Çoğu zaman hayatımızı etkileyen ve değiştiren olaylar, bunun tersini düşünsek de, majör değil minör etkilere dayanır.

Edward N. Lorenz'in deyişiyle: Amazon Ormanları'nda bir kelebeğin kanat çırpması, ABD'de fırtına kopmasına neden olabilir.

Nitekim 2010 Aralık'ında, Tunus'ta, Muhammed Buazizi adında bir seyyar satıcının tezgâhına polisin el koyması üzerine kendisini yakmasıyla başlayan olaylar da, etkileri Libya, Mısır, Bahreyn, Kuveyt, Yemen, Irak, Fas, Ürdün, Lübnan ve Suriye gibi ülkelerde hissedilen isyan dalgalarına yol açmıştı.

Onunkisi tıpkı bir kelebeğin kanat çırpması gibi minör bir etkiydi ama kim bilir yüreği nasıl bir acıyla yanmıştı ki bu tür haksızlıklar karşısında yıllarca suskun kalmış kitleleri ayağa kaldırdı ve bu, yıllar sonra bile etkisini sürdürmekte.  

Suriye'deki 61 yıllık diktatoryanın yarattığı zalimliklere karşı gelişen tepkinin önemsenmesi içinse bunun illa bir devrim olarak etiketlenmesi ve majör bir etki olması gerekmiyor.

Arap Baharı'nın başlangıcından itibaren geride kalan 14 yıllık sürecin kahramanlarının unutulmaya yüz tutan trajedileri, içerisine karmaşık çığlıkların ve hikâyelerin karıştığı destansı bir fırtınaya yol açsa da, bölgedeki sömürgeci tarihle ve bu tarihin ardında bıraktığı diktatoryal zihniyetle kelimenin tam anlamıyla hesaplaşabilmiş de değil.

Yine de toplumsal bir öfkeyle, meydanlardaki gösterilerle, zindanlardaki çığlıklarla, duvar yazılarıyla dile gelen bu fırtına, tıpkı ayetlerde zikredilen o zalimleri kahreden sayha (çığlık) gibi, bölgedeki zalimleri yerinden edebildi. 

Walter Benjamin olsa Buazizi'nin çığlığının yankılarına "ilahi şiddet" derdi, Franz Kafka ise "minör bir etki."

Ama yeryüzünü kana boğan, haşmetlerinden kimsenin yanlarına yaklaşamadığı zalimleri ortadan kaldıran da çoğu kez işte bu minör etkilerdir.

Bu etkinin düz anlamıyla yıkıcılıktan ötesine geçmesi ise bunun bildiğimiz anlamdaki bir şiddet olmaktan öte, sözün (vahyin) toplumları altüst eden diriltici/sarsıcı seslenişiyle dile gelmesidir.

Yine de insanlık unutur bunu ve kendisini ifade edebilmek için majör güçlere, silahlara ve yıkımlara başvurmayı bir marifet bilir de minör etkilerin olumlu yanlarına yönelmeyi hiç düşünmez.

Sözgelimi sözün ve sevginin, barışın ve kardeşliğin, iyilik ve güzelliğin gücü gibi. 

O nedenle insanlık, Adorno'nun deyişiyle sapandan atom bombasına yol alsa da, vahşetten medeniyete doğru bir türlü yol alamaz.

O haşmetli görüntülerin ardında ise hep Gulaglar, Auschwitzler, Guantanamolar, Ebu Gureybler, Sednayalar, Gazzeler vardır.

Hapishanelerin, tecrit sistemlerinin yerini zamanla kamplar alır ve hatta toplumun bizzat kendisi giderek bir kampa dönüşür.

İnsanlar her ne kadar kendilerini baskılayan imgelerle, ağlarla ve şeffaf sınırlarla yönetilse de, toplumsal sahada sadece baskılama mekanizmaları değil, direniş yolları ve ağları da etkilidir.

Sadece iktidarların egemenliği değil, sıradan insanların hayatları da kendisini gerçekleştirmenin bir yolunu bulmaktadır.

Hayatın gündelik akışı kadar iktidar ilişkileri de, majör güçler kadar minör güçlerin de etkili olduğu bir karşılaşmalar ve hesaplaşmalar sonucu oluşmaktadır. 

İktidarlar kimi arzular yaratsa kimi de baskıcı stratejiler izlese de, "iktidarın dolaşıklığında ona karşı koyan direnme noktaları da ortaya çıkar. Bu direnme noktaları iktidar ilişkilerinin öteki yüzünü, iktidarın yok edilemez zıddını oluşturur." ¹

Gilles Deleuze, "kapitalizmin, devletin, dinin ve medyatik güçlerin aksine, felsefenin iktidar olmadığını düşünür. Felsefe bu güçlerle birebir savaşta galip gelemez ve ancak minör bir mücadele yürütür. Sosyopolitik ilişkileri değiştirmenin başlangıç noktası olabilecek yeni üretimler için temeldeki güçleri yoğunlaştırır." ² 

Avrupa modernleşmesi ise genellikle majör aktörler üzerinden, özellikle Hegel'in efendisi, Marx'ın proletaryası ya da burjuvazinin devrimleri ve fetihleri üzerinden okundu.

Köylüler, kadınlar, azınlıklar, ezilenler, göçmenler gibi bir insan yerine konulmayan sınıf-altı/dışı kesimler minör aktörler olarak bu büyük anlatılara dahil edilmedi.

Çok sonraları, ancak post-kolonyal süreçte ve İkinci Dünya Savaşının yıkıntıları arasında bu silik kesimler giderek fark edilmeye başlandı.

Köleler, sömürgeler, anarşistler, feministler, madunlardan... o büyük yıkımın bir özrü gibi bahsedilmeye başlandı.

Minör edebiyatla, Franz Kafka, Walter Benjamin, Samuel Beckett… gibi isimlerin yanı sıra bir minör felsefeyle, Simone Weil, Gilles Deleuze, Luce Irigaray, Louis Althusser ve Michel Foucault gibi düşünürlerin etkileriyle, bakışlar bu görünmeyen aktörlere, alttakilere de yöneltilerek modernleşmenin ötekilerine dikkat çekildi.  

Bu süreçte oluşan Maduniyet Okulu da sömürgeciliğin ardında bıraktığı toplumsal çöküntüyle baş etmeye, toplumun alt katmanlarına sıkıştırılmış o toplumsal sessizliğe dikkat çekmeye ve bunu bir dile kavuşturmaya, yani madunu konuşturmaya çalışır.

Temel soru(n) şudur: Madun konuşabilir mi?

Gayatri Spivak'ın bu sorusu, hissedilemeyen o acı gerçekliğe dikkat çeker.

Üstelik de bu sadece sömürgeciyle sınırlı olmayan, onun da ötesine giden bir sosyokültürel kazıma faaliyetidir ve sorun sadece yoksullukla ve ezilmişlikle sınırlanmayıp, insanlığın genel macerasıyla ilgilidir.

Ve hatta dilsizlikle, bir insan olamamakla ilgili temel bir sorundur ve bu, kölecilikten daha ötesidir. Dahası, kölecilik ve sömürgecilik gibi majör meseleler bu minör meselenin üstünü örtmektedir.

 Benzeri bir çaba, Latin dünyasındaki Kurtuluş İlahiyatı çerçevesinde sürdürülen başka bir özgürleşme alanı içerisinde de gösterilir.

Bunlar sömürgeciden sonra, kötürümleşen ve bu kez de yerel tahakkümler tarafından ezilen kitlelerin kurtuluş ve özgürleşme çabalarıdır.

Sorunun özü ise Malik bin Nebi'nin de işaret ettiği gibi, bu temel ve içinden bir türlü çıkılamayan maduniyet ve insanlaşamama halidir.  

Diyalektik aklın majör (baskın) karakterine karşı minör akıl aforizmalarla ilerletir söylemini. Toplumların çeperlerinde dolaşan lümpen proletarya veya baldırıçıplaklar yer almaz tarihsel diyalektiğin sahnesinde.

Oysa Tanrı'nın nazarı, diyalektik aklın çıkarımlarını çok da umursamaz. Bazen bir mazlumun çığlığıyla altüst olur dünya, bazen de aforizmik bir cümle ile.

İnsanlar hep düşünsel bir ciddiyete gömülü değildir; kimi şarkılarla ifade eder kendisini, kimi de Tanrı'ya yakarırken. Kimisi halaylarla direnirken kimi de duvar resimleriyle gösterir tepkisini.

