Kripto para birimine aşina değilseniz, "Merkezi Olmayan Finans"ın (DeFi) ne olduğunu muhtemelen bilmiyorsunuzdur. Bilenler, bugün herkesin parasını bir stablecoin'le (rezerv varlıkla desteklenen bir kripto para birimi) değiştirebileceğini, bunları umut verici bir projeye yatırabileceğini ve inşallah yatırımlarının büyümesini izleyeceğini de biliyor.

Bu klasik saadet zincirinin bir başka hali mi? Charles Ponzi'ninki gibi değil. Fakat DeFi platformlarının büyümesindeki patlamanın bu yeni pazara hızla akan likidite tarafından desteklendiği ve sonsuza kadar devam edemeyeceği açık. Yine de bu altyapıya gömülü teknolojiler, küresel finans sisteminin yeniden inşası için muazzam fırsatlar sunuyor.

Bu köşe yazısının yazarı, hayatının 25 yılını bankacılığa adadı. Moskova'daki ufak Ulusal Rezerv Bankası'nı 1995'te satın aldım ve bu yıl Rusya'nın en güvenilir bankalarından biri olarak sattım. Eski halinden 20 kat daha küçük ve onun bir gölgesi fakat hiçbir pasif yükümlülüğü ya da borcu yok.

Çeyrek asırdır öz sermaye açısından Sberbank ve VTB'den sonra Rusya'daki en büyük üçüncü özel bankanın CEO'suydum. Ayrıca FSB'nin (Rusya Federal Güvenlik Servisi -çn.) yozlaşmış kurt adamları tarafından desteklenen kurumsal talancıların daimi hedefiydim ve bu da işimi mahvetti.

Modern bankacılar müşterilerinin parasını cebe indirerek bankalarını mahvediyor. 90'ların sonundan bu yana, binlerce bankadan binlerce Rus "bankster" ("bankacı" ile "gangsterin" karışımı) müşterilerine ait 100 milyar dolardan (yaklaşık 794 milyar TL) fazla paraya el koydu ve çalıntı paralarla ülkeyi terk etti. Ya da hükümetteki krysha'sının (Rusça'da "çatı", cezai korumayı ifade eder) kalınlığına bağlı olarak, ülkede yeni bir "iş" kurdu.

Bankaların sosyal işlevi ekonominin dolaşım sistemi olarak hizmet etmektir. Mal ve hizmet karşılığında işlemlere izin verirler, borç vererek üretimi sağlarlar ve kaynak birikimiyle ilgilenirler. Ne var ki dünya bankacılık camiası, işlevi müşterilerin varlıklarını kötüye kullanmak ve dünya genelinde hacmi her yıl 1 trilyon dolar (yaklaşık 7,94 trilyon TL) artan "kirli parayı" aklamak olan bir "anti-banka" haline geldi.

Kısa süre önce Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu'nun (ICIJ) yayımladığı Finansal Suçları Araştırma Ağı'nın (FinCEN, ABD Hazine Bakanlığı'nın bir birimi) sızdırılan raporlarında bunu doğrulayan daha fazla kanıt bulabilirsiniz. Bu belgelere göre en büyük 5 uluslararası banka, ABD makamları daha önceki suistimalleri nedeniyle kendilerine para cezası verdikten sonra bile 2 trilyon dolar (yaklaşık 15,9 trilyon TL) para akladı.

Nihayetinde bankacılardan, sahte yatırımcılardan, avukatlardan, denetçilerden ve "offshore" adı verilen tüm devletleri ve onlar içinde yaratılan ülkeleri yöneten hizmet personelinden oluşan dev bir asalaklar sınıfı oluştu. Bu sınıf "kirli para" dışında hiçbir şey üretmiyor.

Ne yazık ki ulusal kolluk kuvvetleri ve mahkemeler bu kötülüğe sistematik düzeyde direnemez, sadece bireysel dolandırıcılıklara karşı savaşarak hafifletici bakım sağlarlar. Yeni uluslararası yapıların yaratılması konusundaki çağrım yalnız kaldı.

Bu arada, bilimsel ve teknolojik gelişmeleri veya kültürü ilerletmek suretiyle topluma gerçekten somut değer katan ya da bu değeri yaratan insanlar, finansal kaynaklara her geçen gün daha az erişebiliyor. Gelirleri, kaynağında fiziksel veya entelektüel emek olmayan küresel oligarşi içindekilerin servetiyle karşılaştırılamaz.

Milyarlarca insan, kısmen yüksek maliyetleri kısmen de bankster'lar tarafından çalınacak hiçbir şeyi olmayan fakir müşterilerle ilgilenilmemesi nedeniyle bankacılık hizmetlerinden tamamen kopartılmış durumda. Bir finansal apartheid sistemi ulusları ve bütün halinde kıtaları yoksulluğa sürüklüyor.

