Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'yı ikiye bölen Birleşmiş Milletler yönetimindeki tampon bölgede birbirine dolaşmış dikenli telleri, mermi delikleriyle parçalanmış binaları ve “fotoğraf çekmek ve çöp atmak yasaktır” uyarılarını geçince bir açık alan belirir. Bu alan, kendi varlığını ilan eden Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nin sınır kontrolünden hemen önce Ledras Palace Oteli'nin önünden geçen Markou Drakou Sokağı boyunca uzanır. (Muhtemelen canı sıkılan barış gücü askerleriyle dolu) BM kışlaları sokağın bir tarafında bulunur. Sokağın diğer tarafında biraz ileride, iki tarafa da ait olmayan arazinin tam ortasında parlak renge boyanmış iki katlı bir bina vardır. Adı Dayanışma Evi.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Tesis, Facebook sayfasında kendini "toplumlar arası dayanışma ve diyalog için müşterek alan" diye tanımlıyor. 15 yıl önce, Kıbrıs'ın iki tarafı arasındaki sınır ortaya çıkmadan hemen sonra kurulmuş. Bira, buzlu kahve ve atıştırmalık satan kafe binanın en önemli kısmını oluşturuyor. Zemin katla üst katta, hem Türkçe hem Yunanca dil dersleri verilen, Afrika davulu çalma atölyeleri ve "sokak yemeği" geceleri düzenlenen sınıflar ve konferans merkezleri bulunuyor.
Koronavirüs kısıtlamalarından önce Kıbrıs Cumhuriyeti'ne ((Resmi adı Kıbrıs Cumhuriyeti olan bölge, Türkiye Cumhuriyeti devletince “Güney Kıbrıs Rum Yönetimi" olarak tanınmaktadır -ed.n.) gittim. Bir toplantı için Lefkoşa'nın merkezindeki otelden ayrılıp Dayanışma Evi'ne yürüdüm. İçeride oturup buzlu kahvemi içerken yaklaşık 20 kişilik bir grup, yoga matlarıyla chai eşliğinde dostça sohbet ediyordu. Dışarıda iki çocuk dağ bisikletiyle sokaktan geçti.
Orada bulunmamın sebebi, adanın her iki yanından aktivist ve siyasetçilerle buluşmaktı. İki halk ve onların jeopolitik hamileri arasında yıllardır devam eden düşmanlığın üstesinden gelip giderek büyüyen ortak tehdide karşı birleşmişlerdi: Yakın zamanda denizin hemen karşı kıyısında, Türkiye'nin sahil kasabası Akkuyu'da inşa edilecek Rus yapımı nükleer enerji reaktörü.
Kıbrıs'ı bölünmüş bir adaya, Lefkoşa'yı da dünyanın bölünmüş son kentine dönüştüren silahlı çatışma 46 yıllık belirsiz bir duraklama sürecine girdi ve yıllarca arabuluculuk için gösterilen güçlü diplomatik gayretlere rağmen iki taraf düşman kaldı. Yine de adadaki ayrılıkları pekiştiren silahlı çatışmadan bu yana geçen onlarca yılda, iki toplum arasındaki ilişkiler belirgin ölçüde iyileşti.
70 yaşındaki kimyager ve Kıbrıs Yeşiller Partisi'nin kurucusu Kıriakos Tsimillis, bu durumu bana "Birbirimizi eskisinden çok daha iyi anlıyoruz" diye açıkladı.
Burası Kıbrıs. Burası bizim müşterek adamız. Birlikte çalışabiliriz. Birlikte mücadele edebiliriz.
Aktivistler toplantımız için yavaş yavaş içeri girerken birbirlerine sıcak ve dostça davranıyor, sarılıp öpüşüyorlardı. Birbirlerini yıllardır tanıyor, dostça siyaset tartışmaya geçmeden önce özel hayatlarında neler olup bittiği üzerine konuşuyor ve hatta bazen birbirlerinin cümlelerini tamamlıyorlardı.
47 yaşındaki Kıbrıslı Türk aktivist ve yerel siyasetçi Murat Kanatlı "Hepimiz küçük de olsa, yakındaki deniz yaşamını mahvedebilecek bir kazanın yaşanmasından korkuyoruz" dedi.
52 yaşındaki Kıbrıslı Rum biyolog Melina Menelaou da "İnsanlar bu tehlikenin farkında ama olabilecekleri ya da olmaları gerektiği kadar faal değiller" diye konuştu.
Akkuyu'daki nükleer enerji santraline karşı çıkan Kıbrıslı hareket onlarca yıl öncesine uzanıyor ve milliyetçi çizgilerle giderek daha çok bölünen bir dünyada, özellikle de Yunanların ve Türklerin enerji kaynakları ve Ege'nin su yolları üzerinde hakimiyet kurma yarışında gerginliği tırmandırdığı Doğu Akdeniz'de bir umut ışığı sunuyor.
Hepsi NATO üyesi olduğu halde Türkiye, kısmen açık deniz tabanının altındaki enerji kaynaklarına ilişkin çelişkili hak iddiaları yüzünden Yunanistan ve Kıbrıs'la karşı karşıya geldi. NATO kurmayları bir çeşit anlaşma sağlamaya çalışıyor.
Kıbrıslı nükleer karşıtı hareket 1990'ların sonlarında, Akkuyu'da olası bir nükleer tesis için planlar ilk kez tasarlandığında başladı. O zamanlar Kanadalı bir şirket enerji santralini inşa etmeyi düşünüyordu. Ocak 1998'de çevreci Kıbrıslı Rum protestoculardan oluşan bir grup Lefkoşa'da toplandı. Üstünde "Nükleere hayır. Akkuyu'ya hayır" yazılı bir pankart taşıyorlardı. Derken onları şaşırtan ve sevindiren bir şey oldu: Türk kontrolündeki taraftan gelen tepki alkış sesleriydi. Birkaç ay sonra grup, Türkiye'nin başkenti Ankara'daki nükleer karşıtı aktivistlerle eşgüdümlü olarak Lefkoşa'nın merkezinde, yerde ölü gibi yattıkları bir protesto düzenledi.
Böylece etnik Türklerle Yunanlar arasındaki düşmanlığı ve adanın bölünmüşlüğünü aşan bir hareket olarak "Nükleere Hayır" doğmuş oldu.
Başlangıçta adanın her iki tarafından aktivistler, sol eğilimli siyasi parti ve sendikaların da dahil olduğu, yeni yeni tomurcuklanan işbirliği çabaları kapsamında sessizce buluşuyordu. Aralarında gerginlikler ve anlaşmazlıklar vardı. Kıbrıslı Türkler, Kıbrıslı Rumları her sorunu Türk işgaline bağlamaya çalışmakla suçluyordu. Kıbrıslı Rumlarsa Kıbrıslı Türkleri, 1914'ten 1960'a kadar Britanya kontrolünde bulunan çok katmanlı tarihe sahip bir ada olan Kıbrıs'ın, adada hiçbir kökü olmayan anakaradaki Türkler tarafından sürekli olarak sömürgeleştirilmesi için kılıf hazırlamakla suçluyordu.
Buna rağmen iki taraf birlikte çalıştı. Tarafsızlığı sağlamak için toplantılar İngilizce yapıldı. Yıllar içinde Kıbrıslı Türklerin bazıları Yunanca, Kıbrıslı Rumların bazıları da Türkçe öğrendi. Üç yılını Türkçe öğrenerek geçiren Tsimillis "Halktan insanlarla İngilizce konuşarak gerçekten iletişim kuramazsınız" diyor.
Yabancı diplomatlarla toplantılar düzenlediler, nükleer santrale karşı çıkmaları için onlarla görüşmeler yaptılar ve olası destekçileri tesiste meydana gelecek bir felaketin muhtemel etkileri hakkında daha fazla ayrıntı bulmaya zorladılar.
Güvenlik konusundaki endişelerini dile getirdiler. Düzenli olarak depremlerin yaşandığı Türkiye, sismik açıdan dünyanın en istikrarsız bölgelerinden biri. Aktivistlerin korkuları, Rus Rosatom şirketinin nükleer enerji santralini inşa etmek için anlaşma imzaladığı 2010 yılında daha da arttı.
Menelaou "Şirketin Rus olması bizim için sorun teşkil ediyor" diye konuşuyor.
Nükleer alanında çalışan kimi bilim insanları, Ukrayna'da felakete yol açan şeyin reaktörün hatalı dizaynı olduğu ve dünya genelinde elektrik üretmek için kullanılan, su soğutmalı modern reaktörlerin muhtemel deprem ve tayfunlar düşünülerek hatasız olarak inşa edildiği konusunda ısrar etse de, Çernobil'in mirası Rus reaktörlerin peşini bırakmamaya devam ediyor.
Ama Rosatom'un Akkuyu'daki santralin inşası için imza atmasından bir yıl sonra Fukuşima'daki nükleer enerji santralini hem tayfun hem de deprem vurdu ve tarihte görülen en korkunç atom felaketlerinden birine yol açtı. Tesiste işler haldeki üç reaktör tamamen erirken bir reaktörde birkaç kez hidrojen gazı patlaması meydana geldi.
Menelaou "Japonların teknolojide kötü olduğunu söyleyemezsiniz" diyor.
Fukuşima'daki temizlik çalışmaları onlarca yıl sürecek. Daha güvenli atom enerjisiyle ilgili uzun süredir devam eden tüm o teoriler suya düşerken, dünya genelinde nükleer sanayi büyük korku yaşadı.
