Dünya kamuoyu Ukrayna'daki savaşla uğraşırken Orta Asya'nın bir köşesindeki küçük bir ülkede yönetim şekli krallık olmamasına karşın iktidar babadan oğula devrediliyor.
Elbette usulüne uygun bir şekilde, 12 Mart günü yapılan göstermelik bir seçimle.
Seçimin galibinin kim olacağını aylar öncesinden ilkokul çocukları bile biliyor; ama her şeyin kitabına uygun olması için vali yardımcısından kasaba öğretmenine kadar bir sürü insan cumhurbaşkanlığına aday olup kendince kampanya yürütüyor, küçük köy salonlarında toplantılar yapıyor, bildiriler dağıtıyor ve gazetelere demeçler veriyor.
Yurt dışında insanlar Türkmenistan'daki bu tiyatroya bazen bıyık altından, bazen de katıla katıla gülerken, Türkmenler çaresizlikten doğan kalplerindeki öfke ve kızgınlığı, yüzlerine yerleştirdikleri sahte ve zoraki bir gülümseme altında gizlemeye çalışıyorlar.
64 yaşındaki Gurbangulı Berdimuhammedov iktidarda kaldığı 15 yılı, bazen sahneye çıkıp şarkı söyleyerek, bazen bisiklet üzerinde potalara basket atarak veya çölde hızlı arabalarla ralli yarışlarına katılarak ya da üzerinde askeri kamuflaj üniforması ve elde silah sağa sola ateş edip Ramboculuk oynayarak geçirdikten -diğer bir deyişle gününü gün ettikten- sonra, "ben yoruldum, biraz da oğlum oynasın" dercesine koltuğu mahdumuna bırakıyor.
Ve Berdimuhammedov'un 15 yılda ülkeyi getirdiği durumu şu şekilde özetlemek mümkün: Yolsuzluk ve rüşvet, gündelik hayatın ayrılmaz bir parçası.
Devletin kaynakları tek bir ailenin keyfi için harcanıyor ve sonuç: işsizlik ve bunun yol açtığı ekonomik sefalet.
Türkmenistan'da doğum oranı ve ailelerdeki çocuk sayısı (5-10 arası) çok yüksek olduğu halde, ülke nüfusu giderek azalıyor.
Zira bir milyonu aşkın Türkmenistan vatandaşı Türkiye, BAE, Polonya ve Ukrayna gibi ülkelerde ucuz iş gücü olarak çalışıyor.
Tüm bunlar, doğalgaz rezervlerinde dünya dördüncüsü, petrol ve gaz zengini 6 milyon nüfuslu küçük Türkmenistan Cumhuriyeti'nde oluyor.
Peki, pederinden enkaz devralmaya hazırlanan 40 yaşındaki Serdar Berdimuhammedov nasıl biri?
Türkmenistan Devlet Ziraat Üniversitesi'nden mezun olduktan sonra Moskova ve Cenevre'de uluslararası ilişkiler okuyan Serdar Berdimuhammedov, 2016 Kasımı'nda siyasete girince, hızla yükselmeye başladı.
Aynı yıl hem milletvekili seçilen hem de Dışişleri Bakanlığı Enformasyon Dairesi Başkanı olan genç Berdimuhammedov, ikil yıl sonra dışişleri bakan yardımcılığına getirildi.
2019 Ocak'ında başkent Aşkabat'ın da bağlı olduğu Ahal vilayeti vali yardımcısı, 6 ay sonra da vali koltuğuna oturan Serdar Berdimuhammedov, 2020 Şubat'ında sanayi bakanlığına getirildi. Ve ertesi yıl da başbakan yardımcısı oldu.
Bu, -Gurbangulı Berdimuhammedov cumhurbaşkanı aynı zamanda başbakan da olduğu için- devlette babasından sonraki en yetkili ikinci kişi olduğu anlamına geliyordu.
Türkmen devlet medyası tarafından "halkın oğlu" olarak pohpohlanan Serdar Berdimuhammedov, burnu havalarda, gösteriş meraklısı ve her şeye tepeden bakan biridir.
Ahal vilayetinde çalışan bir memur, Serdar Berdimuhammedov'u şu sözlerle anlatıyor:
Serdar Berdimuhammedov vali yardımcısıyken hep babası gibi motosikletli konvoylar eşliğinde işe gelirdi. O işteyken ofiste tam bir sessizlik hakim olurdu, kimse sesini çıkaramazdı, cep telefonuyla konuşmak veya çok gerekmedikçe ofisten dışarı çıkmak yasaktı. Kapısının önünde mutlaka bir koruma görevlisi olurdu ve içeriye sadece belli kişilerin girmesine izin verilirdi.
Anlaşıldığı kadarıyla genç Berdimuhammedov, şarkıcılık, atıcılık, basket veya ralli yarışı gibi babasının hiçbir hobisine merak duymuyor, yoksa son 15 yılda onu da babasının yanında bisiklet sürerken, şarkı söylerken veya basket atarken görürdük.
Oğul Berdimuhammedov döneminde baskıların gevşetilmesi, basın ve ifade özgürlüğüne izin verilmesi veya ekonomik reformlar gibi köklü bir değişim beklenmiyor, herkes karamsar.
Serdar Berdimuhammedov cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturduktan sonra gerçek gücü eline alabilecek mi veya perde arkasında babası dizginleri elinde tutmaya devam mi edecek? Tek merak edilen konu, bu.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Zira Kazakistan'ın kurucu lideri Nursultan Nazarbayev de 2019'da koltuğunu en yakın adamına devrettikten sonra perde arkasında ülkeyi yönetmeyi sürdürmüştü. Ama 3 yıl sonra patlak veren protesto gösterileri, evdeki hesabı bozmuştu.
Gurbangulı Berdimuhammedov'un başına aynı olay gelir mi bilinmez, ama başını şu anki Dışişleri Bakanı Reşid Meredov'un çektiği güç odakları, belki Berdimuhammedovların oyununu daha erken de bozabilir.
İçeride neler olup bittiğini pek bilmiyoruz ama şu anki konjonktür ne yazık ki Berdimuhammedovlardan yana.
Zira Rusya'ya uygulanan ambargodan dolayı Avrupa Birliği alternatif gaz tedarik arayışlarına girmişken, gaz rezervinde dünya dördüncüsü olan Türkmenistan yeniden kıymete binmiş durumda.
Gaz tedarikinin sürmesi için de bu ülkede istikrarın korunması önemli, içeride insanların nasıl yönetildiği veya Türkmen vatandaşlarının nelere katlanmak zorunda kaldığı, kimsenin umurunda değil.
Yine de hiçbir şeyin göründüğü gibi olmadığını, 30 yıldır sabırla değişim bekleyen Orta Asya'nın büyük olaylara gebe olduğunu belirtmekte yarar var.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
