Bu makalede, enerji dönüşümünün ne olduğunu ve Türkiye için ne anlama geldiğini ele almaya çalışacağım.
Bunu yaparken de Şili ve Brezilya'nın gösterdiği başarı örneklerinden yola çıkacağım.
Enerji dönüşümü en basit tanımıyla, fosil yakıtlar gibi geleneksel enerji kaynaklarından yenilenebilir ve temiz enerji kaynaklarına (güneş, rüzgar, hidroelektrik gibi) geçiş sürecidir.
Bu süreç, çevreyi korumak, karbon emisyonlarını azaltmak ve enerji güvenliğini artırmak demek.
Enerji dönüşümü derin sosyal değişimleri gerektiriyor
Enerji dönüşümü, yalnızca teknik ve ekonomik bir süreç değil, aynı zamanda toplumun farklı kesimlerini etkileyen derin sosyal değişimleri de içeren bir süreç.
Bu nedenle, enerji dönüşümünün sosyal boyutuna da dikkat edilmesi, uzun vadeli başarı elde etmek için önemli oluyor.
Bu makalede Türkiye'nin hangi noktada olduğunu ve neler yapması gerektiğini ortaya koyarken, özellikle Brezilya ve ve Şili'nin deneyimlerinden yola çıkmak istiyorum.
Peki neden Türkiye'yi Brezilya ve Şili gibi iki ülke ile kıyaslıyorum da Avrupa ülkeleri veya Amerika ile kıyaslamıyorum?
Önce işin bu yönünü açıklayayım.
Türkiye, Brezilya ve Şili gibi gelişmekte olan bir ekonomiye sahip.
Bu ülkeler, enerji dönüşümünü gerçekleştirirken benzer ekonomik zorluklar ve engellerle (örneğin, yatırım finansmanı, altyapı eksiklikleri) karşı karşıya kalıyor.
Avrupa ülkeleri ve ABD, daha gelişmiş ekonomilere sahip oldukları için, enerji dönüşümüne ayırabilecekleri kaynaklar ve teknolojik altyapıları çok daha güçlü.
İkincisi Brezilya ve Şili, gelişmekte olan ülkeler arasında enerji dönüşümünde dikkat çekici başarılar elde etti. Bu ülkelerin izlediği politikalar ve stratejiler, Türkiye için uygulanabilir ve örnek alınabilir nitelikte.
Dolayısıyla Türkiye'yi bu ülkelerle kıyaslama, Türkiye'nin enerji dönüşümünde izlemesi gereken yol haritası hakkında daha somut ve gerçekçi bir perspektif sunabilir diye düşündüm.
Üçüncüsü Brezilya, Şili ve Türkiye gibi ülkeler, yenilenebilir enerji kaynaklarını (hidroelektrik, rüzgar, güneş) artırmaya çalışırken, aynı zamanda hâlâ fosil yakıtlara bağımlı.
Gelişmiş ülkeler, enerji altyapılarını yenilemek ve yenilenebilir enerji kaynaklarına geçiş yapmak için daha fazla kaynak ve teknolojiye sahip olduklarından, bu ülkelerin dönüşüm süreçleri Türkiye'nin süreçlerinden farklı ilerliyor.
Son olarak şunu belirtebilirim:
Gelişmekte olan ülkelerde, enerji dönüşümünün sosyal etkileri (örneğin, iş gücü kaymaları, enerji maliyetlerindeki artışlar) daha belirgin olabilir.
Brezilya ve Şili gibi ülkeler, Türkiye gibi, enerji dönüşümünün sosyal boyutunu yönetme gerekliliğiyle karşı karşıya.
Bu nedenle, sosyal politikaların geliştirilmesi ve adil geçişin sağlanması konusunda benzer zorlukları paylaşıyorlar.
Şimdi gelelim 2024 Enerji Dönüşüm Endeksi'ne (ETI).
Türkiye'nin ilk 20'de yer almadığı bu endekste, Brezilya ve Şili, Latin Amerika'nın enerji dönüşümünde lider olarak öne çıktı.
Latin Amerika ve Karayipler, son 10 yılda enerji dönüşümünde en yavaş büyümeyi gösterse de, bu iki ülke dünya genelinde ilk 20'de yer almayı başardı.
