Almanya'da karbon nötr binalar (2)

Prof. Dr. Mustafa Öztürk Independent Türkçe için yazdı

Sera gazı salım azaltmak için; karbonsuzlaşma, verimlilik ve yenilenebilir enerji. 

Almanya, enerji verimliliğinde dünya şampiyonu.

Enerji verimliliği: En temiz ve en ucuz enerji, en başta kullanmadığımız enerjidir.

Daha iyi enerji verimliliği, daha az karbon emisyonu anlamına gelir.

Enerji verimliliğine yapılan yatırımların getirisinin, sermaye piyasasındaki güvenli yatırımların getirisinden daha yüksek olma eğiliminde olması şaşırtıcı değil.

Daha fazla büyümek için daha az enerji kullanmak mümkün. 

Almanya'da milyonlarca ısıtma sistemi, on yaşından daha eski ve çoğu da çok verimsiz.

Almanya'daki konut tipi binalar, konut dışı binalar ve tüm binalarda yüzey ısıtma, sıcak su üretimi, aydınlatma ve soğutmada enerji tüketimleri Şekil 1'de verilmiştir.  
 

1.jpg
Şekil 1. Binalarda enerji tüketimi

 

Şekil 1 incelendiği zaman binalarda en büyük enerji ısıtmada tüketilmekte. Takiben sıcak su üretimi ve aydınlatma yapılmakta.   

Almanya'da 1850-2020 arasında sera gazı salım değişim değerleri ve 2050 yılına kadar azaltım hedefleri Şekil 2'de verilmiştir. 
 

2.jpg
Şekil 2. Almanya'da 1850-2020 arasında sera gazı salım değerleri ve azaltım hedefleri

 

Almanya'da 2030 yılı sera gazı salım hedef değeri 543 milyon ton/yılın altına düşürmek. 2050 yılında ise iklim nötr hedefe ulaşmak. 


Almanya uygulamaları

Evlerin veya işletmelerin enerji verimliliğini artırmaya yatırım yapmadan önce doğru ve güvenli bilgiye sahip olmak çok önemli.

Almanya'da binaların enerji verimli hale getirilmesi için uzmanlardan oluşan sertifikalı enerji denetçisi hukuki altyapısı oluşturulmuş. Vasıflı enerji denetçileri tüketicilere hizmet vermekte. 

İnsanlar, ömürlerinin yüzde 90'nını binalarda geçirmekte. 0,9 ile yaşınızı çarptığınız zaman bina içinde geçirdiğiniz süreyi hesaplayabilirsiniz. Bu yüzden binalarda iç ortam hava kalitesi ve konfor şartları önemli. 

2017 yılı verilerine göre Almanya'da 40 milyon bina stoğu var. Bu yapıların 19,5 milyon tek aileli ve yaklaşık yarısı da çok aileli binalardır. Tek aileli konut tipi bina, toplam bina stoğunun yüzde 47'ni oluşturmakta. 

Almanya'da bina stoğunun toplam zemin alanı 5 milyar 413 milyon metrekaredir. Zemin alanların yüzde 69 konut tipi binalardır. 

Almanya'da binaların yapıldığı yıllara göre bina stoku dağılımı Şekil 3'te verilmiştir. 
 

3.jpg
Şekil 3. Almanya'da inşaatın yapıldığı yıla göre bina stoku dağılımı

 

Şekil 3'te görüldüğü gibi Almanya'da binaların yüzde 85'i 1990 yılından önce inşa edilmiş. 

Konut tipi binalarda enerji tüketimi ortalama 136 kWh/m2/yıl (2015).

İnşaat sektöründe enerji verimliliği ile ilgili önemli bir potansiyel bulunmakta. Konut tipi binaların yaklaşık yüzde 63'ü 1979'da İlk Isı Yalıtım Yönetmeliği uygulanmadan önce inşa edilmiş (Resim 1).

Bu tür binalar ısıtma ve soğutmada aşırı enerji tüketme, sera gazı salım ve atık ısı üretme potansiyeline sahip.

Sonuç olarak, eski evler en yüksek verimlilik potansiyelini sunar: yıllık ortalama metrekare başına yaklaşık 85 kilovat saat enerji tüketimi (kWh/m².yıl) olan 2001'den sonra inşa edilen yeni binalara göre beş kat daha fazla enerji tüketmekte (Şekil 5)

Enerji savurgan bir bina örneği Resim 1'de verilmiştir. Binanın ısıtılmasından kullanılan enerjinin önemli kısmı havaya savrulmakta. 
  

1r.jpg
Resim 1. 1979 yılından önce yapılmış binalar enerjiyi israf etmekte  

 

2015 yılı verilerine göre bina sektörü, ısıtma için ana enerji kaynakları olarak gaz ve petrol ile toplam nihai enerji tüketiminin yaklaşık yüzde 40'ını oluşturmakta. 

Almanya'nın ısıtma sistemleri ortalama 17 yaşında. Dairelerin yüzde 40'ında ısıtıcılar, 20 yaş ve üzerinde.

Değiştirilmesi gerek.

Evlerde tüketilen enerjinin üçte ikisinden fazlası ısınma için kullanılmakta.

Almanlar, konut ve konut dışı binaları ısıtma, sıcak su üretimi, aydınlatma ve klima (soğutma) için yılda yaklaşık 73 milyar euro harcıyor. 

Enerji tüketiminin aslan payından konut tipi binaları sorumlu: Almanya'da binalarda tüketilen tüm enerjinin yüzde 38'i müstakil ve yarı müstakil evlerde kullanılırken, apartman tipi binalar, yüzde 39'luk bir katkı sağlıyor.

Toplam enerji tüketiminin kalan yüzde 39'u konut dışı binalar içindir.

Almanya'da 24 milyon konut biriminin hala enerji verimli derin yenilemeye ihtiyacı var.

Doğrudan ve dolaylı emisyonlar hesaba katılırsa binalar Almanya'nın sera gazı emisyonlarının yüzde 30'undan sorumlu (yalnızca doğrudan emisyonlar: yüzde 13). 

Almanya'da özel konutların tükettiği enerjinin yüzde 85'i ısınma ve sıcak su üretimi için kullanılmakta.

Almanya'daki ısıtma sistemlerinin üçte ikisinin verimsiz olduğu düşünülürken, eski sistemlerin yenilenmesi giderek artan bir öncelik haline gelmekte.

Federal hükümet, Almanya'da binalarda sera gazı emisyonlarını (210 milyon ton CO2eq/yıl) 1990 yılına kıyasla 2030 yılına kadar en az yüzde 67 oranında (70 milyon ton CO2eq/yıl) azaltma hedefini belirlemiş (Şekil 4).

Almanya ayrıca 2050 yılına kadar net sıfır sera gazı CO2eq emisyonu azaltma hedefini de sürdürmekte.
 

4.jpg
Şekil 4. 1990-2019 yıllarında binalardan sera gazı salım enerji değişimi 

 

1990'lı yılında binalarda CO2eq sera gazı salımı 210 milyon ton/yıl iken 2019 yılında 122 milyon tona düşürülmüş. Yani 88 milyon ton CO2eq/yıl sera gazı salım azaltılmış.   

Mevcut haliyle Almanya'daki konut tipi binalar, ısıtma, soğutma, sıcak su üretimi ve aydınlatma dahil ortalama yaklaşık 136-150 kWh/m2.yıl enerji tüketmekte. 

Almanya'da 1990'lardan bu yana 13.000'den fazla pasif ev inşa edilmiş. Alman bina yönetmeliği son 35 yılda beş kez güçlenmiş.

Alan ısıtma ve DHW, 300 kWh/m2.yıldan yaklaşık 52,5–60 kWh/m2.yıl'a birincil enerji tüketilmesine düşürülmüş.

Almanya'da sera gazı salım azaltım hedefi, binaların tekniğine uygun yalıtılması, enerjinin verimli kullanılması ve yenilenebilir enerji üretiminin artırılmasıdır. Ve 2050 yılına kadar binaları enerji nötr hale getirmektir.

Bunun için binaları tekniğine uygun yalıtarak ısıtma ve soğutma enerji talebini azaltmak ve geriye kalan enerjiyi yenilenebilir enerjiden sağlamaktır.

Birincil enerji (fosil yakıt) kaynaklarından üretilen enerjinin ısıtma, soğutma, havalandırma, sıcak su, aydınlatmada kullanılmasına dur demektir.

Enerji talebinde böyle bir azalma sağlamak için, bina yenileme oranı iki katına çıkarılacak ve ısıtma talebi 2020'ye kadar yüzde 20 oranında azaltılacak.

Buna ek olarak Almanya, 2050'ye kadar genel birincil enerji talebini yaklaşık yüzde 80 oranında azaltmayı hedeflemekte.

Almanya'da sakinlerin yüzde 54'ü kiralık konutlarda yaşamakta. 

Almanya, derin yenileme yol haritasını ortaya koymuş. Böylece mevcut bina yenileme oranı yüzde 1,1 iken yenileme hedefini her yıl en az yüzde 3 oranında gerçekleştirecek şekilde planlamış.

Öncelikle okullar, hastaneler, sosyal konutlar ve kamu binalarından bu uygulama öncelikli olarak başlatılmış. 

Analiz, EnEV yönteminin genellikle neredeyse sıfır enerjili binaları da değerlendirmek için uygun olduğunu göstermekte.

Bununla birlikte, yalnızca yenilenebilir kaynaklar tarafından üretilen elektriği değil, aynı zamanda yerinde üretilen diğer yenilenebilir enerjileri de içermek için EnEV Paragraf 5'in çok kısıtlı bir şekilde tanımlanmış dengeleme odasının genişletilmesi tavsiye edilir.

[Son 30 yılın eğiliminin] [önümüzdeki yıllarda da devam edeceği] meşru bir varsayımda bulunarak, 2020'de yeni binaların ve mevcut binaların performansında yüzde 50 oranında daha iyi bir enerji performansına sahip olacağı çıkarılabilir. Bu, konut sektöründe KfW Verimlilik Evleri 40, benzer bir referans evin ihtiyaç duyduğu yıllık birincil enerjinin sadece yüzde 40'ına ihtiyaç duyan bir binadır. Bunun başlıca nedeni, iyileştirilmiş yalıtım, rejeneratif enerji kullanan ısı, enerji üretim çözümü ve enerji tasarruflu havalandırma sistemidir. KfW Efficiency House 40 Plus Standard'a dahil edilen yeni bir faktör, binanın enerji gereksinimlerinin büyük bir bölümünün binanın kendisinde üretildiğini ve - en önemlisi - daha sonra tüketilmek üzere evde depolandığı görülüyor.


Neredeyse sıfır enerjili bina yenileme çalışmasında birincil (fosil) enerji kullanımının göstergesel sayısal bildirimi (göstergesi): konut tipi binalar için; 40 kWh/m².yıl ve konut dışı binalar için; 75 kWh/m².yıldır.

Bina direktifinin değiştirilmesi için soruşturma-yeni yüksek verimli binaların inşasındaki engellerin belirlenmesi, analizi ve 2020 yılına kadar pazara girme konseptinin geliştirilmesidir.

Almanya Federal Hükümetinin enerji stratejisi 2050 yılında enerji nötr yapı stokunu öngörmekte.

Bu amaca ulaşmak için bina stokunun yenilenemeyen birincil enerji talebinin yüzde 80 oranında azaltılması gerekiyor.

Bu stratejide kullanılması düşünülen üç araç;

  • Düzenleyici hukuk, 
  • Mali teşvikler,
  • Bilgi ve tavsiyeler.

İlgili düzenlemeler yapıldığında, Enerji Tasarruf Yönetmeliği tarafından verilen minimum gerekliliklerin karşılanması gerekir. Yönetmeliğin gereklilikleri iki şekilde yerine getirilebilir:

  • Bina elemanları ve kurulumları için belirli enerji performansı gereksinimlerini karşılamalı.
  • Veya yeni bir bina ve derin yenileme için performans gereksinimlerinin yüzde 140 karşılamalı (2014 referans bina durumu kullanılarak hesaplanmış).

