Uzay turizmi firması Virgin Galactic’in kurucusu, Britanyalı iş insanı Richard Branson, dün firmanın VSS Unity isimli aracıyla uzaya çıktı. Beş ekip arkadaşıyla birlikte gökyüzüne seyahat eden Branson, uzaya çıkan ilk milyarder unvanını aldı.
İş insanı aslında bu unvanı büyük bir rekabetin sonucunda kazandı. Dünyanın en zengin kişisi unvanlı, ABD’li milyarder Jeff Bezos da kendi uzay firması Blue Origin’le temmuzda uzaya çıkacağını duyurmuştu. Son birkaç aydır iki iş insanı arasında "uzaya çıkan ilk milyarder olma" yarışı devam ediyordu. Şimdi bu yarışı Branson kazandı.
Blue Origin’in 20 Temmuz’da yapılması planlanan uçuşunda Bezos, New Shepard uzay aracında kardeşi Mark Bezos, havacı Wally Funk ve 28 milyon dolara bilet alacak bir özel yolcuyla birlikte olacak.
Öte yandan Branson’ın uçuşundan hemen önce Blue Origin yetkilileri, Branson’ın hava aracının "yeterince yükseğe çıkmayacağını" savunmuştu.
The New York Times’a konuşan Blue Origin CEO'su Bob Smith, "Ona harika ve güvenli bir uçuş diliyoruz ama Karman hattının üzerinde uçmuyorlar, bu çok farklı bir deneyim" ifadelerini kullanmıştı.
Uzay nerede başlar?
Virgin Galactic’in uçuşunda VSS Unity, uzay limanı Spaceport America'daki piste sorunsuz bir şekilde inmeden önce 86 kilometre yüksekliğe ulaştı.
NASA, Federal Havacılık İdaresi ve ABD ordusu, uzayın, Dünya yüzeyinden 80 kilometre yukarıda başladığını kabul ediyor. Bu standartlara göre VSS Unity mürettebatı, astronot unvanı kazanabilecekleri kadar yükseğe çıktı.
Ancak, yaygın olarak kabul gören bir başka sınır daha var. Karman hattı denen bu sınır, 100 kilometreden başlıyor. Adını Macar asıllı Amerikalı mühendis ve fizikçi Theodore von Karman'dan alan hat da Dünya atmosferi ve uzay arasındaki sınır olarak kabul ediliyor.
Bu nedenle Blue Origin yetkilileri, New Shepard aracının mürettebatsız denemelerde bu hattın epey üzerine çıktığını vurguluyor.
"NASA’nın kararını tanıyoruz"
7 Temmuz’da ABD Ulusal Halk Radyosu’na (NPR) verdiği röportajda Branson, Smith'in Karman hattıyla ilgili sözlerine değinerek NASA'nın 80 kilometre sınırını tanıdığını ifade etmişti.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Branson, "Aslında deneyim açısından neredeyse hiç fark olmayacak" diye konuşmuştu. İş insanı, VSS Unity ve New Shepard yolcularının hemen hemen aynı süre boyunca yerçekimsiz ortamda kalacağını aktarmıştı.
VSS Unity mürettebatı dünkü uçuşta yaklaşık 4 dakika yerçekimsiz ortamda kaldı.
NASA’nın kabul ettiği hat, Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi'nden astrofizikçi Jonathan McDowell tarafından da savunulmuştu. McDowell, 2018 tarihli bir makalede 80 kilometrelik hattın uzayın başladığı yer olarak kabul edilebileceğini yazmıştı.
Theodore von Karman, geçen yüzyılın ortalarında yörünge dinamiği kuvvetlerinin aerodinamiği aştığı noktada uzayın başladığını öne sürmüştü.
McDowell ise yine von Karman'ın bu tanımına dayanarak gerçek sınırın 70 ila 90 kilometre arasında olduğunu hesapladı.
Uzay yarışı hız kazandıkça milyarderler arasında rekabet de artıyor ve bilimsel tartışmalar yeniden alevlenebiliyor. Öte yandan hangi hattın daha yaygın kabul göreceği zamanla belli olacak.
Independent Türkçe, Space, Virgin Galactic, The New York Times
Derleyen: Çağla Üren
