Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimlerinin öncesinde analist, gazeteci ve siyasetçilerin büyük kısmı, büyük ihtimalle oylamayı ilk turda kazanması öngörülen rakibi Kemal Kılıçdaroğlu karşısında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başarısız olacağını tahmin ediyordu.

Bu yaygın kanının analitik gerekçeleri vardı: Ekonominin kötülüğü, rekor seviyede yüksek enflasyon ve son deprem felaketinden sonra kurtarmaya ve toparlanmaya yönelik müdahalelerin yetersiz kalması. Ancak genelde bu varsayım Kılıçdaroğlu'nu önde gösteren çok sayıda ankete dayanıyordu. Erdoğan destekçileri bile kimi zaman anket sonuçlarından endişeli görünüyordu.

Buna gerek yokmuş. İlk turda neredeyse çoğunluğu elde ederek seçimi kazanacak olan Erdoğan, 28 Mayıs'taki belirleyici ikinci turda oyların yüzde 52'sini alarak galibiyete ulaştı. Aralarında düzinelerce başbakan ve devlet başkanının yer aldığı 80 ülkenin temsilcileri, cumartesi günü Erdoğan'ın yeni bir 5 yıllık dönem için cumhurbaşkanlığı yemini edişini seyretti.

Anketler, büyük bir seçimde ilk kez yanılmadı. Brexit'te de yanılmışlardı. Donald Trump'ın 2016'da Hillary Clinton'a karşı zafer kazanacağını anketçilerin tahmin edememesi de meşhur. Ancak bu durum, ABD'nin çok parçalılık ve karmaşıklığıyla ünlü seçim sistemi çerçevesinde meydana gelmişti.

Daha yakın bir tarihteyse Yunanistan'daki anketler Başbakan Kiryakos Miçotakis'in merkez sağ cephesini, rakibi Aleksis Çipras'ın sol koalisyonu ve birkaç küçük partiyle karşı karşıya getiren genel seçimlerde yakın bir rekabet öngörmüştü. Oyların yüzde 41'ini alan Miçotakis meclis çoğunluğunu korurken Çipras halkın oylarının sadece yüzde 20'sini topladı.

Beğenin ya da beğenmeyin, anketlerin bir etkisi var. Seçmenin evde kalma ya da sandığa gitme kararını etkiliyorlar. Anketler, siyasi adaylar ve partilerin çabalarını nasıl ve nereye yoğunlaştıracağına karar vermesine katkıda bulunuyor. Editörlerin ve prodüktörlerin yazılı basın ve televizyondaki haberleri belirlemelerinde etkili oluyorlar. Yatırımcıların ve yabancı hükümetlerin hesaplarına tesir ediyorlar.

Anket sektöründeki uzmanlar, anketlerin seçimleri neden bu kadar yanlış kavradığını yıllardır tartışıyor. Etkenler arasında anket sonuçlarının gitgide artan biçimde silah olarak kullanılması da var.

Örneğin Türkiye'de uzmanlar anket şirketlerinin ya muhalefet ya da hükümetle güçlü bağlara sahip olduğunu ve kendi tarafını kayıran sonuçları incelikle üreten metodolojiler geliştirdiğini söylüyor. Macaristan'da ve yüksek derecede kutuplaşmış diğer bazı ülkelerde düzenlenen anketler de aynı gerekçeyle güven telkin etmiyor. Siyasi partiler ve organizasyonlar genelde bir dizi anket yapar ama sadece amaçlarına yardımcı olacağına inandıklarını yayımlar.

Türkiye ve diğer bazı ülkeler anketlere dahil edilmeyen geniş diyaspora nüfusuna sahip. Halen siyasi açıdan angaje durumda 6 milyon 500 bin kadar Türk yurtdışında yaşıyor ve bu sene kitleler halinde oy verdiler ki bunlar çoğunlukla Erdoğan'aydı. Moldova'nın kilometre taşı niteliğindeki 2020 genel seçimleri öncesinde yapılan anketler de, yurtdışında yaşayan ve ülkenin ilk kadın cumhurbaşkanı Maia Sandu'nun seçilmesine katkı sunan yüzbinlerce Avrupa yanlısı ve Rus karşıtı seçmeni hesaba katamayarak hata etti. Fransa'daki anketörler, ülkenin 13 denizaşırı toprağında yaşayan üç milyon kadar seçmeni açıklanamaz biçimde anketlerine katmadı.

Europe Elects'te gazeteci, Fransa'daki Science Po'daysa veri analisti olarak çalışan Maxime Stembach, devrin değişmesiyle ortaya çıkan diğer metodolojik eksiklikleri açıklıyor. Telefonla yapılan anketler genç seçmenleri, internetteki anketlerse yaşlı seçmenleri yansıtmakta yetersiz kalıyor.

Stembach, "Bunun telafisi için istatistik yöntemlerini kullanmanız gerekir" diyor.

Gençler nüfusun yüzde 50'sini, anket katılımcılarınınsa yüzde 30'unu oluşturuyorsa farkı telafi için matematiksel modeller kullanmanız gerek. Yine de bu mükemmel bir metodoloji değil.

