Koronavirüsün acımasız yayılımı, Çin hükümetinin hastalığın başlangıcını gizlemesi ve ülkeyi eleştirenlere göre böylelikle salgının yıkıcı insani ve ekonomik maliyetlere dünya genelinde yayılmasına izin vermesi nedeniyle tazminat ödemesi gerektiği yönündeki çağrılarla birlikte gerçekleşti.

Şu anda Pekin'e karşı Avrupa ve ABD'deki özel şirket gruplarından Missouri ve Mississippi gibi eyaletlere kadar farklı kişi ya da kurumlarca açılmış yaklaşık 10 dava bulunuyor. Muhtemelen başka davaların da açılacağı yönünde haberler var.

Bir dizi ülkede yapılan kamuoyu yoklamaları pandemi için Çin hükümetini suçlayan ve bir çeşit tazminat talep eden insanlar olduğunu gösteriyor. Yakın tarihli bir ankete göre Birleşik Krallık'ta, katılımcıların yüzde 71'i Britanya hükümetinin Çin hükümetine karşı yasal eyleme geçmesini istiyor. Eski bakanlar da dahil olmak üzere bir dizi muhafazakâr politikacı tarafından bu tür adımlar atılması ve Pekin'le ilişkilerin temel olarak gözden geçirilmesi yönünde çağrılar yapıldı.

Çin Komünist Partisi'ne yönelik iddialarda kabahatlilik sadece Wuhan'da virüsün başlamasıyla ilgili haberleri bastırmak ve muhbirlere zulmetmekte değil, aynı zamanda virüsün kurbanlarının sayısı hakkında halen süren hilelere başvurması ve virüsün Avrupa ve ABD kaynaklı olduğuna dair yanlış iddialarda bulunmasında da görülüyor.

Bununla birlikte herhangi bir başarıya ulaşabilecek bir hukuki süreç izlenip izlenmeyeceği tamamen başka bir mesele. Ayrıca Pekin'in uluslararası bir mahkeme tarafından verilen bir kararı kabul edip etmeyeceği de şüpheli. Çin, Haziran 2016'da Uluslararası Hukukun Teşviki hakkında bir Deklarasyon imzalamış fakat bir ay sonra Güney Çin Denizi'nde toprak anlaşmazlığına dair önemli bir vakayı Filipinler'e karşı kaybettiğinde kararı basitçe görmezden gelmişti. Eski üst düzey bir Çinli diplomat bunu “bir kağıt parçasından başka bir şey değil” diyerek göz ardı etmişti ve gerçekten de kararın uygulanmasını sağlamak için askeri harekat dışında hiçbir yol yoktu.

Çin aleyhinde açılan Kovid-19'la bağlantılı davaların altısı ABD'de. Missouri'den Cumhuriyetçi Senatör Josh Hawley, Çin'in kovuşturmaya karşı egemenlik dokunulmazlığını ortadan kaldırmak ve Pekin'in hastalığı ele alış şekillerini soruşturacak ve Çin hükümetinden bir tazminat alınmasını sağlayacak bir görev gücü oluşturmak için Koronavirüs Kurbanları için Adalet Yasası'nı tanıttı.

Bu Amerikan kayıpları ve dış ülkelerin sorumluluğuna dair ilk hamle değil. 2016'da ABD Kongresi Terörizm Sponsorlarına Karşı Adalet Yasası'nı kabul etmiş, ABD mahkemelerinin 11 Eylül kurbanlarının Suudi Arabistan aleyhindeki ve Krallık'ın saldırılarda oynadığı iddia edilen role ilişkin sivil davalarını ele alabilmesinin önünü açmıştı.2017 Mart'ında bin 500 yaralı ve 11 Eylül kurbanlarının 850 aile üyesi Suudi Arabistan Krallığı'na karşı ülkenin saldırıları daha önceden bildiğine ve bazı yetkililerinin teröristlere maddi destek ve kaynak sağladığına dair bir dava açtı.Mart 2018'de ABD'li bir yargıç Suudi Arabistan'ın davayı reddetme girişimini reddetmişti.Ülke hava korsanlarıyla herhangi bir bağlantısı olduğu yönündeki iddiaları her daim reddetti.

