Şairin 300. doğum yılı toplantısı nasıl oldu da "askeri-jeopolitik" bir hüviyete büründü?
Türkmen edebiyatının beşiği olan Mahtımkuli'nin 300. doğum yılı toplantısının aslında 22-24 Ekim tarihlerinde Tataristan'ın başkenti Kazan'da yapılması planlanan BRICS Zirvesi'nin son provasının bir parçası olduğu açıktı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için Mahtımkuli bir bahane; önemli olan, Pakistan ve Ermenistan Cumhurbaşkanları da dahil olmak üzere Orta Asya ülkelerini yöneten şahısları, BDT'nin Moskova Zirvesi'nden sadece üç gün sonra yeniden bir araya getirme mahareti sergilemesiydi.
Aşkabat'tan yapılan toplantıya "Zamanın ve Uygarlıkların Karşılıklı İlişkileri - Dünyanın ve gelişimin temeli" ismi verilmesi, uygarlık tarihinin en komik şakası olabilirdi: Orta Asya ve özellikle Türkmenistan'da "uygarlıkların karşılıklı ilişkilerini ve dünyanın ve gelişimin temelini" Pakistan, Moğolistan, Orta Asya ülkeleri, Ermenistan devlet başkanlarıyla tartışmak.
İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan'ın ismini toplam listenin dışında tutmamızın nedeni, Vladimir Putin için Aşkabat buluşmasının öneminin Pezeşkiyan ile ikili görüşmesinde olmasıydı.
Moskova'nın iddiasına göre, Rusya ile ilişkileri geliştirme girişiminde bulunmasından dolayı ABD tarafından hapse attırılan eski Başbakan İmran Han'ın fiilen siyasi arenada olmamasına rağmen Kremlin, İslamabad ile ilişkilerini geliştirme hamlelerinden asla vazgeçmiyor.
Asif Ali Zerdari'nin Aşkabata teşrifi de "uygarlıkların karşılıklı ilişkilerinin" masaya yatırılması çerçevesinde olmayıp, Rusya-Pakistan ilişkilerini diri tutma amacı taşıyordu.
Orta Asya bölgesini eskiden olduğu gibi şimdi de kendi kontrolü altında tutması bakımından Kremlin'in hiçbir sıkıntısı olmadığı için Aşkabat toplantısında o ülkelerin bulunması, Moskova için ilkokulda sınıf yoklaması anlamı taşıyordu.
TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş'un toplantıda bulunmasını ise Rusya basını, daha iki gün öncesinden BRICS'in Kazan Zirvesi'nde Vladimir Putin ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan arasında öngörülen buluşmanın provası olarak değerlendirmişti.
Belki uzun görülebilecek bu girişin amacı, Türkmen edebiyatının beşiği başında durmuş bir şahsiyetin 300. yılı bahane edilerek Rusya Cumhurbaşkanı Vladimir Putin için önem arz eden İran Cumhurbaşkanı ile bir araya gelmek ve ülkesinin Orta Asya üzerindeki nüfuzuna ilişkin hiçbir tereddüdün olmadığını dünyaya göstermekti.
Şimdi Vladimir Putin'in, Mesud Pezeşkiyan ile hangi amaçla bir an önce buluşmak istediğine kısaca göz atalım.
Mesud Pezeşkiyan ile ilk buluşmasında el sıkışmadan sonra Vladimir Putin'in sarf ettiği sözler bundan ibaret oldu:
Biz uluslararası alanda birlikte çok faal çalışıyoruz ve dünyada cereyan eden gelişmelerle ilgili değerlendirmelerimiz çoğu zaman örtüşüyor.
Mesud Pezeşkiyan'ın verdiği aşağı yukarı aynı içerikli yanıtı, Kommersant'ın 25 seneden bu yana Vladimir Putin'i yazan özel konular muhabiri Andrey Kolesnikov şu şekilde yansıttı:
Bölgedeki durum ağırdır. ABD ve Avrupa buradaki durumun sakinleşmesini istemiyor. Ve İsrail bu bölgede tüm yasakları çiğnemiştir.
Burada Vladimir Putin, kendi basın sözcüsü Dmitri Peskov'u aramak amacıyla tedirginlikle etrafa baktı.
Protokole göre, İran Cumhurbaşkanının sözünü bitirmesi gerekirdi. Ancak Vladimir Putin, muhtemelen devam eden görüşmenin basının tartışma malzemesine çevrilmesini istemiyordu.
İran Cumhurbaşkanı, deneyimsizliğinden dolayı doğrudan şimdi içten bir şeyler söyleyebilirdi. Bay Peskov kendi işini yaptı. Bir sonraki "İsrail" kelimesinde odada basın mensubu kalmamıştı denilebilirdi.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters) -
2/30
11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP) -
3/30
10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP) -
4/30
9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP) -
5/30
8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP) -
6/30
7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters) -
7/30
6 Ekim 2024 - İspanya'nın Katalonya bölgesinin Tarragona kentinde düzenlenen 26. İnsan Kulesi Yarışması'nda Colla Vella dels Xiquets de Valls ekibi insan kulesi oluşturuyor. Katalonya'daki festivallerde düzenlenen geleneksel insan kulesi yarışmalarında takımlar kule oluşturup bozarak mücadele ediyor. İlki 1932'de yapılan etkinlik o zamandan beri iki yılda bir gerçekleştiriliyor (Lluis Gene/AFP) -
8/30
5 Ekim 2024 - Binlerce Oromo, Irreecha festivali için Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya geldi. Irreecha kutlamalarında geleneksel kostümler giyerek suya çiçekler daldırıyor ve kendi üzerlerine su serpiyorlar. Etiyopya'nın en kalabalık etnik grubu olan Oromoların yağmur mevsiminin bitişini kutladığı festival, zaman zaman siyasi protestolara da sahne oluyor. 2016'da polisin hükümet karşıtı protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanması ve havaya ateş açmasıyla festivalde 50'den fazla kişi hayatını kaybetmişti (Tiksa Negeri/Reuters) -
9/30
4 Ekim 2024 - Bir kedi Beyrut'un güneyindeki bir mahallede, İsrail'in hava saldırıları sonucunda hasar gören sokakta dolaşıyor. İsrail, üç gün önce kara harekatı başlattığı Lübnan’a saldırmayı sürdürüyor. Hizbullah'a yakın bir kaynak, AFP'ye İsrail'in Beyrut'un Dahiye bölgesini üst üste 11 kere vurduğunu aktardı. Lübnanlı yetkililer, çatışmalar nedeniyle 1,2 milyon kişinin yerinden edildiğini bildirdi (AFP) -
10/30
3 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Carolina eyaletinin Swannanoa kentinin sakinleri, Helene Kasırgası'nın arkasında bıraktığı yıkımın ortasında. Geçen hafta ülkenin güneydoğusunu vuran kasırganın yol açtığı can kayıplarının sayısı 189'a yükseldi. Toplam 6 eyalette kayıp onlarca kişiyi arama çalışmaları sürerken, 1 milyondan fazla ev ve iş yerinde elektrik hâlâ yok (Eduardo Munoz/Reuters) -
11/30
2 Ekim 2024 - Meksika'da 1968'deki Tlatelolco Meydanı katliamının 56'ıncı yıldönümüde bir eylemci, polisle çatışıyor. Sözkonusu katliamda ordu, öğrencileri vurarak öldürmüştü. Meksika'nın göreve yeni başlayan başbakanı Claudia Sheinbaum, kendisine "1968 çocuğu" diyerek resmi bir özür yayımladı (Daniel Becerril/Reuters) -
12/30
1 Ekim 2024 - İsrail, İran'dan İsrail'e füze saldırısı gerçekleştirildiğini ve Tel Aviv başta olmak üzere ülke genelinde sirenlerin çaldığını duyurdu. İran'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği'nden "Eğer siyonist rejim cevap vermeye kalkarsa daha yıkıcı bir karşılık gelir" açıklaması yapıldı. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, ABD ordusuna, İran saldırılarına karşı İsrail savunmasına yardımcı olma ve İsrail'i hedef alan füzeleri vurma talimatı verdi (Ahmad Gharabli/AFP) -
13/30