Bu çatışma, şimdi koronavirüs pandemisinin neden olduğu durgunluk zemininin ortasında özellikle belirgin hale geliyor. Ulusal finans kurumları tarafından büyük ve teminatsız miktarlarda basılan paranın kendisi de giderek değer kaybediyor.

Er ya da geç bu baş aşağı duran piramit çökmeli ve borsalarda şişirilen balon patlamalıdır. Borsadan gelen aşırı likidite kaçınılmaz olarak gerçek dünyaya akacak ve değer kaybeden parayı, cinsi ne olursa olsun toza çevirecek. Bu, kıyamete varan boyutlarda başka bir soyguna yol açacak.

Neyse ki insan aklı yerinde saymıyor. 10 yıl önce şaka ve oyuncak olarak algılanan kripto para birimleri, bugün uluslararası finans sisteminin önemli bir parçası. Bir sonraki adım üretim tesisleri, gayrimenkuller, mal ve hizmetler dahil olmak üzere reel aktiflerin dağıtılmış defterlerde tutularak "dijitalleştirilmesi" olacaktır.

Bu teknolojilerin faydalarını öngören birçok hükümet bunları uygulamaya başlıyor. Martta Alman Federal Mali Denetim Otoritesi (BaFin) kripto para birimlerini finansal araçlar olarak tanıdı. 11 Ağustos'ta Alman Federal Maliye Bakanlığı (BMF) ve Federal Adalet ve Tüketiciyi Koruma Bakanlığı (BMJV) blok zinciri tabanlı dijital menkul kıymetler hakkında bir yasa tasarısı sundu. Dünyanın en kalabalık ve ikinci en zengin ülkesinin lideri Şi Cinping, bir yıl önce blok zincirinin geliştirilmesinin devletin en acil görevlerinden biri olduğunu söyledi.

Geçen nisanda Çin Merkez Bankası, deneme aşamasındaki bir program kapsamında ülkenin 4 büyük şehrinde bir ulusal kripto para birimi (DCEP) tanıttı. Pekin'de düzenlenecek 2022 Kış Olimpiyatları alanı da aynı zamanda DCEP'nin sağladığı fırsatları keşfetme olanağı sunacak.

3 Eylül'deki son habere göreyse, İsviçre kantonu Zug Bitcoin ve Ethereum'la vergi ödemelerini kabul etmeye başladı. 21 Eylül'de Birleşik Devletler Para Birimi Denetleme Ofisi (OCC) ve Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), yayımladıkları stablecoin rehberiyle resmi karar destekli kripto para birimlerinin kanun nezdinde nasıl değerlendirileceğine dair ilk detaylı ulusal kılavuzu sunmuş oldu. Böylelikle düzenleyiciler, stablecoin'leri çıkaranlarla (veya kurucularıyla) çalışmaya yeşil ışık yaktı.

Etrafınıza bir göz atın: Yakın zamana kadar bilim kurgunun hayalleri olan araçlar gerçeğe dönüşüyor. Yapay zeka şimdiden araç kullanıyor, "şoförlük" mesleği önümüzdeki 10 yıl içinde yok olabilir. Aynı şekilde, blok zinciri teknolojileri ve akıllı sözleşmeler finans sektöründe bu denli çok insan istihdam etmeyi gereksiz kılacak ve böylece "bankster'leri" sosyal bir olgu olarak ortadan kaldıracak.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 2/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 3/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 4/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 5/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 6/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 7/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 8/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 9/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 10/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 11/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 12/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 13/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 14/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 15/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 16/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 17/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 18/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 19/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 20/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 21/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 22/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 23/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 24/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 25/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 26/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 27/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 28/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 29/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 30/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

Merkezi Olmayan Finans'la (DeFi) bankanın kendisi şeklinde ortaya çıkan bir aracı sürece dahil olmadan, bu defa bu işlevin "akıllı sözleşme" tarafından sağlanmasıyla geleneksel banka müşterileriyle doğrudan temas kurulması mümkün hale geldi. Aynı zamanda, hiç kimse bir müşterinin parasını çalamayacak çünkü DeFi sistemi onları açgözlü bankacılardan korur. Akıllı bir sözleşme yalnızca matematik kanunlarına uyar ve geleneksel bankacılıkta da var olan bilgisayar korsanlığı riski haricinde herhangi bir yolsuzluğa karışamaz: Fransız Rivierası'nda villalara, özel jetlere veya yatlara ihtiyaç duymaz.

Mevcut DeFi projeleri teminatlı borç verme ilkeleri kapsamında likit token'ların (çoğunlukla merkezi olmayan kripto para birimleri) değişimine dayanmaktadır. Oldukça ilkeller, ya basit ipotek kredilerine ya da "Yield Farming"e, yani likit paranın hisseleri büyütüp serbest piyasada satmak amacıyla verimsizce artırılmasına hizmet ediyorlar. Örneğin, Estonya'da lisanslı böyle bir DeFi platformuna sadece meraktan 100 bin dolar (yaklaşık 794 bin TL) yatırdım. Üç gün sonra dijital cüzdanımı kontrol ettiğimde şimdiden 300 dolardan fazla kazandığımı öğrendim ve bunu kripto değişimi yoluyla banka hesabıma kolayca aktardım. (Bunun bir yatırım tavsiyesi olmadığını ve insanların paralarını belirli bir kripto para birimine veya platforma koymadan önce bunu kontrol etmeleri gerektiğini belirtmeliyim.)

Bazı ortaklarla kurmayı düşündüğüm Bağımsız Merkezi Olmayan Finans Ekosistemi (bazıları buna "Banka 2.0" diyebilir) tüm katılımcıların eşzamanlı olarak faydalandığı bir yeni nesil bankayı temsil ediyor. Müşterilere geleneksel bankaların tüm hizmetlerini sunacak. Bunlar arasında döviz bozdurma, mevduat hesabı, borç verme, ödeme, nakit para hizmetleri, yerel ve uluslararası transferler de var. Bu platformun temel farklılığı uluslar üstü olmasından geliyor.

Blok zinciri teknolojisini temel alan akıllı sözleşmelerin yürütülmesini sağlayan sistem, ağ üzerinde eş zamanlı olarak her yerde ve hiçbir yerdedir. Sistemi yöneten kişilere ne olursa olsun tüm yükümlülükler yerine getirilecektir, çünkü yükümlülükler kişisel ahlaka değil güvence altına alındıkları akıllı sözleşmelere bağlıdır. Bu durumda, elbette ki kredi teminatı niteliğindeki token konusunun yürütüldüğü ülkenin mevzuatına yasal uygunluğunu takip etmek gerekiyor.

Bu projenin en önemli yönü, birçok üçüncü parti start-up'a ve inovasyona bir çalışma alanı sağlamak olacak. Bu, nihayetinde Tayland'da fon ihtiyacı olan IT (Bilgi Teknolojisi -ed.n.) üreticisini veya Zimbabve'deki atık dönüştürme girişimcisini Norveç veya Japonya'daki potansiyel bir yatırımcıya bağlayacak bir mekanizma. Sistem her biri küresel altyapının parçası olacak kabiliyetli insanlara ait yüzlerce ve binlerce projeyi kapsayacak, tıpkı herhangi bir büyük bankanın bir finans kurumuyla ilgili yüzlerce, binlerce projesi olduğu gibi.

Ayrıca bu sistem, örneğin çevre koruma alanında kâr amacı gütmeyen projelerin uygulanmasında mali şeffaflık için ek fırsatlar sağlayacak. Ya da ne yazık ki, her yıl dünya genelinde toplanan yüz milyarlarca dolarlık bağışların yarısının doğrudan veya sözde "yönetim masrafları" yoluyla basitçe çalınmasından mustarip hayır kurumları konusunda.

Bu yıl oğlum Evgeny'le birlikte yerel milli parkı desteklemek için Çad'ı ziyaret ettik. N'Djamena Uluslararası Havalimanı'nda, enkaza dönmüş birkaç eski Cessna'nın önünde yeni bir Bombardier Global Express jeti duruyordu; beyazdı ve üzerinde mavi harflerle "UN OCHA" (Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi) yazıyordu. Bir zamanlar bende de bir tane vardı, fiyatı 60 milyon dolar (yaklaşık 477 milyon TL).

Ve uçarken benzer bir "marka ismi taşıyan" 30 milyon dolar (yaklaşık 238 milyon TL) değerinde bir Embraer Legacy gördük. İnsani yardımların taşınması için çok daha ucuz ve daha geniş kargo uçakları var. Uluslararası toplum tarafından sağlanan ve BM yetkililerin kendi rahatları için harcadığı bu parayla karnı aç kaç Çadlıya yardım edilebileceğini merak ettim.

Kripto-ekonomi bir sterlin bile olsa herhangi miktarda bağış yapan bir kişinin, bağışını Bosna'da pahalı bir operasyona ihtiyaç duyan yoksul bir çocuğa, Uganda'da yeni teknolojiye ihtiyaç duyan bir çiftçiye veya Gabon'daki belli bir file kadar takip etmesine izin veriyor. Tüm bu bilgiler, hayır kurumu token blok zinciri aracılığıyla ilgili taraflara tamamen aktarılabilir.

Belki de uluslararası finans sisteminde gerçek bir devrimin eşiğinde ve bankster'lerin sonundayız. Hakikatin esas uzmanı olduğumu iddia etmiyorum, yazımda tartışılacak çok şey var. Yine de bir şey tartışma götürmüyor: Sistem şu anda var olduğu biçimiyle dünya ekonomisini felakete sürüklüyor.

* Alexander Lebedev'in ailesi The Independent ve Evening Standard'ın ortak sahiplerindendir.

independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Rahmi Sönmez