Brezilya, hidroelektrik, biyoyakıtlar, güneş ve rüzgar enerjisine yaptığı yatırımlar sayesinde, yenilenebilir enerji kapasitesini artırdı ve adil bir geçişi sağlamak için kapsayıcı politikalara odaklandı.
Şili ise güneş ve rüzgar enerjisinde önemli ilerlemeler kaydederek, 2050 yılına kadar yüzde 70 yenilenebilir enerji tüketimi hedefi belirledi.
Ancak, genel olarak Güney Amerika yenilenebilir enerji yatırımlarındaki düşüş ve artan enerji maliyetleri gibi zorluklarla karşı karşıya kalıyor.
Bu zorlukların aşılması için geliştirilmiş altyapı ve bölgesel iş birliği büyük önem taşıyor.
Küresel ölçekte ise; eşitlik, güvenlik ve sürdürülebilirlik dengesini sağlamak hâlâ büyük sıkıntı olarak duruyor ve yatırımlar büyük ölçüde gelişmiş ekonomilere odaklanıyor.
Ancak tüm bu dezavantajlara rağmen Brezilya ve Şili, bölgedeki enerji dönüşüm çabalarını hızlandırmak konusunda ders alınacak adımlar atıyor.
Brezilya'nın deneyimi: Adil geçiş ve sosyal güvenlik
Brezilya, enerji dönüşüm sürecinde toplumsal etkileri dikkate alan bir yaklaşım benimsedi.
Ülke, enerji sektörü çalışanlarının yeniden eğitimi ve istihdamın korunması gibi konularda aktif politikalar geliştirdi.
Bu çerçevede şunlar yapıldı:
- İş gücünün yeniden eğitimi: Brezilya, fosil yakıtlara dayalı işlerde çalışanları, yenilenebilir enerji sektöründe yer alabilecek şekilde yeniden eğitmeye yönelik programlar başlattı. Örneğin, kömür madenciliği gibi zayıflayan sektörlerdeki iş gücünü, güneş ve rüzgar enerjisi gibi büyüyen sektörlerde istihdam edebilmek için mesleki eğitim programları oluşturdu.
Örneğin SENAI (Ulusal Endüstriyel Öğrenim Hizmeti-Serviço Nacional de Aprendizagem Industrial), Brezilya'da endüstriyel sektörde eğitim ve mesleki gelişim sağlayan bir kurum. Bu kurumun Güneş Enerjisi Teknisyenliği Kursunda katılımcılar, güneş enerjisi sistemlerinin tasarımı, kurulumu ve bakımı konularında eğitim alıyorlar. Bu kurs, hem teorik bilgi hem de pratik uygulama içeriyor.
- Toplumsal güvenlik ağları: Brezilya, enerji dönüşümünden olumsuz etkilenebilecek toplum kesimlerine yönelik sosyal güvenlik ağlarını güçlendiriyor. Mesela ne yapıyor? Örneğin; işsizlik maaşları, sosyal yardımlar ve sağlık hizmetlerine erişim gibi destekler sağlıyor. Böylece bu süreçte geçişin daha adil olmasını sağlıyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
14 Eylül 2024 - Ukraynalı savaş mahkumları, Rusya'yla Ukrayna arasındaki savaş devam ederken yapılan takastan sonra görüntüleniyor. Yetkililer, Birleşik Arap Emirlikleri'nin aracılık ettiği müzakerelerin ardından Rusya ve Ukrayna'nın iki gün içinde ikinci takasını gerçekleştirdiğini bildirdi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, geri dönen 103 Ukraynalının tamamının ordudan olduğunu belirtti. Rusya Savunma Bakanlığı, takas edilen 103 Rus askerinin 6 Ağustos'ta Kursk sınır bölgesinde esir alındığını açıkladı (Telegram/Volodimir Zelenski) -
2/30
13 Eylül 2024 - "Boeing'i Yeniden Harika Yapın" yazılı bir şapka takan Boeing işçisi, sendika üyelerinin grev kararının ardından şirketin Washington'daki fabrikasının önünde gözcülük yapıyor. Sendika temsilcileriyle uçak üreticisi arasında yüzde 25'lik maaş artışını da içeren geçici anlaşmanın reddedilmesiyle 33 bin işçi greve başladı. Güvenlik sorunları ve kazalarla itibarı epey zedelenen şirket, grev sebebiyle milyarlarca dolarlık gelir kaybı yaşayabilir (AP/Lindsey Wasson) -
3/30
12 Eylül 2024 - Ukrayna Ulusal Polisi'nin yayımladığı bu fotoğraf, Rusya'nın Ukrayna'yı istilası sürerken, Donetsk bölgesinde gerçekleşen topçu saldırısının ardından Uluslararası Kızılhaç Komitesi'ne ait yanan bir kamyonu gösteriyor. Uluslararası Kızılhaç Komitesi bugün, Kiev'in Rus saldırısında örgütün araçlarının vurulduğunu açıklamasının ardından, Ukrayna'nın doğusunda üç çalışanının bombardıman sonucu öldüğünü doğruladı (AFP/Ukrayna Ulusal Polisi) -
4/30
11 Eylül 2024 - 11 Eylül saldırılarının 23. yıldönümünde ABD'nin Pensilvanya eyaletinin Shanksville kentinde 93 Numaralı Uçuş Ulusal Anıtı'na Superman oyuncağı bırakıldı. 11 Eylül 2001'de hava korsanları tarafından kaçırılan üç yolcu uçağı, Dünya Ticaret Merkezi'nin ikiz kulelerini ve Savunma Bakanlığı binasını hedef almıştı. Beyaz Saray'ı vurmak isteyen 3. uçaksa düşürülmüştü. Yaklaşık 3 bin kişi hayatını kaybetmişti (Andrew Caballero-Reynolds/AFP) -
5/30
10 Eylül 2024 - SpaceX 'in Falcon 9 roketi, Polaris Dawn görevi kapsamında Florida'daki Kennedy Uzay Merkezi'nden Crew Dragon kapsülüyle fırlatıldı. SpaceX, bir dizi gecikmenin ardından ilk özel uzay yürüyüşünü gerçekleştirmek üzere dört kişilik mürettebatı uzaya gönderdi. Crew Dragon'un şimdiye kadar gerçekleştirdiği beşinci ve en riskli özel görevdeki uzay yürüyüşünün önümüzdeki günlerde yapılması planlanıyor. Fırlatma girişimi geçen ay, helyum sızıntısı nedeniyle kalkıştan birkaç saat önce ertelenmişti (Chandan Khanna/AFP) -
6/30
9 Eylül 2024 - Doğu Timor'un başkenti Dili'de, Katolikler Papa Francis'i karşılamak üzere bir sokakta bekliyor. Papa Francis Asya turunda üç günlük bir ziyaret için çoğunluğu Katolik olan Güneydoğu Asya ülkesine geldi. Doğu Timor'un dünyadaki en Katolik ülke olduğu söyleniyor ve Papa Francis'in açık hava ayinine 1,3 milyonluk nüfusun yarısından fazlasının katılacağı öngörülüyor. Doğu Timor'da iki önemli Katolik din adamı, halihazırda cinsel istismar iddialarının odağında yer alıyor. Ziyaretinden önce Papa Francis'e, Katolik kilisesinde çocuklara yönelik cinsel istismar hakkında konuşma çağrısı yapılmıştı. Pazartesi günkü konuşmasında skandallara doğrudan değinmeyen Papa Francis "hepimiz her türlü istismarı önlemek için elimizden gelen her şeyi yapmaya çağrılıyoruz" dedi (Yasuyoshi Chiba/AFP) -
7/30
8 Eylül 2024 - Vietnam'ın Quang Ninh bölgesinin Ha Long kentinde bir kadın, Süper Tayfun Yagi'nin ardında bıraktığı enkaz ve devrilmiş ağaçlar arasında sandalye topluyor. Çin'in güneyi ve Filipinler'de büyük yıkıma yol açan Yagi, Vietnam'ın kuzeyinde de binlerce ağacı kökünden söktü, gemi ve tekneleri sürükledi ve evlerin çatılarını söktü. Tayfun sonucu Vietnam'da 13 kişi hayatını kaybetti, 187 kişi yaralandı ve kayıp 13 kişi aranıyor (Nhac Nguyen/AFP) -
8/30
