Berlin Konferansı, Avrupa'nın şaşkınlığı, ABD Başkan Yardımcısı J. D. Vance ve Savunma Bakanı Pete Hegseth'in açıklamaları ve Trump'ın Ukrayna, Rusya ve Çin dahil, çeşitli konulardaki sözleri bilinenlerle örtüştü, bundan böyle her şey çok farklı olacak.

Trumpizm'in yeni dünya düzeni veya düzensizliği nedir?

Yeni tariflerle küresel emperyal sistem ne durumda?

ABD yönetimi neler yapmak istiyor?

Trump'ın düzenini anlamaya çalışıyoruz.

Yeni derken pozitif bir çağrışım yapmıyorum, bir farklılığı ileri sürüyorum.

İkinci husus, dünya düzeni ifadesi sanki bir düzenleme, sistemin yoluna konması şeklinde anlaşılmasın.

Tam tersine, Donald Trump'ın ve onun gerisindeki güçlü destekçilerinin kendi beklentilerine karşılık gelen bir düzenden bahsediyorum.

Trump'ın ikinci defa başkan seçilmesi öyle kolay süreçlerde gerçekleşmedi, birçok olay var hatırlanan.

Süreç sanki bir sistem çatışması ve gün yüzüne çıkan büyük güç mücadelesinin izlerini taşıyor.

Ama dünya neredeyse hemfikir, Trump güvenilir bir lider olarak görülmüyor. Hatta bütün dengesizlikleri içerdiğinden söz ediliyor. 

Trumpizm, Trump'ın ilk dönem başkanlığının (2017-2021) sonlarına doğru ileri sürülen bir ifadedir.

Trumpizm daha çok, öngörülemezlik, kleptokrasi, nepotizm, otoriterlik ile özdeşleştirilmişti.

Bugün buna ilaveler yapılabilir mi, inceleyeceğiz.

Bu makale bizlere olası gelişmeleri tarif edebileceğiz türden bazı kavramları tartışmamıza imkân verecektir.

Sonraları daha belirgin biçimde yaşamımızda yer edebilecek anlayışlara ilişkin şimdiden bazı tanımları kullanmamız ve önermemiz yararlı olacak kanısındayım.

ABD'de büyüyen sağ-sol çatışması

2021 Ocak'ta Trump, Biden‘a Beyaz Saray'ı devretmeden önce yaşananları hatırlayın.

O meşhur Kongre binası baskını olmuş idi.

Amerika'da gelişen büyük bir "iç sorun" olduğunu konuştuk o dönemde.

Sağcı kesimler ile solcular arasında bir sorun olduğunu, hatta "aşırı sağcı" kesimlerin Amerika için tehdit oluşturabileceğine dair bazı düşünceler içerisine girmiş idik.

2025 Ocak'ta Trump, Beyaz Saray'ı Joe Biden‘dan devralırken, bir önceki dönemde yaşanan ölümlü olayları görmedik. Fakat başka bir şey oldu!

Trump bir seçim kampanyasında suikaste maruz kaldı. Bunu kim yaptı, olay henüz aydınlanmadı.

Fakat içten içe Amerika'da gerçekleşenler, artık bir bir gün yüzüne çıkıyordu.

Amerika'da Demokratlar büyük bir yenilgiye uğradı. Senato ve Temsilciler Meclisi tamamen Cumhuriyetçilerin eline geçti.

Trump bu kez, sağcı, oligark temelli, başka şekilde söylersek, elitist bir yönetim tarzını benimsedi.

Trump ilk olarak, ABD "derin devleti" diye bilinen yapıları devre dışı bırakmaya, USAID'i sonlandırmaya ve Pentagon, CIA gibi kurumların için değiştirmeye başladı.

Bu iç değişikliği Elon Musk ile yapmaya çalışıyor. Daha şubat ayında Trump, askeri akademideki konuşmasında ordu içindeki solcuları uzaklaştıracağını söyledi.

Biz daha çok Avrupa'da gelişen "aşırı sağ" hareketlerini ve "ırkçılığı" görmekteydik.

Halbuki Amerika ve Avrupa aynı dönemlerde böylesi gelişmeleri yaşamaya başlamıştı.

Şu anda birçok Amerikalı bu gelişen yeni durumu tartışıyor.

Ortada "solcular ve sağcılar" üzerinden geçen bir tartışma dönüyor.

Amerikan basınına göz gezdirdiğimizde, "çoğunluğun demokrasisi" ilkesinden uzaklaşıldığına ve "azınlığın, elitlerin yönettiği" bir Amerika'nın büyüyen tehlikesine vurgu yapılmaktadır.

Biden, Beyaz Saray'ı devrederken Amerika'daki bu "oligarşinin ve ultra zenginlerin" sorun olduğundan bahsetmiş idi. 

Aslında tartışma büyük ve bu bağlamda düşünülürse, dünyada tekrar alevlenmesi muhtemel bir sağ ve sol tartışmasından da bahsedilebilir.

İleri küreselleşme evresi

Trump, bu kez işbaşına geçmeden hemen önce, öyle çıkışlar yaptı ki, ve bu çıkışları artarak sürmekte, uluslararası sistemde belirsizlik hat safhada gibi görünüyor.

Taşların kısa/orta vadede yerine oturacağını beklemek yanlış olur.

Bu kurguyu açıklarken alıştığımız bazı değer ve ölçüleri bir kenara bırakmamız gerekiyor.

Bir kere Trump zamanında "küreselci" demeyeceğiz, "ileri küreselleşme evresi" diyeceğiz.

Hatta bu ileri küreselleşmenin baskın gücü olan ABD, ortaklıklar üzerinden ilerlemeyi değil, ortak olsun olmasın, muhataplarına "emrederek görev" vermektedir.

Bu durumda tarif şöyle:

ABD ileri küresel düzenin tartışmasız patronudur. Küresel networkler artık ABD merkezli yönetileceğinden herkes buna göre kendi mükellefiyetini yerine getirecek, hazır olacaktır.

Trumpizm, Amerikan muhafazakâr milliyetçiliğini esas alarak küresel patronluğu üstleniyor. Karşısına aldıkları ise; solcu kesimler, küresel demokrasi diyenler, komünistler. 

Trumpizm'in kendi tarifinde ise; elitizm, rekabetçi otokrasi, küresel çapta neomedieval networklerin idaresi var.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  18 Şubat 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yıkılan binaların enkazı arasında sokakları kaplayan çadırların yanından geçiyor. İsrail'le Hamas arasındaki ateşkes anlaşması sürerken Filistinliler, Gazze'nin kuzey bölgelerine geri dönüyor. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, 17 Şubat'ta yaptığı açıklamada, ABD Başkanı Donald Trump'ın Filistin topraklarında yaşayan 2 milyondan fazla kişinin yerlerinden edilmesini içeren Gazze planına "bağlı" olduğunu söylemişti (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 2/30

  17 Şubat 2025 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunda devam eden çatışmalar nedeniyle yerlerinden edilenler Cyangugu'daki Rusizi 1 sınır karakolunda Kongo'nun Bukavu şehrinin 23 Mart (M23) hareketi tarafından ele geçirilmesinin ardından ülkeye dönmek için sıraya giriyor. Afrika Birliği, çatışmalarla parçalanmış ülkenin dağılabileceğine dair artan korkuları vurgularken, 16 Şubat 2025'te Ruanda birlikleriyle müttefik olan M23 savaşçıları, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusundaki bir başka önemli şehrin merkezine girdi. Savaşçıların 14 Şubat 2025'te Güney Kivu eyaletinin başkenti Bukavu'nun dış mahallelerine ulaşmasından bu yana çok sayıda kişi kaçtı. Bu şehir Kongo silahlı kuvvetleri tarafından zar zor savunuluyordu. 1 milyon nüfuslu şehrin düşmesiyle M23, Ocak 2025 sonunda komşu Kuzey Kivu eyaletinin başkenti Goma'yı ele geçirmesinin ardından M23'e Kivu Gölü'nü kontrolü altına aldı (Luis Tato/AFP)

• 3/30

  16 Şubat 2025 - Aleksey Navalni'nin ölüm yıldönümünde Moskova'daki mezarına çiçekler bırakıldı. Rus muhalefet lideri Aleksey Navalni, hapis cezasını çektiği Kuzey Kutup Dairesi ceza kolonisinde bir yıl önce hayatını kaybetmişti. AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, "Aleksey Navalni özgür ve demokratik bir Rusya için hayatını verdi" dedi. Almanya Şansölyesi Olaf Scolz da X'te, Navalni'nin "Rusya'da özgürlük ve demokrasi adına mücadele ettiği için" öldüğünü yazdı (AP)

• 4/30

  15 Şubat 2025 - İkiz panda yavruları, Hong Kong'daki Ocean Park adlı eğlence parkında düzenlenen törende oynuyor. 15 Ağustos 2024'te dünyaya gelen ikizlerin annesi Ying Ying, doğum yaptığı bilinen en yaşlı panda olmuştu. Bugün 6 aylık olan yavruların ismini belirlemek üzere, Hong Kong lideri John Lee'nin de katılımıyla Ocean Park'ta bir kutlama töreni düzenlendi ve ikizlere isim verme yarışması başlatıldı. Yurttaşlar parkın internet sitesinden önerilerini yazıyor. Halihazırda "abla" ve "küçük erkek kardeş" diye anılan yavruların ismi bu yılın ilk yarısında açıklanacak (Lam Yik / Reuters)

• 5/30

  14 Şubat 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te bir kadın Sevgililer Günü'nde Eyfel Kulesi karşısında kalp şeklinde balonlar tutuyor. Dünya genelinde çiftlerin hediye ve çiçeklerle birbirine sevgilerini gösterdiği 14 Şubat Sevgililer Günü'nün kökeni tam olarak bilinmese de Antik Roma'nın şubatta kutladığı Lupercalia festivaline dayandığı tahmin ediliyor. Festivalin 5. yüzyılda yasaklanmasının ardından Aziz Valentin Günü kutlanmaya başlandı ve çeşitli toplumlarda Sevgililer Günü bu isimle anılıyor. Fransa ve İngiltere'de 14 Şubat'ın kuşların çiftleşme mevsiminin başlangıcı olduğuna inanılmasıyla 14. yüzyılda Aziz Valentin Günü aşkla ilgili bir gün halini aldı (Ian Langsdon/AFP)

• 6/30

  13 Şubat 2025 - Almanya'nın Münih kentinde bir araç kalabalığa daldı. En az 28 kişinin yaralandığı belirtilirken sürücü de gözaltına alındı. Yetkililer yaralılardan bazılarının durumunun ağır olduğunu açıkladı (Wolfgang Rattay/Reuters)

• 7/30

  12 Şubat 2025 - Ducati Lenovo'nun İspanyol sürücüsü Marx Marquez, Tayland'daki Buriram Uluslararası Pisti'nde. MotoGP'de takımlar 2025 sezonu öncesinde testlere başladı. Sezonun ilk yarışı 28 Şubat'ta Tayland'da yapılacak (Manan Vatsyayana/AFP)

• 8/30

  11 Şubat 2025 - Çin'in Harbin kentinde düzenlenen 9. Asya Kış Oyunları'nda Japonya kadınlar takımı sürat pateninde mücadele ediyor. Dün gerçekleştirilen ve Harbin Uluslararası Konferans, Spor ve Sergi Merkezi'nde 8 bin kişinin izlediği açılış töreninde ev sahibi Çin'in Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya Kış Oyunları'nın başladığını duyurmuştu. 14 Şubat'a kadar sürecek organizasyonda, Asya federasyonlarına bağlı 34 ülke ve bölgeden 1200'den fazla sporcu mücadele edecek (Aaron Favila/AP)

• 9/30

  10 Şubat 2025 - Sırbistan'ın başkenti Belgrad'da Örümcek-Adam maskesi takmış bir öğrenci, Kasım 2024'te Novi Sad'daki tren istasyonunda gerçekleşen ölümcül kazayı protesto ediyor. Tren istasyonunda 1 Kasım 2024'te beton sundurmanın çökmesi sonucu meydana gelen ve 15 kişinin hayatını kaybettiği kazanın ardından hükümete tepkili olan öğrenciler düzenli olarak protesto düzenliyor. Sırbistan Başbakanı Milos Vucevic, kaza sonrası hükümete tepki gösterilerinin ardından istifa kararı aldığını bildirmişti (Stoyan Nenov/Reuters)

• 10/30

  9 Şubat 2025 - Şii İsmaili Müslümanların 49. imamı ve ruhani lideri IV Ağa Han Prens Kerim el-Hüseyni'nin tabutu, Mısır'ın güneyindeki Asvan kentinde Nil nehrinin batı yakasında bulunan Ağa Han Türbesi'ne defnedilmek üzere tekneden indirildi. 88 yaşındaki Prens Kerim el-Hüseyni 4 Şubat 2025'te öldü. Hz. Muhammed'in soyundan geldiği kabul ediliyordu ve İsmaili mezhebinin 49. imamı olarak neredeyse ilahi bir statüye sahipti. Halefini müjdelemek üzere gelecek hafta tören düzenlenmesi planlanıyor (AFP)

• 11/30

  8 Şubat 2025 - IV. Ağa Han Prens Kerim el-Hüseyni'nin oğlu Prens Rahim el-Hüseyni, babasının cenazesini taşıyor. Şii İsmaili Müslümanların Nizari kolunun 49. imamı IV. Ağa Han, Portekiz'in başkenti Lizbon'da 4 Şubat günü hayatını kaybetti. 88 yaşında hayata gözlerini yuman liderin oğlu Prens Rahim el-Hüseyni, 5 Şubat'ta V. Ağa Han ilan edildi. IV. Ağa Han, bugün Lizbon'da düzenlenen cenaze töreninin ardından yarın Mısır'da toprağa verilecek (Ana Brigida/AP)

• 12/30

  7 Şubat 2025 - Çin ordusu mensupları, Asya Kış Oyunları açılış töreninin düzenlendiği Harbin Uluslararası Kongre Sergi ve Spor Merkezi'nde ülkelerinin bayrağıyla yürüyor. Bugün başlayan 9. Asya Kış Oyunları, çeşitli kış sporlarındaki müsabakalarla 14 Şubat'a kadar devam edecek. Çin'in ev sahipliği yaptığı etkinliğe Japonya, Kuzey ve Güney Kore gibi 34 ülke ve bölgeden yaklaşık 1300 sporcu katılıyor. Oyunların açılışı öncesinde, ağırladığı yabancı liderlere konuşan Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Asya ülkelerini "ortak barış ve dostluk hayaline sımsıkı sarılmaya, her türlü güvenlik sorununa birlikte yanıt vermeye ve eşit, düzenli ve çok kutuplu bir dünyanın inşasına katkıda bulunmaya" çağırdı (Issei Kato/Reuters)

• 13/30

  5 Şubat 2025 - Filistinliler, Gazze Şeridi'nin kuzeyindeki Cibaliye'de yıkık binaların arasında. İsrail Başbakanı Binyamin Netayahu'yla Beyaz Saray'da görüşen ABD Başkanı Donald Trump, Gazzelilerin de kalıcı olarak başka bir yere yerleşmesi gerektiğini söyledi. Trump'ın açıklamalarına uluslararası kamuoyundan tepkiler gelirken İngiltere ve Fransa da iki devletli çözümü desteklediğini açıkladı (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 14/30

  4 Şubat 2025 - Polis memurları, İsveç'in Örebro kentindeki Risbergska Lisesi'nde. Örebro Polisi'nin yaptığı açıklamada, Risbergska Lisesi'nin kampüsünde düzenlenen silahlı saldırı sonucu 4 kişinin yaralandığı belirtildi. Saldırının yerel saatle 13.30'da gerçekleştiği kaydedilirken, yaralananlara dair detaylar henüz paylaşılmadı. Öte yandan, bölge halkına evde kalma çağrısı yapıldı. Örebro Polis Sözcüsü olayla ilgili cinayette teşebbüs ve kundaklama şüphesiyle soruşturma başlatıldığını duyurdu (Kicki Nilsson/AFP)

• 15/30

  3 Şubat 2025 - Almanya'da Sosyal Demokrat Parti'nin (SPD) adayı Başbakan Olaf Scholz'un portresinin yer aldığı seçim kampanyası afişi, ülkenin batısındaki Frankfurt am Main'de bulunan Avrupa Merkez Bankası (ECB) genel merkezinin önünde. Almanya'da 23 Şubat'ta parlamento seçimi gerçekleştirilecek (Kirill Kudryavtsev/AFP)

• 16/30

  2 Şubat 2025 - ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio'nun bugün Panama'nın aynı adlı başkentine yaptığı ziyareti protesto eden gösterici ABD Başkanı Donald Trump ve Nazi bayrağının da olduğu bir pankart açtı. Marco Rubio, Başkan Donald Trump'ın Panama Kanalı'nı ele geçirmeye yönelik olağanüstü tehdidinin arkasını nasıl getireceğini düşünürken, ABD Dışişleri Bakanı olarak ilk yurtdışı gezisinde Panama'ya geldi (Martin Bernetti/AFP)

• 17/30

  1 Şubat 2025 - İşgal altındaki Batı Şeria'nın Ramallah kentinde bir adam, İsrail'in serbest bıraktığı Filistinli bir esiri atlayarak selamlıyor. Ateşkes anlaşması kapsamındaki 4. takasta üç İsrailli esirin Gazze'de Hamas tarafından teslim edilmesinin ardından, Filistinli esirler Batı Şeria'daki İsrail hapishanesinden serbest bırakıldı (Ahmad Gharabli / AFP)

• 18/30

  31 Ocak 2025 - Filipinler'in başkenti Manila'daki protestocular, bugün düzenlenen mitingde Filipinler Devlet Başkanı Yardımcısı Sara Duterte'nin görevden alınması çağrısı yapıyor. Duterte, milyonlarca dolarlık devlet fonunu kötüye kullandığı iddialarından dolayı azledilme talepleriyle karşı karşıya. Anayasaya göre azil sürecinin mahkemeye taşınması için meclis üyelerinin üçte birinin oyu gerekiyor. Duterte'nin ayrıca Kasım 2024'te, kendisinin ölmesi halinde Devlet Başkanı Ferdinand Marcos Jr.'ı, eşini ve meclis başkanı olan kuzenini öldürecek birini tuttuğunu söylediği öne sürülmüştü (Ted Aljibe / AFP)

• 19/30

  30 Ocak 2025 - Kongo Demokratik Cumhuriyeti'nin Goma kentinde yaşanan su sıkıntısı nedeniyle bölge sakinleri su toplamak için bir su noktasında bidonlarını sıraya diziyor. Devlet Başkanı Felix Tshisekedi, 23 Mart Hareketi'ne (M23) güçlü bir askeri yanıt sözü verdi. Ruanda destekli savaşçılar ülkenin maden bakımından zengin olan doğusunda ilerlemeyi sürdürdü. M23'ün Kuzey Kivu eyaletinin başkenti Goma'nın büyük bölümünü ele geçirmesi, Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nin doğusunun büyük bölümünü ele geçirdiği 10 yıllık çatışmanın çarpıcı bir şekilde tırmanması anlamına geliyor (Jospin Mwisha/AFP)

• 20/30

  29 Ocak 2025 - Yerinden edilmiş Filistinliler Gazze Şeridi'nin güneyinden kuzeyine gitmeyi sürdürüyor. Hamas'la İsrail arasında varılan Gazze'de ateşkes ve esir takası anlaşması 19 Ocak Pazar günü TSİ 12.15'te yürürlüğe girmişti. İsrail'in 7 Ekim 2023'ten ateşkese varılana kadar Gazze Şeridi'ne düzenlediği saldırılarda yaklaşık 17 bin 841'i çocuk, 12 bin 298'i kadın olmak üzere 47 bin 283 Filistinli öldü, 111 bin 472 kişi yaralandı (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 21/30

  28 Ocak 2025 - Çin'in ChatGPT tarzı dil modeli DeepSeek, yapay zeka dünyasını altüst etti. Yapay zekanın altına hücumuna benzetilen dönemde gelen bu ani değişim, Wall Street'i sarstı. ABD Başkanı Donald Trump, yaşanan gelişmenin Silikon Vadisi için bir "uyandırma alarmı" olduğunu söyledi (Pedro Pardo/AFP)

• 22/30

  27 Ocak 2025 - Fransa'nın batısındaki Rennes kentinde Ille nehrinde meydana gelen olağanüstü sel felaketinin ardından caddedeki arabalar bu hale geldi. Herminia alçak basınç sisteminden kaynaklanan şiddetli yağışların Rennes'de son 40 yılın en kötü sel felaketine yol açmasının ardından Ille-et-Vilaine bölgesi sel felaketine karşı kırmızı alarma geçirilirken, diğer 8 bölge de da sel, dalga-batma ve çığ felaketlerine karşı turuncu alarma geçirildi (Damien Meyer/AFP)

• 23/30

  25 Ocak 2025 - İsrail ordusu tarafından Gazze'nin kuzeyine dönmemeleri için uyarılan Filistinliler eşyalarıyla bekliyor. Hamas, İsrail'le varılan ateşkes anlaşması kapsamında cumartesi günü erken saatlerde İsrailli 4 kadın askeri serbest bıraktı. İsrail, bir diğer esir Arbel Yehoud serbest bırakılana kadar Filistinlilerin Gazze'nin kuzeyine dönmesine izin vermeyeceğini açıkladı. Esir takasının ikinci aşamasıyla İsrail hapishanelerinde tutulan toplam 200 Filistinli mahkum bugün özgürlüğüne kavuştu (Abdel Kareem Hana/AP)

• 24/30

  24 Ocak 2025 - Afgan mülteciler, yeni ABD Başkanı Donald Trump'ın ülkedeki mülteci programlarını durdurmasının ardından durumu değerlendirmek üzere Pakistan'da düzenledikleri toplantıda ellerinde pankartlar tutuyor. Bu hamle, programın başlamasına günler kala onbinlerce Afgan mülteciyi risk altında bıraktı. Trump'ın kararnamesinin yürürlüğe pazartesi günü girmesi bekleniyordu ve bu kadar hızlı bir şekilde uygulanması, ABD'ye aktarma yoluyla ulaşacak bazı mültecilerin mahsur kalmasına sebep oldu (Anjum Naveed/AP)

• 25/30

  23 Ocak 2025 - ABD'nin yeni başkanı Donald Trump, 55. kez düzenlenen Dünya Ekonomi Forumu'nda video bağlantısıyla konuşma yaptı. Sahnedeki isimler İspanyol banka Santander'in başkanı Ana Patricia Botin, Bank of America CEO'su Brian Moynihan, TotalEnergies CEO'su Patrick Pouyanne, Blackstone Group'un CEO'su Stephen Schwarzman ve Dünya Ekonomi Forumu'nun başkanı Borge Brende var. Trump ekonomik kaosun üstesinden geleceklerini belirtirken iş dünyasına da "Gelin üretiminizi ABD'de yapın" mesajı verdi. Trump Rusya - Ukrayna savaşının bitmesi için petrol fiyatlarının düşmesi gerektiğini belirterek "OPEC ülkelerinden petrol fiyatlarını düşürmelerini isteyeceğim" dedi. (Yves Herman/Reuters)

• 26/30

  22 Ocak 2025 - Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde Goma yakınlarındaki mülteci kamplarına kaçanlar eşyalarını motosikletlerinin arkasında taşıyor. AFP'ye konuşan güvenlik ve yerel kaynaklar, ülkenin doğusunda Kongo ordusuyla savaşan M23 grubunun 21 Ocak 2025'te Goma şehrini besleyen bir ticaret merkezi olan Minova'yı ele geçirdiğini söyledi. Halihazırda Goma çevresindeki birçok cephede çatışmalar yaşanıyor ve yüz binlerce kişi şehrin dış mahallelerinde yerlerinden edilmesi, kentin kaderine ilişkin korkuları yeniden arttırıyor (Jospin Mwisha/AFP)

• 27/30

  21 Ocak 2025 - Almanya'nın başkenti Berlin'deki bir duvara yapılan resimde "AfD'ye ilgi yok - sağcılar aleyhine oy veriyoruz" yazıyor. Almanya 23 Şubat'ta genel seçim için sandık başına gidecek. Son anketlere göre AfD'nin oyu yüzde 20 (Christian Mang/Reuters)

• 28/30

  20 Ocak 2025 - Donald Trump, ABD'nin 47. Başkanı olarak yemin etti. İkinci kez ABD Başkanı olarak göreve gelen Trump, konuşmasında, "Şu andan itibaren Amerika'nın gerileyişi sona ermiştir" dedi. Trump konuşmasında Meksika Körfezi'nin adını "Amerika Körfezi" olarak değiştirme ve Panama Kanalı'nı geri alma vaatlerini yineledi (Saul Loeb/AFP)

• 29/30

  19 Ocak 2025 - Fransa'nın başkenti Paris'te düzenlenen "Hayat Yürüyüşü"nde eylemciler "50 yıldır hayatı savunuyoruz" yazılı bir pankart taşıyor. Ülkede kürtajı yasal hale getiren Veil kanununun 50. yıldönümünde, kürtaj karşıtları "Hayat Yürüyüşü"nde protesto düzenledi. Yürüyüş, muhafazakar Katolik aktivistler tarafından düzenlendi (Martin Lelievre/AFP)

• 30/30

  18 Ocak 2025 - Meksikalı yetkililer, ülkenin sınır kenti Chihuahua'daki göçmen kampında bir tahliye operasyonu düzenledi. Göçmenler, operasyon sırasında gözaltına alınmamak için kaçarken yaşadıkları derme çatma kampta yangın çıktı (Jose Luis Gonzalez/Reuters)

Yeni küresel vaziyet

Trumpizm'in, şimdiden sahaya yansıtan birkaç özelliğine bakalım. 

ABD için bundan böyle görev dağılımı şöyle:

• İngiltere, ortak değil, Trump yönetimince gösterileni yapan "bağlı güç". (Anglo-Sakson bağı)
• Avrupa Birliği, Trump şartlarına itaati tescilli "bağlı güç". (Atlantik bağı)
• Kuzey Atlantik Anlaşması Örgütü, NATO'nun görev paylaşımı küresel biçimde: Avrupa kendi bölgesinde tam görevli; bütünüyle ABD ve NATO, Çin ve Hint-Pasifik'e angaje.
• Rusya, Trump yoluna girmek zorunda bir "karşı güç".
• İsrail, Ortadoğu'da "anahtar güç".
• Suudi Arabistan, Ortadoğu'da "Hub" noktası.
• Japonya, Pasifik'te "anahtar güç".
• Hindistan, küresel "dengeleyici güç".
• Çin, gerçek "rakip".
• Uzay, Amerika'nın egemenlik alanı.
• Siber-uzayda da ABD üstünlüğü.

Alışıldığı şekilde ifade edecek olursak, ABD kendine bağlı güçlere bile bazı zorlayıcı koşulları ileri dürmektedir.

Bu bir tartışma konusu olarak karşımızdadır. ABD'nin gücünü kabul eden ve gelişmekte olan ülkeler ise şaşkın!

Belirsizlik onları başka arayışlara itecek gibi görünüyor. ABD ise bu arayışların önünü kesmek için daha baskıcı (ve aslında absürt) politikaları ileri sürüyor.

Bu bir güvensizlik ortamımın yaygınlaşması demek oluyor.

Dünyada gergin şartların ne yapılırsa düzeltilebileceği bilinmektedir.

Fakat Trump yönetimi, iş başında henüz ili ay bile olmadı, beyanlarına bakarak söylüyorum, sürekli paradoks üretiyorlar.

Bu paradokslar bilinçli mi değil mi?

Buraya eklemek istediğim bir nokta daha var. Finans teknolojileri (fintech) gelişmiş bir konu.

Bu işleyen sistemde karşılığı olan paraya kimse bir şey söyleyemez ve teknoloji bunu destekler.

Ancak bir kafaları karıştıracak konu oldu, Trump ile Elon Musk sanki "coin" piyasalarını da devreye koyarak, alternatif bir çanak oluşturmak istiyor gibiler.

Değer sistemleri bu güvencesizliği nasıl içine alır? Riskli bir durum.

Dolaylı hegemonik düzen/düzensizlik

Bu yeni kodlar belirsizliğin de gerekçesi.

Ancak bir gerçek de var, mevcut uluslararası yönetim sistemi neredeyse iflasın eşiğinde ve ABD bu içinde birçok bilinmeyen barındıran yeni şartları dünyaya dayatmak niyetinde.

Belki bilinçli olarak birçok absürt konu ileri sürülüyor, tepkiler alınıyor, bunlara bağlı düzenlemelere gidiliyor…

Bu bir tür "dolaylı hegemonik düzen" şekli. ABD, doğrudan iflas etme potansiyelinden söz edecek değil, bunu bile küresel tartışma içine enjekte ediyor.

ABD, 40 trilyon dolarlık borç yükünü dünyaya fatura ederken, kuyruğu da dik tutuyor gibi görünüyor. 

ABD bu! Batmaz; değişir ve/veya değiştirir.

Oyunu tekrar kurmayı dener.

Yeni oyun birçok aktörü hayrete düşürebilir.

Öyle de olacak gibi.

Yani bundan sonra dünyada her şey olabilir.

Mimarisinde ABD'nin fazlasıyla etkisinin olduğu mevcut uluslararası sistem, yine kendi elleriyle aşındırılıyor.

Bunun hem bedeli olur hem de farklı bir atmosferi.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.