Koronavirüsle ilgili davaların önündeki engel 1976 tarihli Yabancı Egemenlik Muafiyetleri Yasası uyarınca yabancı hükümetlerin Amerikan mahkemelerinin alacağı yasal eylemlerden muaf olması prensibi; yasalaştırılan prensibe göre egemen devletler, diğer ülkelerin mahkemelerinde dava edilemez. Hukukçular bir pandeminin yarattığı kasıtlı zararı kanıtlamanın özellikle zor olduğunu söylüyor.

Dış İlişkiler Konseyi'nin uluslararası hukuk ve güvenlik hukuku alanında kıdemli üyelerinden ve Dışişleri Bakanlığı'nın eski hukuk danışmanlarından biri John B. Bellinger III, Kovid-19'a dair toplu davaların ABD'de gerçekleşen ticari suçlara odaklandığı için Egemenlik Muafiyetleri Yasası'nı atlattığı yönündeki iddiaları inceledi. Bellinger şu sonuca vardı: “Çin'in ABD'de kasten yanlış eylemlerde bulunduğuna veya Kovid-19'un Çin'in ABD'deki ticari faaliyetlerinden kaynaklandığına dair bir kanıt bulunmadığı için bu argümanlar muhtemelen başarısız olacaktır.”

Çin hükümeti uluslararası antlaşmaları ihlal ettiği için tazminat cezasına çarptırılabilir mi? Indiana Üniversitesi Hukuk Fakültesi'nde Profesör ve hukuk ve bulaşıcı hastalıklar konusunda yetkili bir isim olan David Fidler “19. yüzyıl'a kadar bulaşıcı hastalıkların uluslararası yayılımını ele alan hiçbir anlaşmada diğer ülkelerde gerçekleşen hasar için tazminat ödenmesini gerektiren herhangi bir kural bulunmuyor. Bu konudaki en güncel anlaşma olan Uluslararası Sağlık Tüzüğü (International Health Regulations, IHR: 2005) bu konuda herhangi bir hüküm içermiyor" ifadelerini kullandı.

Ulus devletler bulaşıcı hastalıklarda devlet sorumluluğu üzerinde hukuğun işletilmesine geleneksel olarak uzak duruyor çünkü, Fidler'a göre, anlaşma şartlarını sağlamak "bilimsel ve kamu sağlığına dair zorlu sorular içeriyor ve zor siyasi hesaplamalar gerektiriyor."

Geçmişte birden fazla ülkede pandemiler ortaya çıkmıştı.Fidler örneğin 1918-19 yıllarındaki yıkıcı grip salgınının kaynağı belirsiz olsa da ABD'nin potansiyel menşe ülkeler listesinde olduğuna dikkat çekiyor. Bir başka ölümcül grip salgını olan H1N1 virüsü de 2009'da, ilk kez ABD'de tespit edilmişti. Fidler, “Bu gerçeklik devletler arasında hastalık bildirimine dair konuları dava etmemek yönünde ortak bir çıkar yaratıyor" diyor.

Çin'in Dünya Sağlık Örgütü'nü (DSÖ) Kovid-19 hakkında bilgilendirmeyi geciktirerek IHR yükümlülüklerini ihlal ettiği yönünde iddialar da yapılmıştı. Fidler bu konuda "Fakat, bildiğim kadarıyla, hiçbir devlet Çin'in IHR yükümlülüklerini ihlal ettiği yönünde bir iddiada bulunmadı.Herhangi bir hükümetin bunu yapabileceğini de tahmin etmiyorum... Devletler bir gün işlerin tamamen tersine dönebileceğini anlıyor” ifadelerini kullandı.

DSÖ ve Genel Direktör Tedros Adhanom Ghebreyesus öncülüğündeki mevcut üst düzey yönetimin çoğunluğu Çin'i kriz konusunda eleştirmemek için olağanüstü çaba sarf etti. Ve bu tutumu değiştirip Pekin'in hastalığı zamanında bildirmediğini söylemesi pek olası değil.

Ayrıca pek çok ülkede bunu bireysel olarak yapan siyasetçiler olmasına rağmen hiçbir hükümetin Çin'e karşı resmi bir şikayette bulunmadığı da doğrudur. Britanya kabinesinin 4 eski bakanı (Damian Green, Iain Duncan Smith, David Davis ve Owen Patterson) ve Muhafazakar Parti'den 11 diğer parlamenter “Çin'in uluslararası antlaşmalara uymaması nedeniyle kurallara dayalı sisteme verdiği hasar... Bu ihmal, hastalığın küresel sağlık ve ekonomi açısından olağanüstü ciddi sonuçlarla dünyaya yayılmasına neden oldu. (Salgının) Birleşik Krallık'a (BK) maliyeti ... 350 milyar sterlin'den (yaklaşık 3 trilyon TL) fazla olabilir” ifadelerinin yer aldığı bir mektup kaleme aldı. Mektup, düşünce kuruluşu Henry Jackson Topluluğu tarafından hazırlanan ve Britanya ve diğer devletlerin Çin'in tazminat ödemesini sağlaması gerektiğini savunan bir raporla bağlantılıydı.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 2/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 3/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 4/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 5/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 6/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 7/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 8/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 9/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 10/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 11/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 12/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 13/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 14/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 15/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 17/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 18/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 19/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 20/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 21/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 22/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 23/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 24/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 25/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 26/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 27/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 28/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 29/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 30/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

Britanya'daki muhafazakâr politikacı ve yorumcuların Pekin'e karşı mevcut antipatilerinde fazlasıyla şahin davranmaları ironiktir. Sırasıyla David Cameron, Theresa May ve şimdi de Boris Johnson yönetimindeki Muhafazakar hükümetler, ticari ilişkileri için büyük bir hevesle Çin'e kur yapmış ve birçok farklı vakada yaptıkları ihlalleri görmezden gelmişti. Bu Brexit'ten sonraki umutsuz ekonomik ilişkiler arayışında özellikle fark edildi.

Bunun en yeni örneği ABD'nin ve Avustralya dahil diğer müttefiklerin muhalefetine rağmen Huawei'nin BK'nin 5G ağına girmesine izin vermek. Pekin konuya dair tartışmalar sırasında Çin telekomünikasyon devinin yasaklanmasının ticari sonuçlar doğuracağını açıkça belirtmişti.

Batı Avrupa devletleri (eleştirmenler tarafından Pekin'in gelişmekte olan ülkelerdeki ticari ve askeri hegemonyasını yaymak ve borç bağımlılığı yaratmak olarak görülen) Çin'in Kuşak ve Yol Girişimi'ne katılmayı reddetmiş olsa da, Birleşik Krallık buna heyecanla katılmıştı.

Cameron, Kuşak ve Yol Girişimi'nde Britanya hükümetinin de desteklediği 1 milyar dolarlık (yaklaşık 7 milyar TL) bir özel hisse yönetiyor.Philip Hammond Maliye Bakanı'yken Pekin'e yaptığı bir ziyarette “Bu yıl ilk Kemer ve Yol forumunda Birleşik Krallık'ı temsil ettiğim için kendimi ayrıcalıklı hissediyorum ve tartışacağımız şeylerden biri, Kemer ve Yol programının amaçlarının gerçekleştirilmesinde daha yakın bir işbirliği fırsatıdır" ifadelerini kullanmıştı.