7 Eylül 2024 - Güney Kore'de bir eylemde, kadın polis memurları çıplak bir iklim aktivistinin etrafını sarıyor. 30 binin üzerinde protestocu, Seul'un Gangnam bölgesinde bir araya gelerek hükümetin küresel ısınmayla mücadelede daha net adımlar atması yönünde çağrı yaptı. Geçen ay Güney Kore Anayasa Mahkemesi'nden Asya'da benzeri görülmemiş bir karar çıkmış ve mahkeme, ülkedeki iklim kanunlarının gelecek nesillerin anayasal haklarını korumadığı hükmünü vermişti (Kim Hong-Ji/Reuters) -
9/30
6 Eylül 2024 - Hindistan'da, Ganesh Chaturthi Festivali'nin arifesinde Chennai şehrindeki bir okulda çocuklar, Hinduizm'in tanrılarından Lord Ganeş'in maskelerini takıyor. "Savaşa Hayır" ve "Silahları Değil Kelimeleri Kullan" yazan pankartlarla yürüyen çocuklar, barış mesajları veriyor. Yeni başlangıçların tanrısı ve engellerin kaldırıcısı olarak görülen Lord Ganeş, bilgeliği ve zekayı da temsil ediyor. Hindistan'ın Andhra Pradeş ve Maharaştra gibi eyaletlerinde festival, halka açık etkinliklerle 10 gün boyunca kutlanıyor (R. Satish Babu/AFP) -
10/30
5 Eylül 2024 - ABD'nin Georgia eyaletinin Winder kentindeki Apalachee Lisesi'nde gerçekleşen silahlı saldırıda hayatını kaybedenlerden birinin arkadaşı olan 14 yaşındaki öğrenci Jose Ortiz, bugün okula çiçek bırakmaya gelenler arasındaydı. Okulda 4 Eylül günü iki öğrenci ve iki öğretmen vurularak öldürülmüş, okulda öğrenci olan 14 yaşındaki bir şüpheli gözaltına alınmıştı. FBI, 4 kişiyi öldürmekle suçlanan 14 yaşındaki Colt Gray'in geçen yıl polis tarafından isimsiz çevrimiçi tehditler hakkında sorgulandığını söyledi. Zanlı, Mayıs 2023'te polise, silah resimleri içeren ve bir okul saldırısı uyarısı yapan internet paylaşımlarının arkasında olduğunu inkar etmiş (Jessica McGowan/AFP) -
11/30
4 Eylül 2024 - Papa Francis, Endonezya'nın başkenti Cakarta'daki Cakarta Katedrali'ne ziyaret gerçekleştirirken halk, katedralin kapılarına akın etti. Papa, dün başlayan Endonezya ziyareti kapsamında Merdeka Sarayı'nda Devlet Başkanı Widodo ve diğer Endonezyalı yetkililerle görüştü. 5 Eylül'de Güneydoğu Asya'nın en büyük camisi olan Cakarta'daki İstiklal Camisi'ni de ziyaret edecek olan Papa, ayrıca ülkedeki Katoliklerle de görüşecek. Aynı gün Papa, Gelora Bung Karno Stadyumu'nda da büyük bir ayin yönetecek. Papa'nın güvenliği için Endonezya ordusu ve Ulusal Polis Teşkilatından 9 bin 30 personel görevlendirildi. Papa'nın Cakarta'dan 6 Eylül'de ayrılıp Papua Yeni Gine'ye hareket etmesi planlanıyor. Papa'nın, 12 günlük Asya Pasifik bölgesi turu kapsamında Doğu Timor ve Singapur'u da ziyaret etmesi bekleniyor (Aditya Irawan/AFP) -
12/30
3 Eylül 2024 - Meksika'nın Nuevo Leon eyaletine bağlı Santa Catarina'daki ABD Büyükelçiliği önünde bir protesto gösterisine katılan yargı çalışanları, "Adaletsiz Ülkenin Geleceği Yoktur" yazılı pankart açtı. Meksika'da yüzlerce yargıç ve sulh hakimi, sol hükümetin halk oylamasıyla seçilmelerini öngören tartışmalı anayasa reformunu protesto etmek amacıyla yargıda greve gitti (Julio Cesar Aguilar/AFP) -
13/30
