Çatışma ve enerji: Kaynakların kontrolü savaşları tetikliyor mu?

Enerji kaynakları, tarih boyunca jeopolitik mücadelelerin merkezinde yer aldı.

Ukrayna-Rusya savaşı da bu bağlamdan bağımsız değil. Rusya, Avrupa'nın doğalgaz ve petrol ihtiyacında önemli bir paya sahipken, bu enerji bağımlılığını bir silah olarak kullanıyor.

2022'den itibaren Rusya'nın Avrupa'ya enerji arzını kısması, hem savaşın ekonomik etkilerini artırdı hem de enerji güvenliğinin ne kadar stratejik bir öneme sahip olduğunu gözler önüne serdi.

Bu durum, yalnızca ekonomik dengeleri değil, aynı zamanda politik kararlılık ve uluslararası ilişkiler dinamiklerini de derinden etkiledi.

Ukrayna, Avrupa ile Rusya arasında bir enerji geçiş noktasıdır. doğalgaz boru hatlarının büyük bir kısmı Ukrayna üzerinden geçerken, bu hatlar yalnızca ekonomik değil, aynı zamanda stratejik bir değer taşır.

Rusya'nın Ukrayna'daki enerji altyapısına yönelik saldırıları, savaşın askeri boyutunun ötesinde ekonomik boyutunu da ortaya koyuyor.

Bu saldırılar, Ukrayna'nın enerji üretim kapasitesini zayıflatmayı ve enerji bağımlılığı üzerinden siyasi baskı oluşturmayı hedefledi.

Rusya'nın enerji arzını kısıtlaması, Avrupa'yı yenilenebilir enerjiye geçiş ve alternatif enerji kaynakları bulma konusunda harekete geçirdi.

Özellikle LNG (sıvılaştırılmış doğalgaz) ithalatında ABD ve Katar gibi aktörler devreye girerken, yenilenebilir enerji yatırımları hız kazandı.

Ancak bu geçiş süreci, kısa vadede maliyetleri artırdı ve enerji krizine yol açtı. Bu durum, enerji güvenliğinin savaşlarla ne kadar doğrudan bağlantılı olduğunu gösteriyor.

Ukrayna-Rusya savaşı, petrol ve doğalgaz fiyatlarında dalgalanmalara yol açmış; bu da enflasyon oranlarını küresel ölçekte yükseltti.

Özellikle enerjiye bağımlı sanayiler, bu krizden ciddi şekilde etkilendi.

Öte yandan, Çin ve Hindistan gibi ülkelerin Rusya'dan enerji ithalatını artırması, Batı yaptırımlarını zayıflatarak ekonomik bir güç mücadelesini de beraberinde getirdi.

Enerji kaynakları üzerindeki kontrol mücadelesi, Ukrayna-Rusya savaşının ötesine geçerek gelecekteki çatışmaların ana unsurlarından biri olmaya devam edecektir.

Savaş, enerji kaynaklarının yalnızca ekonomik bir meta olmadığını, aynı zamanda jeopolitik baskı aracı olarak kullanılabileceğini gösterdi. 

Bu bağlamda:

Küresel ısınma nedeniyle enerji rezervlerine erişimin kolaylaşması, Kuzey Kutbu'nda yeni bir mücadele alanı yarattı.

Rusya'nın Arktik bölgesindeki askeri varlığını artırması, enerji odaklı çatışmaların gelecekteki boyutunu işaret ediyor.

Fosil yakıtların yerini alabilecek yenilenebilir enerji teknolojilerinde liderlik, ülkeler arasındaki rekabetin yeni bir boyutunu temsil ediyor.

Özellikle Çin'in bu alandaki yatırımları, yeni bir enerji stratejisi eksenini ortaya çıkarıyor.

Medeniyetler çatışması mı? Kültürel ve ideolojik ayrışmalar

Samuel Huntington'un Medeniyetler Çatışması teorisi, Soğuk Savaş sonrası dönemde dünya siyasetini açıklamak için ortaya atılmış ve kültürel ayrışmaların uluslararası çatışmaların ana kaynağı olacağını öne sürmüştü.

Ukrayna-Rusya savaşı, bu teoriye güncel bir bağlam sunmaktadır. Huntington'a göre Batı ve Doğu arasındaki ideolojik ve kültürel farklılıklar, uluslararası sistemde kalıcı bir ayrışmayı temsil eder.

Ukrayna, bu çatışmanın kesişim noktasında yer almakta; Batı değerleri ve demokrasisini benimseyen bir rota çizerken, Rusya'nın Avrasya merkezli otoriter değerler sistemiyle çatışıyor.

Rusya-Ukrayna savaşı, Huntington'un öngördüğü şekilde, Batı ve Doğu blokları arasındaki ayrışmayı derinleştiriyor.

Batı, Ukrayna'ya sağladığı askeri ve ekonomik destekle liberal değerlerin koruyucusu olarak kendini konumlandırırken; Doğu blokunda Çin ve Kuzey Kore gibi aktörlerin Rusya'yı desteklemesi, otoriter rejimlerin dayanışmasını gösteriyor.

Bu, medeniyetler arasındaki ayrışmanın hem ideolojik hem de pratik düzlemde nasıl bir çatışmaya dönüştüğünü açıkça ortaya koyuyor.

Huntington'un teorisinin merkezinde, medeniyetlerin temelinde yatan kültürel ve dini unsurlar yer alır.

Ukrayna ile Rusya arasındaki çatışma, Slav kültürü ve Ortodoks Hristiyanlığı gibi ortak değerlerin ötesinde, farklı siyasi ve toplumsal anlayışların çatışmasını sergiliyor.

Ukrayna, Avrupa Birliği ve NATO'ya entegrasyon sürecinde, Batı'nın demokratik ve seküler değerlerine yaklaşırken; Rusya, bu süreci kendi kimliğine ve Avrasya imparatorluk vizyonuna tehdit olarak görüyor.

Bu kültürel ve ideolojik ayrışma, yalnızca bir kimlik çatışması değil, aynı zamanda yeni askeri ve ekonomik bloklaşmaların da temelini oluşturuyor.

Batı'nın Ukrayna'ya desteği, NATO'nun sınırlarını genişlettiği gibi, Rusya'nın Çin ve Kuzey Kore ile daha yakın ilişkiler kurmasına yol açıyor.

Bu süreç, Huntington'un medeniyetler arasındaki çatışma öngörüsünün, ideolojik kutuplaşmaların ötesinde somut bir uluslararası güvenlik tehdidine dönüştüğünü gösteriyor.

Huntington'un teorisi, günümüzde birçok akademisyen tarafından eleştirilse de Ukrayna-Rusya savaşı, bazı yönlerden bu teorinin geçerliliğini destekler nitelikte.

Ancak savaş, yalnızca kültürel ayrışmalara dayalı bir çatışma değil; aynı zamanda enerji kaynakları, stratejik nüfuz ve ekonomik çıkarların da devrede olduğu karmaşık bir mücadeledir.

Bu nedenle, Huntington'un teorisi, günümüz dinamiklerini açıklamak için yeterli olmayabilir ancak çatışmanın derin kültürel köklerine ışık tutuyor.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 2/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 3/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 4/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 5/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 6/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 7/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 8/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 10/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 11/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 12/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 13/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 14/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 15/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 16/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 17/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 18/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 19/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 20/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 21/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 22/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 23/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 24/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 25/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 26/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 27/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 28/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 29/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 30/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

Yeni dünya düzeni: Kaosun içinden doğan sistemler

Ukrayna-Rusya savaşı, mevcut küresel düzenin temel taşlarını sarsarken, yeni bir dünya düzeninin doğuşunu hızlandırdı.

Savaş, yalnızca bölgesel bir çatışma olmaktan çıkarak, ekonomik, politik ve stratejik boyutlarıyla küresel bir sistem değişikliğinin habercisi oldu.

Bu süreçte, güç dengelerinin yeniden şekillendiği, bloklar arasındaki sınırların keskinleştiği ve uluslararası normların değişime uğradığı bir döneme girildi.

Savaş, dünya çapında bloklaşmayı hızlandırdı. Batı dünyası, NATO ve Avrupa Birliği gibi kurumlar aracılığıyla daha güçlü bir dayanışma sergilerken, Rusya, Çin ve Kuzey Kore gibi ülkelerle ilişkilerini derinleştirerek alternatif bir blok oluşturma çabası içine girdi.

ABD'nin liderliğinde yeniden şekillenen Batı, ekonomik yaptırımlar ve askeri yardımlarla Rusya'ya karşı net bir duruş sergiledi.

Ancak bu durum, Avrupa'nın enerji krizleri ve ekonomik zorluklar nedeniyle daha fazla maliyet üstlenmesine yol açtı.

Rusya'nın Çin ve Hindistan gibi büyük güçlerle işbirliğini artırması, enerji ve ticaret eksenli bir ittifak oluşturma potansiyelini taşıyor.

Bu, ABD merkezli düzenin karşısında daha bağımsız bir ekonomik ve siyasi yapı yaratma girişimi olarak yorumlanabilir.

Ukrayna-Rusya savaşı, ABD'nin küresel hegemonyasının sorgulanmasına ve çok kutuplu bir dünya düzeninin doğuşuna katkı sağlıyor.

Çin, hem ekonomik büyüklüğü hem de teknoloji ve yenilenebilir enerji alanındaki liderliğiyle bu yeni düzende önemli bir rol üstlenmeye aday.

Rusya ise Batı tarafından izole edilmeye çalışılırken, özellikle enerji kaynakları ve nükleer caydırıcılığı ile küresel düzende etkisini korumaya çalışıyor.

Savaş, mevcut uluslararası kurumların etkinliğini sorgulamış ve yeni alternatif yapıların ortaya çıkmasına yol açtı.

BM ve NATO: Mevcut küresel yapılar, Ukrayna-Rusya krizinde aktif roller üstlenmiş olsa da etkinlikleri sınırlı kaldı. Bu durum, reform tartışmalarını yeniden gündeme getirdi.

BRICS ve Şanghay İşbirliği Örgütü: Rusya ve Çin'in öncülüğünde bu tür yapıların önemi arttı, özellikle ekonomik ve ticari işbirliği alanında Batı'ya alternatif modeller sunuldu.

Ukrayna-Rusya savaşı, dünya düzenindeki kaosu derinleştirmiş olsa da bu süreç aynı zamanda yeni güç dengelerinin ve ittifakların ortaya çıkmasına zemin hazırlıyor.

Bu, uluslararası ilişkilerde daha parçalı ve çok kutuplu bir düzenin habercisi olarak değerlendirilebilir.

Ancak bu yeni düzen, barış ve istikrarı sağlayabilecek mi, yoksa daha fazla çatışmaya mı yol açacak?

Bu sorunun yanıtı, küresel liderlerin ortak çözümler üretme kapasitesine bağlı.

Kaostan düzen doğabilir, ancak bu düzenin niteliği ve sürdürülebilirliği, uluslararası toplumun işbirliği ve kararlılığıyla şekillenecektir.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.