Rus ordusunun Ukrayna'ya 24 Şubat'ta saldırmasıyla başlayan çatışmalar 7'nci ayını bitirdi.
Çatışmaların bitmesi bir yana Rusya'nın kısmi seferberlik ilanı ve işgal edilen yerlerdeki referandum kararı daha da sertleşebileceği endişesine neden oldu.
Cephelerdeki duruma dair bilgiler veya iki taraftan siyasi ve askeri yetkililerin açıklamaları da bunun işareti niteliğinde.
Peki yaşanan savaş Ukrayna'daki gündelik yaşamı nasıl etkiledi?
İnsanların yaşamında neler değişti ve her şeyden önemlisi psikolojileri nasıl?
14 yıldan beri Ukrayna'nın Odessa kentinde yaşayan Türk mühendis Mehmet Çelebi, Independent Türkçe'nin sorularını cevapladı.
Savaşın başından beri Rusya'nın en önemli hedeflerinden biri olduğu öne sürülen Odessa'dan ayrılmayan Çelebi, sık sık buradan Türk medyasına bağlanarak son durumu aktarıyor.
Çelebi, bu sefer savaştan ziyade, sokaklardaki son durumu anlatı.
"Haziranla birlikte insanlar savaşla iç içe yaşamaya alıştı"
Ukrayna'da savaş koşullarında gündelik yaşam nasıl?
Savaş 24 Şubat itibariyle başladı. Ancak daha önce Amerikan Başkanı Joe Biden, 16 Şubat'la ilgili bir savaş senaryosu çizmişti. 16 Şubat tarihini kimse dikkate almadı. 24 Şubat'ta savaş başladıktan sonra yaklaşık 3 gün insanlar savaşın şokuyla evlerinden çıkmadı. Sürekli patlamalar oluyordu. Sığınaklara inilmesiyle ilgili bildiriler yayınlanıyordu. Ancak 3 gün sonra insanlar yavaş yavaş dışarı çıkmaya başladı. Mart ve nisan aylarında savaş psikolojisiyle insanlar çarşıya, sokağa sadece gündelik temel ihtiyaçlarına almaya çıkıyorlardı. Fakat mayısla birlikte havanın da ısınmasıyla parklara, bahçelere gittiler. Haziran ile birlikte artık insanlar savaşla iç içe yaşamaya alıştı. Artık sirenler çalınca sığınaklara koşmuyorlar.
"İlk günler herkes gemisini kurtaran kaptan misaliydi"
İnsanlar arasında dayanışma var mı yoksa herkes kendi derdinde mi?
İlk günler biraz daha bencil davranıyorlardı. Ne olacağını bilmiyorlardı. Ama artık savaş 7'nci ayına girdi. İnsanlar tedbirlerini aldılar en azından. Şimdi daha tedbirliyiz. İlk günler herkes gemisini kurtaran kaptan misaliydi. Ama şimdi öyle değil.
"Gece veya eğlence hayatı söz konusu değil"
Geçenlerde bir videoda cephedeki Ukraynalı askerler, sivil hayatta düzenlenen partilere tepki gösteriyordu. Eğlence yaşamı savaşa rağmen devam ediyor mu?
Kısmen devam ediyor. Ancak şu anda Odessa'da 23.00'ten sabah 05.00'e kadar sokağa çıkma yasağı var. İlk günlerde bu akşam 17.00'den sabah 07.00'ye kadardı. Kademe kademe daralttılar. Dolayısıyla gece veya eğlence hayatı falan söz konusu değil.
"Savaşın ilk günlerinde ölenler için yapılan büyük törenler kalmadı"
Cephede yaşanan ölümler nasıl karşılanıyor? İnsanlar kayıplara alıştı mı?
İlk günler tabii ki bu biraz trajediydi. Mart ve nisanda özel törenler yapılıyordu. Artık biraz kanıksandı. Şu anda da ortalama Odessa'ya her gün bir iki asker cenazesi geliyor ama özel bir toplantı falan yapılmıyor. Yani onlar sadece küçük askeri veya mülkiye erkanının töreniyle defnediliyor. Yani ilk günkü gibi değil. İlk günler daha büyük törenler oluyordu.
"İnsanlar 'bir saat sonra haber gelecek cepheye gideceğim' hazırlığı içerisinde"
Aile, dost buluşmaları sürüyor mu?
Savaş başlayınca 18 ile 65 yaş arası erkeklerin ülkeyi terk etmesi yakalandı. Askere alımları çok planlı, programlı yaptılar. Normal zamanda asker olmayan sivilleri 4'e böldüler. İlk ekibi aldılar, ikincisini eğittiler, diğer ikisi beklemede. Dolayısıyla insanlar sanki 'bir saat sonra haber gelecek cepheye gideceğim' diye hazırlık içerisindeler. Gündelik, sosyal yaşam sadece belli seviyelerde var. Beşeri hayatlarda kesinlikle aksamalar var. Çünkü insanlar ya cephedeler ya cepheye gitmek üzereler veya cepheye gitmeye hazırlanıyorlar. Tabii ki savaş bu şekliyle devam ederse beşeri anlamda belki 3 - 5 ay sonra her şey normalleşecek.
"İnsanların moralleri çok bozuk"
Savaş sendromu olarak adlandırabileceğimiz vakalar başladı mı?
Onu söylemek için henüz erken. Savaş biraz daha sonuçlanacak ya da biraz daha ateşlenecek o zaman görebileceğiz onları. Burada gözlemlediğimiz insanların moralleri çok bozuk. Bir an önce savaşın sonuçlanmasını istiyorlar. Ama kesinlikle Rusya'nın girdiği bütün toprakları terk etmesini istiyorlar.
"Ukraynalılar ile Ruslar arasına savaşla birlikte bir kırmızı çizgi çizildi"
Ukraynalılar ile Rus siviller arasında savaştan kaynaklı bir sorun var mı?
Ukraynalılar, Ruslar, Belaruslular girift (iç içe geçmiş) bir vaziyette aslında. Bu coğrafyaya geldiğim 14 seneden beri konuştuğum dostlarımın kiminin dedesi Moskovalıdır, kimisi Belarusludur. Ama bu savaş maalesef artık ülkeler arası değil de halklar arası ilişkileri de germiş durumda. Örneğin önceden 'Tamam Rusya bize kızıyor ama Ruslar bizim kardeşimiz' derlerdi. Ama burada Rus halkının savaşa olan desteğiyle ilgili istatistikler yayınlandıkça Ukrayna halkının Rus halkına karşı kini ve öfkesi artıyor. Önceden bu yoktu. Savaşla beraber araya bir kırmızı çizgi çizildi ve bu çizgi giderek kalınlaşıyor.
© The Independentturkish