May, Wuhan'ı ziyaret ettiğinde Çin'le Brexit sonrası ticari ilişkiler sağlanması çabası karşısında Çin'den kaynaklanacak bir pandemi riski bile göz ardı mı edilmişti? O günlerde başbakan olan May gezisi kapsamında Pekin ve Şangay'a da gitmişti. Fakat South China Morning Post bu ziyareti “Wuhan'ın May'in güzergahına dahil edilmesi şaşırtıcı görünüyor. Şehir nadiren yabancı ziyaretçilerin bir durağı olmuştu" ifadeleriyle haberleştirmişti.

Wuhan hızla önemli bir teknolojik merkez haline geliyordu. Ancak meyve hayvan pazarlarıyla ilgili endişeler de vardı. Birleşik Krallık Ulusal Güvenlik Stratejisi, salgınların “birinci öncelikli risk” olduğu uyarısında bulunmasına ve SARS epidemisinin muhtemelen yarasalardan ve misk kedilerinden kaynaklandığı bilgisine sahip olmasına rağmen ne May'in ne de ona eşlik eden tıp doktoru ve Ticaret Sekreteri Liam Fox'un hayvan pazarları konusuna değindiğine dair bir kanıt bulunuyor.

Pekin için asıl endişe kaynağı ABD yönetiminin ne yapacağıdır. Kendisini büyük bir krizin içerisinde ilk defa bulmayan ABD Başkanı Donald Trump, Pekin'i pandemi konusunda hem suçladı, hem de durumu ele alışından övgüyle bahsetti.

Ancak paramparça bir ekonomiyle ve koronavirüs salgınıyla nasıl başa çıktığına dair gittikçe daha fazla eleştiri arasında bir seçimle karşı karşıya kaldığında ABD Başkanı sorumluluğu dış bir “düşmana” atıp Çin'i anlaşma yükümlülüklerini ihlal etmekle resmen suçlamak adımını atabilir.

ABD yönetimi Çin'i koronavirüsün kaynağı olarak tanımlayacak bir BM Güvenlik Konseyi kararı istiyor. Pekin, Güvenlik Konseyi'nin böyle bir yetkisi olmadığını iddia ediyor. Böyle bir karar Çin ve Rusya tarafından elbette veto edilebilir, ama şimdi konu masaya yatırılmış durumda ve ABD delegasyonu pes etmeye niyetli görünmüyor.

Bu esnada Washington finansal varlıklarını ve Çin devlet şirketlerinin varlıklarını dondurarak belirli Çin Komünist Partisi liderlerine ve onların ortaklarına yönelik yaptırımlar uygulayabilir. Bu tip cezalandırıcı eylemler Rusya'dan İran ve Venezuela'ya kadar bir dizi ülkeye karşı kullanılmıştı.

Cumhuriyetçi Arkansas Senatörü Tom Cotton Kongre'nin “uluslararası endişelere neden olan bir halk sağlığı acil durumunu kasıtlı olarak gizlemek ya da çarpıtmak” yönünde hareket eden yetkililere yaptırım uygulanmasına izin verecek bir yasa teklifinde bulundu.

Yasa, dünya genelinde insan hakları ihlali veya yolsuzlukla suçlanan bireylerin cezalandırılması için ifşacı bir avukatın Rus hapishanesinde ölmesinin ardından tasarlanan Küresel Magnitsky Yasası model alınarak hazırlandı.

Kongre, Senatör Hawley'in Çin'e karşı yasal eyleme geçilmesi yönündeki yasasını kabul ederse ne olacak? Birçok hukukçu ve siyasi analist Terörizm Sponsorlarına Karşı Adalet Yasası'nın o sırada uygulanamaz olduğunu söylemiş ve hem Suudi Arabistan'dan siyasi ve ekonomik misillemenin gelebileceği hem de Birleşik Krallık'la stratejik ilişkilerin bozulmasına yol açabileceğine dair uyarmıştı. Ne var ki mevzubahis misilleme henüz hayata geçmiş değil.

 

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk