İsrail halkı bıraktıkları olağanüstü mirasları ile antik dünyada kendilerinden sıkça bahsettirirken, onların mirası günümüzde birçok toplum tarafından teslim alındı ve korundu.
İlk tevhitçilerden bazılarıydılar, tek bir tanrıya tapıyorlardı, ona Yahova diyorlardı.
İbranice Kutsal Yazılar da dahil olmak üzere, antik dünyadaki dini metinler Yahudiliğin temel metinleri olarak kabul görür.
İbranice Kutsal Yazılar aynı zamanda Hıristiyanlığın Eski Ahit'in temelini oluşturuyordu ve İslam, kutsal yazıların bir kısmını ilahi vahiyler olarak kabul ediyor.
Başka, yaygın dini etkiler de vardı; örneğin, Hristiyanlar ve Müslümanlar İbrahim, Musa ve Davut dahil olmak üzere, birçok figürü ve İbranice Kutsal Yazılar'daki On Emir gibi öğretileri çok önemli görüyorlar.
Ayrıca, İbranice Kutsal Yazılar, statüden bağımsız olarak herkesin yasalara uymak zorunda olduğu fikrini içeriyordu.
İsrail Birleşik Krallığı, Kudüs'teki yeni başkenti ile birleşik, zengin bir devletin kurulmasıyla ilişkili bir "altın çağ" idi.
Bu medeniyetin gelişmiş dini gelenekleri, krala verilmiş siyasi gücü, anıtsal mimarisi ve idari yenilikleri vardı.
Aynı zamanda güçlü bir askeri, çok sayıda üniter devleti, uzun mesafeli ticaret ağları ve yabancı devletlerle köklü diplomatik ilişkiler sürdürdü.
Toplumsal örgütlenme hususunda bölgesel halkları da etkilemeyi başaran, bölgedeki istikrarın kurulup ve korunması açısından oldukça mücadele eden İsrail halkı, bu yönüyle ön plana çıkmayı başardı.
Devlet politikaları açısından bir sürekliliği benimseyen, yasa ve kutsal metinlerle de iktidarlarını pekiştirerek siyasal teokratik bir yapı kurmayı hedeflediler.
İlk tebliğciler olarak anılmaya layık bulunan, bununla birlikte kendilerinden sonraki tüm inanç ve kültlerde kendilerinden bir şeyler barındırmış ve onları derinden sarsmışlardı.
Kitab-ı Mukaddes'te yer alan tüm ahlaki değerlerin Yahova'nın kutsal birer emri olarak benimsen Yahudi inanç sisteminde, diğer tüm uluslar bu yasalardan payına düşeni almışlardı.
Evrensel ahlak kuralların diğer tüm uluslarda aynı değer sahip olduğu görüşü biraz eksik kalsa da genel ölçüde Tanrı'nın buyruğuna itaat etmek erdem olarak görülebilir.
Tanrı'nın buyrukları her medeniyetin keskin bir kılıcı olarak onları ortadan ikiye bölmekteydi.
Erken dönem İsrail yasaları, geleneksel toplum yapısını doğrudan şekillendirmiş ve bu yasaların Antik Yakındoğu içerisinde yayılması uzun dönemler boyunca sürmüş olmasına karşın, net bir şekilde bölge halkları üzerinde tahkim kurabilmişlerdir.
Öyle ki geç İsrail yasalarının Erken Hristiyan yasalarının temelini teşkil ettiği, kaynak olarak antik metinler ve Kitab-ı Mukaddes kullanılmıştır.
Midrash, çoğunlukla M.S 5'inci yüzyıldan ortaçağ dönemine kadar derlenen İncil metinlerini yorumlayan ve detaylandıran bir edebiyat biçimidir.
Bu kategorideki kitaplar genellikle İncil hikayelerindeki boşlukları doldurmak gibi ortak yorumlama yöntemlerini paylaşır.
Midrash bölümleri Talmud boyunca sıklıkla görülürken, aynı zamanda bir benzetme gibidir.
Yahudi Kutsal Yazılarında bulunan eski bir öğretinin ayrıntılarını veya modern bir uygulamasını vermek için bir açıklama veya hikaye kullanan bir Yahudi öğretim aracıdır.
Gerçek olarak kabul edilmesine rağmen, Midrashim Kutsal Kitap olarak kabul edilmez.
Yahudiler, Tanrı'nın Musa'ya Sözlü Yasa'yı da verdiğine inanıyor (Yasayı ayrıntılandıran bir dizi talimat).
Sözlü Yasa, Mişna adı verilen yazılı biçimde derlenmiştir. Buna ek olarak, hahamlar ve bilim adamları kendi açıklamalarını eklediler -bazıları doğru ve bazıları sadece uydurma; aslında, bazıları başkalarıyla çelişiyor.
Ek açıklamalar Gemara'da derlendi. Sözlü Hukuk/Mişna ve Gemara'daki bu talimatlar kısa benzetmeler veya Midrashim biçimindedir.
Midrashim'in iki temel kategorisi vardır. Tek bir konu veya kitap üzerinde Midrashim koleksiyonu da Midrash olarak adlandırılır.
Midraş Halakhah
İbranicede halakhah, Tevrat ve Mişna'da verilen yasayı ifade eder.
Dini, törensel ve sivil düzenlemeleri içerir. Öyleyse Midrash Halakhah bu yasalara açıklama getiriyor.
Midrash Halakhah, Exodus üzerindeki Mehkilta, Levililer üzerindeki Sifra ve Sayılar ve Tesniye üzerindeki Sifrei'ye ayrılmıştır.
Hepsi, Tevrat'taki pasajların, kimin hangi zamirle anıldığına kadar ayrıntılı açıklamalarını verir.
Ayrıca, her yasanın neden devreye girdiğini açıklamaya çalışıyorlar.
Örneğin, Tesniye 6: 6-9'daki Şemada, Midraş Halakhah, "bu kelimeler" ile neyin kastedildiğini, "neden uzandığınızı ve ne zaman kalktığınızı" ve yasayı gözlerinizin arasına nasıl takabileceğinizi açıklar.
Midrash Halakhah, tapınağı olmayan bir Yahudilik için tören yasasını yeniden yorumlamada da gerekliydi.
İki farklı haham okulu üç kitabı derledi. Bir okul, her kelimenin kasıtlı olarak yerleştirildiğine ve başka bir yasaya dönüşme potansiyeline sahip olduğuna inanıyordu.
Diğeri, Kutsal Yazıların, insan konuşması gibi, gerçekten hiçbir şey ifade etmeyen gelişimlere tabi olduğuna inanıyordu.
Midraş Aggadah
Midrash Halakhah'ın aksine, Midrash Aggadah hikayeler, karakterler ve etik ikilemler hakkında daha fazla konuşur.
Midrash Aggadah, Kutsal Yazıları alma ve modern bir uygulamayı alay etme konusunda uzmanlaşmıştır.
Tek bir pasajın birkaç yorumu, doğru bir yorum tanımlanmadan birbiri ardına oturabilir.
Kutsal Yazılarda verilen kısa ve kafa karıştırıcı hesapları açıklamak için sahne arkası hikayeleri eklenir.
Midrash Aggadah'ın tam anlamıyla Kutsal Yazılar olması amaçlanmamıştır -tefekkür için daha fazla atlama noktası.
Bugün hala feminizm ve Soykırım gibi şeyleri açıklamak için kullanılıyorlar.
Midrash Rabbah, Midrash Aggadah'ın Yahudi yazılarında bulunmasına rağmen, Midrash Aggadah'ın en uyumlu koleksiyonudur.
Midrash Rabbah aslında her biri Tevrat'ta ve beş Megillot'ta (Süleyman'ın Şarkısı, Ruth, Ağıtlar, Vaizler ve Esther) olmak üzere on cilttir.
Her cilt, 5. ve 8. Yüzyıllar arasında toplanan Midrash Aggadah'ı içerir. "Rabbah", "büyük" anlamına gelir ve diğer küçük koleksiyonlar mevcut olsa da, her kitabı Tanah'ın verilen kitabındaki en büyük Midrash Aggadah koleksiyonu olarak tanımlar.
Bir Midrash Aggadah, bir pasajla ilgili bir şiir, bir pasajın bahsettiği etik bir düşünceyle ilgili bir vaaz veya bir karakterin davranışını açıklayan bir hikaye olabilir.
Bazıları yazıldıkları zor zamanları yansıtıyor ve bazıları hiçbir yerden çıkmıyor gibi görünüyor.
Diğer Midraşlar
1 ve 2 Samuel, Mezmurlar ve Atasözleri gibi diğer Midrashim koleksiyonları da var. Diğerleri topikaldir ve çeşitli konuları kapsar.
Midrashim Kutsal Yazıların doğru yorumları mı?
Bazıları muhtemelen öyledir. Fakat gerçek bir standardizasyon yoktur ve bir Hristiyan'ın gerçeğin ne olduğu ve neyin olmadığı konusunda kafasının karışması kolay olacaktır.
İkinci Timothy 3: 16-17, tüm kutsal yazıların Tanrı'dan ilham aldığını ve talimat için uygun olduğunu ve bunun kesinlikle Eski Ahit'i içerdiğini söylüyor.
Ancak Midrash'ın açıklamalarını, spekülasyonlarını ve hikayelerini içermez.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