Fakat 4 reaktörlü 4 bin 800 megavatlık Rosatom projesi, Rusya'nın deniz kenarındaki tesisi önemli bir liman olarak kullanmasına izin veren cazip avantajlar kazanmasıyla birlikte ilerledi. 2023'te çalışmaya başlaması planlanan santraldeki ilk reaktörün inşası 2018'de başladı.
Haziranda ikinci reaktörün temeli atıldı. Türk yetkililer inşaatın kendisinin nihayetinde en az 15 bin kişiye istihdam sağlayacağını söylüyor. Fakat anlaşmanın hükümleri uyarınca Rusya, enerji santralinin işletilmesi için istediği kadar vatandaşını işe alabilir.
Türkiye, projenin var olan en güvenli projelerden biri olduğunda ısrar ediyor. Enerji Bakanlığı'ndan üst düzey bir yetkili, The Independent'ın sorusuna yanıt olarak "Bu, dünyada inşaat aşamasında olan ne ilk ne de son nükleer enerji santrali" dedi.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP) -
2/30
17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP) -
3/30
16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP) -
4/30
15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters) -
5/30
14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP) -
6/30
13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP) -
7/30
12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP) -
8/30
11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP) -
9/30
10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP) -
10/30
9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP) -
11/30
8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP) -
12/30
7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP) -
13/30
6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters) -
14/30
5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP) -
15/30
4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP) -
16/30
3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP) -
17/30
2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP) -
18/30
1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP) -
19/30
30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters) -
20/30
29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP) -
21/30
28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP) -
22/30
27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP) -
23/30
26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters) -
24/30
26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP) -
25/30
24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters) -
26/30
23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters) -
27/30
22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP) -
28/30
21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP) -
29/30
20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP) -
30/30
19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP)
Halihazırda Hindistan, Çin, Avrupa ve ABD'de onlarca reaktör inşaat halinde ve bunlardan bazıları Rosatom tarafından yapılıyor. İran'ın Basra Körfezi'ndeki Buşehr'de halihazırda faaliyetini sürdüren bir reaktörü var; Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ağustosta ilk atom santralini elektrik şebekesine bağladı. Mısır, Suudi Arabistan ve Ürdün'de nükleer enerji santralleri planlanıyor. Bulgaristan, Ermenistan ve İsrail'in de nükleer reaktörleri var.
Türk yetkili Akkuyu'nun "gerek sismik gerek diğer güvenlik sorunları" açısından bağımsız düzenleme kurumlarınca incelendiğini belirtti. "Herhangi bir güvenlik önleminden vazgeçtiğimizi kabul edemeyiz. Tüm uluslararası standartlara uyuyoruz" dedi.
Ne var ki birçok muhalif projenin güvenliğini sorguluyor. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği (TMMOB), geçen yıl santralin bulunduğu yerde çatlaklar tespit edildiğini iddia etti. TMMOB'dan Erkan Demir bir Türk gazetesinin alıntıladığı açıklamasında "Bunun korkutucu bir denetim eksikliğiyle ilgili olduğunu saptadık" dedi.
Şantiye, mühendis değil müteahhit kafasıyla işletiliyor.
Türk yetkililer, projeye çevresel nedenlerle karşı çıkan aktivistlere kendileriyle çeliştiklerini söyleyerek itiraz ediyor. Üst düzey bir Türk enerji yetkilisi "Eğer iklim değişikliğiyle mücadele etmek istiyorsak enerji bileşenlerimiz içinde nükleer olmalı. Karbon emisyonları bakımından bu gayet temiz bir enerji kaynağı" diye konuştu.
Rus yetkililer de "Avrupa ve Batı yanlısı" seslerin Akkuyu'ya kara çalmak için komplo kurduğunu iddia ederek projeyi savunuyor. Rusya Uluslararası İlişkiler Konseyi'nden Timur Ahmetov'un "Türkiye'de mega bir Rus altyapı projesinin başarılı olduğunu ve bunun uzun vadeli işbirliği açısından getireceği olasılıkları görmek istemiyorlar" şeklindeki sözleri aktarıldı.
Geçen yıl, HBO'nun mini dizisi Çernobil hızla gezegenin en çok izlenen televizyon programlarından biri olmuş; dünyanın aklından çıkmayan tarihin en korkunç nükleer kazasını şaşırtıcı ve korkunç bir şekilde hatırlatmıştı.
Akkuyu'ya 120 kilometre uzaklıktaki Mersin kentinden bir Türk muhalefet milletvekili, HBO dizisinin afişini kopyalayıp Çernobil'in adı yerine kendi şehrinin adını koydu. Alpay Antmen "Birkaç yıl içinde HBO, Mersin Akkuyu'da yaşanabilecek bir nükleer faciayla ilgili bir dizi yayınlar mı?" diye sordu.
Mersin Çernobil olmasın.
Çernobil hadisesi Kıbrıslılar arasında özellikle yankı uyandırıyor. Çernobil, Sovyetler Birliği'nin dış sınırlarında, felaketin etkisinin çoğunu sırtlayan Belarus sınırına yakın Ukrayna'da inşa edildi. Kıbrıslılar, Akkuyu'da meydana gelecek bir nükleer kazanın en çok kendilerine zarar vereceğini gayet iyi biliyor. Kuzey Kıbrıs'ın üçüncü büyük şehri Girne, veya Kyranios, Akdeniz'in ötesindeki Akkuyu'dan sadece 88 kilometre uzaklıkta yer alıyor, yani santrale Mersin'den daha yakın.
Bu arada, Türkiye'nin santrale en yakın büyük şehri Konya, Akkuyu'ya 209 kilometre uzaklıktaki bir sıradağın öte tarafında bulunuyor. Kıbrıslı Türk siyasetçi Kanatlı "Kaza olması halinde bundan etkilenecek ilk bölge bizimki" diyor. Türkiye, nükleer enerji santrali inşasıyla ilgili herhangi bir proje için komşu ülkelerin fikrinin alınmasını zorunlu tutan Espoo Sözleşmesi'ni imzalamayı reddediyor.
Tsimillis "Atıkları hava yoluyla Rusya'ya taşıyacaklarını söylediler. Bu akıl almaz derecede aptalca" diyor.
Geçen yıl Avrupa Parlamentosu Ankara'ya inşaatı durdurma çağrısında bulunmuş ve Türkiye'nin "Akkuyu girişimine ilişkin ilerideki gelişmeler hususunda Yunanistan ve Kıbrıs gibi komşu ülkelerdeki hükümetleri sürece dahil etmesini, en azından onlara danışmasını" istemişti.
Enerji santrali buna aldırış etmeksizin ilerliyor. Projenin arkasında güçlü jeopolitik kuvvetler var. Rusya ve Türkiye, aralarındaki enerji bağlarını güçlendiriyor. Ve Ortadoğu'daki rakiplerin de içinde yer aldığı bir tür nükleer enerji tesis etme yarışı var. Türkiye'ye Kuzey Afrika ve bölge genelinde kafa tutan BAE, kendi ifadesiyle Arap dünyasının ilk nükleer enerji santralini ağustosta açtı.
Fakat Kıbrıslılar da mücadeleden vazgeçmiyor. Kıbrıslı Türkleri köprü olarak kullanarak Akkuyu'ya itirazlarını, Mersin ve Türkiye anakarasındaki diğer kentlerde bulunan çevre aktivistleriyle koordine ediyorlar.
Kıbrıslılar bölge genelindeki nükleer reaktörler aleyhine ses çıkarmaya özen gösteriyor ve Akdeniz'de nükleerden arınmış bir bölge kurulması çağrısında bulunuyor. Bir kez Fukuşima felaketinin yıldönümünde, bir kez de Hiroşima'nın bombalanmasını anmak için yılda iki defa adanın iki tarafından insanlar Akkuyu'yu protesto etmek üzere bir araya geliyor.
Ama bu yıl bunu yapmadılar. Bunun yerine bu yıl koronavirüs kısıtlamaları yüzünden iki taraftan da siyasi aktivistler, 16 Eylül'de Kıbrıs'taki Slovak Büyükelçiliği'nin düzenlediği bir oturumda internet üzerinden bir araya geldi. Gündemdeki maddeler arasında acil iklim durumu ve Akkuyu'daki enerji santrali de vardı.
Kimyager Tsimillis'e söz konusu konferanstan hemen önce ulaştım. Kıbrıslı Türk hemşehrilerini yüz yüze göremeyeceği, ellerini sıkıp onları Akdeniz usulü bir şekilde içtenlikle kucaklayamayacağı için hayal kırıklığı yaşadığını söyledi.
Nükleer karşıtı aktivistlerin tercih ettiği mesajlaşma uygulaması Viber üzerinden yaptığımız telefon görüşmesinde "Umarım işler yakında düzelir ve tekrar yüz yüze görüşebiliriz" dedi.
Yüz yüze görüşüp daha fazla fikir alışverişinde bulunduğumuzda birlikte çalışma vizyonuna, dolayısıyla da beklediğimiz birleşmiş toplum hayaline katkıda bulunabiliriz. Kıbrıs'ın birleşik bir ekosistem olduğu ve insanların da bu ekosistemin parçası olduğu fikrini destekliyoruz.
independent.co.uk/independentpremium
Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral
© The Independent