2 Eylül 2024 - Filistinliler, işgal altındaki Batı Şeria'da bulunan Cenin'in merkezinde İsrail'in düzenlediği bir baskın sırasında buldozerler tarafından yıkılan bir caddeden geçiyor. Batı Şeria'nın kuzeyindeki Filistinli yetkililere göre, İsrail buldozerleri su tesisatı da dahil yollara ve altyapıya zarar verirken, gece boyunca yüksek sesli patlamalar ve çatışmalar duyulduktan sonra Cenin'de sokaklar büyük ölçüde terk edildi ve çoğu dükkan bugün açılmadı (Ronaldo Schemidt/AFP) -
14/30
1 Eylül 2024 - Brad Pitt ve George Clooney, Yalnız Kurtlar'ın (Wolfs) tanıtımı için 81'inci Venedik Film Festivali'nin kırmızı halısında. 28 Ağustos'ta Beterböcek Beterböcek'le (Beetlejuice Beetlejuice) başlayan festival, ödüllerin açıklanacağı 7 Eylül'de sona erecek (Louisa Gouliamaki/Reuters) -
15/30
31 Ağustos 2024 - Paris 2024 Paralimpik Oyunları'nda kadınlar uzun atlama T64'te altın madalya kazanan Hollandalı Fleur Jong, gümüş madalya sahibi Hollandalı Marlene van Gansewinkel ve bronz madalya sahibi ABD'li Beatriz Hatz'le kutlama yapıyor. Oyunlar, Paris'te çarşamba akşamı yapılan açılış töreniyle başlamıştı. 8 Eylül'e kadar sürecek oyunlarda dünyanın farklı yerlerinden gelen 4 binin üzerinde bedensel engelli, görme engelli ve özel sporcu madalya için mücadele ediyor (Ümit Bektaş/Reuters) -
16/30
30 Ağustos 2024 - Londra'nın batısındaki Windsor kasabasında, Yokoluş İsyanı (XR) isimli çevreci grubun "Upgrade Democracy" gösterilerinde, Kral Charles ve Kraliçe Camilla'nın maskelerini takan aktivistler poz veriyor. Birleşik Krallık'ın farklı yerlerinden Yokoluş İsyanı'nı destekleyen gruplar, "iklim ve doğa krizlerine yanıt olarak demokratik bir yenilenme önermek için" bir araya gelerek üç gün boyunca Windsor Home Park'da etkinlikler düzenleyecek (Henry Nicholls/AFP) -
17/30
29 Ağustos 2024 - Bir polis memuru, Beyrut'un kuzeydoğusundaki Dawra banliyösünde bulunan Emirates Lübnan Bankası'nın bir şubesi yakınlarında ateşe verilen lastiklerin önünde duran protestocuyla konuşuyor. Mevduat sahipleri, ekonomik krizle mücadele eden bankaları yıllardır protesto ediyor ve hapsedilen tasarruf mevduatlarını talep ediyor (Bilal Hüseyin/AP) -
18/30
28 Ağustos 2024 - İspanya'nın doğusundaki Bunol kasabasında 1945'ten beri her yıl düzenlenen "Tomatina" yemek savaşına yine binlerce kişi katıldı. Dağıtılan 120 tondan fazla domatesi birbirine atan katılımcılar, festivale giriş ücreti olarak 15 euro ödedi. Kasaba içinde belirli noktalarda dökülen domatesleri birbirlerine atarak eğlenen katılımcıların domates savaşı yaklaşık 2 saat sürdü (Jose Jordan/AFP) -
19/30
27 Ağustos 2024 - Nairobi'de genç bir müşteri, Kenya'nın insansı robotları garson olarak istihdam eden ilk restoranı olan Robot Cafe'de yemek siparişini robotik bir garsonun tepsisinden alıyor. İnsan personelle birlikte çalışan robotlar, yapay zekayla programlanmış ve yaklaşan müşterilere hoş geldiniz demek, dökülmeyen siparişleri servis etmek ve hatta uygun durumlarda 'mutlu yıllar' şarkısı söylemek gibi hizmetler sunmak için uzaktan kontrol ediliyor (Tony Karumba/AFP) -
20/30
