Nikaragua'da geçtiğimiz hafta sonu Başkan, Ulusal Meclis ve Orta Amerika Parlamentosu üyelerini seçmek için genel seçimler yapıldı. Başkan Daniel Ortega ve Sandinist Ulusal Kurtuluş Cephesi yeniden seçilmek istedi.
Nikaragua'nın Yüksek Seçim Konseyi, tüm oyların sayılmasıyla birlikte, bir ön sayımın yapıldığını söyledi. Ortega'nın Sandinista ittifakının oyların yaklaşık yüzde 76'sını kazandığını açıkladı.
Açıkçası kimse hangi adayın kazanacağıyla ilgilenmedi bile. Zira seçimin Ortega istediği için yapıldığını ve kendi kendisini seçtireceği biliniyordu.
Ancak Ortega'nın halk desteğini gözlemlemek ulusal ve uluslararası kamuoyunun cevabını beklediği en önemli soruydu.
Haziran 2021'de polis, 5 potansiyel muhalefet adayını tutukladı; bunlar Cristiana Chamorro Barrios, Arturo Cruz Jr., Félix Maradiaga, Juan Sebastián Chamorro ve Miguel Mora.
Temmuz ayında da diğer 2 aday olan Medardo Mairena ve Noel Vidaurre tutuklandı. Luis Fley ve María Asunción Moreno tutuklama tehditlerini gerekçe göstererek sürgüne gitti.
Seçimler, bağımsız bir seçim gözlemci grubu olan Urnas Abiertas tarafından sahte seçim olarak adlandırıldı. Seçime katılımın yüzde 20'nin altında olduğu tahmin ediliyor.
Ülkede haziran ayından bu yana cumhurbaşkanlığına aday olan 7 kişi gözaltına alınırken, Ortega üst üste dördüncü kez seçilerek 5 yıllık dönem için 'güven tazeledi'.
Tabi bu 'güven' meselesi Ortega açısından oldukça sıkıntılı bir konu. Zira seçim öncesi yaşanan 3 siyasi partinin kapatılması ve 7 adayın tutuklanması, gerek ülke kamuoyuna gerekse uluslararası kamuoyuna izah edilemedi.
Üstelik seçime katılımın çok düşük olması; siyasi ve hukuki açıdan seçimlere gölge düşürdü.
Başkan Ortega ve Başkan Yardımcısı ve eşi Rosario Murillo, ikisi de 70'li yaşlarındalar, ancak iktidardaki otoriter tutumlarından vazgeçme arzusu göstermediler.
Üstelik Ortega ailesi medya gücünü tekelleştirmesine rağmen halk nezdinde ve kendi tabanında ters tepti.
Latin Amerikalı solcu liderler bile Ortega'dan rahatsız
ABD, Avrupa Birliği ve küresel insan hakları grupları da dahil çeşitli uluslararası kuruluşlar seçimleri eleştirdi. ABD Başkanı Joe Biden yaptığı açıklamada oylamayı "sahte" bir seçim olarak nitelendirdi.
Biden, Beyaz Saray'dan yaptığı açıklamada, "Nikaragua Devlet Başkanı Daniel Ortega ve eşi Başkan Yardımcısı Rosario Murillo'nun bugün düzenlediği şey, ne özgür ne de adil; ve kesinlikle demokratik olmayan bir pandomim seçimiydi" dedi.
Nikaragua'nın başkan adaylarına yapılan baskı, solcu Latin Amerika hükümetleri olan Meksika, Arjantin, Kolombiya (sağcı) ve Kosta Rika ile karşı karşıya getirdi.
Meksika, Arjantin ve Kolombiya geçtiğimiz günlerde Nikaragua'daki büyükelçilerini ülkedeki muhalefetin bastırılmasını protesto etmek için geri çağırdılar. Hatta Kosta Rika, büyükelçisinin Nikaragua'ya atanmasını askıya aldı.
Nikaragua da kısasa kısas hareketiyle 4 büyükelçisini geri çekti. Ortega, Arjantin ve Meksika'nın Nikaragua hükümeti ile muhalefet arasındaki müzakerelere arabuluculuk yapma tekliflerini reddetmişti.
Arjantin Dışişleri Bakanlığı, muhalefet liderlerinin tutuklanmasından endişe duyduğunu, ancak diplomatik geleneğini "diğer ülkelerin iç meselelerine karışmama" olarak sürdürdüğünü açıkladı.
Meksika Dışişleri Bakanlığı, resmi sonuçlar yayımlanana kadar seçim hakkında yorum yapmayacağını söyledi.
İsminin açıklanmaması koşuluyla konuşan bir Meksikalı yetkili, Ortega'nın muhaliflerini hapse atmasına eleştirel bir gözle baktığını, ancak Nikaragua'nın işlerine müdahale etmemeyi desteklediğini söyledi.
ABD, olası bir yaptırım uygulayabilir
Yurt dışından gelen sesler, seçimi kınayarak ve sonuçları hakkında sert uyarılarda bulunuyordu.
Nikaragua uzun zamandır otokratlara karşı direnişinden vazgeçti. Son yıllarda, savaşı yurt dışından yönetmeye çalışan birçok aydın ve gazeteci de dahil olmak üzere yaklaşık 100 bin kişi küçük ülkeyi terk etti.
Bu durumda, fakir bir ülke daha da fakirleşmek üzere ve yarısından fazlası yoksulluk sınırının altında yaşayan; ellerinden geldiğince hayatta kalmaya çalışan yaklaşık 6,5 milyon Nikaragualı söz konusu.
Dolayısıyla Latin Amerika'nın en yoksul ülkelerinden biri olan Nikaragua, yakında daha da yoksullaşabilir.
Nitekim ABD'nin Orta Amerika Özel Elçisi Ricardo Zuniga, geçen salı günü gazetecilere verdiği demeçte, "Nikaragua'da olanların bir maliyeti olmayacaksa, bu olaylara bölgesel bir tepki olmazsa, o zaman başka ülkelerde de olabileceğinden korkuyoruz" dedi.
AB Dış Politika Sorumlusu Josep Borrell, Ortega'yı "diktatör"olarak nitelendirdi
İspanya Dışişleri Bakanı Jose Manuel Albares, seçimi "Nikaragua halkına karşı bir saçmalık, uluslararası topluma karşı bir saçmalık ve hepsinden öte demokrasiye karşı bir saçmalık" olarak nitelendirdi.
27 AB üyesinin tamamı tarafından yapılan bir açıklama, Ortega'yı muhalifleri, gazetecileri ve aktivistleri "sistematik olarak hapsetmek, taciz etmek ve yıldırmakla" suçladı.
AB, seçimlerin "Nikaragua'nın otokratik bir rejime dönüşümünü tamamladığını" söyledi.
Kanada, Şili, Kosta Rika, İspanya ve Birleşik Krallık gözaltına alınan muhalefet liderlerinin serbest bırakılması çağrısında bulundu.
Küba, Venezuela ve Rusya, Ortega'ya desteklerini sundular. Rusya Dışişleri Bakanı Sergei Lavrov, ABD'nin ülkelere sonucu tanımama çağrılarının "kabul edilemez" olduğunu söyledi.
Bu tehditlerin hiçbiri Nikaragua diktatörlerini etkilemeyecek.
Çünkü Kuzey Kore, Venezuela ve Küba'daki benzer düşüncelere sahip mevkidaşları örneğinde olduğu gibi, kendi kamuoyuna zarar vermekten başka bir şey yapmayacaktır.
ABD, Ortega'nın "her ne pahasına olursa olsun iktidarı elinde tutmaya kararlı" olduğunu söyledi.
Nitekim Ortega dördüncü dönemi garantiledi; ama ABD, yaptırımla tehdit etti.
Başkanın eşi Rosario Murillo: Diktatör bir cadı
Ortega'nın eşi ve Başkan Yardımcısı Rosario Murillo, 10 Ocak 2017'de resmi olarak başkan yardımcılığı görevini üstlendi.
Rosario Murillo, bu görevden önce hükümet sözcülüğü, eğitim ve kültür bakanlıkları da yaptı.
Rosario aynı zamanda Nikaragua kahramanı Augusto César Sandino'nun yeğeni. Sandinista Ulusal Kurtuluş Cephesi gerilla hareketine katıldı.
1970'lerde ABD destekli sağcı Somoza diktatörlüğüne karşı çıkan Gradas'ın kurucu ortağıydı.
Kosta Rika'da sürgün sırasında Daniel Ortega ile tanıştı ve 2005 yılında evlendi. 2007'den beri Nikaragua'nın first ladysi oldu.
Kariyeri boyunca aktivizm ve siyaseti bırakmadı; böylece Nikaragua'daki en tartışmalı figürlerden biri haline geldi.
Rosario Murillo'nun hayatı boyunca Ortega dahil 4 evlilikten toplam 10 çocuğu oldu.
Ortega’nın ise Rosario olan evliliklerinden, evlatlıklarından ve nikahsız birlikteliklerinden toplam 15 çocuğu var. Ortega, Rosario dışında başka hiç kimseyle evlilik yapmamıştır.
Birleşik Krallık ve İsviçre'de eğitim görmüş Managualı Rosario Murillo, "cadı" ve "şeytan" olarak ün yapmış; Nikaragua'nın güçlü first lady'si ve başkan yardımcısı bu şekilde olmuştu.
Tepeden tırnağa giydiği lapis lazuli, turkuaz ve değerli taşlardan oluşan yüzük,kolye ve bileziklerin; kendisini uğursuzluktan koruyan bir tılsım olarak görüyor.
Her parmağına 5 adet veya arka arkaya yüzük takıyor. Ön kolu, Yahudiler ve Müslümanlar arasında bir koruma işareti olan Fatima'nın eli ile oyulmuş gümüş bir bilezikle kaplı.
Başkan Yardımcısı Rosario, oğlu Juan Carlos'un ikinci reenkarnasyon yaşadığına inanıyor.
Rosario ile ilgili Nikaragua'da genel yorum, "O bilmeden tek yaprak kıpırdamaz". Yürütmenin, bakanların, belediye başkanlarının ve seçim kurulunun gündemini cumhurbaşkanı ile birlikte yönetiyor. Çocukları ise medyayı kontrol ediyor.
1998'den bu yana, "insanın kendini tanımasına, bireysel ve kolektif özsaygı, saygı, sevgi, anlayış ve hoşgörü gelişimine katkıda bulunmayı" amaçlayan bir vakıf olan Sevgiyi Teşvik Vakfı'nın (FUNDAMOR) başkanlığını yürütüyor.
Devlet televizyonuna verdiği demeçte, konutunun Sandino heykelleri, melekler, Budalar ve mumlarla dolu olduğunu, "ışık çekme gücüne sahip oldukları" için sevdiğini söyledi.
Ayrıca kristaller, Epsom tuzları ve mumlarla aya yönelik ritüeller uyguladığına inanılıyor.
Kasım seçimlerinde kendisinin ve Ortega'nın ekstra yardıma ihtiyaç duyacağı için kolları ve parmakları her zamankinden daha fazla boncukla kaplı.
Ortega'nın ailesi ve Nepotizm
Daniel Ortega ve Rosario Murillo'nun çocukları ile bağlantılı 3 televizyon kanalı ve 4 reklam şirketi var.
2018 ve 2019 yılları arasında CONNECTAS tarafından gerçekleştirilen bir araştırmaya göre, cumhurbaşkanının çocukları ile ilgili şirketlerden alınan sözleşmelerde, 4 devlet kurumu; Enatrel, Ulusal Teknoloji Enstitüsü, Nikaragua Turizm Enstitüsü ve Uluslararası Havalimanları İşletmesi Şirketi tarafından özel şartnameli sözleşmeler düzenlendiği ortaya çıktı.
Latin Amerika’da kamuda memurların akrabaları ve arkadaşlarıyla iş yapması geleneksel bir tavır olarak görülüyor. Ancak toplumda hoş karşılanmıyor. Lakin CONNECTAS’ın bu araştırmasına hem şirket hemde ilgililer sessiz kalarak cevap vermedi.
Daniel Ortega ve Rosario Murillo'nun oğlu Juan Carlos Ortega Murillo, Kanal 8'in direktörüdür. Ayrıca Telesur'un direktörü ve Difuso şirketini kontrol etmektedir.
Ortega Murillo, 30 benzin istasyonunu ve "Nueva Radio Ya" adında bir radyo istasyonunu dolaylı olarak yönetiyor.
Kanal 13'ün (diğer üç Ortega çocuğu tarafından yönetilen: Maurice, Camila ve Luciana) kurucu ortağı olarak görünüyor.
Polis ve istihbarat teşkilatını da Ortega'nın kayınbiraderi Francisco Diaz yönetiyor. Ortega'nın iki kızı danışmanı, diğer oğulları yatırım danışmanlığı yaparak Çin başta olmak üzere ülkeye yatırım çekmeye çalışıyor.
Ortega nadiren kamuoyu önüne çıkarken, Rosario Murillo hükümetin yüzü haline geldi. Her gün ailesi tarafından düzenlenen radyo ve televizyon kanallarında hükümetin çalışmalarını duyurmak ve siyasi rakiplerine karşı çıkmak için kullanıyor. Ancak ikisi de neden yeniden seçilmek istediklerinden bahsetmiyor.
Özetle Ortega'nın eşi başta olmak üzere ailesine sunmuş olduğu kamu kaynakları, kendi tabanı başta olmak üzere toplumsal bir baskı ve tepkiye neden oldu.
Başkan ve eşi otoriterleştikçe kamuoyu etkisini kaybetti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Sonuç olarak, eski devrimci Ortega ve eşi Rosario, 1979'da diktatör Anastasio Somoza'nın devrilmesinden bu yana Orta Amerika ülkesinde siyasete egemen oldu.
Ancak Somoza'nın yaptıklarının aynısını şimdi kendisi ve eşi de yapıyor!
Hükümet sözcüsü olarak Rosario Murillo zaten başkanın sağ koluydu ve oğulları uzun zamandan beri ülkenin en önemli medya kuruluşlarını kontrol ediyor.
Rosario Murillo’nun oğulları yönetimi aldıklarında TV kanallarında ve Radio programlarında, her şeyin ne kadar iyi gittiğini gösteren yayınlar yaptı. Ancak Nikaragua kamuoyunu ikna edemedi.
Artık veraset de güvence altına alındı.
Ancak kamuoyunu etkiledikleri konusunda başarısız oldukları bir gerçek. Zira seçime katılım yüzde 16-19 arasında kaldı.
Resmi açıklamaya göre yüzde 65 oranında seçime katılım açıklansa da verilerin güvenirliği konusunda ciddi şüpheler var.
ABD ve AB, ülkeye daha da katı yaptırımlar uygulamaya çalışıyor.
BM'ye göre, 1979'dan 1990'a ve daha sonra 2007'den bu yana en üst sırada yer alan Ortega, 2018'de 328 kişinin ölümüyle sonuçlanan protestoları bastırdı.
İnsan Hakları İzleme Örgütü yakın tarihli bir raporda, "yüzlerce protestocunun keyfi olarak tutuklandığını ve birçoğunun aylarca gözaltına alındı" açıkladı ve bunların birçoğunun "elektrik çarpması, şiddetli dayak, tırnak kesme, boğulma ve tecavüz dahil olmak üzere işkence ve kötü muameleye maruz kaldığını" belirtti.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
