Alastair Fraser-Urquhart'a belki de sorulacak ilk soru, 18 yaşındaki sağlıklı bir kişinin milyonlarca insanı öldüren, sayısız kişiyi yaşamlarını değiştiren sağlık koşullarıyla baş başa bırakan ve sonuçta bilinen bir tedavisi olmayan bir virüsle neden kasten enfekte edilmek için gönüllü olduğu.
Duraksamadan cevap veriyor.
"Bu bana daha önce de soruldu ve iyi bir cevabım yok" diyor.
Bence faydaları o kadar olağanüstü olacak ki riskler yüksek olsa bile bu faydalar daha ağır basıyor. Bu pandemiyle mücadelede bunun bize vereceği bilgiye ihtiyacımız var.
Ailesinin nasıl hissettiği sorulduğundaysa biraz daha fazla düşünüyor. "Ebeveynlerim çok mutlu değil" itirafında bulunuyor.
Eğitimine ara veren öğrenci, gelecek ay gezegenin herhangi bir yerinde kendisine kasten koronavirüs bulaştırılan ilk insanlar olacak 90 genç yetişkinden biri olmaya hazırlanıyor.
Birleşik Krallık (BK) Aşı Görev Gücü'nün Imperial College London ve klinik araştırma şirketi hVIVO'yla birlikte yürüttüğü söz konusu "kontrollü Kovid insan çalışmasında", virüs gönüllülerin burunlarına bilfiil spreyle sıkılacak ve böylece vücutlarının nasıl tepki verdiği bilim insanlarınca izlenecek.
Çalışma sayesinde nihayetinde virüs mutasyonlarını bitirme yetisine de sahip yeni tedaviler, çareler ve aşıların geliştirilmesi umuluyor.
Ancak bilimsel ödüller son derece yüksekse nihayetinde riskler de bir o kadar yüksek.
Altta yatan sağlık sorunları bulunmayan genç yetişkinlerin Kovid-19'dan ölme ihtimali yok denecek kadar az olsa da, kapsamlı bir tabirle uzun Kovid adı verilen uzun vadeli sorunlardan mustarip olma ihtimali gayet sahici olmayı sürdürüyor.
Bir tahmine göre 18-30 yaş aralığında yaklaşık olarak her 100 kişiden birinin, koku ve tat kaybından devam eden nefes darlığı ve aşırı halsizliğe kadar süregelen sorunlar yaşayacağı öne sürülüyor. Söz konusu rakam, 90 katılımcının potansiyel olarak virüse maruz kalacağı bir deneyde insan kobaylardan birinin böyle bir duruma düşebileceğini gösteriyor.
A-level eğitimini (Britanya eğitim sisteminde lise seviyesindeki öğrencilere sunulan üniversite öncesi eğitim -çn.) geçen yaz tamamlayan ve eylülden itibaren University College London'da kanser alanında biyotıp eğimi almayı planlayan Fraser-Urquhart, "Doğru" diyor.
Ve bunun tedavisi de yok. Ama benim açımdan eğer bu gerçekleşirse ki bunu şimdi söylemenin kolay olduğunu biliyorum ama ciddiyim, eğer bu gerçekleşirse yine de buna değer diye düşünüyorum. Bu deneyler olmazsa bu pandemi daha uzun süre devam edecek.
Fraser-Urquhart, geçen yaz Stoke'taki evinde böyle bir deney ihtimaline dair bir yazı okudu. "İlk tepkim, 'Bunu zaten yapmıyorlar mı?' olmuştu. İkinci tepkim de gönüllü olmak oldu" diyor.
O zamandan beri kapsamlı taramalardan geçti, tüm taahhütlerini iptal etti ve şimdi regülatörlerin çarşamba günü deneyleri onaylamasının ardından çağrılmayı bekliyor.
Arandığında deneylerin yürütüleceği Londra'daki Royal Free Hospital'a götürülecek ve burnuna virüs sıkılacak. Sonrasındaki 16 günü tıp uzmanlarının üzerinde kapsamlı testler ve analizler gerçekleştireceği bir tecritte geçirecek.
Bu uzmanlar arasında Londra merkezli aşı test şirketi hVIVO'nun baş bilim yetkilisi Dr. Andrew Catchpole da yer alacak.
