Joe Biden'ın Amerika Birleşik Devletleri'nin başkanı gibi değil de huysuz bir ihtiyar gibi konuştuğu zamanlar oluyor. ABD'nin Afganistan'dan çekilmesini son savunuşu da buna bir örnekti. Şöyle diyor gibiydi: Belki de ilk seferinde beni tam duyamadınız, bu yüzden size tekrar söyleyeyim. ABD, Afganistan'dan ayrılıyor ve şu anda ne gibi dehşetler ortaya çıkarsa çıksın, ben bu kararın arkasındayım. Medyada yer alan hiçbir haber ya da hiçbir özel rica fikrimi değiştiremez.

Yine de bazen, çokça deneyime sahip ve ömrü boyunca kenardan kötü kararların sonuçlarını izlemiş huysuz ihtiyarlar haklı olabiliyor. Biden da Afganistan konusunda haklı, hem de neredeyse hiç durmaksızın sadece Washington'daki siyasi hasımlarından değil, Birleşik Krallık'tan (BK) da gelen kınamalara rağmen.

Hayır, ne olursa olsun, söz verdiğiniz destekten vazgeçmeniz asilce değil. Fakat en başta bu taahhüdü vermek gerçekten o kadar asilce miydi? 20 yıllık yardıma ve koalisyonun verdiği birkaç bin can kaybına rağmen bu ülkenin halkının tek başına sürdüremediği ve görünüşe göre sürdüremeyeceği barış ve istikrar seviyesi için beklentileri yükseltmek mi asilce?

Bu müdahalenin Afganistan'ın ilerleyişini hızlandırdığı, yavaşlattığı ya da belki de hiçbir etki yapmadığı daha büyük resimde nasıl değerlendirilecek göreceğiz. Fakat benim bilhassa umutla beklediğim sonuç, sözümona yüce gönüllü olan bu yabancı askeri müdahale fikrini ya kati bir şekilde ya da en azından hafızanın müsaade ettiği süre boyunca gömmesi.

Tony Blair, başbakanlığını tanımlayan metin haline gelen ve "Koruma Sorumluluğu"nun (Responsibility to Protect, R2P) özünü kodlayan konuşmasını Nisan 1999'da Chicago'da yapmıştı. Ana fikir, hayati tehlikesi olan bir ülkenin halkını korumak için başka bir ülkenin güç kullanma hakkına sahip olmasıydı. Bu kavram, yüzyıllardır kabul gören ulusal egemenlik tanımlarını geçersiz kıldı, istilalara insani koruma kılıfı sağladı ve (bazı seçkin ülkeler için) güçlü olan haklıdır fikrine etkili bir destek görevi gördü.

Üstün etik gayeleri sebebiyle birçok kişinin övdüğü bu kavramın, II. Dünya Savaşı'ndan bu yana uluslararası ilişkilerdeki en yıkıcı yeniliklerden biri olduğunu, diğer ülkelerin (evet, çoğu durumda son derece sallantılı olan) istikrarını yok ettiğini ve kurtarmayı amaçladığı pek çok kişinin hayatını mahvettiğini düşünüyorum. Theresa May başbakanken zekice davrandığı anlardan birinde bu devrin sonlandığını ilan etmişti. Donald Trump'ın başkanlığının başlamasından ksıa süre önce Philadelphia'da yaptığı konuşmada May "geçmişin başarısız politikalarından" söz ederken, "Britanya'yla Amerika'nın egemen ülkelere müdahale edip dünyayı kendi imgelerinde yeniden şekillendirmeyi amaçladığı günlerin sona erdiğini" ilan etmişti. Yine de R2P hayatta kaldı. Şükür ki Afganistan'da muhtemelen son nefesini verecek gibi görünüyor.

Elbette, yanlış yöne sapan pek çok girişim gibi o da en iyi niyetlerden doğdu. Özellikle de Fransa'nın katliamın yaklaştığına dair uyarıları dikkate almadığı için eleştirilere maruz kaldığı 1994 Ruanda soykırımı bağlamında görülmesi gerekiyor. Hutu halkından olan devlet başkanının uçağının düşürülmesinin ardından yaşanan can pazarında 800 bine yakın etnik Tutsi hayatını kaybetmişti. Bir yıl sonra, Bosnalı Sırpların Srebrenitsa'daki binlerce Bosnalı Müslüman'ı öldürdüğü günlerde etnik katliam Avrupa'ya ulaşmıştı. Bu iki vahşetten sonra batılı liderler sıkıntıyla ellerini ovuşturarak bu tür can kayıplarının nasıl önlenebileceğini tartıştı. R2P bir çözüm getiriyor gibi görünüyordu.

Aslına bakılırsa, 1995'e gelindiğinde NATO güçleri, Saraybosna'yı kuşatan Bosnalı Sırp güçlere bombalı saldırılar düzenleyerek eski Yugoslavya'ya halihazırda müdahalede bulunuyordu. 1999'a gelindiğindeyse NATO uçakları, bu kez de Belgrad üzerinde Kosova'daki etnik Arnavutları kovmaya çalışan Sırpları durmaya zorlamak için yeniden harekete geçti.

Blair, Chicago'daki konuşmasını yaptığı esnada bu bombalama kampanyası da zirveye yaklaşıyordu. Bu arka plana mukabil, durup dururken ortaya çıkan bir girişim yerine, yurtdışından askeri müdahaleye izin verebilecek koşulları netleştirmeye yönelik bir çaba gibi görünüyor. Blair'in ortaya koyduğu ilkelerin 6 yıl sonra Birleşmiş Milleter (BM) tarafından büyük ölçüde benimsendiği düşünülürse, konuşma bir başarı sayılabilir.

Fakat ilke ve uygulama, idealler ve gerçeklik kolay kolay örtüşmüyor. Birçok Kosovalının hayatını kurtardığı ve daha sonra da 10 yıldır devam eden Sierra Leone iç savaşını sona erdirdiği için övülebilecek bu askeri müdahaleler, başka yerlerde aynı başarıyla tekrarlanamadı. Daha da kötüsü, görünüşe göre R2P, ABD'yi ve BK'yi yüreklendirerek sadece ülkeler arasındaki anlaşmazlıkları değil, diğer ülkelerin sınırları içindeki anlaşmazlıkları da, bu rejimleri (evet rezil ama yine de istikrarlı rejimleri) devirecek kadar ileriye giderek çözmek için harekete geçebileceklerine ve geçmeleri gerektiğine inandırdı.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 2/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 3/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 4/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 5/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 6/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 7/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 8/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 9/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 10/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 11/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 12/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 13/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 14/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 15/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 17/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 18/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 19/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 20/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 21/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 22/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 23/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 24/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 25/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 26/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 27/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 28/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 29/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 30/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

Bana öyle geliyor ki Irak'ın Kuveyt'i işgalini engellemek için ABD komutasında uluslararası güçler toplamakla (uluslararası kuralları yeniden tesis eden bir müdahale), Irak'la Libya'da olanlar ve BK parlamentosu, ABD Kongresi ve diğer yasama organları Suriye için önerilen müdahaleye izin vermeyi reddetmeseydi bu ülkede olabilecekler arasında büyük fark var. Ne yazık ki bu, Suriye'de hava gücünün ya da özel kuvvetlerin kullanılmasını engellemedi ama hasarı sınırladı ve aşırı hırslı hükümetleri, seçmenlerin askerlerinin diğer halkların çatışmalarında konuşlandırılmasını ancak bir noktaya kadar kabul edeceğine dair uyardı.

Şimdi, R2P'nin neden bu kadar destek aldığına ve neden hâlâ dikkate değer destekçisi olduğuna dair bir sürü hafifletici faktörden bahsedilebilir. Modern iletişim, dünyanın diğer ucundaki kişilerin savaşları ve vahşetleri, bu olayları daha yaşanırken görmesini mümkün kılıyor. Bu da olayların durdurulması ve daha sonra da adaletin sağlanması taleplerini körüklüyor. Geçmişte bu tür olaylar daha sonra, çok daha sonra kamuoyunun dikkatini çekiyordu, "bir şeyler yapma" fırsatı genelde uzun zaman önce ortadan kalkmış oluyordu. Her türden iç çatışmanın diğer ülkelerin güvenliğini etkilediği de pekala iddia edilebilir, bu ister 11 Eylül felaketini planlamak için Afganistan'ın El Kaide üssü olarak kullanılması olsun, isterse de Suriye'deki iç savaşın mülteci akınını hızlandırması.

Fakat mevcut düzeni onarmaktansa bozmayı amaçlayan yanlış askeri müdahalelerin her iki tarafa da zarar verdiği, geçtiğimiz 20 küsur yılın sonunda artık şüphe götürmüyor. Irak ve Libya kaostan yeni yeni çıkmaya başlıyor. Batının benzer bir rejim değişikliği için altüst ettiği Suriye yaklaşık 10 yıl harcadı. Afganistan'a yeni bir 11 Eylül'ü önlemek ve daha sonra da savaşın harap ettiği ülkeyi yeni bir anayasal yapıyla istikrar yoluna sokmak için tasarlanmış müdahale de başarısız oldu.

Afganistan kendi başına bir ülke. ABD, BK, NATO'nun herhangi bir "koruma sorumluluğu" yoktu. Yabancı birlikler, müdahalelerinin yapay olarak durduğu iç savaşta hedef haline geldi. Eğer birini korumuşlarsa, bu ya bir seçkindi ya da onlar olmadan hayatta kalamayacak kadar kırılgan ordu. Ülkenin tüm geleceği muallak. Ortadoğu'nun büyük kısmı istikrarsızlaştı, Kosova sadece görünürde bağımsız ve hâlâ yurtdışındaki koruyucularına bağlı.

Koruma Sorumluluğu ilkesi daha başta yanlış tasarlandı. Hemen hemen dokunduğu her şeye zarar verdi. 25. yıl dönümüne az bir süre kala da miadını doldurdu.

https://www.independent.co.uk/independentpremium/voices

Independent Türkçe için çeviren: Ata Türkoğlu