30 Eylül 2024 - Göçmenlerle dolu bir fiberglas tekne, İspanya'nın El Hierro adasının La Restinga limanında. Dün yine bu adanın açıklarındaki bir göçmen teknesi batmış, 84 kişiden 9’u hayatını kaybetmiş ve 48’i kaybolmuştu. Son yıllarda binlerce göçmen Avrupa’ya ulaşmak için Atlantik’e açılırken hayatını kaybediyor. İspanya'ya doğru düzensiz göçmen sayısı son 1 yılda yüzde 66,2 artarken, El Hierro'nun da bağlı olduğu Kanarya Adaları grubu en çok göçmen alan yer olarak öne çıkıyor (Borja Suarez/Reuters) -
14/30
29 Eylül 2024 - Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'ın ölümünün ardından üç gün milli yas ilan edilen Irak'ın Sadr kentinde yas tutanlar sembolik bir tabutla anma töreni düzenledi. İsrail ordusu Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki son saldırılarda Hizbullah'ın ana karargahını hedef almış ve Nasrallah'ın öldürüldüğünü duyurmuştu (Ahmad Al-Rubaye/AFP) -
15/30
28 Eylül 2024 - İsrail'in Beyrut'a düzenlediği hava saldırısında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın öldüğünün günün erken saatlerinde duyulmasıyla birlikte muhaliflerin kontrolündeki İdlib'de yaşayanlar toplandı. Sosyal medyada dolaşan videolarda, Esad'ın müttefiki Nasrallah'ın ölüm haberinin İdlib'de pek de üzüntüyle karşılanmadığı görüldü. Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre savaşın başlangıcından bu yana İsrail'in düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 783'e yükseldi (Omar Haj Kadour/AFP) -
16/30
27 Eylül 2024 - Saint Petersburg'de düzenlenen askeri festivaldeki yarışmalara katılan bir askeri-vatanseverlik gençlik kulübü üyesi, taş duvarın üzerinden atlıyor. Rusya'da son yıllarda, gençlerin vatanseverlik duygularını güçlendirmeye ve askeri eğitimine büyük bir yatırım yapılıyor. Etkinlik, özellikle Ukrayna'yla savaşın başlangıcından bu yana, Rus toplumunda görülen geniş çaplı askerileşmenin bir örneği (Olga Maltseva/AFP) -
17/30
26 Eylül 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta Filistinli bir adam, İsrail saldırısında yıkılan evinin altında. Bir yandan Gazze Savaşı sürerken, ABD ve müttefiklerinin acil ateşkes çağrısına karşın, İsrail Lübnan'daki saldırılarını sürdürüyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Birleşmiş Milletler 79. Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, İsrail'in Lübnan halkına da soykırım uyguladığını söyledi (Hatem Khaled/Reuters) -
18/30
25 Eylül 2024 - Ukrayna'nın Donetsk bölgesindeki Kramatorsk kentine Rusya'nın düzenlediği hava saldırısı sonrasında konutlar ağır hasar aldı. Rusya'nın Ukrayna'yı topyekün istilasıyla başlayan savaşta tam 943 gün geride kaldı. Bugün Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne hitap eden Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in uluslararası kuralları çiğnediğini ve "barışa zorlanması" gerektiğini belirtti. Savaşta Kremlin yönetiminin "tek saldırgan" taraf olduğunu söyleyen Zelenski, bu kış Rusya'nın bir kez daha ülkesinin enerji sistemlerini yok etmeye, nükleer santrallerini hedef almaya hazırlandığını ve bu konuda kanıtlara sahip olduklarını savundu (Evgeniy Maloletka/AP) -
19/30
24 Eylül 2024 - İsrail'in hava saldırıları sırasında güneydeki köyünden kaçan Lübnanlı bir kadın, çocuklarıyla birlikte Sidon'daki bir halk plajında. Lübnan iç savaşından bu yana yaşanan en ölümcül saldırıda 50'si çocuk 558 kişinin hayatını kaybetmesinden bir gün sonra, İsrail hava saldırılarını sürdürüyor. Ülkenin güney bölgelerinden başkent Beyrut'a ve kuzey bölgelerine göç dalgası devam ediyor (Mohammed Zaatari/AP) -
20/30
23 Ağustos 2024 - Afganistan'ın Kandehar vilayetinin Daman kentinde bir Afgan kadın pamuk topluyor. Yakın zamanda devreye giren kanunlara göre Afganistan'da kadınların eşleri ve akrabaları haricindeki erkeklerle göz temasında bulunması ve seslerinin toplum içinde duyulması artık resmen yasak. Kız çocuklarının 6. sınıftan sonra okumasının yasaklanması ve kadınların üniversitelere girişinin engellenmesi gibi kararlar, üç yıl önce ABD'nin çekilip Taliban'ın iktidara gelmesiyle birlikte uygulanmaya başlamıştı (Sanaullah Seiam/AFP) -
21/30
22 Eylül 2024 - Mercedes'in Britanyalı pilotu George Russell, Marina Bay sokak pistinde gerçekleştirilen Formula 1 Singapur Grand Prix'sinde. McLaren'in 24 yaşındaki pilotu Lando Norris açık ara farkla birinci olurken, pilotlar şampiyonasında kovaladığı Max Verstappen ikinci sırada yer alarak puan farkını korumaya çalıştı. McLaren'in diğer pilotu Oscar Piastri ise podyumu tamamladı. Formula 1'de sezonun bitimine 6 yarış kalmışken Verstappen ve Norris'in arasında 52 puanlık fark var (Edgar Su/Reuters) -
22/30
21 Eylül 2024 - Paris'in güneyindeki Gentilly'de, Maca_dessine imzalı duvar resminde, Gisele Pelicot'yla birlikte "Utanç karşı tarafa geçsin diye" cümlesi yer alıyor. 71 yaşındaki Dominique Pelicot, yaklaşık 10 yıl boyunca Gisele'e ilaç vererek tecavüz etmekle ve ona tecavüz etmek üzere onlarca yabancıyı eve çağırmakla suçlanıyor. Fransa'yı dehşete düşüren davada, yaşları 26'yla 74 arasında değişen 50 erkek de olaya karıştıkları iddiasıyla yargılanıyor. Aralığa kadar sürecek dava, Dominique Pelicot'un eski eşi Gisele'in talebiyle halka açık bir şekilde yürütülüyor (Geoffroy Van der Hasselt/AFP) -
23/30
20 Eylül 2024 - Yaklaşık 327 kişi taşıyan 2 teknenin kurtarılmasının ardından göçmenler, Kanarya Adaları'ndan El Hierro'daki La Restinga limanında, İspanyol Salvamento Maritimo'nun (Deniz Arama ve Kurtarma Ajansı) gemisinden inmeyi bekliyor. Afrika'dan Kanarya Adaları'na gelen göçmen sayısındaki artış, İspanya'da düzensiz göçe dair şiddetli tartışmaları alevlendirdi. Bu yıl halihazırda 22 binin üzerinde göçmen Kanarya Adaları'na ulaşmışken geçen yıl aynı dönemlerde bu sayı 10 binden biraz daha azdı (Antonio Sempere/AFP) -
24/30
19 Eylül 2024 - Tayland'daki Khao Keow Hayvanat Bahçesi'nde iki aylık hipopotam yavrusu Moo Deng, bakıcısıyla oynuyor. Sevimli yavru su aygırının Facebook'ta paylaşılmasından sadece bir ay sonra ünü durdurulamaz hale geldi. Onu bizzat görmek için Tayland'ın başkenti Bangkok'tan hayvanat bahçesine iki saatlik bir yolculuk yapamayan hayranları, videolarını internetten izleyebiliyor ya da sosyal medyada gezinerek hakkındaki mimleri görebiliyor. Bakıcısı, "Onun tanımasını istedim. Birçok kişinin onu ziyaret etmesini, internetten izlemesini ya da eğlenceli yorumlar bırakmasını istedim. Bunu asla tahmin edemezdim" diyor (Sakchai Lalit/AP) -
25/30
18 Eylül 2024 - Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, açıklanmayan bir yerde yeni taktik balistik füzenin deneme atışını inceliyor. Güney Kore Genelkurmay Başkanlığı'ndan yapılan açıklamada yerel saatle 06.50 sıralarında Güney Phyongan eyaletindeki Kaechon bölgesinden fırlatılan füzelerin yaklaşık 400 kilometre mesafe katettiği belirtilirken, füzelerin sayısı ya da nereye düştüğü gibi ayrıntılara ilişkin bilgi verilmedi. Asya ülkesi yakın zamanda bir nükleer tesisin ilk fotoğraflarını yayımlayarak nükleer silah geliştirdiğini dünyaya ilan etmişti (KCNA/AFP) -
26/30
17 Eylül 2024 - MAXAR Technologies tarafından çekilen ve yayımlanan bu uydu fotoğrafı, Talhadas kasabası çevresindeki orman yangınları sırasında yükselen dumanları gösteriyor. Portekiz'de 7 kişinin ölümüne ve birkaç gün içinde yazın geri kalanının toplamından daha fazla alanın yanmasına yol açan orman yangınlarıyla binlerce itfaiyeci mücadele ediyor. Hafta sonundan bu yana devam eden ve 16 Eylül'de daha da şiddetlenen yangınlarda, yetkililerin verdiği son rakamlara göre 33'ü itfaiyeci olmak üzere en az 40 kişi de yaralandı. Bilim insanları fosil yakıt emisyonlarının dünya genelinde sıcak hava dalgalarının süresini, sıklığını ve yoğunluğunu arttırdığını söylüyor. Birleşmiş Milletler Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli'ne göre, yükselen sıcaklıklar orman yangını mevsimlerinin uzamasına ve alevlerin yaktığı alanların artmasına neden oluyor (AFP/Maxar Technologies) -
27/30
16 Eylül 2024 - Çek Cumhuriyeti'ndeki Bela pod Pradedem'de Bela nehrinin taşmasının ardından sel bastı. Bugün, hafta sonu Orta Avrupa'yı vuran sel felaketinde ölenlerin sayısı Çek Cumhuriyeti, Polonya ve Avusturya'da kaydedilen can kayıplarıyla birlikte 16'ya yükseldi. Polonya hükümeti etkilenen bölgelerde doğal afet durumu ilan etti ve mağdurlara yardım için 260 milyon dolar ayırdığını açıkladı (Michal Cizek/AFP) -
28/30
15 Eylül 2024 - Bakü'de gerçekleştirilen Azerbaycan Grand Prix'sinde Ferrari'nin Monakolu pilotu Charles Leclerc yarışta. Leclerc, Azerbaycan'da üst üste 4. kez pole pozisyonunu almasına rağmen yarışı yine birinci sırada bitiremedi ve ikincilikle yetinmek zorunda kaldı. McLaren'in genç pilotu Oscar Piastri zafere ulaşan isim olurken, yarışa son turlarda Red Bull pilotu Sergio Perez ve Ferrari pilotu Carlos Sainz'ın kazası damga vurdu. İki pilotun yarış dışı kalmasıyla Mercedes'in Britanyalı pilotu George Russell kendini podyumda buldu (Hannah Mckay/Reuters) -
29/30
14 Eylül 2024 - Ukraynalı savaş mahkumları, Rusya'yla Ukrayna arasındaki savaş devam ederken yapılan takastan sonra görüntüleniyor. Yetkililer, Birleşik Arap Emirlikleri'nin aracılık ettiği müzakerelerin ardından Rusya ve Ukrayna'nın iki gün içinde ikinci takasını gerçekleştirdiğini bildirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, geri dönen 103 Ukraynalının tamamının ordudan olduğunu belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı, takas edilen 103 Rus askerinin 6 Ağustos'ta Kursk sınır bölgesinde esir alındığını açıkladı (Telegram/Volodimir Zelenski) -
30/30
13 Eylül 2024 - "Boeing'i Yeniden Harika Yapın" yazılı bir şapka takan Boeing işçisi, sendika üyelerinin grev kararının ardından şirketin Washington'daki fabrikasının önünde gözcülük yapıyor. Sendika temsilcileriyle uçak üreticisi arasında yüzde 25'lik maaş artışını da içeren geçici anlaşmanın reddedilmesiyle 33 bin işçi greve başladı. Güvenlik sorunları ve kazalarla itibarı epey zedelenen şirket, grev sebebiyle milyarlarca dolarlık gelir kaybı yaşayabilir (AP/Lindsey Wasson)
Kolesnikov'un çizdiği bu manzara, Putin-Pezeşkiyan buluşmasının perde arkasında İran ile İsrail arasındaki gerilimin en ciddi şekliyle konuşulduğunu ve Rusya Devlet Başkanının bu konuda dışarıya en ufak bir bilginin sızmasını istemediğini gösteriyor.
Evet, uluslararası ilişkilerinde tarafsız pozisyonu bulunan Türkmenistan'ın başkenti Aşkabat'ın, İran'ın 31 Temmuz'da yemin ederek görevine başlamış Mesud Pezeşkiyan ile ilk bir araya gelme yeri olarak seçilmesi Rusya Cumhurbaşkanı bakımından birkaç simgesel öneme sahipti.
Ki bunların başında Rusya ile İran'ın özellikle son bir asırda Hazar Denizi'nde çok yakın işbirliği içinde olmasıdır.
Esad diktatoryasının BM Güvenlik Konseyine başvurusu üzerine 30 Eylül 2015'te Suriye'ye girmesine rağmen Rusya, başta İran olmak üzere Orta Doğu'da kendine yakın bildiği güçlere silah sevkiyatının önemli kısmını Hazar Denizi üzerinden yapmaktadır.
İşte Hazar'a kıyısı bulunan ülkelerin zirve toplantısı da 29 Haziran 2022'de Aşkabatta gerçekleşmiş ve Eylül 2021'de Türkiye Deniz Kuvvetlerine bağlı bazı timlerin Hazar Denizi'nde yaptığı ufak çaplı tatbikata yanıt da 29 Haziran 2022 Aşkabatt Zirvesi'nden çıkmıştı: hiçbir yabancı ülkenin askeri gücünü Hazar Denizi'nde ve kıyılarında görmek istemiyoruz.
NATO üyesi Türkiye'ye karşı alınmış bu kararın muhtemelen yetersiz gözükmesinden dolayı 1 Temmuz 2022'de yine aynı NATO ülkesi Türkiye'nin Azerbaycan'a açılan tek karayolu sınır kapısı (Nahçıvan) kapatılmıştı.
İşte bundan Aşkabatta organize edilmiş 11 Ekim 2024 tarihli toplantının esas amacının şair Mahtımkuli olmasının fazla önemsenmemesi gerekir.
Oradaki ana hedefin Putin-Pezeşkiyan buluşması ve iki ülkenin bundan sonra İsrail'e karşı izleyeceği ortak politikalar olduğunu tahmin etmek yanlış olmayacaktır.
İran'ın İsrail'e fırlattığı 181 adet füzenin hedeflere ne ölçüde isabet ettiği tartışıladursun, Tahran rejiminin kurup büyüttüğü Lübnan Hizbullahı'nın başsız kalması, Irak-Suriye-Lübnan çizgisinde belirlenmiş Direniş Oku'nun geleceğini soru işareti altına almıştır.
Bu eksende direnişi ayakta tutabilecek iki güçten bir tanesi İran Devrim Muhafızları, ikincisi ise Yemen Husileri olup Rusya Cumhurbaşkanının İranlı meslektaşıyla bu konuları masaya yatırmaması, eşyanın tabiatına aykırı olurdu.
Zaten daha geçen 14 Nisan'da İran'ın füze fırlatmasından yirmi beş gün önce, yani BM'nin uyguladığı silah ambargosu kaldırılır-kaldırılmaz, başta dönemin Savunma Bakanı Sergey Şoygu olmak üzere Rusyalı yetkililer Tahran'a koşmuş ve ABD'nin uyarılarına rağmen silah ticareti başlamıştı.
Rusya tarafının diğer bir hedefi, İran'ın güney bölgelerinde aktiviteleri artırmaktı. Ki bunun anlamı Yemen Husileriyle işbirliğini güçlendirmek de olabilirdi.
Husi temsilcilerinin geçtiğimiz Haziran ayında Moskova'yı ziyaret etmesinin sebebi "10 milyon dolarlık konvansiyonel silah alımı" olarak açıklansa da, muhtemelen buna sadece Kadir İnanır...
İşte tüm bunlardan dolayı Türkmen şair Mahtımkuli'nin 300. doğum yıl etkinliğinin "askeri jeopolitik görüşmeler alanı"na dönüştürülmesinin Rusya-İran işbirliği bakımından doğal karşılanması gerekir.
Bu buluşma, iki ülkenin özellikle Ortadoğu'daki işbirliğini geliştirmesi bakımından büyük önem arz etmesinin yanı sıra, 22-24 Ekim tarihlerinde Rusya'ya bağlı Tataristan Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Kazan'da yapılacak BRICS Zirvesi öncesindeki son genel prova niteliğindedir.
Ve BRICS Zirvesi'ni beklemeden şu hususa dikkat çekmenin de sakıncalı olmayacağını düşünüyoruz: Aslında Rusya Devlet Başkanı son iki küsur yıldaki uluslararası toplantıların tamamında ikili ilişkileri geliştirmenin fırsatlarını arıyor.
Onun için Türkiye siyasetinin unutulmaz aktörü Necmettin Erbakan'ın o ünlü sözüyle, Moskova için bu zirve-mirveler "faso-fiso"dur, arkadaş...
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
