Kıbrıs'a deniz altından kablo ile kesintisiz elektrik getirmek için hem Güney Kıbrıs Rum Yönetimi (GKRY) hem de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) hummalı çalışmalar yürütüyor.

Uzun yıllardan beri Kıbrıs'ın iki tarafında da fosil yakıta dayalı elektrik üretiminin pahalı olması, çevre faktörlerini zorlayıcı etkisi ve geleceğinin belirsizliği, KKTC'yi Türkiye'den, GKRY'yi de Yunanistan'dan denizin altından geçecek kablolarla kesintisiz elektrik projelerine yöneltmiş durumda.

GKRY tarafından uzun süredir uygulamaya geçilemeyen Kıbrıs-Girit Adası'nı birbirine bağlayacak olan Great Sea Interconnector (GSI) Projesi ile ilgili Lefkoşa ile Atina arasında bir anlaşma imzalandı.

Güney Kıbrıs'ın 2009'dan beri dillendirdiği bu projenin ileride İsrail'i de Kıbrıs üzerinden Avrupa'ya elektrik hattı ile bağlamayı amaçladığı ifade ediliyor.

Proje için Güney Kıbrıs, Birleşik Arap Emirlikleri ve Fransa'dan finansal destek almayı hedefliyor.

GKRY ve Yunanistan'ın proje ile ilgili çekinceleri ise deniz altından yüksek gerilim hatlarının geçeceği bazı deniz alanlarının Türkiye'nin münhasır ekonomik bölgesinde bulunması ve Ankara'nın askeri müdahalede bulunma ihtimali.

Tam bu noktada, Atina ile Lefkoşa, eğer Türkiye bu hatta müdahalede bulunursa zararı hangi tarafın karşılayacağı konusunda tartışma içinde.

ABD, son dönemde Güney Kıbrıs ile artan askeri ilişkilerinin bir sonucu ve İsrail'in Batı'ya elektrik kabloları ile bağlanması sebebiyle projeyi destekliyor.

ABD'nin Güney Kıbrıs Büyükelçisi Julie Davis Fisher, bir toplantıda, proje konusunda fırsatın kaçırılmaması gerektiğini ifade ederek, Great Sea Interconnector Projesi'nde Güney Kıbrıs'ın yalnız bırakılmasını eleştirdi.

Avrupa Komisyonu'nun da Güney Kıbrıs'a proje ile ilgili somut bir plan sunması için baskı yaptığı, uluslararası basında yer alan haberler arasında.

Rum muhalefeti, Great Sea Interconnector Projesi'nde hükümeti "iradesizlik ve geç kalmakla" suçlarken, Kıbrıs ile Girit arasındaki uzaklığın 500 mil kadar olması maliyeti artırırken, projenin en erken 8-10 yılda tamamlanmasına yol açacağı belirtiliyor.

Türkiye KKTC bağlantısı sonuca daha yakın

Rum tarafında tüm bunlar olurken, Türkiye'den KKTC'ye deniz altından su getirme projesinde olduğu gibi elektrik getirme çalışmaları sürüyor.

Son 15 yılda tartışılan proje gerçekleşirse, KKTC'de sık sık yaşanan elektrik kesintileri ve zor koşullarda pahalı elektrik üretimi tarih olacak.

Türkiye ile KKTC arasında deniz altından kablo ile Ada'ya elektrik sağlanması için oluşturulan projenin teknik olarak hazır olduğu ve fizibilite çalışmalarının neredeyse tamamlandığı bildiriliyor.

KKTC Başbakanı Ünal Üstel, konu ile ilgili Independent Türkçe muhabirine yaptığı değerlendirmede, projeyi kararlılıkla hayata geçireceklerini söyledi.

Üstel, KKTC'nin elektrik sorununu tarihe gömeceklerini belirterek, "Türkiye'den deniz altına döşenecek kablo ile elektrik mutlaka KKTC'ye gelecek. Bu alanda kararlıyız" diye konuştu.

Türkiye ile KKTC proje üzerinde son zamanlarda birlikte çaba sarf ederken, KKTC'nin enerji arz güvenliği alanında da çalışmalar yürütülüyor.

Türkiye ve KKTC'nin ortak elektrik projesi, Rumlar tarafından da yakından takip ediliyor.

Son dönemde hem Güney Kıbrıs'ın hem de KKTC'nin Ada'ya elektrik getirmesi konusundaki rekabetlerinde Türk tarafı bir adım önde gözüküyor.

Türkiye ile KKTC'nin arasının 50 millik bir mesafede olması, Türk tarafına hem maliyet hem de hız açısından avantaj kazandırıyor.

Yunanistan, Güney Kıbrıs ile Türkiye-KKTC arasında münhasır ekonomik alanlar ve Doğu Akdeniz'deki gaz ve petrol konularında ihtilaflar sürerken, son zamanlarda tarafların en fazla yoğunlaştığı konu deniz altından elektrik hattı olarak öne çıkıyor.

Adayı paylaşan Türk ve Rum tarafları, bir an önce Kıbrıs'a elektrik getirip diğer tarafa stratejik üstünlük sağlamak istiyor.