Yeni bir araştırma, şempanzelerin bilgisayar görevlerindeki performansının izleyenlerin sayısından etkilendiğini ileri sürüyor.

Bir insanın performansı, "itibar yönetimi" eğilimi sebebiyle seyirci önünde iyiye veya kötüye gidebiliyor.

İnsanlar kendisini izleyenlere dikkat ettiğinde, bilinçaltındaki süreçlerle de olsa, bazen performansı etkilenebiliyor.

Japonya'daki Kyoto Üniversitesi'nden araştırmacılar, benzer bir "seyirci etkisinin" laboratuvar deneylerinde bilgisayarda görevler tamamlayan şempanzelere de tesir ediyor gibi göründüğünü söyledi.

8 Kasım'da akademik dergi iScience'da yayımlanan çalışmada, Japon araştırmacılar insan olmayan primatların da seyirci etkisi yaşayıp yaşamadığını ölçmek üzere testler yürüttü.

Şempanzelerin 6 yıl boyunca dokunmatik ekranda görevler tamamladığı binlerce seans sonrasında araştırmacılar, primatların sayılarla ilgili en zor görevlerde, kendilerini izleyen bilim insanları arttıkça daha iyi performans sergilediğini keşfetti.

Ancak şempanzelerin, daha fazla bilim insanı tarafından izlendiğinde en kolay görevlerde daha kötü performans sergilediğini gözlemlediler.
 

Dokunmatik ekranlı deney kabinin dışarıdan görüntüsü (Akiho Muramatsu)

Bunların altında yatan sebepse gizemini insanlarda bile korumayı sürdürüyor. Araştırmanın ortak yazarlarından Christen Lin "Şempanzelerin görev performansında seyircilerden, özellikle de insan seyircilerden etkilendiğini görmek çok şaşırtıcıydı" diyor.

Bir şempanzenin bir görevi yerine getirirken başka bir türün onu izlemesini umursamasını beklemezsiniz ama insan izleyicilerden etkilendiğinin görülmesi, hatta bunun görevin zorluğuyla bağlantılı olması, bu ilişkinin tahmin ettiğimizden daha karmaşık olduğuna işaret ediyor.

Bulgular, seyircilerin performansa etkisinin "pek de türümüze özgü bir şey olmayabileceğini" gösteriyor. Çalışmanın yazarlarından Shinya Yamamoto "Bu özellikler, toplumlarımızın büyük oranda itibara dayalı olmasının temel bir parçası" diyor.

Şempanzeler de bir görevi yerine getirirken seyircilere özel ilgi gösteriyorsa bu, izleyiciye dayanan özelliklerin bizim de yer aldığımız büyük insansı primatlar soyunda, itibar temelli toplumlar ortaya çıkmadan önce evrimleşmiş olabileceği anlamına geliyor.

Bilim insanları "seyirci etkisinin" nasıl evrimleştiğini ve ilk başta neden geliştiğini daha iyi anlamak için insansı maymunlar üzerinde daha fazla çalışma yapılması yönünde çağrı yapıyor.


*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

independent.co.uk/news

Independent Türkçe için çeviren: İdil Barım