Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi'nden Doçent Doktor Yasemin Salgırlı Demirbaş, saygın bir uluslararası hakemli dergidey yayımlanan ve dünyanın önde gelen yayın kuruluşları tarafından haberleştirilen bir çalışmaya imza attı. Çalışmada bazı kedilerin evdeki eşyaları neden daha çok tırmaladığı ve bu davranışın nasıl azaltılacağı açıklanıyor.

Kediler için normal bir davranış olan tırmalama ölü tırnak parçalarından kurtulma, koku bırakarak bölgelerini işaretleme veya stres atma amacı taşıyabiliyor.

Yine de bazı kedilerin bu hareketi daha fazla yaptığı görülürken, koltuk ve halı gibi eşyaların zarar görmesi ev ahalisini çözüm aramaya itiyor. 

Frontiers in Veterinary Science adlı hakemli dergide çarşamba günü yayımlanan bir çalışma bazı kedilerin eşyaları daha fazla tırmalamasının, evde çocuk olması ve hayvanların oyun oynama sıklığıyla bağlantılı olduğunu tespit etti.

Doç. Dr. Salgırlı Demirbaş'ın liderliğini üstlendiği çalışma ekibinde Portekiz ve Fransa'dan Joana Soares Pereira ve Xavier De Jaeger gibi araştırmacılar yer alıyor. Veterinerlik alanında en çok alıntılanan ikinci hakemli dergide yayımlanan çalışma çeşitli bilim sitelerinin yanı sıra BBC ve Daily Mail gibi önde gelen yayın kuruşları tarafından da haberleştirildi.

Araştırmacılar, Fransa'da kediyle yaşayan 1200 kişiye hayvanın gündelik hayatı, kişilik özellikleri ve tırmalama davranışları hakkında sorular sordu. 

Bilim insanları istenmeyen tırmalama hareketlerinin başlıca nedeninin stres olduğunu buldu. Ayrıca daha agresif ve yaramaz diye nitelendirilen kedilerin eşyaları daha fazla tırmaladığı kaydedildi.

Araştırmacılar evde özellikle küçük çocuk olmasının stres seviyesini ve bununla beraber tırmalamayı artırabileceğini gözlemledi. Doç. Dr. Salgırlı Demirbaş, başyazarı olduğu çalışma hakkında "Belirli çevresel ve davranışsal faktörlerle kedilerde tırmalama davranışının artması arasında açık bir bağlantı gördük" ifadelerini kullanıyor:

Özellikle evde çocukların bulunması, oyun ve gece vakti hareketliliğin yüksek seviyede olması, tırmalama davranışının artmasına kayda değer bir katkı sunuyor.

Bilim insanlarına göre evde çok fazla oyun oynanması kedilerin sürekli uyarılarak stres seviyesinin artmasına yol açabiliyor. 

Araştırma ekibi hayvanların daha az tırmalamasını sağlamak için kedilerin sevdiği yerlere tırmalama tahtalarının konabileceğini söylüyor. Ayrıca etraflarını izleyebilecekleri yüksek yerlere, oturabilecekleri düzenekler kurmayı da tavsiye ediyorlar.

Bunların yanı sıra kediyle oyun oynamak da katkı sağlayabilir. Doç. Dr. Salgırlı Demirbaş özellikle gün içinde kısa kısa ve birkaç kere avcılık oyunları oynamanın işe yarayacağını belirtiyor. 

Bu oyunlar kedinin dikkatini koruma ve stresi azaltmanın yanı sıra kişinin kediyle ilişkisini güçlendirmeye de fayda sunabilir.

Doç. Dr. Salgırlı Demirbaş, "Tırmalama davranışının altında yatan ve kişilik özellikleriyle çevresel faktörlerle bağlantılı görünen, sinir bozukluğu gibi duygusal sebeplerin anlaşılması, bakıcıların bu sorunları doğrudan çözmesine imkan tanır" diyerek ekliyor.

Bulgularımız, bakıcıların tırmalama davranışını yönetip uygun materyallere yönlendirmesini sağlayarak hem kediler hem de bakıcıların daha uyumlu bir ortamda yaşamasına katkı sunabilir.

Çalışmanın anket cevaplarına dayanmasının yanı sıra evde çocuk olmasıyla tırmalama davranışı arasındaki ilişkiyi net bir şekilde açıklamaması gibi sınırlamaları var. 

Araştırmacılar yeni çalışmaların bu davranışın daha iyi anlaşılıp kontrol altına alınmasına fayda sağlayacağını umuyor.

Independent Türkçe, BBC Science Focus, Newsweek, Frontiers in Veterinary Science

Derleyen: Büşra Ağaç