Almanya hükümeti, olası nZEB tanımını araştırmak ve en iyi çözümü belirlemek için bir proje başlatmıştır. "Revize edilmiş EPBD'nin analizi" projesi, enerji tasarrufu yönetmeliği EnEV'deki yaklaşıma benzer aşağıdaki konsept ile ortaya çıkmış.

Proje raporunda, EnEV yönteminin genellikle neredeyse sıfır enerjili binaları değerlendirmek için uygun olduğunu ve sadece yenilenebilir kaynaklardan üretilen elektriği değil, aynı zamanda bölgede üretilen diğer yenilenebilir enerjiyi de içermek için bazı değişiklikler yapıldığını belirtiyor.

Ayrıca analiz, 2020 yılında yeni binaların günümüzdeki binaların performansından yüzde 50 daha iyi bir enerji performansına sahip olacağını, yani EnEV2009 standardına göre belirlenmiş.

Konut sektörü için bu, bir KfW Efficiency House 40 seviyesine karşılık gelir ve proje konsorsiyumu, bu seviyeyi Almanya için gelecekteki nZEB tanımı olarak bildirmeyi önermekte.

Almanya, nZEB kavramının gelişmesinde ve uygulanmasında önde gelen ülkelerinden biri. 

Almanya, enerji verimliliği sektörlerinde yenilenebilir enerji araştırma fonlarını 2010'dan 2014'e kadar yüzde 60 arttırmış.

Ayrıca, "Future Building (Zukunft Bau)" araştırma girişimi, yeni malzemelerin ve işlemlerin geliştirilmesini desteklemekte.

Almanya'da yaş sınıfına ve büyüklüğüne göre mevcut konut tipi binalarının yerden ısıtma ve sıcak su için enerji talebi değişimi Şekil 5'de verilmiş.
 

5.jpg
Şekil 5. Almanya'da yaşa ve büyüklüğüne göre mevcut konut binalarının yerden ısıtma ve sıcak su için enerji talebi değişimi

 

1979'dan önce inşa edilen konut tipi binaları en yüksek enerji tüketimine (enerji savurganlığına) sahip.

Şekil 5'de görüldüğü gibi Almanya'da 2000 yılından önce inşa edilen binalar, 100 kWh/m2/yıl üzerinde enerji tüketmekte.

2009 yılından sonra yapılan ve derin yenilene yapılan binalar ise 50 kWh/m2/yıl ve altında enerji tüketmekte.  

NZEB tanımı için ulusal yaklaşım Almanya'nın binalar için enerji performansı gereksinimlerinin geliştirilmesine, uzun zamandır, teknik olarak uygulanabilir daha fazla güçlendirmenin olduğunu gösteren araştırma ve gösteri projeleri eşlik etti ve bu, bir yıl sonra piyasa uyarlamaları nedeniyle ekonomik olarak da uygulanabilir hale gelmiş.

Şekil 6, üst satır olarak minimum enerji performansı gereksinimlerini (7 adımda), alt satır olarak pilot projeleri (güneş evleri, düşük enerjili binalar, üç litrelik evler, sıfır ısıtmalı evler ve artı enerji evleri) göstermekte.

Aradaki gerçek bina uygulaması. Gereksinimler, 10 ila 20 yıllık zaman farkıyla pilot projeleri takip etmiş.

Almanya'da yeni yapılacak ve derin yenileme yapılacak konut tipi binalarda birincil enerji 50 kWh/m2/yıl'dan düşük olacak. 
 

6.jpg
Şekil 6. Almanya'da enerji tasarruflu binalar alanında minimum birincil enerji ihtiyacı ve bina pratikleri 

 

7.jpg
Şekil 7. Almanya'da binalarda enerji verimliliği ve nZEB kavramının tarihsel olarak gelişmesi

 

Ek olarak, yeni binaların bir nZEB standardına uyması gerekliliğinin dahil edilmesi için fiili mevzuatın değiştirilmesi gerekmekte.

Enerji verimliliği kanunundaki değişiklikler muhtemelen Şubat 2013'te Alman hükümeti tarafından yürürlüğe girmiş ve yeni EnEV Yönetmeliği muhtemelen 2013'ün ikinci yarısında yürürlüğe girmiş.

Enerji kimlik belgesinin (EPC) formatı ve içeriği ile ilgili olarak, Alman mevzuatı, kamu ve büyük özel binalar ile diğer konut dışı binalar arasında ayrım yapmamakta.

Gösterim formu (Şekil 8), konut dışı bir bina için her EPC'nin entegre bir parçası olarak baskı aracı tarafından sağlanır. Böylelikle, söz konusu bina için ileride teşhir zorunlu hale gelirse veya malikin gönüllü bir teşhir yapmak istemesi durumunda teşhir formu hazırdır.

Bir EPC'nin önceki mevzuat uyarınca düzenlenmiş olması durumunda, bu EPC'ye dayalı yeni bir gösterim, yönetmeliğin uygulanan versiyonunu belirtmeli.

Almanya'da inşaat yılına göre müstakil binaların ısınması için ortalama birincil ve nihai tüketim seviyeleri (kWh/(m2.yıl)) birimi halinde verilmiştir. 
 

8.jpg
Şekil 8. Birincil ve nihai enerji gereksinimleri

 

9.jpg
Şekil 9. Enerji verimliliği sınıflarının sınıflandırılması (Binada nihai enerji ihtiyacı, kWh/m2/yıl)

 

Enerji kimlik belgesi, bir binanın enerji verimliliği ve maruz kaldığı enerji maliyetleri hakkında doğru ve güvenli veri sağlamaya yönelik bir belge.

Almanya'da binalarda enerji sınıflandırılması ve tüketecekleri enerji miktarı Tablo 1'de verilmiş.
 

tablo 1.jpg
Tablo 1. Enerji Tasarrufu Kanunu (ENEV 2014) göre bina enerji sınıfları ve tüketecekleri enerji

 

Almanya'da enerji kimlik belgeleri sorgulanmış ve yaklaşık yüzde 80'inin binaların iklim dostu olduğuna dair güvenilir bilgi sağlamayan sözde "tüketim belgeleri" olduğu belirtilmiş.
 

tablo 2.jpg
 Şekil 10. Almanya'da tek aileli ve iki aileli evler veya çok aileli evler ile farklılaşan çeşitli enerji performans sınıflarının nispi sıklığı​​​​​​

 

Almanya'da tüm bölgeler tek İklim bölgesi olarak tanımlanmış.

Tablo 2'de konut tipi binalar, ofis tipi binalar, eğitim merkezleri ve sağlık merkezleri için minimum enerji performans gereksinimlerinin hesaplanması için referans bina zarfı bileşenlerinin U değerleri verilmiş.
 

11.jpg
Tablo 2. Yeni ve derin yenileme yapılacak bi,na zarflarının U değerleri 

Termal köprüler, U değeri; 0.05 W/m2K ​​​​​

 

Havalandırmasız binalarda hava sızdırmazlığı 3,0 1/h'in altında ve havalandırmalı binalarda 1,5 1/h'in altında olmamalı.

Almanya Federal Hükümeti, 2050 yılına kadar bina stokunu neredeyse iklim açısından nötr hale getirmek hedeflemekte.

Bu hedefe ulaşmak için, binaların tekniğine uygun yalıtılması, ısıtmada enerji verimli cihazların kullanılması, ısıtmada/soğutmada kullanılan enerjinin daha fazla yenilenebilir enerjilerden sağlanması ve binaların daha enerji verimli hale getirilmesi hedeflenmekte.

2000 yılından bugüne, yaklaşık beş milyon konut sahibi, enerji açısından verimli bina yenilemeleri gerçekleştirdiler. Bu süreçte devlet sübvansiyonlarından yararlandılar.

Kesin olan şey: Yenileme yapanlar, diğer şeylerin yanı sıra, ısıtma maliyetlerini düşürmeyi ve konforlu bir konut iklim şartları elde etmeyi hedeflemişler. 

Binaların enerji verimli, akıllı hale getirilmesi ve tekniğine uygun gölgelendirmenin uygulanması planlanıyor. 

Aydınlatmada akkor ve halojen ampullerin kullanımına son verilmiş ve LED lamba kullanımına geçilmiş. 

 

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independentturkish

DAHA FAZLA HABER OKU