Popüler müziklerin melodilerinin 1950'den beri gittikçe basitleştiği tespit edildi. 

Müziklerde daha basit melodiler kullanıldığına dair tartışmalar pek yeni sayılmaz. Bazı müzikologlar bu konudaki endişelerini yıllardır dile getiriyor. 

Son 70 yılın en çok dinlenen şarkılarının incelendiği yeni bir çalışmada bu düşünceye bilimsel bir dayanak sağlandı. Öte yandan araştırmacılar melodilerin daha az karmaşık hale gelmesinin, parçaların basitleştiği anlamına gelmediğini vurguluyor. 

Hakemli dergi Scientific Reports'ta dün yayımlanan çalışmada 1950'den 2022'ye kadar Billboard'un yıl sonu listesine giren ilk 5 şarkının melodisi incelendi. Araştırmacılar parçalardaki perde ve ritmi, ölçü başına düşen nota sayısı ve ardışık perdeler arasındaki aralık gibi 8 kriter üzerinden analiz etti.

Çalışma sonucunda melodilerin karmaşık yapısının giderek düştüğü görüldü. Araştırmacılar 1975 ve 2000'de iki büyük düşüşün yanı sıra 1996'da küçük bir düşüş yaşandığını saptadı.

Ekip bu değişimin yeni müzik türlerinin ortaya çıkmasıyla açıklanabileceğini düşünüyor. 1975'teki düşüş new wave, disko ve arena rock gibi türlerin; 1996 ve 2000'deki de hip-hop ve elektronik müziğin yükselişine bağlanabilir. 

Bilim insanları 1996'daki düşüşün arkasında, aynı sesin tekrar tekrar çalınmasını sağlayan dijital ses işleme istasyonunun yaygınlaşması olabileceği görüşünde. Makalenin ortak yazarı Madeline Hamilton, "Bunun melodilerdeki tekrarın artmasına yol açabileceğini düşünüyoruz" diyor.

Bulguların, müziğin basitleştiği anlamına gelmediğinin altını çizen araştırmacılar, farklı öğelerin daha karmaşık hale geldiğini buldu. Teknolojik gelişmelerle açıklanabilecek bu değişimi Hamilton şöyle değerlendiriyor:

Tahminimce müziğin diğer yönleri daha karmaşık hale geliyor ve melodiler bunu telafi etmek için basitleşiyor.

1950'lerden beri saniye başına çalınan nota sayısının giderek arttığı da saptandı. Hamilton, "Saniye başına çok sayıda nota içeren bir melodi varsa, bu durum melodinin ne kadar karmaşık olabileceği önüne engel koyar" diyerek ekliyor. 

Oysa daha yavaş şarkı söylerken, daha beklenmedik perdeler ya da daha büyük sıçramalar kullanılabilir.

Bazı uzmanlar çok karmaşık şeyleri algılamanın zorluğundan dolayı melodilerdeki değişimin normal olduğu görüşünde. Yeni Zelanda'daki Auckland Üniversitesi'nden müzikolog Dr. Patrick Savage "Kavranamayacak, hatırlanamayacak ya da yeniden üretilemeyecek kadar karmaşık şeylerden zevk alamayız" diyor. 

Dr. Savage, yer almadığı yeni çalışmanın rap müziğin kendine has karmaşıklığını hesaba katmamasını eleştiriyor:

Batı notasyonu, rap'in konuşma benzeri mikrotonalitesini yakalayacak şekilde tasarlanmadı; ki bu bazı açılardan, bilindik şekilde söylenen melodilerden muhtemelen daha karmaşık.

Independent Türkçe, New York Times, Guardian, Phys.org, Scientific Reports 

Derleyen: Büşra Ağaç