Dr. Catchpole için muhtemelen ilk soru: Toplum olarak gençlerin hayatını bu şekilde riske atmalı mıyız?
Dr. Andrew Catchpole da duraksamadan cevap veriyor.
"Pekala, görünürde 18-30 yaşlarında koronavirüs yüzünden ölen biri oldu mu? diye soruyor.
Elbette oldu. Bu son derece nadir mi? Evet, öyle. Son derece. Bu deneyi yürüttüğümüz durumun aynı olmadığına da inanıyoruz. Titizlikte taranan bu gönüllülere çok az miktarda kontrollü virüs veriliyor. Bu, aldığınız virüs miktarı üzerinde hatta o sırada vücudunuzda olan bitene dair hiçbir kontrolünüzün olmadığı doğal bulaş gibi bir şey değil.
Yine de, süreç başladığında zorlanacak mı?
"Hiç de değil" diye yanıtlıyor.
Bunu yapmaktan heyecan duyuyoruz. Doğru şey olduğunu düşünüyoruz.
Bilim insanlarını bulmayı umduğu temel bilgiler arasında, virüsün buruna girdikten sonra nasıl çoğaldığı ve belirtiler görülmeden önce vücutla nasıl etkileşime geçtiği yer alıyor. Uzmanlar özellikle enfeksiyon sonrası asemptomatik kalan gönüllüler üzerine yoğunlaşacak.
Dr. Catchpole, "Bu bilgi, pandeminin beraberinde getirdiği soruların yanıtlanabilmesi için kullanılan araçlar içinde büyük öneme sahip bir parça olacak" diyor.
Şimdiden görebildiğimiz şey, ilk dalga aşılar mükemmel olsa da bunların virüsün insan popülasyonundan silinip atılmasını sağlayacak yegane çözüm olmayacağı yönünde. Virüsün nasıl işlediğine dair hâlâ daha çok bilgiye ihtiyaç duyuyoruz, deney bize bunu sağlayacak.
Dr. Catchpole, BK'nin benzer kontrollü insan deneylerindeki eşsiz tarihsel deneyimi sebebiyle bunu gerçekleştiren ilk ülke olduğunu ifade ediyor.
Yıllar içinde BK'deki gönüllülere sıtma, tifo ve tüm mevsimsel koronavirüsler verildi. Edward Jenner 1796'daki meşhur deneyinde, 8 yaşındaki bir erkek çocuğunu çiçek hastalığı aşısını vermek suretiyle ölümcül hastalığa maruz bırakmıştı. Çocuk yaşadı.
Dr. Catchpole, "Bu çalışmaların yürütülmesinde kesinlikle emsalsiz bir sicile sahibiz" diyor.
BK, (koronavirüsler konusunda) tüm dünyada tamamen rakipsiz. (1940'lardan) 1980'lere kadar onlarca yıl boyunca bu tür araştırmalar yürüttükleri Soğuk Algınlığı Birimi'ne uzanan bir geçmişi var.
Öte yandan Dr. Catchpole'un şirketi hVIVO da son 20 yılı kontrollü viral insan çalışması modellerine öncülük ederek geçirdi. Doktor, daha önce yaptıkları hiçbir şeyin, Royal Free'de gelecek üç-dört ayda yapacakları kadar yakından takip edilmemiş olacağını kabul ediyor.
Bu da, belki bizi Fraser-Urquhart'a geri getiriyor.
Gönüllülere ayırdıkları zaman için 4 bin 500 sterlin (yaklaşık 44 bin TL) ödenecek. 18 yaşında biri için fena değil. Bu parayı nereye harcayacak?
Parayı harcamayacağı ortaya çıkıyor. Fraser-Urquhart, bu parayı araştırmalarla ilgilenen bir hayır kurumuna bağışlamayı planlıyor.
Bunun parayla ilgisi yok. Bu, paradan çok çok daha önemli.
* Colin Drury'nin makalesinin tasarımdan kaynaklanan nedenlerle kısalttığımız başlığının tamamı şöyledir: "Ağır hastalansam bile buna değer": Dünyanın ilk insan deneylerinde gönüllüler koronavirüsle enfekte edilecek
Independent Türkçe için çeviren: Kerim Çelik
© The Independent
