Dizi, film, sahne, ses sanatçılarından taksi şoförlerine… Sigorta ve emeklilik hakkında her şey: Kimler sigortalı olabilir?

Sinema ve dizi sektörümüz oldukça gelişmiş, hatta birçok sanatçımız özellikle diziler sayesinde uluslararası üne sahip olmuştur. Ses sanatçılarımız, yazarlarımız da bu mecrada adlarını duyurmuşlardır.

Sinema ve dizi oyuncuları, ressamlar, düşünürler, yazarlar, saz sanatçıları sigortalı mıdır?

Emeklilik hakları var mı? Eş ve çocuklarına herhangi bir aylık bırakabiliyorlar mı?

Günlük hayatımızda, trafikte sıkça karşılaştığımız taksi, dolmuş, otobüs şoförlerinin sigortalılıkları var mı?

Olası kaza durumunda ne oluyor?

İşte bu yazımızda bu sorulara cevap arayacağız.

EK-6 Sigortalılığı nedir, kimleri kapsar?

Bu işlerle uğraşanlar, Ek-6 adı altında, 1 Mart 2011 tarihinden itibaren Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılan film, tiyatro, sahne, gösteri, ses ve saz sanatçıları ile müzik, resim, heykel, dekoratif ve benzeri diğer uğraşları içine alan bütün güzel sanat kollarında çalışanlar ile düşünürler ve yazarlar, ay içerisinde çalışma saati süresine göre hesaplanan çalışma gün sayısı 10 günden az olanlar, kendileri tarafından prim ödemesiyle sigortalı olabilmiş ve bu sigortalılar 4/a (SSK) kapsamında sigortalı sayılmışlardır.

Ayrıca; Ek-6 Sigortalılığı, ticari taksi, dolmuş ve benzeri şehir içi toplu taşıma araçlarında çalışanlar ve şehir içi toplu taşıma araçlarının (taksi, dolmuş, otobüs) geliş ve gidiş saatlerini kaydeden, bekleyen yolcuların sıra düzenini sağlayan ve bu araçlara binme işini organize eden kişileri de (değnekçi, kâhya, simsar, çığırtkan vb. isimlerle adlandırılan) kapsar.

10 günden az bildirimler sigortalı tarafından ödenerek 30 güne tamamlanabilir, emeklilik hakkı kazanılabilir.

EK-6 Sigortalılığı olabilme şartları neler?

• Hizmet akdi, kendi nam ve hesabına bağımsız çalışmama (tarım da dahil) ve kamu görevlisi olarak çalışmama,
• İsteğe bağlı sigortalı olmama,
• Banka sandıklarına tabi çalışmama,
• Gelir veya aylık almama,
• 18 yaşını doldurmuş olma şartlarını taşımaları gerekmektedir.

Nereye ve nasıl müracaat edilmeli?

Sanatçılar için:

Bu kapsamda sigortalı olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan "Sanatçı Olarak Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi"ni bağlı bulunulan meslek birliği veya sendika ya da Kültür ve Turizm Bakanlığının merkez ve taşra birimlerince onaylanarak, sanatçı ve işvereni arasında imzalanan kısmi süreli iş sözleşmesi ile ikamet edilen ildeki sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekir.

Ay içerisinde birden fazla işverenle çalışılması veya yeni işveren yanında çalışmaya başlanılması halinde, her bir işverenle yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de eklenmesi gerekir.

Şoförler için:

Bu sigorta kolu kapsamına dahil olmak isteyenler, SGK internet sitesinde örneği yer alan "Şehir İçi Toplu Taşıma Araçlarında Kısmi Süreli Çalışanlara Ait İşe Giriş Bildirgesi"ni, toplu taşıma aracı sahibinin bağlı bulunduğu meslek odası ya da meslek kooperatiflerince onaylatarak, araç sahibiyle şoför arasında imzalanan kısmi süreli iş sözleşmesi ile birlikte şoförlük mesleğini yaptıkları sosyal güvenlik il müdürlükleri/merkezlerine müracaat etmeleri gerekir.

Toplu taşıma aracı sahibinin beyanı ve bağlı olduğu odanın onayının bulunmadığı işe giriş bildirgeleri işleme alınmayacaktır.

Ay içerisinde birden fazla toplu taşıma aracı sahibinin yanında çalışılması veya yeni bir toplu taşıma aracı sahibiyle çalışmaya başlanılması halinde, her bir araç sahibiyle yapılan kısmi süreli iş sözleşmelerinin de SGK’ya verilmesi gerekir.

Ancak, emekli olan şoförün toplu taşıma aracı sahibi yanında 10 günden az ya da fazla çalışması olup olmadığına bakılmaksızın veya başka bir işyerinde sigortalı olması halinde sosyal güvenlik destek primi kesilir.

Bildirimin Kuruma yapıldığı tarihten itibaren sigortalılık başlar.

İşsizlik sigortası primi ödeniyor mu?

Bu kapsamdaki sigortalılara işsizlik sigortasına tabi olma imkânı da tanınmış olup, isteyenler işsizlik sigortasına da prim ödeyebilmekte, işsiz kaldıklarında işsizlik sigortası imkanlarından yararlanabilirler.

EK-6 Sigortalılık nasıl sona erer?

Sigortalılığın sona ermesi; ticari taksi, dolmuş ve benzeri nitelikteki şehir içi toplu taşıma aracı ile Kültür ve Turizm Bakanlığı'nca belirlenecek alanlarda kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılanların sigortalılıkları; sigortalı olarak uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışmaya başlaması, isteğe bağlı sigortalı olması, toplu taşıma aracı sahibinin yanında 10 günden fazla çalışması, bu kapsamdaki çalıştığı işten ayrılması ve ölümü halinde sona erecektir.

Ayrıca, bu çalışanların sigortalılıkları işten ayrıldıklarının kendileri veya bunları çalıştıran kişiler/işverenler tarafından bildirildiğinde de sona erer.

İşverenlerin ve meslek kuruluşlarının yükümlülüğü nedir?

Bu madde kapsamında bulunan sigortalıları çalıştıranlar ile çalışanların üye olduğu meslek odası, birlik veya benzeri kuruluşlara bildirim ve kontrol yükümlülüklerinin yerine getirilmemesi halinde idari para cezası uygulanır.

İşverenler tarafından hesaplanan saatlere bağlı olarak yapılan gün bildiriminin eksik olması halinde SGK’nın denetim ve kontrolle görevli memurlarının raporlarına istinaden idari para cezası uygulanabilir.

Primlerin hesabı, gün sayısı ve ödenmesi

1 Mart 2011 tarihinden itibaren prime esas kazancın alt ve üst sınırı arasında olmak kaydıyla sigortalı tarafından belirlenen günlük kazancın otuz katının yüzde 32,5’i oranında prim öderler.

Bu prim oranının yüzde 20’si malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları, yüzde 12,5’i genel sağlık sigortası primidir.

Bu sigortalılardan 4447 sayılı Kanuna tabi olmak isteyenler, yüzde 3 sigortalı ve işveren hissesi oranındaki işsizlik sigortası primi de ödeyebilirler.

İşsizlik sigortası priminin ait olduğu ayı takip eden ayın sonuna kadar ödenmemesi halinde o aya ait işsizlik sigortası primi ödeme hakları düşer.

Ek-6 Sigortalılığında kısa vade sigorta kolları primi mevcut değildir. Hastalık, analık, iş kazası gibi durumlardan yararlanamazlar.

Sorularınız için: [email protected]

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.