteriliyor.

Birleşik Krallık'ın merkez solcu Maliye Bakanı Rachel Reeves, bunları hedef alarak tartışmalara yol açarken, ABD'nin muhafazakar yönetimindeki herkesten çok daha fazla şahin mali politikalara sahip olduğunu gösteriyor. Belki de DOGE onu işe almalı?

DOGE'un rakamlarındaki çifte hesaplama, fazla sayma, şişman parmak hataları ve yanıltıcı ifadelere Tesla'da elbette ki müsamaha gösterilemez. ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), bunun bir izine bile rastlasa şirketi çok güçlü bir şekilde cezalandırır.

Musk'ın otomobil şirketinde tasarruf ve verimliliği DOGE'dakinden daha iyi sağladığı umulur. Şu anda alabileceği tüm yardımlara ihtiyacı var.


independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Eren Umurbilir

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU