Vietnam salgınla tıpkı Yeni Zelanda gibi başarıyla mücadele etti

Ülke, bir bilgisayar korsanlığı hadisesinin pandemiyle mücadelesine yardım etmiş olabileceğini iddialarını reddederken, şimdi tüm gözler yaptıkları üzerinde olacak

Vietnam koronavirüs pandemisi başlangıcında yeni kuralları uygulamakta hızlı davrandı (AFP)

Günde 100 uçak seferi gerçekleştirilerek 80 binden fazla kişi tahliye edildi, Vietnam'ın üçüncü büyük kenti muhtemel bir tecride hazırlanıyor ve acil durum irtibat izleme prosedürleri yürürlüğe girdi. Söz konusu önlemler, 1,2 milyonluk nüfusta koronavirüse yakalanmış 3 kişinin (ölüm yok) tespit edilmesi üzerine hızla alındı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Devamında, Da Nang kenti bağlantılı enfeksiyon sayısı 30'un üzerine çıkarken, Vietnam hükümeti hızla alınan önlemler sayesinde sayılarda büyük artış gerçekleşmesine engel olunacağını belirtti. Öte yandan Başbakan Nguyen Xuan Phuc, ülkedeki her il ve kentin yüksek enfeksiyon riski altında olduğu ve tetikte olma ihtiyacı bulunduğu uyarısını yaptı.

Pandemi başından bu yana en az 446 koronavirüs vakası görülen Vietnam'da resmi rakamlara göre ölüm gerçekleşmedi. Britanyalı Pilot Stephen Cameron, 68 gün süren tedavisinin ardından bu ay eve dönebilmişti.

Bu rakamlara bir derece temkinli yaklaşılarak bakılsa bile, Vietnam'ın bölgedeki ve hariçteki daha fazla kaynak sahibi birçok zengin ülkeye kıyasla önemli ölçüde başarılı olduğu yönünde uluslararası analistler arasında fikir birliği var.

Bunu bir perspektife yerleştirmek gerekirse, şimdiye kadar (31 Temmuz -ed.n.) ABD'de 4 milyon 435 bin 113 vakada 150 bin 515 ölüm, Birleşik Krallık'ta (BK) 300 bin 111 vakada 45 bin 759 ölüm, Rusya'da 823 bin 515 vakada 13 bin 504 ölüm ve Hindistan'da bir milyon 493 bin 904 vakada 33 bin 537 ölüm gerçekleşti.

Çin ile bin 100 kilometrelik sınıra sahip olan Vietnam, Kovid-19'un yayılmasına karşı süratle harekete geçmişti. Hükümet Ocak sonundaki Tết yeni yıl kutlamalarında, koronavirüse karşı "savaş açtığını" ilan etmişti. O dönem Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre salgın neredeyese sadece Çin'le sınırlıydı.

Vietnam, sıkı kısıtlamaları Pekin'den daha önce uygulamaya başlarken, Başbakan, iktidardaki Komünist Parti toplantısında yaptığı açıklamada, salgının yakında ülkeye ulaşacağını, harekete geçilmezse yıkıcı sonuçlara neden olacağını söylemişti. Nguyen Xuan Phuc, “İlüzyonlara kapılmayalım, bu salgınla savaşmak, düşmanla savaşmaktır” demişti.

Hükümet, başta Çin'e odaklanan seçici uluslararası seyahat yasakları uygulayarak DSÖ'nün tavsiyesine karşı gelmişti (DSÖ, salgının yayılmasının gizlenmesinde Pekin'e suç ortaklığı yapmakla suçlanıyor, DSÖ ve Pekin ise bu iddiaları reddediyor).
 


Ağız maskesi kullanımı zorunlu tutuldu, titiz ve yoğun testler yapıldı, on binlerce kişi tecrit edildi. Okullar Ocak sonundaki Yeni Yıl tatilinden itibaren kapatıldı ve Mayıs ortasına kadar da kapalı kaldı. Mart ortasına gelindiğinde, ülkeye giren herkes, masrafları büyük ölçüde hükümet tarafından karşılanarak karantinaya alınıyordu.

Bulaşıcı hastalıklar  programında Vietnam hükümetiyle birlikte çalışan Ho Chi Minh kentindeki Oxford Üniversitesi Klinik Araştırma Birimi (OUCRU) direktörü Prof. Guy Thwaites, "Vietnam hızla ve o dönem epeyce aşırı duran şekilde harekete geçti ancak devamında gayet mantıklı olduğu görüldü" diyor. Prof. Thwaites, BBC'ye yaptığı açıklamada şunları söyledi: "Hükümet ve halk, bulaşıcı hastalıklarla başa çıkmaya çok ama çok alışkın ve bunlara muhtemelen daha zengin ülkelerden çok daha fazla riayet ediyorlar. Böyle şeylere nasıl tepki verileceğini biliyorlar."

Öte yandan Vietnam'ın pandemiyi kontrol altında tutma becerisinin gelişmiş istihbaratından geldiği de öne sürülüyor. Bu bağlamda, Ocak ayında Çin'in Acil Durum Yönetim Bakanlığı'nı (MoEM) ve Vuhan yerel yönetimini hedef alan bir dizi siber saldırıya bakmakta fayda var.

Operasyonun amacının, o dönem pek bilinmeyen koronavirüse, salgına, kökenine ve etkisine dair bilgi toplamak olduğu anlaşılmıştı. Bu hedef odaklı oltalama saldırısı, Ocean Lotus ve APT32 (İleri Kalıcı Tehdit 32) olarak bilinen, ve güvenlik  çevrelerinde yaygın biçimde Vietnam devleti istihbaratıyla bağlı olduğu düşünülen bir grup tarafından gerçekleştirilmişti. 

APT32, 6 Ocak'ta MOEM'e lijanxiang1870@163 adresinden bir e-posta gönderdikten sonra özellikle yoğun çalışmaya başladı. Bu, salgının insandan insana geçebileceğinin Çin yönetimince kabulünden iki hafta önce gerçekleşti. ABD siber güvenlik firması FireEye, "Bu saldırılar virüsün bir istihbarat önceliğine sahip olduğunu gösteriyor. Herkes elinde ne varsa ortaya koyuyor, Vietnam'ın elinde olan şey de APT32" yorumunu yapıyor.

Vietnam haberleri "temelsiz" olarak nitelendirdi. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü yardımcısı Ngo Toan Thang, çevrimiçi yaptığı bir açıklamada, "Vietnam, kurumlara ve kişilere yönelik tüm siber saldırı türlerini yasaklamıştır" dedi.

Vietnam Kovid-19'a yanıt bulmak için istihbarat birimlerine başvuran tek ülke değil. "Beş Göz" ağındaki batılı ülkeler de (ABD, Birleşik Krallık, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda) daha geç başlamakla beraber benzer arayışa dahil olmuştu.

Koronavirüse karşı hazırlıkta hangi araçları kullanmış olursa olsun, Vietnam hiç kuşkusuz yok ki salgınla başarıyla mücadele etti. Ancak bu, diğer bazı ülkelere gösterilen düzeyde takdire mazhar olmuyor.

Örneğin Yeni Zelanda'nın, haklı biçimde, pandemiyle mücadelede gösterdiği büyük bir başarı hikayesi geniş çaplı kabul görüyor. Yeni Zelanda da halkını korumak için süratle harekete geçmiş ve Başbakan Jacinda Ardern, hükümetinin kararlı eylemi sebebiyle büyük övgü almıştı.

2 Şubat'ta, Filipinler'deki bir adam hastalık sebebiyle Çin haricinde ölen ilk kişi olduğunda Yeni Zelanda, Çin'den veya Çin üzerinden gelen tüm yabancıların ülkeye girişini yasaklamıştı. Çin'den dönen Yeni Zelandalılar 14 gün boyunca tecritte tutulmak zorunda kalmıştı.

Mart ortasında yurttaşlar dair herkesin ülkeye varış sonrası gönüllü tecride girmesi gerekiyordu. Birkaç gün sonra sınırlar neredeyse yurttaş veya ikamet sahibi olmayan herkese kapatılmıştı. Enfeksiyon oranı düşmeye başladı. Yeni vakaya rastlanmadan geçen 24 günlük seri, bu ay başında BK'dan gelen iki hasta kadınla beraber son buldu. Resmi verilere göre yeni Zelanda'da bin 557 vaka ve 22 ölüm gerçekleşti.

Şimdi hem Yeni Zelanda hem de Vietnam uluslararası seyahatteki bazı önlemler haricinde çoğu kısıtlamayı kaldırdı. Ancak Yeni Zelanda ekonomisinin bu yılın ilk yarısında yüzde 20'ye varan oranda daralması beklenirken, Vietnam yıllık yüzde 5'in üzerinde büyüme hedefini sürdürüyor.

Dünyanın diğer bölgelerine kıyasla Kovid-19'suz olan iki ülkenin de turizmden fayda sağlaması bekleniyor. Ancak Yeni Zelanda turist sektörü yabancı ziyaretçileri beklediği için zorlanmaktayken, Vietnam turizm sektörü yerel tatilciler sayesinde tekrar ayağa kalktı.

Noel'le birlikte Temmuz, Yeni Zelanda turizminin zirve yaptığı sezonlar. Ancak planlanan uçak seferleri geçen yılın aynı ayına göre yüzde 40 daha az ve mevcut olanların bile çoğu iptal ediliyor. Öte yandan Vietnam'da Temmuz'da 5 milyondan fazla yolcu taşıyan 26 bin uçak seferi gerçekleşecek, bu geçen yıla göre sırasıyla yüzde 24 ve 16 artış anlamına geliyor.

Tayvan, Güney Kore ve İzlanda gibi diğer yerler de koranavirüs kontrolünde daha iyi bir durumda. Ortak faktör hızlı ve kapsamlı test uygulanması ve sayılar tırmanışa geçmeden önce tecrit rejimlerinin kurulması oldu.

Bazı ülkeler elbette farklı bir yol izlemeyi tercih etti. Boris Johnson hükümeti 6 bin 500 enfeksiyon vakası ve 330 ölüm gerçekleşene kadar tecride gitmedi.
 

Kim Sengupta’nın tasarımdan kaynaklanan nedenlerle kısalttığımız başlığının tamamı şöyledir: Vietnam -tıpkı Yeni Zelanda gibi- koronavirüsle gayet iyi mücadele ediyor. Yeni bir salgın halinde dünya nasıl başa çıktıklarını izliyor olacak

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik

Bu makale kaynağından aslına sadık kalınarak çevrilmiştir. İfade edilen görüşler Independent Türkçe’nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

© The Independent

DAHA FAZLA HABER OKU