Kimi başkaldırırken kimi de mizaha başvurur.  Ve bazen en zayıf olandadır güç; minör bir detkide yani. 
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 2/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 3/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 4/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 5/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 6/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 7/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 8/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 9/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 10/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 11/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 12/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 13/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 14/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 15/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 16/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 17/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 18/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 19/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 20/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 21/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 22/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 23/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 24/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 25/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 26/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 27/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 28/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 29/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 30/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

Benjamin'e göre Marx'ın sınıfsız toplum'u da, bir imge, bir Mesih çağı analojisidir.

Mesih ise yalnızca sağaltıcı olarak değil, Deccal'i alt eden kişi olarak da gelir.

Mitolojinin felsefi anlatımı ya da teolojinin toplumsal içkinlikteki kavranışı, kadim dünyanın güçlerinin şimdide, adil bir geleceğin başlatılması için toparlanılmasıdır.

Gelenek ise o geleneği ele geçirmeye çalışan konformizmin elinden koparıp alınarak ezilmişlerin diline ulanabilir.

Dolayısıyla konformizmin elinden, onun kötücül amaçları için araçlaştırılan geleneği kurtarmanın yeni yolları bulunmalıdır.  

Kafka'nın kahramanları gibi minör seslenişleri olan bir dil ise tarihsel anlatımı ezilenler adına göksellikten yere indirebilir. Tarihin bu dip ırmağı, cennetsi bir umut yaratarak akar hiçbir denize boğulmaksızın.

Rahmetin yerden yağdığı bir içkinlik hali, yarattığı o aforizmik imgelerle, yerel katmanları patlatarak devrimci/ilahi şiddeti açığa çıkarabilir. 

Kapitalist bir dünyada uyuşumculuğun mitlerini tasfiye etmek için belirli bir şiddeti olumlayan Benjamin, buna ilişkin teçhizatını oldukça farklı güzergâhlardan derlemeye çalışır.

Baudelaire'in alegorilerinden, proletaryanın öfkesinden, Sorelci genel grevden, Dadacı sanatçılardan, Kafka'nın minör edebiyatından, Kabalacı Tevrat yorumlarından, Marxist bir teolojiden…

Benjamin'i cezbeden sadece -alegoride olduğu gibi- taşlaşmış olanın içinde pıhtılaşmış yaşamı canlandırmak değil, canlı olanı da, kendini çoktan bırakıp gitmiş anlamını açığa çıkaran bir şey olarak görmekti. ³  

Ona göre "devrimci hareketler sadece torunlarımızın kurtarılması idealiyle değil, köleleştirilmiş atalarımızın imgesiyle de beslenmektedir."

Geçmiş orada değil, burada, belleğimizde ve hatta bedenlerimize kayıtlanmış edimlerimizdedir çünkü.

Tevrat'ın satır aralarında maddeci bir okumaya dair ipuçları ararken, adeta bir simyacı gibi, materyalizm zehri'nden söz eder; düşüncelerinin etkili bir biçimde var olabilmesi için, onlara biraz da bu zehirden katması gerektiğinden.

İdeolojilerin ya da bilimin gündelik dildeki yerleşik kategorileri, başvurmayı reddettiği ezberlerdir. 

Onun açısından hayatın maddi olan uğrakları, aynı zamanda mistik hakikatlerin açığa çıktığı toplumsal tekilliklerdir.

Belki de bu yüzden, Hegelci-Marxist diyalektiğin gidimli tarihsel anlatımına ve bütünlükçü evrenselliğine karşı, minör bir dünyada zuhur eden tanrısallığı arayan Kafkaesk bir bakışa sahiptir.

İnsanın içerisinde giderek yabancılaştığı bir dünyaya dair hassasiyeti, temelde haksızlık ile gücü mitik bir şiddet içerisinde bir araya getiren moderniteye karşı hassasiyetinden kaynaklanır.

Kuşkusuz farkındadır bu yabancılığın yeni bir zuhur olmadığının. İnsana ait bu gölge imge, adeta onu tarihe çıkaran o ilksel şiddetin ardında bıraktığı, üstesinden gelinmesi gereken bir yankıdır.

^{1.  Gilles Deleuze: Ortadan Başlamak, içinde; Mathias Schönher'in yazısı: Deleuze ve Foucault Arasındaki Kopuş, YKY, s. 269.
2.  Agy. s. 271.
3.  T. Adorno, Walter Benjamin Üzerine, YKY, s. 14.}

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.