NASA'nın yapay zekayla desteklenen, Perseverance adlı gezgini Marslı fosilleri bulmak için X-ışınlarından yararlanacak. 

Uzay ajansı gezginin "PIXL" (X-ışını Litokimyası için Gezegensel Enstrüman) adı verilen ve Perseverance'ın iki metre uzunluğundaki kolunun ucuna takılacak bir ekipmanla donanacağını belirtti. 

Beslenme çantası büyüklüğündeki alet, önemli bir örnek tespit ettiğinde numune toplamak için zemini deliyor ve gelecekteki bir görevde alınması için Mars'ın yüzeyine yerleştiriyor.

Diğer Mars görevlerinin neredeyse hepsi bir X-ışını makinesi içerdiği halde PIXL, kayaları odaklanmış radyasyon ışınıyla tarayabilme kabiliyeti sayesinde bunlardan ayrılıyor. 

Bu özellik, kayanın yüzeyinde hangi kimyasalların bulunduğunu ve bu kimyasalların sayısını belirlemek için kullanılabiliyor. 

NASA'nın Güney Kaliforniya'daki Jet İtki Laboratuarı'ndan PIXL'nin baş araştırmacısı Abigail Allwood, "PIXL'nin X-ışını ışıması o kadar dar ki, bir tuz tanesi kadar küçük özellikleri bile tam olarak saptayabilir. Bu da tespit ettiğimiz kimyasalları kayaçtaki belirli dokulara çok isabetli bir şekilde bağlamamıza olanak tanıyor" dedi.

Dünya'da stromatolit denilen eğri kayalar, eski bakteri katmanlarından meydana geliyor. Gezginin bulmaya çalışacağı şey de bu tarz fosilleşmiş yaşam örnekleri.

PIXL, X-ışınının yanı sıra, robotik koluna bağlanan ve hedefe kilitlenmesini sağlamak için yapay zeka kullanan, 6 ayaklı bir hexapod robottan da faydalanıyor. 

Gezginin kolu bir kayayı hedef alıyor, daha sonra ayakları da kayanın daha iyi taranabilmesi için küçük hareketler yapıyor. Bu hareketlerden bazıları 100 mikron (santimetrenin on binde biri) kadar küçük olabiliyor.

Allwood, "Hexapod, ayaklarını hedef alınan kayaya doğru nasıl çevireceğini ve nasıl daha da yaklaştıracağını kendi kendine anlıyor" dedi. "Gezginin kolunun ucunda, kendi evindeymiş gibi davranan küçük bir robot gibi." 

PIXL eğilip tekrar taramaya başlamadan önce X-ışınlarını kayanın üzerindeki tek bir noktadan on saniyelik parlamalarla ölçüyor. 

Posta pulu boyutunda bir harita çıkarabilmesi için PIXL'nin bu işlemi 8-9 saat içinde binlerce kez tekrarlaması gerekiyor. 

Dahası, Mars'taki sıcaklıklar gün içinde 38 derecenin üzerinde değişiklik gösterebildiği için Perseverance'ın kolundaki metal 13 milimetreye kadar genişleyip büzülebiliyor. 

Bu nedenle gezgin ancak güneş battıktan sonra ölçüm yapacak. 

Allwood, "PIXL bir gece kuşu" dedi.

Sıcaklık geceleri daha sabit, bu da bizim, gezginin üzerindeki aktivite daha azken çalışmamızı sağlıyor.

* İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/life-style

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral