Franz Kafka, 20'nci yüzyıl dünya edebiyatının güçlü kalemlerinden biridir.

Taşralı bir baba ve orta sınıf bir Alman Yahudisi annenin çocuğu olarak Prag'da dünyaya geldi.

En bilinen eserleri arasında "Mileneya Mektuplar", "Dönüşüm", "Şato", "Dava" yer alır.

Roman ve öykülerinde insanını yalnızlığını, korkularını, kendine yabancılaşmasını ve ailevi sorunları işledi.

Bu temaların belki de en yoğun bir şekilde işlendiği eserlerden biri ise "Babaya Mektup"tur.

Regaip Minareci'nin titiz çevirisiyle Türkçeye kazandırılan ve Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları etiketini taşıyan bu kitap, Kafka'nın en çarpıcı itiraflarını içeren uzun bir mektuptur. 

Sevgililerine yazdığı mektuplarla tanıdığımız Kafka, bu eserde babası Hermann Kafka ile olan karmaşık ilişkisini ayrıntılı bir şekilde ele alır.

Mektubunda babasına "Çok sevgili babam" diye hitap eden Kafka, 57 sayfa boyunca babasının kendisi üzerindeki psikolojik etkilerini ve ona karşı beslediği duyguları içtenlikle dile getirir.

Çocukken babasının sözlerini adeta tanrının bir buyruğu gibi gördüğünü ve bu sözlerin hayatına nasıl yön verdiğini vurgulayan Kafka, bu etkilerin hayatının temel taşlarını nasıl oluşturduğunu samimi bir dille anlatır.

Kafka'nın bu mektubu yazma amacı, babasına karşı hissettiği korku, isyan, pişmanlık ve kızgınlık gibi duygularını açıkça ifade edemediği için bunları yazılı olarak dile getirmek istemesidir.

Kafka'nın şu sözleri, bu durumu açıkça özetler:

Her zaman olduğu gibi sana verecek yanıt bulamamıştım; bunun nedeni kısmen sana karşı duyduğum korku, kısmen de korkuyu gerekçelendirmek için konuşurken çok ayrıntının gerekiyor olmasıdır. (s.1)

Babasına karşı en büyük kızgınlığı, onun küçümseyici ve korkutucu tavırlarıyla çocukluktan itibaren özgüvenini zedelemiş olmasıdır.

Babası tarafından sürekli eleştirilen ve yetersiz görülen Kafka, bu durumun kendisini nasıl etkilediğini şu cümlelerle ifade eder:

Hoşuna gitmeyen bir şey yapmaya başladığımda ve sen beni başarısız olacağıma dair korkuttuğunda, senin fikrine duyduğum derin saygı öylesine büyüktü ki, belki ileriki bir tarihte gerçekleşecek bile olsa başarısızlığa uğramam kaçınılmazdı. (s.15)

Bu mektup, Kafka'nın babasıyla olan çatışmasının ötesinde, onun eserlerine de yansıyan daha derin varoluşsal meseleleri ele alır.

Babasıyla arasındaki iletişimsizlik ve yabancılaşma, Kafka'nın yazınında sıkça karşılaşılan temalardan biridir.

Örneğin, "Yargı" öyküsünde, babası tarafından ölüme mahkûm edilen Georg Bendemann karakteri, Kafka'nın babasına duyduğu öfkeyi ve hayal kırıklığını yansıtır.

Hermann Kafka'nın, başarılı bir işadamı olarak oğlundan geleneksel rolleri yerine getirmesini beklemesi, Kafka'nın bu beklentilerin altında ezilmesine neden olmuştur.
 

"Babaya Mektup", Kafka'nın iç dünyasındaki huzursuzluğu ve bu huzursuzluğun edebi eserlerine nasıl yansıdığını anlamak için önemli bir metindir.

Kafka'nın bu mektubu, onun içsel çelişkilerini, toplumsal ve ailesel baskılar karşısındaki duruşunu ve tüm bunların sanatsal üretimine olan etkisini öğrenmek isteyenler için kaçırılmaması gereken bir eser niteliğindedir.

Kitap, sadece Kafka'nın hayatına dair değil, aynı zamanda 20'nci yüzyıl edebiyatının genel ruh haline dair de önemli veriler sunuyor.

Bu kısa ama yoğun eser, Kafka'nın babasıyla olan karmaşık ilişkisini ve bunun onun ruhunda açtığı kapanmaz yaraları anlamayı sağlıyor.

Kafka, yaşarken keşfedilmemiş bir dâhi olarak, ölümünden sonra arkadaşı Max Brod'un vasiyeti yerine getirmeyerek yayımladığı eserleri sayesinde dünya edebiyatına kalıcı bir miras bırakmıştır.

"Babaya Mektup", bir baba-oğul ilişkisine dair, herkesin kendine dair sorular sormasına vesile olacak bir metin olarak karşımıza çıkıyor.

Anne-baba olmanın zorluklarını, farkında olunmayan söz ve davranışların bir insanın ruhunda nasıl derin yaralar açabileceğini örnekleyen bir eser.

Keyifli okumalar!

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.