26 Ağustos 2024 - Dünyanın en büyük sokak festivallerinden Notting Hill Karnavalı, İngiltere'nin başkenti Londra'nın batısındaki Notting Hill semtinde 56. kez düzenlendi. Bu yıl karnavala bıçaklı saldırılar damgasını vurdu. Londra polisi, 32 yaşındaki bir kadının bıçaklı saldırıya uğradığını ve hayati tehlikesinin bulunduğunu duyurdu. Polis, karnaval sırasında 29 ve 24 yaşlarında iki erkeğin daha bıçaklı saldırıya uğradığını da belirtti. Pazar günkü karnaval yürüyüşünden sonra açıklama yapan Londra Polis Teşkilatı, 90 kişinin gözaltına alındığını ve 15 polis memurunun saldırıya uğradığını söylemişti (Hollie Adams/Reuters) -
21/30
25 Ağustos 2024 - Fransa Hava Kuvvetleri'nin akrobasi ekibi "Patrouille de France", başkent Paris'in II. Dünya Savaşı'nda Nazi Almanyası'ndan kurtarılmasının 80. yıldönümü kutlamalarında ülke bayrağının renkleriyle uçtu (Olympia de Maismont/AFP) -
22/30
24 Ağustos 2024 - Bangladeş'te 4,5 milyon insanı etkileyen sel felaketi sırasında, Feni'deki geçici bir barınağın önünde insanlar sel sularında yürümeye çalışıyor. Afet yetkililerinin bildirdiğine göre, 24 Ağustos'ta yaklaşık 300 bin Bangladeşli, düşük rakımlı Güney Asya ülkesinin geniş bölgelerini su altında bırakan sellerden acil durum barınaklarına sığınıyordu. Seller, şiddetli muson yağmurlarının tetiklediği ve hafta başından bu yana Bangladeş ve Hindistan'da en az 42 kişinin ölümüne neden olduğu, bunların çoğunun toprak kaymalarında hayatını kaybettiği belirtildi (Munir Uz Zaman / AFP) -
23/30
23 Ağustos 2024 - İzlanda Devlet Polisi Kamu Savunma Departmanı'nın yayımladığı ve günün ilk saatlerinde çekilen fotoğrafta İzlanda'nın Reykjanes yarımadasında Grindavik yakınlarındaki bir yanardağdan püsküren lav ve duman görülüyor. Yetkililer, 22 Ağustos 2024 tarihinde İzlanda'nın güneybatısında yeni bir yanardağın patladığını ve Aralık 2023'ten bu yana bölgeyi vuran 6. patlamada havaya sıcak lav püskürttüğünü söyledi. İzlanda Meteoroloji Ofisi'nden yapılan açıklamada, “Sylingafell Dağı'nın doğusundaki Sundhnuksgigarod'da bir patlama başladı” denerek, patlamanın bir dizi depremin ardından yerel saatle 9.26'da başladığı belirtildi (Devlet Polisi Kamu Savunma Departmanı/AFP) -
24/30
22 Ağustos 2024 - Endonezya'da protestocular, başkent Cakarta'da parlamento binası civarında düzenledikleri eylemde, bu yıl yapılacak son derece önemli seçim öncesinde adayların uygunluk kurallarını değiştiren Anayasa Mahkemesi kararının geri alınmasını istedi. Parlamento önünde toplanan binlerce kişi Başkan Joko Widodo'yu demokrasiyi yok etmekle suçlayan pankartlar taşırken, bazıları da yanında maketten giyotin getirmişti. Parlamento binasını basmaya çalışan göstericiler, polise taş ve sopa fırlattı. Polisse göstericilere göz yaşartıcı gaz ve tazyikli suyla müdahale etti (Bay Ismoyo/AFP) -
25/30
21 Ağustos 2024 - Ultra-Ortodoks Yahudi erkekler Kudüs'teki bir askerlik şubesinin önünde cemaatten erkekleri askere alma girişimlerini protesto ederken bir gösterici poster tutuyor. Yaklaşık 100 kişi askerlik şubesinin yakınında gösteri yaptıktan sonra tazyikli su ve atlı polisler tarafından uzaklaştırıldıve protestocular başkentteki hafif raylı sistem seferlerini aksatmaya devam ediyor. Polis, 5 kişinin gözaltına alındığını ve yoldan geçen bir sürücüyle bir gösterici arasında yaşanan fiziksel bir tartışmayla ilgili soruşturma başlatıldığını söyledi (Ammar Awad/Reuters) -
26/30
20 Ağustos 2024 - Güney Koreli askerler Seul'de ABD ve Güney Kore arasında 29 Ağustos'a kadar sürecek olan Ulchi Özgürlük Kalkanı tatbikatı kapsamında bir terörle mücadele tatbikatına katılıyor. Seul'de şehir yönetimi eş zamanlı olarak, gelecekte meydana gelebilecek çöp balonları ve Kuzey Kore'nin drone saldırılarına karşı daha iyi hazırlanmak üzere tasarlanmış sivil savunma tatbikatları da gerçekleştirecek (Anthony Wallace/AFP) -
27/30
19 Ağustos 2024 - ABD Başkanı Joe Biden, Illinois eyaletinin Şikago kentindeki United Center'da düzenlenen Demokrat Parti Ulusal Kongresi'nin (DNC) ilk gününde konuşma yaparken delegeler pankart açtı. Başkan Yardımcısı Kamala Harris, 19-22 Ağustos tarihleri arasında Şikago'da düzenlenecek DNC'de partinin başkan adaylığını resmen kabul edecek (Saul Loebd/AFP) -
28/30
18 Ağustos 2024 - Gazze Şeridi'nde yerinden edilmiş Filistinliler, İsrail tankları bölgeye bakacak şekilde konuşlandığı için Han Yunus kentinde sığındıkları kampı da terk etmek zorunda kaldı. Gazze Sağlık Bakanlığı'na göre İsrail'in Gazze Şeridi'nde gerçekleştirdiği bombalamalar sonucu son 24 saatte en az 25 kişi hayatını kaybetti. Öte yandan İsrailli müzakereciler Katar'da iki gün süren ateşkes görüşmelerinin ardından "ihtiyatlı bir iyimserlik" ifade ederken, Hamas yetkilisi Usame Hamdan, İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun ateşkes ve rehine değişimi anlaşmasının önündeki başlıca engel olmaya devam ettiğini söyledi (Bashar Taleb/AFP) -
29/30
17 Ağustos 2024 - Goma'nın kuzeyinde, Nyiragongo Hastanesi'ndeki maymun çiçeği tedavi merkezinde hastalar muayenehane önünde bir doktoru dinliyor. Yılın başından itibaren kayda geçen 16 bin vakayla Kongo Cumhuriyeti, çarşamba günü Dünya Sağlık Örgütü'nün en yüksek alarm seviyesi olan küresel halk sağlığı acil durumunu ilan etmesine neden olan salgının merkezi. Güney Kivu bölgesinde çalışan epidemiyoloji uzmanı Dr. Justin Bengehya, bölgede her hafta yaklaşık 350 yeni vakanın görüldüğünü aktardı. Silahlı bir isyanla neredeyse tamamen kuşatılmış Kuzey Kivu'nun başkenti Goma'da, yerinden edilen binlerce kişi derme çatma kamplarda kalıyor ve karmaşa sebebiyle geniş çaplı bir yayılmadan endişe duyuluyor (Guerchom Ndebo/AFP) -
30/30
16 Ağustos 2024 - Polis memurları, bir doktorun tecavüze uğrayıp öldürülmesini protesto etmek amacıyla Hindistan'ın Batı Bengal eyaletinde düzenlenen yürüyüşe engel olurken aktivistler ve Hindistan Halk Partisi destekçileri slogan atıyor. Hintli doktorlar mestektaşlarının tecavüze uğrayıp öldürülmesinin ardından ülke genelinde protestolara ve greve başladı. Vahşi cinayet, ülkedeki kronik kadınlara karşı şiddet sorununa tepkileri artırdı. 9 Ağustos'ta gerçekleşen olaydan bu yana süren protestolara, on binlerce kadın katıldı (Dibyangshu Sarkar/AFP)
Türkiye'nin durumu: Sosyal boyutun güçlendirilmesi gerekliliği
Türkiye, yenilenebilir enerji sektöründe önemli adımlar atıyor ancak enerji dönüşümünün sosyal boyutunu gözden kaçırıyor. Bu nedenle Türkiye'nin bu konuya daha fazla odaklanması gerekiyor.
Bu adımlar şunlar olabilir:
- İş gücünün geleceği: Türkiye'de enerji dönüşümü, kömür ve doğalgaz gibi fosil yakıtlara dayalı sektörlerde çalışanlar için iş kaybı riskini beraberinde getirebilir. Bu nedenle, bu işçilerin yenilenebilir enerji sektörlerinde çalışabilmesi için yeniden eğitim programlarına ihtiyaç var. Örneğin, rüzgar enerjisi teknikerliği veya güneş enerjisi montajı gibi alanlarda mesleki eğitimlerin yaygınlaştırılması, geçiş sürecinin daha adil olmasını sağlayacaktır.
- Adil geçiş fonları: Türkiye, enerji dönüşümünün sosyal etkilerini dengelemek amacıyla adil geçiş fonları oluşturabilir. Bu fonlar, enerji dönüşümünden olumsuz etkilenebilecek bölgelerde altyapı yatırımları, yeni iş fırsatları yaratılması ve toplumsal kalkınma projelerine finansman sağlamak için kullanılabilir.
Örneğin Şili, kömür enerjisini aşamalı olarak devreden çıkarmak için 2019 yılında bir strateji başlattı. Bu stratejinin bir parçası olarak, Adil Geçiş İçin Yerel Kalkınma Planları (Planes de Desarrollo Territorial para la Transición Justa) adlı program devreye alındı. Bu program, kömür santrallerinin kapatılmasından etkilenecek bölgelerde ekonomik çeşitliliği ve sosyal kalkınmayı desteklemek için finansman sağlıyor.
Bu fonlar, kömür madenciliği bölgelerinde yeni ekonomik faaliyetlerin teşvik edilmesi ve istihdam yaratılması amacıyla kullanılmaktadır.
Örneğin, yenilenebilir enerji projeleri, turizm, tarım gibi farklı sektörlerde yeni iş olanakları yaratmak için bu fonlar kullanılıyor.
Ayrıca kömür santrallerinin kapatılmasıyla işlerini kaybetme riski taşıyan işçiler için mesleki eğitim programları finanse ediliyor bu fonlarla. Bu programlar, işçilerin yenilenebilir enerji, inşaat ve hizmet sektörleri gibi alanlara geçiş yapmalarını sağlamak üzere tasarlanmış.
- Toplumsal katılım ve şeffaflık: Enerji dönüşüm sürecine toplumun geniş kesimlerinin katılımı sağlanmalı ve karar alma süreçleri şeffaf hale getirilmelidir. Brezilya'da olduğu gibi, yerel topluluklar ve işçi sendikalarıyla yakın iş birliği, Türkiye'de de enerji dönüşümünün toplumsal kabulünü artırabilir.
Karşılaştırmalı analiz ve veriler
- İş gücü etkileri: Türkiye'de kömür madenciliği ve termik santral çalışanlarının toplam iş gücündeki payı, enerji dönüşümünden doğrudan etkilenecek bir grubu oluşturur. Bu kesimin yeniden eğitilmesi, istihdamın korunması açısından kritik olacaktır. Örneğin, Türkiye'deki kömür sektörü, yaklaşık 40.000 kişiyi istihdam etmektedir. Bu işçilerin yenilenebilir enerji sektörüne geçişi, işsizlik oranlarını minimize edebilir.
- Yatırım gereklilikleri: Brezilya, enerji dönüşümüne yılda milyarlarca dolar yatırım yaparken, Türkiye'nin de benzer şekilde enerji dönüşümüne yönelik yatırımlarını artırması ve bu yatırımları sosyal politikalarla desteklemesi gerekiyor. Türkiye'nin mevcut enerji dönüşüm yatırımları, büyük ölçüde teknik altyapıya odaklanmış durumda, ancak sosyal boyutun daha fazla entegre edilmesi gerekiyor.
Sonuç:
Enerji dönüşümünün sosyal boyutu, özellikle enerji sektöründe çalışanlar ve geçimlerini fosil yakıt sektörlerinden sağlayan kesim için büyük önem taşıyor.
Brezilya'nın bu alanda attığı adımlar, Türkiye için örnek teşkil edebilir.
Türkiye, enerji dönüşüm sürecini sadece teknik ve ekonomik bir mesele olarak değil, aynı zamanda toplumsal refah ve adalet açısından da ele alarak, daha sürdürülebilir ve kapsayıcı bir dönüşüm gerçekleştirebilir.
Bu da uzun vadede enerji güvenliği, sosyal denge ve ekonomik istikrar için faydalı olacaktır.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
