19'uncu yüzyılın ortalarından itibaren İngiltere, Fransa, Rusya gibi Avrupalı güçlerin Ortadoğu'daki dini, askeri, iktisadi, siyasi ve kültürel müdahaleleri, bölge halklarının yabancı siyasal sistemlerden ve halkı dışlayan yönetimlerden kurtulma mücadelesi şeklinde yorumlanabilir.
1860 yılında çıkan Suriye olayı olarak literatürde geçen hadise esasen azınlıklar arasındaki bir güç mücadelesidir.
Cebel-i Lübnan Dürzileri ile Maruni Hristiyanlar arasındaki dinsel, siyasal ve ekonomik çıkar çatışmasıdır. Ancak Fransa'nın kışkırtmaları sonucunda çıkan kanlı bir çatışmadır.
Fransa ve diğer Avrupalı güçlerin soruna müdahale etmesiyle Suriye ve Lübnan uluslararası bir sorun haline dönüştü. Osmanlı Devleti Hariciye Nazırı Reşit Paşa'yı bölgeye göndererek Avrupalı güçlerin tekliflerini kabul eden çözüm önerilerini hayata geçirerek çatışmaları kısa sürede sona erdirmiştir.
Bu tarihten itibaren çeşitli sorunlar karşısında halkın tepkileri ortaya çıkmış olsa da benzer bir kanlı hadise meydana gelmedi. I. Dünya Savaşı ile bölgenin kaderi yeniden şekillendi. 1920 San Remo konferansı sonrasında ülke Fransız manda rejimine geçti.
1946 yılındaki bağımsızlık ilanı sonrasında, işgalci ve sömürgecilerin desteğiyle iktidara gelen seçkinler, otoriter ve totaliter rejimler kurdu. Bu meşruiyet yoksunu rejimler halkı Batıcı, dayatmacı, tepeden inmeci, seküler ve baskıcı bir zihniyetle yönetmiştir. ve toplumsal sorunlara yol açtı.
Ortadoğu'nun 20'nci yüzyıl tarihi, emperyalistlere karşı verilen mücadelenin tarihidir. 2011 Mart ayından itibaren bugüne kadar geçen 13 yıllık süre ise bir bakıma halkların kendi kaderini tayin etme mücadelesini yansıtıyor.
Arap halkının isyanı, Türkiye'deki toplumsal değişimi örnek alarak daha özgür ve müreffeh bir toplum kurma talebinin bir sonucudur. Tunus'taki genç mühendisin intiharı, isyanı ateşlemiştir. Bu isyan hızla diğer Arap ülkelerine ve Türkiye'nin komşusu Suriye'ye de sıçradı.
Arap Baharı sırayı doktora getirdi
Suriye'de ülkeyi 1963'ten beri olağanüstü halle yöneten Baas rejimi, 2011 yılı Mart ayında bir grup gencin duvara yazdıkları "Sıra sende doktor" sloganı ile başlayan protestolarla değişim sancıları yaşamaya başladı.
Ancak güvenlik güçlerinin sert müdahaleleri ve göstericilerin yönetim değişikliği talepleri, sürecin kolay geçmeyeceğini ta o günlerde göstermişti.
Nitekim aradan 13 yıl geçti ve Şam düştü. Ancak bu 13 yıl Suriye halkı için çok zor geçti. Hapishaneler bir işkence merkezine dönüştü. Denizler yüzme bilmeyen ancak ailesini zulümden kurtarmak isteyen çaresiz kişilerin kaçış yolu oldu.
Bazılarının özgürlük umudu Ayla bebek gibi sahillerde kaldı. Bazıları başlarını sokacak bir yurt yuva bulamadı. Bulanlar ise ırkçı ve acımasız saldırılara muhatap oldu.
Yunanistan ve İtalya gibi AB ülkeleri bindikleri derme çatma botları batırdı. Suriye'de ise uçaklar üzerlerine bomba yağdırdı. Biyolojik ve kimyasal silahlar bile kullanıldı.
Beşar Esed, dış müdahaleden korkmasaydı, 1982'deki Hama katliamına benzer bir tutum sergileyebilirdi. Suriye'deki ekonomik ve toplumsal sorunlar, bölgesel ve uluslararası faktörlerin etkisiyle değişim sürecini zorlaştırdı.
Suriye, I. Dünya Savaşı'ndan sonra, Batı karşıtlığının belirgin olarak görüldüğü bir ülke oldu. Bu karşıtlık, Batılı ülkelerin bölgedeki azınlıklara verdiği destekten kaynaklanıyor.
Ancak Nusayri azınlık topluluğuna dayanan Baas rejimi, Batı desteğiyle varlığını sürdürdü. Suriye iç siyasetinde Batı karşıtlığını aşarak otoriter yönetimini devam ettiren rejim, dış politikada daha esnek bir tutum sergiledi.
Baas rejimi, İngiliz ve Fransızların Nusayrileri desteklemesiyle iktidara geldi. Ancak Beşar Esad son iç savaşta onlara değil, Ruslara İranlılara sırtını dayadı.
Suriye'deki Baas rejimi, halktan kopuk azınlık bir yönetim olarak reformlara engel oldu, mazlum halklın sürekli dile getirdiği değişim talebine rağmen ulusal çıkarı Nusayri çıkarlarıyla özdeşleştirdi.
2011 yılında Arap ülkelerinde başlayan protestolar ve değişim talepleri, Suriye'de Esed rejiminin yıkılması için halkı harekete geçirdi.
Türkiye, yıllar önce Şam yönetiminden reform yaparak Suriye halkının nefes almasını sağlayacak demokratik adımlar atması noktasında görüşlerini paylaştı. Ancak Esed ve adamları bu konulara kulaklarını tıkadı.
Astana süreci, ABD ve Esed'in süreci tıkaması ve devrime giden yol
Türkiye ve Rusya'nın önderliğinde hayata geçirilen Astana süreci, Suriye'deki ateşkes ve çatışma kontrolü için siyasi ve insani meseleleri ele alan bir platform olarak şekillendirildi.
İlk toplantı, Ocak 2017'de Kazakistan'ın başkenti Nur Sultan'da gerçekleştirildi ve görüşmelere Suriye muhalefeti, Esed rejimi, Türkiye, Rusya, İran ve ABD temsilcileri katıldı. Böylelikle sorunun en önemli aktörleri bir masa etrafında buluştu.
Özellikle "mayınlanmış tarihi alanların temizlenmesi", "Gerginliği Azaltma Bölgeleri oluşturulması", "anayasa komitesi oluşturulması", "mültecilerin Suriye'ye geri dönüşü" ana gündem maddeleri olmuştu.
Görüşmeler sonrası görece bazı ilerlemeler sağlansa da gerek Amerika'nın, Türkiye, İran ve Rusya'yı bir araya getiren Astana platformunun varlığından duyduğu rahatsızlıkla sürece gerekli katkıyı vermek istememesi ve düşük düzeyli kerhen katılımı, gerekse Esed rejiminin süreçte alınan kararların uygulanması noktasındaki isteksizliği ve ayak sürümesi süreçten beklenen somut çıktıları engelledi.
Suriye yakın müttefiki İran'ın aksine Batılı güçlerle ilişki kurmaya ve diplomasinin sunduğu imkânları ön plana çıkaran bir tutum sergilemesine rağmen ABD ile ilişkilerini rayına oturtamadı.
Bunun başlıca nedeni, Amerikan dış politikasının temel bölgesel amacının İsrail'in güvenliği olmasıdır.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Suriye-ABD ilişkilerinin kötüleşmesinin sebeplerinden biri, Suriye'nin İsrail politikası ve Batı karşıtı güçlere verdiği destektir.
ABD'nin Suriye'ye yönelik net bir tutumu ve açık bir politikası olmadığı görülüyor. Öyle ki ABD'de yönetimdeki bazı isimler, İsrail'in çıkarları doğrultusunda Suriye'nin cezalandırılmasına dair kışkırtıcı söylemlerde bulunurken bazıları ise ilişkilerin barışçıl bir şekilde devam etmesini savunuyor.
Ancak Esed yönetiminin arşı aşırı şiddet kullanması, ABD'nin rejim değişikliği için çabalarını artırmasına neden oldu.
13 yıldır süren ABD ve AB'nin rejim değişikliği yönündeki tutumu, bugünkü devrimde bir pay sahibi.
Sünni Arapların yoğun olduğu bölgelerin isyana güçlü destek verdiği göz önüne alındığında, Esed rejimine karşı devrimin başarıya kavuşmasındaki en büyük etkendir.
Türkiye bugün en baştan beri izlediği politikalarla doğru konum aldığını kanıtladı.
Batılı ülkeler, Suriye'deki değişimin iç dinamiklerle gerçekleşmesini yönlendiren politikalar izlemesi ülke içindeki kaosun temel sebeplerindendir.
Suriye'de 13 yıldır süren olayların şiddetinin artmasına yol açtı. Bu nedenle, Türkiye ve Körfez ülkeleri ile AB ve ABD'nin dolaylı desteğiyle muhalefetin güçlendirilmesi ve rejimin uluslararası desteğinin kesilmesi noktasında yoğun çaba harcadı.
Esed yönetimi, siyasal, diplomatik ve ekonomik baskılarla zayıflatıldı. İran ve Rusya'nın içinde bulunduğu krizler Suriye'deki olan bitene seyirci kalmalarına yol açtı.
Özellikle ekonomik yaptırımların etkili bir şekilde uygulanmaması Baas rejimin ömrünü uzattı.
Esed'e destek veren Sünni iş çevrelerinin desteği kesilmeden rejimin sona ermesi dikkat çekici. Bugün, Arap Birliği, ABD, Rusya ve İran başta olmak üzere dış güçlerin müdahale ettiği Suriye krizinde, halk iradesini gösterdi.
SMO Türkiye'nin desteğini alarak operasyonlarını başarıya kavuşturdu. Bu nokta çok önemli. Suriye halkı Azerbaycan Karabağ'da olduğu gibi destan yazdı.
Suriye'nin yeniden inşasında Türkiye
Her şeyden evvel ifade etmek gerekir ki; toprak bütünlüğü korunan ve üniter yapısı bozulmayan bir Suriye temel çözüm olmalıdır.
Her ne şekilde olursa olsun Suriye'de Baas rejiminin devam ettiğini gösteren bir yapılanma kabul edilemez.
Ülkenin Irak gibi bölünerek federasyona dönüştürülmesi halkın selametine değil.
Bugün yüksek sesle ifade edilen çeşitli projelerde ülkenin sekter bir çatışmaya sürükleneceğine dair endişeler giderilmeli.
Suriye'nin kısa vadede bir yönetim kurmasına yardım etmek Türkiye'nin önceliği olacaktır.
Suriye'de hali hazırda cereyan eden yeni hükümet kurma sürecinin iç veya bölgesel savaşa dönüşmemesi için bölgesel ve küresel aktörler arasında bir uzlaşma zemini kurulması ve en geniş çerçevede bir mutabakat sağlanması gerekir.
Esed rejiminin yıkılması gerçekleşti. Bundan sonrası için Körfez ülkelerinin ekonomik ve medya gücü önemli bir rol oynuyor.
Ayrıca, Suriye'nin iç yapısında çoğulculuğun kabulü ve farklılıkların hoşgörüsü sağlanmadığı sürece birliği kurmak zor olacaktır.
Özellikle etnik, dini ve kültürel olarak çok kimlikli bir yapı görünümü arz eden Suriye'nin yeniden inşasında özellikle "kimlik inşaası" konusunda hassas davranması ve yönetim kademelerinde ve plüralist bir yaklaşımla denge gözetmesi en hassas konu olarak ön plana çıkıyor.
Arapların yoğun olarak yaşadığı Suriye'de, Türkmenler, Hristiyanlar, Kürtler, Nusayriler yeni kurulacak yönetimde temsil edilme beklentisi içinde bulunuyor.
Zira bu konu bölgedeki ekonomik jeo-stratejik çıkarlarını korumak isteyen batılı güçlerin, İsrail, Rusya ve İran'ın kolaylıkla manipüle edebileceği, yıllardır bölgede kullandıkları böl - parçala - çıkarlarını yönet taktiği için elverişli bir vekâlet savaşçısı temin etme fırsatı yaratacaktır.
Suriye ile Türkiye arasında, uzun sınırlarla ve derinleşen ilişkilerle başta terörle mücadele ve su sorunu (Fırat ve Dicle nehirleri üzerindeki paylaşım sorunu) olmak üzere güvene dayalı dostluk ilişkileri çerçevesinde işbirliği yapma zorunluluğu var.
Türkiye'nin, Arap sokağında kazandığı güven, Suriye'de de kullanılmalı, Türkiye'nin demokratik ve liberal ekonomik modelini benimseyen Suriye, bölgesel barışa katkıda bulunabilir.
Bir rol model olarak Suriyen'nin yeniden yapılanmasında Türkiye'nin kadim devlet geleneği ile oluşturduğu müsesses nizamın Suriye için örnek alınacağına ilişkin düşünce, sadece bir temenni olmaktan öte geçici hükümetin başkanı tarafından devrimin başarıya ulaştığı ilk gün tüm dünyaya duyuruldu.
Abdurrahman Mustafa, şu sözlerle bu durumu ifade etti:
14 yıldır halkın iradesi yoktu ve katliamlar oldu. Ama halkın iradesinin kırılmadığını herkes görmüş oldu. Şam'a gitme durumu şuan için erken. Münbiç bizim için Şam kadar önemli. Terör örgütü bitmeden Şam'da istikrar olmaz. Türkiye'deki Suriyelilerin dönüşü hızlanacak. Talebin fazla olduğunu biliyoruz. Evi kurtulanlar gidecek. Operasyon çok büyük, gidişler de çok büyük olacak. Diktatör gitti, Suriye'nin inşaası başlayacak. Türkiye'nin ve Türk milletinin desteği olmadan inşa süreci olmaz. Şam'da Türkiye modelini uygulayacağız. Türkiye'deki gibi seçimlere gidip, kim kazanırsa onunla devam edeceğiz. İlk etapta devlet kurumlarını muhafaza ederek herkesi kapsayacak bir geçiş hükümeti kurulacak.
Ayrıca şunu da belirtmek gerekir ki, Suriye'deki Esed rejiminin zulmünden kaçarak Türkiye'nin uzattığı eli tutup, Türkiye'nin her alanda yönetimini ve yaşantısını tecrübe etmiş, eğitim almış, iş hayatında bulunmuş ciddi sayıda Suriyeli nitelikli nüfusun ülkesine döndüğünde Türkiye modelinin uygulanabilirliğine ciddi katkıları olacak ve Türkiye'nin Suriye konusundaki samimi tutumunu bilen içlerinden birileri olarak pratiğe dökebileceklerdir.
Türkiye, Suriye'nin altyapı ulaşım, ekonomi, ordu gibi öncelikle ele alması gereken konularda da inşaa sürecine gerekli desteği sunabilecek en yakın ve gelişmiş güvenebileceği yegane bölge ülkesidir.
Türkiye, bölgesel aktörlerle diyalog içinde kalarak Suriye krizinde ayrıca hakem konumuna yükselmeli.
AK Parti hükümetleri döneminde, Türkiye'nin bölge ülkelerindeki hükümetlerin şiddet içeren politikalarını terk etmeleri ve güvenlik-özgürlük dengesini korumalarını sağlamaya yönelik samimi çalışmaları oldu.
Ancak Şam rejimi Ankara'nın uzattığı eli tutmak istemedi. Erdoğan'ın son çabaları da gereken düzeyde karşılık bulmadı.
Türkiye'nin Suriye konusunda sergilediği samimi politik yaklaşımı, yalnızca ikili ilişkileri değil, Türk-Arap, Türk-Rus, Türkiye-İran, Türkiye-ABD ve Türkiye-AB ilişkilerini de şekillendirecektir.
Yeniden inşa sürecindeki Suriye'de kartlar dağıtılmadan elini güçlendirmek isteyen ve işgal harekâtına başlayan özellikle İsrail ve terçr örgütü PKK/YPG ve ABD destekli SDG gibi aktörlerin stratejik hamleleri iyi okunarak gerekli önlemlerin ivedilikle alınması gerekir.
Bu bağlamda; terör örgütlerinin (PKK/PYD) bölgesel (İsrail) ve küresel aktörlerin (ABD-Rusya gibi) hemen harekete geçerek oportünist bir şekilde, Suriye'de oluşan geçici güç boşluğunu Suriye'de kazanım elde etme amacıyla kullanmaya başladığını gördüğümüz şu dönemde atılacak adımların adil, dengeli, bölgesel ve küresel aktörlerle diyalog içinde hızla atılması zorunluluğu bulunuyor.
Zira gecikmenin yol açtığı fatura, kazanımlardan daha ağır bedellere sebebiyet verebilecektir.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP) -
2/30
10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP) -
3/30
9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP) -
4/30
8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP) -
5/30
7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP) -
6/30
6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters) -
7/30
5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP) -
8/30
4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP) -
9/30
3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP) -
10/30
2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP) -
11/30
1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP) -
12/30
30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters) -
13/30
29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP) -
14/30
28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP) -
15/30
27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP) -
16/30
26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters) -
17/30
26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP) -
18/30
24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters) -
19/30
23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters) -
20/30
22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP) -
21/30
21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP) -
22/30
20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP) -
23/30
19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP) -
24/30
18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP) -
25/30
18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP) -
26/30
16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters) -
27/30
15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters) -
28/30
14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP) -
29/30
13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP) -
30/30
12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)
Sonuç
Suriye'nin yeniden inşası, sadece ülkenin iç yapısını değil, aynı zamanda bölgesel istikrarı da doğrudan etkileyecek kritik bir dönüm noktasında.
Bu süreçte, ülkenin toprak bütünlüğünün korunması ve üniter yapısının muhafaza edilmesi esastır.
Herhangi bir şekilde dış müdahaleler ve bölgesel aktörlerin çıkarları, bu sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesini engelleyebilir.
Türkiye, bu anlamda, bölgedeki güvenliği sağlamak, Suriye halkının haklarını korumak ve demokratikleşme sürecine katkıda bulunmak için stratejik bir rol üstleniyor.
Bundan sonra, Suriye'deki gelişmeler, bölgenin siyasi yapısını, toplumsal dinamiklerini ve uluslararası ilişkilerini doğrudan etkileyecektir.
Türkiye'nin güçlü kurumsal yapısı ve bölgesel deneyimi, Suriye için bir model oluşturma potansiyeline sahip.
Bu model, yalnızca ekonomik ve güvenlik alanlarında değil, aynı zamanda toplumsal uyum ve demokrasi konusunda da Suriye'nin istikrarına katkı sağlayacaktır.
Türkiye, Suriyelilerin kendi kaderini tayin etme hakkına saygı göstererek, bölgesel barışı pekiştirme sürecinde önemli bir aktör olma potansiyeline sahip.
Türkiye'nin Suriye'deki siyasi çözüm sürecine katkısı, bölgedeki diğer ülkelerle işbirliklerini güçlendirecek seviyeye yakalayabilirse uluslararası düzeyde barışçıl bir ortamın inşasına yardımcı olacaktır.
Bu süreçte atılacak her adım, sadece Suriye'nin değil, tüm Ortadoğu'nun geleceğini belirleyecek nitelikte olacaktır.
Suriye'nin yeniden inşası, yalnızca iç dinamiklerle değil, aynı zamanda bölgesel ve küresel aktörlerin işbirliğiyle gerçekleşecektir.
Türkiye, bu işbirliğinde merkezî bir rol üstlenerek, Suriye'nin toprak bütünlüğünü koruma ve ülkenin iç yapısını dengeleme noktasında kritik bir pozisyon alacaktır.
Aynı zamanda, bu süreç, bölgesel barışın güçlenmesi ve uluslararası işbirliklerinin temellerinin atılması açısından da büyük bir önem taşıyor.
Her bir adım, sadece Suriye'nin iç sorunlarının çözülmesiyle kalmayacak, aynı zamanda Ortadoğu'da uzun vadeli bir istikrarın temellerini atmak için fırsatlar sunacaktır.
Bu bağlamda, Suriye'nin geleceği, uluslararası aktörlerin ortak çabaları ve Türkiye'nin liderlik rolüyle şekillenebilecek bir görünüm arz ediyor.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