Seçmenler de değişti. Onlarca yıl önce aileler kendilerini siyasi partiler veya eğilimlerle tanımlardı. Şimdilerdeyse eski partilerden filizlenenler ve yeni partiler birdenbire ortaya çıkıp duruyor. Şirketler ve yerel liderlerin, ulusal liderlerin nüfuzlarını yavaşça ele geçirmesiyle beraber iktidar yayıldı. Bu da seçmeni daha kararsız ve öngörülemez kılıyor.

Stembach, "Seçmende bir hayli dönüşüm yaşanıyor" diyor.

Kime oy vereceğini seçim kampanyasının en son birkaç gününde kararlaştıranların sayısı dünyanın çoğu yerinde artış gösteriyor. Bu çekimserler için de geçerli. Halkın gittikçe artan bir kısmı seçim günü oy kullanıp kullanmayacağını bilmiyor.

Türkiye'de yapılan anketlerin çoğunun, cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde yanıt vermeyi reddeden veya nasıl oy kullanacağından emin olmadığını söyleyen katılımcıları hesaba katmaması da kritik önemde. Basitçe bu kişileri, yanıt verenlerin oranına göre adaylar arasında bölüştürüyorlar.

Hem sezgilerim hem de şahsi düşüncem şöyle: Seçmenler bugünlerde çıkarına uyup uymadığına bakmaksızın kendilerine ilham veren adayları destekliyor ve bunu çoğu zaman akrabalarına, dostlarına veya anket için kendileriyle iletişime geçen yabancılara itiraf etmekten çekiniyor.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 2/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 3/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 4/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 5/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 6/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 7/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 8/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

• 9/30

  20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP)

• 10/30

  19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)

• 11/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 12/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 13/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 14/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 15/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 16/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 17/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 18/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 19/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 20/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 21/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 22/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 23/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 24/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 25/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 26/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 27/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 28/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 29/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 30/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

Halkın refah vaatleriyle Emmanuel Macron, Joseph Biden veya diğer teknokratlar gibi büyük ölçüde kifayetsiz muhterislere oy verdiği bir dönem yaşandı. Ancak bu takım elbiseliler ekonomiyi yeniden canlandırma sözü verdiğinde artık hiç kimse onlara güvenmiyor ve büyük ölçüde anketörler de halkın gücendiği aynı müesses nizamın parçası gibi görülüyor.

Erdoğan'ı, Trump'ı, Brazilya'nın Javier Bolsonaro'sunu, Macaristan'ın Viktor Orban'ını ve benzeri diğer sağcı popülistleri destekleyenler, ilginç buldukları için onlara oy veriyor. Kalabalıkları kudurtuyorlar. Büyük ölçüde belagatleri aynı kitleye hitap ediyor ama bu kitle, kullanacakları oy hakkında yalan söyleyen erkek demografisinden ibaret değil. Bunu, Trump destekçilerinin belli bir tür muzır, öfkeli sağcı zihniyeti ifade etmek için kullandığı simgeye atıfla, kurbağa Pepe faktörü diye adlandıralım.

Siyasi açıdan daha istikrarlı zamanlarda yapılan anketler, seçmenin ruh halini veya yönünü hesaplamak konusunda daha değerli olabilir. 2020'de yapılan bu tarz bir anket Türkiye'deki son seçim sonuçlarını öngörmüştü. Bu anket, Türklerin yarısının kendini dindar ve milliyetçi addettiğini ortaya koymuştu. Bu, Erdoğan'ın 2015'ten bu yana zaferler kazanmasına katkıda bulunan mayanın ta kendisi. Sadece dörtte biri, modern Türkiye'nin ve Kılıçdaroğlu'nun Cumhuriyet Halk Partisi'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk'ün seküler geleneğiyle kendini özdeşleştiriyordu. Yüzde 15'ten daha azıysa kendini liberal veya solcu olarak tanımlamıştı.

Konu seçimler olduğunda sağduyu her zaman anket sonuçlarına üstün gelmeli. Gelecekten geçmişe bakıldığında görüntü hep çok nettir ancak Erdoğan'ın kazanmak için iyi bir konumda olduğunu söyleyen ve anketlerin yanıldığı uyarısında bulunan şüpheciler de vardı. Erdoğan halihazırda görevde olmanın tüm geleneksel avantajlarının yanı sıra medya ve devlet kaynaklarının kontrolüne de sahipti.

Bir siyasinin seçim öncesi yaptığı bir konuşma veya bulunduğu bir seçim vaadi yok sayılabilecek bir gürültü olarak duymazlıktan gelinebilir. Ancak deneyimli bir firmanın veya saygın bir üniversitenin gerçekleştirdiği anket, birçok kişiye bilim ve gerçeğin güvencesini verir. Belki de gazeteciler anketleri bu kadar ön planda tutmayı bırakmalı ve seçmenler de anketleri gürültüden ibaret sayarak duymazlıktan gelmeli.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik