Türkiye, Asya ve Avrupa kıtaları arasında jeostratejik olarak konumlanmış olup, sadece Doğu-Batı ticaretini değil, aynı zamanda kalkınmış Küresel Kuzey (ya da Batılı ülkeler) ile hızla gelişmekte olan "Küresel Güney" ülkelerini de birbirine bağlıyor.
Bu nedenle, deniz ticaretine ilaveten karasal ticaret yolları girişimleri, Türkiye'nin öncelikli jeopolitik ve jeoekonomik hedefleri listesinde yer alıyor. 1
Halihazırda AB'ye aday olan ve AB ile Gümrük Birliği ve Ortaklık anlaşmaları bulunan Türkiye, Asya-Pasifik bölgesinin yükselişi göz önünde bulundurularak, Avrupa ve Batılı kurumlarla olan mevcut ilişkilerini sürdürürken, diğer yandan Doğu'da (özellikle Asya Yeniden Girişimi ile) yeni ekonomik ortaklıklar geliştirmeye çalışıyor.
Bu bağlamda BRICS+'a olan ilgi, ekonomik bir açılım olarak değerlendirilmelidir, politik bir yönelme olarak değil.
Genel olarak, Türkiye'nin BRICS ülkeleriyle ilişkilerini geliştirmeye, başlıca ekonomik nedenlerle motive olduğu anlaşılıyor.
Ancak, Küresel Güney'de ilkelere dayalı bir dış politika, demokrasi ve insan hakları gibi değerlerin ön planda tutulması, Türkiye'nin uzun dönemde evrensel ilkeleri savunması bakımından da avantajına olacaktır.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Dolayısıyla, Türkiye, BRICS+ grubuna katılsa da katılmasa da bur grupta yer alan özellikle Brezilya, Hindistan, Güney Afrika'nın Küresel Güney için ortak değerleri vurgulaması elzem.
Bu şekilde oluşabilecek bir "BITS" (Brazil, India, Turkiye, South Afrika; yani Brezilya, Hindistan, Türkiye ve Güney Afrika) dörtlü ülkeler grubunun oluşturması, siyasi açıdan önemli olacaktır; özellikle de kurallara dayalı rasyonel politikalar, demokrasi, hukukun üstünlüğü, insan hakları ve anti-emperyalizm hususlarını ön planda tutmak mümkündür. Bu bağlamda AB ile çelişmeden AB dışı da bir dörtlü grup da oluşmuş olacaktır.
1. Türkiye'nin BRICS ilgisinin arka planını anlamak
2023-2024 yıllarında BRICS+'nın genişlemesi ve Türkiye'nin BRICS+ ile "daha fazla ilişki geliştirme" olasılığı hakkındaki söylemi irdelemeden önce, Türkiye'nin AB ile olan ilişkisine bakmak gerekmektedir.
Türkiye, Avrupa Birliği hariç olmak üzere, Avrupa'daki çoğu uluslararası teşkilat, kuruluş ve kurumunun üyesidir.
Türkiye, 1952'den beri NATO üyesidir, 1949'dan beri Avrupa Konseyi üyesidir ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin kurucu üyesi. Türkiye ayrıca Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) üyesi.
Ayrıca, Türkiye, teknoloji, sanayi, gümrük, kalite ve çevre standartları gibi pek çok standartlarının AB ölçütlerine göre belirlemektedir.
İlaveten, spor müsabakalarında, Avrupa yarışmalarında yer alıyor; milli takımlarımız ve kulüplerimiz Avrupa müsabakalarında boy gösterirler, Kadın Voleybol Milli Takımımız "Filenin Sultanları" gibi birçok sporcularımız "Avrupa Şampiyonu" oluyorlar.
Halen ekonomide ve yatırımlarda Avrupa-Türkiye ilişkileri önemlidir ve sosyoekonomik ve sosyokültürel olarak Türkiye'deki pek çok konuya halen yön veriyor.
Ancak, Türkiye 1970'lerde Yunanistan ile birlikte o zamanki Avrupa Ekonomik Topluluğu'na (AET) tam üyelik başvurusunda hemen bulunmamış, 1987'de başvuruda bulunduğunda ise tam üyelik yerine 1989'da bir Ortaklık Anlaşması teklif edildi.
Türkiye'nin şu anki AB'ye üyelik arayışı, Türkiye-AB ilişkilerinin temelini oluşturan 12 Eylül 1963 tarihli Ankara Anlaşması'ndan bu yana aktif olarak sürüyor.
Türkiye, 1995 yılında AB ile Gümrük Birliği Anlaşması yapmış ve 1999'dan beri AB üyeliğe aday ülke statüsüne sahip olmuştur. 2 Ancak, ilişki çeyrek asırdır halen sonuçsuz kaldı.
Yine de Estonya Cumhurbaşkanı'nın Türkiye'yi ziyaret ettiği 27 Haziran 2024 tarihinde, Cumhurbaşkanı Erdoğan, Avrupa Birliği'ne tam üyeliğin Türkiye için bir "stratejik hedef1 olduğunu tekrar belirtti. 3
Tam üye olamamak, Türkiye'yi AB'nin karar alma mekanizmalarından ve Schengen bölgesinde vatandaşların serbest dolaşımından mahrum bırakıyor.
Türkiye ayrıca Gümrük Birliği ve AB'nin Yeşil Mutabakat ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması kurallarına ve düzenlemelerine uymak zorunda, ancak herhangi bir politika oluşturma sürecine katılamıyor veya AB kurumları içinde herhangi doğrudan yetki sahibi bir temsilcisi bulunmuyor.
Bu nedenle, BRICS+'ın bugün olduğundan daha fazlasına yönelik evrim göstermesi durumunda Türkiye'nin benzer fırsatları kaçırmaktan endişe duyması gerektiğini anlamak önemlidir.
Başka bir deyişle, BRICS+ ekonomik bölgeler, özel serbest dolaşım, daha sağlam kalkınma kurumları veya para birimi oluşturursa, Türkiye, AB sürecinde olduğu gibi, tekrar fırsatları kaçırmaktan endişeli, bu da BRICS+ ile ilişkileri geliştirmeye yönelik ek bir motivasyondur.
Ayrıca, Türkiye'nin Asya ve Küresel Güney ile ekonomik ve siyasi ilişkiler geliştirmeyi hedefleyen ‘Yeniden Asya Girişimi' adlı stratejik bir amacı da var.
Bu, Türkiye'nin Doğu ile Batı'yı ve Kuzey ile "Küresel Güney"i dengeleyen güçlü bir oyuncu olma yönündeki stratejik hedefine katkıda bulunacaktır.
Türkiye'nin Afrika politikası da BRICS+'tan etkileniyor. Halen 3önemli Afrika ülkesi, yani Mısır, Etiyopya ve Güney Afrika, BRICS+ ülkeleridir.
Genel olarak, BRICS+ ile ilişkileri geliştirme stratejisi, özellikle Asya ve Afrika'daki yükselen ekonomilerle ekonomik ilişkileri geliştirmeye yöneliktir.
2. Türkiye için BRICS+ ile ilişkiler nasıl gelişebilir?
Türkiye BRICS+'a katılırsa, bu gruba katılan ilk NATO ve OECD ülkesi olacaktır.
Kaçınılmaz olarak, Avrupa'daki analistler tarafından bir kez daha Türkiye'nin BRICS'le ilişkileri geliştirmek üzere ilgi göstermesi, hemen sözde "eksen kayması" olarak Rusya ve Çin'e yöneldiği şeklinde "haksız" suçlamalara sebep oluyor.
Ancak, Türkiye hem Doğu hem de Batı ile iyi ilişkiler kurma motivasyonuna sahip, çünkü bu, Doğu ve Batı arasındaki ticaret ve küresel tedarik zincirlerinde kilit bir ülke olarak kalma stratejik hedefini gerçekleştirebilmesini sağlar.
Türkiye daha önce Şangay İşbirliği Örgütü'ne (ŞİÖ) katılma niyeti dile getirilmiş, ancak söylemden öteye geçmemiş ve Türkiye ŞİÖ'ye davet edilmedi.
Benzer şekilde, Çin, Türkiye'yi olası bir BRICS+ genişlemesinde memnuniyetle karşılayacağına dair olumlu açıklamalarda bulunurken, Rusya henüz Haziran 2024'te Rusya'daki Haziran BRICS Zirvesi sonrası benzer olumlu açıklamalarda bulundu.
Ancak, hâlihazırda, Türkiye'nin BRICS'e katılmak için resmi olarak başvurmadığını da unutmamak gerekir. 4
Arjantin, BRICS'e katılacak 11. ülke olacaktı, ancak mevcut Başkan Milei'nin seçilmesi, Arjantin'in BRICS grubuna katılmaması sonucunu doğurdu.
Diğer yandan, Türkiye'nin BRICS içinde yer almasına hemen olumlu karşılamayacak, süreçte Türkiye'yi kabul etme hususunda aceleci davranmayacak birçok ülke var.
Hindistan'ın, İran'ın, Mısır ve hatta Suudi Arabistan'ın dahi henüz nasıl tepki verecekleri belirsiz.
İran'ın yeni bir ılımlı ve hatta etnik olarak Azeri-Türk bir cumhurbaşkanı olsa dahi İran'ın Türkiye'nin üyeliği konusundaki tutumu kesin olmayabilir.
Unutulmaması gereken bir husus, Türkiye'nin bundan birkaç sene öncesine kadar, Suudi Arabistan, Mısır ve Birleşik Arap Emirlikleri ile siyasi açıdan zaman zaman iniş ve çıkışları olan ilişkiler yaşamış olmasıdır.
Bu ülkeler Türkiye'yi hızla onaylamak konusunda ne derece istekli olacaklarını da öngörmek henüz erken.
Çin ve Rusya, Türkiye'yi BRICS'e çekmeye motive olabilirler, çünkü bu ülkeler BRICS'i özellikle de Batı'ya alternatif bir blok olarak sunmak için gayret ediyorlar.
Ancak BRICS içinde siyasi parçalanmalar vardır ve özellikle Mısır, Birleşik Arap Emirlikleri Hindistan, Güney Afrika ve Brezilya gibi BRICS ülkeleri, Amerika Birleşik Devletleri ve AB ile iyi ilişkilere sahip.
Buna karşılık, ABD ve AB ile iyi ilişkileri olmayan ülkelerdeki bazı çevreler, Türkiye'yi MIKTA-NATO-OECD'ye yakın ve dolayısıyla BRICS içinde bir "Truva Atı" olarak görebilirler ve bu yüzden üyelik hususunda temkinli davranabilirler.
Unutulmamalıdır ki Türkiye hala Meksika-Endonezya-Güney Kore-Türkiye-Avustralya (MIKTA) grubunun bir parçasıdır (Ki bazı yorumlara göre MIKTA, BRICS'e bir cevap olarak tasarlanmıştır).
MIKTA grubunda yer alan Endonezya, Küresel Güney ülkelerinin önemli bir temsilcisidir, ancak BRICS grubuna dahil değil.
BRICS'in de henüz teşkilat ve kurumsal statüsünü tamamlamadığı ve tam teşekküllü bir uluslararası teşkilat olmayıp sadece bir ülkeler grubu olduğunu da unutmamak gerekir.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
7 Temmuz 2024 - Formula 1'in Britanya'daki ayağı Silverstone Grand Prix'yi Mercedes'in İngiliz pilotu Lewis Hamilton kazandı. Böylece Hamilton, Formula 1'de herhangi bir pistte 9 yarış kazanan ilk sürücü oldu. Pilotlar şampiyonasının lideri Max Verstappen yarışı ikinci tamamlarken, kendi evinde yarışan bir başka isim olan Lando Norris, podyumdaki son yeri alıp üçüncü oldu. Hamilton yarış sonu yaptığı açıklamada "Ağlamamı durduramıyorum. 2021'den beri çabalıyorum. Bu takım için Britanya'daki son zaferim" dedi. 39 yaşındaki tecrübeli pilot gelecek sezondan itibaren Ferrari için yarışacak (Peter Cziborra/Reuters) -
2/30
6 Temmuz 2024 - San Fermin Boğa Festivali'nin "Chupinazo" adlı açılış töreninde bir araya gelen katılımcılar Kuzey İspanya'daki Pamplona Belediye Binası önünde toplandı. Her yıl binlerce kişi bir hafta süren festivale ve ünlü boğa koşularına katılıyor. 6 boğa, hafta boyunca her sabah saat 8'de ağıllarından boğa güreşi alanına doğru eski şehrin dar sokaklarında 850 metrelik bir parkurda koşmak üzere serbest bırakılırken, boğaların önlerindeki koşucular düşmeden ya da boynuzlanmadan hayvanların yakınında kalmaya çalışıyor (Ander Gillenea/AFP) -
3/30
5 Temmuz 2024 - Birleşik Krallık'ta İşçi Partisi'nin lideri ve ülkenin yeni başbakanı Keir Starmer, genel seçimde kazandığı büyük zafer sonrasında Londra'da konuşma yaptı. İşçi Partisi, Avam Kamarası'nda çoğunluğu elde ederek hükümet kurma yetkisi kazandı. Muhafazakar Parti'nin lideri ve eski Başbakan Rishi Sunak da bugün görevlerinden ayrıldığını açıkladı ve istifasını Kral III. Charles'a sundu. 650 sandalyesi bulunan parlamentoda mevcut sonuçlara göre İşçi Partisi 412, Muhafazakar Parti 121 ve Liberal Demokratlar 71 sandalye elde etti (Justin Tallis/AFP) -
4/30
4 Temmuz 2024 - Birleşik Krallık'ta seçmenler, ülkenin Avrupa Birliği'nden resmen ayrıldığı Brexit'ten bu yana yapılan ilk genel seçim için sandık başında. Başbakan Rishi Sunak, 22 Mayıs'ta yaptığı açıklamada, bu yılın ikinci yarısında yapılması planlanan erken seçim tarihini 4 Temmuz olarak açıklamıştı. Bu erken seçimde iktidar 14 yılın ardından ilk kez el değiştirebilir zira anketler, ana muhalefetteki İşçi Partisi'nin seçimi önde götüreceğini gösteriyor. Sonuçlar bu şekilde çıkarsa İşçi Partisi'nin lideri Keir Starmer başbakan olacak. Seçim sonuçlarına ilişkin tablo yarın sabah saatlerinde belirgin hale gelmeye başlayacak (Oli Scarff/AFP) -
5/30
3 Temmuz 2024 - Brezilya Devlet Başkanı Luiz Inacio Lula da Silva, 2024/25 Hasat Planı'nın açıklanmasının ardından başkentteki bir aile tarım panayırına gerçekleştirdiği ziyarette. Lula hükümeti tarımla uğraşan aile ve şirketlere yaklaşık 84 milyar dolarlık tarım kredisi sunacak. Hasat Planı'nın toplam kaynak miktarında 2023'e kıyasla yaklaşık yüzde 20'lik bir artış olmasına rağmen, kırsal kesim ve tarım sektörünün temsilcileri, fon miktarını sektörün ihtiyaçlarını karşılamak için yetersiz olmakla eleştiriyor. Brezilya Tarım ve Hayvancılık Konfederasyonu müzakerelerde 2024/25 Hasat Planı için yüzde 30'luk bir kredi artışıyla toplam miktarın 102,7 milyar dolara ulaşılmasını istiyordu (Evaristo Sa/AFP) -
6/30
2 Temmuz 2024 - Kenya'nın başkenti Nairobi'de vergi zamları ve sonradan geri çekilen tartışmalı vergi tasarısı nedeniyle ülke çapında düzenlenen ve can kayıplarının yaşandığı protestoların ardından gerçekleştirilen hükümet karşıtı eylem sırasında yağmacı olduğu şüphesiyle gözaltına alınan yaralı bir adam polis tarafından götürülüyor. AFP muhabirleri, geçen ay vergi zammı karşıtı protestolar sırasında yaşanan ölümcül şiddetin ardından genç aktivistlerin yeni protesto çağrısında bulunmasından sonra Kenya polisinin küçük kalabalıkları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandığını gördü. Kenya Cumhurbaşkanı William Ruto, "ihanet" diye nitelendirdiği protestoları tetikleyen tartışmalı finans yasa tasarısını imzalamayacağını geçen hafta açıklamasına rağmen aktivistler Ruto'ya karşı kampanyalarını hızlandırdı (Tony Karumba/AFP) -
7/30
1 Temmuz 2024 - Almanya'da düzenlenen 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda (Euro 2024) Belçika'yla Fransa arasında oynanan son 16 turu maçında Belçikalı bir taraftar böyle görüntülendi. Fransa maçı 1-0 kazanarak adını bir üst tura yazdırırken, Belçika turnuvaya veda etti. Ev sahibi Almanya, Danimarka'yı 2-0'la geçerek çeyrek finalde İspanya'nın rakibi oldu (Kenzo Tribouillard/AFP) -
8/30
29 Haziran 2024 - İsrail'in Tel Aviv kentinde düzenlenen protestoda Hamas'ın rehin tuttuğu kişilerin aileleri ve onların destekçileri işaret fişekleri yaktı. Aileler, ülkenin güvenlik kurumlarını Başbakan Binyamin Netanyahu'nun Hamas'la yapılan rehine takası anlaşmasını sabote etmesine izin vermemeye çağırdı. Ülke yönetimine tüm İsrailli rehinelerin serbest bırakılması karşılığında Gazze'de ateşkesi kabul etmesi çağrısında bulundular. Hamas'ın üst düzey yetkililerinden Usame Hamdan, İsrail'le yürütülen ateşkes görüşmelerinde ilerleme kaydedilmediğini belirtti. Beyrut'ta bir basın toplantısı düzenleyen Hamdan, Hamas'ın savaşı sona erdirecek herhangi bir ateşkes önerisine "olumlu yaklaşmaya" hâlâ hazır olduğunu söyledi. Hamdan ayrıca kıtlığın Gazze Şeridi'nde, özellikle de Gazze Şehri ve kuzey bölgelerinde Filistinlilerin hayatını tehdit ettiğini söyledi ve İsrail'i gıda, su, ilaç ve yakıt girişine izin vermemekle suçladı (Jack Guez/AFP) -
9/30
28 Haziran 2024 - ABD Başkanı Joe Biden, Kuzey Karolina eyaletinin Raleigh kentinde düzenlenen kampanya mitinginde konuştu. Biden, 5 Kasım'da yapılacak başkanlık seçimi öncesinde rakibi Donald Trump'la yaptığı ilk canlı yayın münazarasında başarılı bir performans sergilediğini savundu. Fakat Biden'ın 90 dakika süren tartışma boyunca zaman zaman düşüncelerini toparlayamaması ve bazı noktalarda söylediklerinin anlaşılmaması Demokratlarda kaygıya yol açarken, adaylıktan çekilmesi yönündeki tartışmaları yeniden alevlendirdi. Programı yayımlayan CNN'in yaptığı bir ankete göre, izleyicilerin yüzde 67’si münazarayı Trump’ın kazandığını düşünüyor (Elizabeth Frantz/Reuters) -
10/30
27 Haziran 2024 - Ultra-Ortodoks Yahudi (Haredi) erkekler, İsrail Yüksek Mahkemesi'nin devletin Ultra-Ortodoks Yahudi ilahiyat fakültesi öğrencilerini askere almaya başlamasını öngören kararını Bney Brak kentinde protesto etti. Haredi erkeklerin zorunlu askerlikten muaf tutulmasının yasal dayanağının olmadığına ve askerliğe uygun olanların göreve alınması gerektiğine hükmedilen kararda, askere alınmayanların kamu tarafından finanse edilen sosyal yardım ve eğitim yardımlarından da yararlanamayacaklarına yer verilmişti. Çoğu dini gerekçelerle askere gitmeyi reddeden Harediler, 9 milyonluk ülkede nüfusun yaklaşık yüzde 12'sini oluşturuyor (Eloisa Lopez/Reuters) -
11/30
26 Haziran 2024 - WikiLeaks'in kurucusu Julian Assange, Avustralya'nın başkenti Canberra'da. ABD'yle yaptığı ikrar anlaşması gereği Assange, mahkemeye önüne çıkıp hakkındaki bir suçlamayı resmen kabul etti. Mahkemeden Assange'ın derhal serbest bırakılması kararı çıktı. 14 yıllık hukuk mücadelesinin ardından serbest kalan Assange, bugün ülkesi Avustralya'ya ulaştı. Assange'ın gelişi, 5 yıldan uzun bir süreyi yüksek güvenlikli bir Britanya hapishanesinde ve 7 yılı da Londra'daki Ekvador büyükelçiliğinde cinsel saldırı suçlamasıyla İsveç'e ve 18 suçlamayla karşı karşıya kaldığı ABD'ye iade edilme mücadelesiyle geçirdiği bir hikayeyi sona erdiriyor. Bu suçlamalar WikiLeaks'in 2010'da Washington'ın Afganistan ve Irak'taki savaşlarına ilişkin yüz binlerce gizli ABD askeri belgesini yayımlamasından kaynaklanıyordu (Edgar Su/Reuters) -
12/30
25 Haziran 2024 - Kenya'nın başkenti Nairobi'de vergi artışlarını ve 2024 Maliye Yasa Tasarısı'nı protesto etmek için ülke çapında yapılan grev sırasında eylemciler parlamento yerleşkesine girdi. Olay yerine giden sağlık görevlileri açılan ateş sonucunda en az 10 kişinin öldüğünü ve 50 kişinin yaralandığını söyledi. Yerel medya, parlamenterlerin yeraltındaki tüneller kullanılarak tahliye edildiğini aktardı. Geçen hafta başlayan ve çoğunlukla Z Kuşağı'ndan kişilerin liderliğinde düzenlenen mitingler Devlet Başkanı William Ruto'nun hükümetini şaşırtmış, Kenya lideri hafta sonu protestocularla konuşmaya hazır olduğunu söylemişti (Tony Karumba/AFP) -
13/30
24 Haziran 2024 - Güney Kore'nin Hwaseong kentinde Aricell firmasına ait lityum pil fabrikasında yangın çıktı. Yangında en az 20 kişinin hayatını kaybettiği, devam eden patlamaların yangın söndürme çalışmalarını zorlaştırdığı aktarıldı. Hwaseong itfaiyesinden yapılan açıklamada, yangının fabrikadaki 35 binden fazla pilin yol açtığı patlamalar nedeniyle kısa sürede büyüdüğü, fabrikada mahsur kalan diğer işçiler için arama kurtarma çalışmalarının devam ettiği bildirildi. Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol, yangının söndürülmesi ve mahsur kalan işçilerin kurtarılması amacıyla mevcut tüm personel ile ekipmanın seferber edilmesi için acil durum talimatı verdi (Anthony Wallace/AFP) -
14/30
23 Haziran 2024 - Ukraynalı kadınlar Ukrayna'nın başkenti Kiev yakınlarındaki geleneksel Yaz Dönümü Gecesi (Midsummer/Midsommar) kutlamalarında ateşin üzerinden atlıyor. Asırlık pagan festivali, Rusya-Ukrayna savaşının üçüncü yılında Ukrayna'da hala kutlanıyor. Birçok insan ateşin üzerinden atlamanın kendilerini kötü ruhlardan arındıracağına inanıyor (Efrem Lukatsky/AP) -
15/30
22 Haziran 2024 - İsrail'in Gazze'deki Şati Mülteci Kampı'na düzenlediği saldırıların ardından Filistinliler ölü ve yaralıları arıyor. Gazze'deki hükümet yetkililerinin basına yaptığı açıklamaya göre, İsrail ordusunun Şati Mülteci Kampı ve Tuffah Mahallesi'ne düzenlediği hava saldırıları sonucu 42 Filistinli hayatını kaybetti. İsrail'in Gazze'de gerçekleştirdiği saldırılarda şimdiye kadar en az 37 bin 551 kişi öldü ve 85 bin 911 kişi yaralandı (Ayman Al Hassi/Reuters) -
16/30
21 Haziran 2024 - Avusturya'nın başkenti Viyana'da çocuklar aşırı sıcakların etkisinden böyle kaçtı. Sıcak hava dalgaları bu yıl Avrupa'yı her zamankinden daha erken vurdu. Örneğin İtalya'da yetkililer, yüksek sıcaklıkların beyin gibi hayati organlar için risk oluşturduğuna işaret ederek aşırı sıcakların sadece yaşlı, çocuk, hastalar ve savunmasız grupların değil, halkın geneli için tehdit oluşturduğu uyarısında bulundu. Hava durumu tahmincileri ve uzmanları, Avrupa'da alışılmadık derecede sıcak hatta muhtemelen en sıcak yazın beklendiği konusunda uyarıyor (Joe Klamar/AFP) -
17/30
20 Haziran 2024 - Hindistan'ın başkenti Yeni Delhi'de polis, öğrencilerin Eğitim Bakanlığı önünde düzenlediği eylemde protestoculardan birini böyle gözaltına aldı. 18 Haziran'da gerçekleştirilen ve 9 milyondan fazla kişinin girdiği Üniversite Hibe Komisyonu Ulusal Uygunluk Testi, soruların sınavdan önce darknet'e sızması gerekçesiyle iptal edilmişti. Bakanlık ayrıca meselenin Merkezi Soruşturma Bürosu'na devredildiğini de açıkladı (UGC NET 2024) (Priyanshu Singh/Reuters) -
18/30
19 Haziran 2024 - Ukraynalı askerler Harkiv Oblastı'ndaki Lyptsi köyü yakınlarında Rus askerlerine doğru 120 mm'lik bir havan topunu ateşliyor. Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'ya topyekün istila başlatmasının üzerinden tam 845 gün geçti (Viacheslav Ratynskyi/Reuters) -
19/30
18 Haziran 2024 - Kuzey Kore lideri Kim Jong-un, başkent Pyongyang'a gelen Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in karşılama töreni sırasında Putin'le yürüdü. İki lider en son eylülde Rusya'nın uzak doğusundaki Vostoçni kozmodromunda bir araya gelmişti ancak bu Putin'in 2000'den bu yana Pyongyang'a yaptığı ilk ziyaret. İki parya devlet arasındaki bağlar son yıllarda, özellikle de Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı istilasından bu yana güçleniyor. Kuzey Kore'nin, yörüngeye ikinci bir casus uydu yerleştirmedeki başarısızlığının ardından uzay teknolojisinin yanı sıra gıda, yakıt ve döviz yardımına ihtiyacı var. Rusya, Ukrayna'daki savaşında silah sıkıntısı çekmeye devam ediyor (Gavriil Grigorov/AFP) -
20/30
15 Haziran 2024 - 2024 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda İtalya ve Arnavutluk arasında oynanan B Grubu mücadelesinde İtalyan orta saha Lorenzo Pellegrini (solda) ve Arnavut forvet Armando Broja'nın gözleri topta. Avrupa'dan 24 takımın mücadele ettiği ve Almanya'nın ev sahipliği yaptığı turnuva, dün Almanya ve İskoçya'nın karşı karşıya geldiği açılış maçıyla başladı. Ev sahibi, rakibini 5-1 mağlup etti. 51 maçın oynanacağı turnuvada kupanın sahibi 14 Temmuz'da başkent Berlin'de oynanacak maçta belli olacak (Kenzo Triboillard/AFP) -
21/30
14 Haziran 2024 - ABD'nin Florida eyaletinin Parkland kentindeki Marjory Stoneman Douglas Lisesi'nin yıkımı bugün başladı. 2018'deki burada gerçekleşen silahlı saldırıda 17 kişi hayatını kaybetmişti. Kurbanlardan bazılarının aile fertleri, okul arazisi üzerindeki çadırlardan töreni izledi. Yetkililere göre yıkımın tamamlanması birkaç hafta sürecek. Katliamın gerçekleştiği gün, o zamanlar 19 yaşında olan saldırgan Nikolas Cruz, AR-15 tarzı tüfeğini ve şarjörlerini alarak bir Uber'le eski lisesine gitmişti. Orada tüfeğini çıkarıp doldurduktan sonra okulun koridorlarında dolaşmaya başlamıştı. Koridorlarda ve sınıflarda öğrencilere ve personele gelişigüzel ateş etmişti. Sonunda okuldan ayrılmış ve birkaç kilometre ötede gözaltına alınmıştı. Cruz, 2022'de şartlı tahliye olasılığı olmaksızın ömür boyu hapis cezasına çarptırılmıştı (Wilfredo Lee/AP) -
22/30
13 Haziran 2024 - Hayat pahalılığını protesto eden bir eylemci, Kenya Maliye Bakanı Njuguna Ndung, Nairobi'de hükümetin 2024/25 mali yılı bütçesini okumak üzere Kenya Parlamentosu'na gitmeden önce güvenlik görevlileri tarafından gözaltına alınırken tepki gösteriyor. Kenya Maliye Bakanı bugün Doğu Afrika ülkesinin şimdiye kadarki en büyük bütçesini ve kamu maliyesindeki açığı kapatmaya yardımcı olacak tartışmalı vergi tekliflerini sundu. Kenya ekonomisinde tarım, imalat, taşımacılık ve depolama, finans ve sigorta hizmetleri ve gayrimenkul başı çekiyor (Tony Karumba/AFP) -
23/30
12 Haziran 2024 - İtalya'nın Savelletri kasabasında G7 zirvesine ev sahipliği yapacak Borgo Egnazia otelinin etrafında polis araçları yolu kapatıyor. Dünyanın en büyük 7 ekonomisini bir araya getiren, bu yıl 13-15 Haziran'da düzenlenecek G7 Liderler Zirvesi'nde Gazze'de ateşkes konusunun ve Ukrayna'daki savaşın gidişatının ana başlıklar olması bekleniyor. Liderler, "Hint-Pasifik" konu başlığı altında da Çin'le ilişkileri tartışacak (Filippo Monteforte/AFP) -
24/30
11 Haziran 2024 - Birleşik Krallık Başbakanı ve Muhafazakar Parti lideri Rishi Sunak, 4 Temmuz'daki genel seçim öncesinde İngiltere'nin orta kesimindeki Silverstone'da Muhafazakarların genel seçim manifestosunu açıklamak üzere bir konuşma yaptı. Sunak, II. Dünya Savaşı'nın seyrini değiştiren Normandiya Çıkarması'nın 80. yıl dönümü dolayısıyla Fransa'da düzenlenen etkinlikten erken ayrılmasından ötürü gündem olmuştu. Sunak'ın etkinlikten erken ayrılma sebebinin seçimlerle ilgili bir röportaja katılması olduğu ortaya çıkınca Başbakan rakiplerinin sert eleştirilerine maruz kalmıştı. Anketler Sunak'ın İşçi Partisi lideri Keir Starmer'ın 20 puan gerisinde olduğunu gösteriyor (Benjamin Cremel/AFP) -
25/30
10 Haziran 2024 - Hindistan'ın Prayagraj kentinde kadınlar susuzluklarını sokak çeşmesinden su içerek gidermeye çalışıyor. 122 yılın sıcaklık rekorunun kırıldığı ülke tarihin en büyük kuraklık tehlikelerinden biriyle karşı karşıya… Ülkenin kimi kuzey bölgelerinde sıcaklıklar Mayıs ortasından beri 45 derecenin altına inmedi. Ülkenin meteoroloji kurumu dün bir kez daha uyarı yayımladı. Hindistan'da 2000'li yılların en ölümcül sıcak hava dalgası 2015'te gerçekleşmiş, en az 2 bin 81 kişi hayatını kaybetmişti. Benzer bir tablonun yaşanmasından korkuluyor (Anil Shakya / AFP) -
26/30
9 Haziran 2024 - İtalya'nın başkenti Roma'da düzenlenen 2024 Avrupa Atletizm Şampiyonası'nda Ukraynalı Yaroslava Mahuchikh kadınlar yüksek atlama finali sırasında. Olimpiyat Stadı'nda gerçekleştirilen organizasyonda Türkiye'nin milli soprcuları da yarıştı. 110 metre engellide yarı final koşan Mikdat Sevler, 13.68 ile serisinde 4. sırayı aldı. Finale yükselemeyen Mikdat, genel sıralamada 14. olarak şampiyonayı tamamladı. Erkekler 100 metre yarı finalinde mücadele eden Kayhan Özer de final bileti alamadı. Kayhan, 10.45'lik derecesiyle serisinde 8'inci, genel sıralamada ise 21. oldu. Avrupa Atletizm Şampiyonası, 12 Haziran'da sona erecek (Kai Pfaffenbach/REUTERS) -
27/30
8 Haziran 2024 - Hindistan'ın Haydarabad kentinde bir astım hastasına geleneksel “balık ilacı” veriliyor. Her yıl binlerce astım hastası, nesiller boyunca sadece aile üyelerine aktarılan gizli bir bitki formülünü saklayan Bathini Goud ailesinden bu balık tedavisini almak için buraya geliyor. Bitkiler canlı bir sardalya ya da yılan başlı murrel balığının ağzına yerleştiriliyor ve hastanın boğazına bırakılıyor (Mahesh Kumar A./AP) -
28/30
7 Haziran 2024 - Olimpiyat halkaları Paris'teki Eyfel Kulesi'nde. Paris Olimpiyatları'nın organizatörleri, Yaz Oyunları'nın Fransa'nın başkentinde başlamasına 50 gün kala halkaları Eyfel Kulesi'ne yerleştirdi. Tamamen geri dönüştürülmüş Fransız çeliğinden yapılan 5 halkadan oluşan, yaklaşık 30 metre uzunluğunda ve 13 metre yüksekliğindeki yapı, Paris'in merkezindeki 135 yıllık tarihi kulenin Sen Nehri'ne bakan güney tarafında sergilenecek (Michel Euler/AP) -
29/30
06 Haziran 2024 - Güney Afrika'nın Uitenhage kentinde bir öğrenci, yakın zamanda gerçekleşen sel sebebiyle hasar gören bir köprünün yanında. Yerel yetkililerin açıklamasına göre, Güney Afrika'nın doğu kıyılarında sağanak yağmur ve şiddetli rüzgarların neden olduğu sellerde en az 22 kişi hayatını kaybetti. Sel iki doğu eyaletinde birçok yeri vurdu, nadir görülen iki hortum oluştu, sıcaklıklar düştü ve bazı orta bölgelere kar yağdı (Gianluigi Guercia/AFP) -
30/30
05 Haziran 2024 - Fransa'nın Normandiya bölgesindeki Sannerville'de halk, Normandiya Çıkarması'nın (D-Day) 80. yıldönümü kapsamında 400 kadar Britanyalı, Belçikalı, Kanadalı ve ABD'li paraşütçünün D-Day'de hava indirme kuvvetlerinin katkısını anmak için atladığı çok uluslu paraşüt atlayışına katıldı. Gaziler ve yüksek rütbeliler çıkarmanın 80. yıldönümünü anmak üzere Normandiya'da bir araya geldi ( (Laurent Cipriani/AP)
Günümüzde Küresel Güney denen ülkelerin önemli bir kısmı 1950 ve 1960'lardaki Bağlantısızlar hareketinin yani Endonezya'nın Bandung kendinde yapılan Bandung Konferansı sonrası oluşan bir grup ülkenin (o dönemde, Mısır, Yugoslavya, Hindistan, Endonezya başta olmak üzere) anti-emperyalizm ve post-kolonyal öncelikleri olan ülkelerin dayanışmasının bir sonucudur.
Türkiye, ayrıca BRICS ile "özel" anlaşmalar yapabilir, ancak Hindistan-Türkiye-Brezilya-Güney Afrika Dörtlüsü ile ortak değerleri paylaşan ülkeler olarak ilişkiler geliştirilebilir.
Ayrıca Türkiye, BRICS'e ilaveten, mevcut üyesi olduğu MIKTA'yı yeniden canlandırmayı ve Türk Devletleri Teşkilatı'nı (TDT) geliştirmeyi ve güçlendirmeyi düşünebilir.
Özellikle de Türk Keneşi iken yakın zamanda kurumsal sürecini tamamlayan bu teşkilatın (Yani TDT) sekretaryasına Türkiye ev sahipliği yapıyor.
TDT bünyesinde ayrıca, gözlemci statüsünde dahi olsa, bir AB devleti olan Macaristan, birçok faaliyete gözlemci devlet olarak katılıyor.
Bu nedenle, Türkiye BRICS'e ilgi duyabilir, ancak üyeliği AB üyeliği kadar elzem ver stratejik bir hedef olarak görmeyebilir.
BRICS'e olası üyeliğin sonuçlarının sadece AB için değil, aynı zamanda Asya bölgesi için de etkileri olacağını göz önünde bulundurmak gerekir.
Sonuç
Türkiye'nin BRICS'e katıldığı ve aynı zamanda NATO, OECD ve AB ile ilişkilerini dengelemeyi başardığı bir senaryoda, Asya ve Afrika ülkeleri ile olumlu bağlantılarını, Avrupa'daki kurumsal bağlarını koparmadan, daha da güçlendirebildiği anlamına gelir.
Ancak, Türkiye'nin BRICS üyeliği, Batı'yı parçalamak ya da Türkiye'yi NATO ve AB ekseninden koparmak için bir girişim olacaksa eğer, süreç başlamadan bitecektir.
Bu bağlamda hararetli biçimde AB ve Batı karşıtı söylemleri benimseyen ve bu bağlamda BRICS üyeliğini hararetle savunan analist ve kimi grupların da NATO'nun ulusal güvenlik bakımından ne derece hayati olduğunu hatırlatmakta fayda var.
Askeri bir ittifak olarak, her ne kadar NATO'nun eksikleri olsa da (ve Türkiye'nin geçmişteki bazı hassasiyetlerine yeterince önem verilmemiş olsa da), Türkiye'nin ulusal güvenliği için NATO, alternatifi olmayan bir ittifak olduğunu da ısrarla hatırlatmak gerekir.
Ayrıca, BRICS'in getirebileceği bir risk de Çin gibi hızla büyüyen ekonomilerin, Türkiye pazarına daha fazla ürün ihraç ederek ekonomik avantajlar elde ederken Türkiye'nin aynı derecede umduğunu bulamama ihtimalini de hatırlamakta yarar var.
Türkiye'deki madenlere, nadir toprak elementlerine ve limanlarına daha fazla erişim sağlanırken, Türkiye bu gelişmekte olan ekonomilerin pazarlarına da daha fazla ihracat yapmayı hedefleyecektir.
Fakat ekonomik avantajlar ve ticaret dengesi Türkiye'nin aleyhine olabilir; Türkiye'nin AB ile gümrük birliği aracılığıyla AB'ye erişim sağlansa da günümüzde bu anlaşmanın Türkiye için eskisi kadar avantajlı olmadığını ve Türkiye'nin bunu gözden geçirilmesini isterken AB ülkelerinin hiç de aceleci davranmadıklarını anımsamak gerekir.
Yarın BRICS ülkeleriyle de benzer bir şekilde ekonomik ve ticari dengelerde Türkiye'nin avantajının yitirilmemesi amaçlanacaktır.
Türkiye'nin BRICS üyeliği ekonomik nedenlerle amaçlanmaktadır. Türkiye, Afrika'daki BRICS devletleri ile Brezilya, Çin, Hindistan ve Güney Afrika gibi hızlı büyüyen ekonomilerle ilişkilerini geliştirmek isteyecektir.
Fakat bugünkü şartlarla hedeflenen ticari anlaşmalar, bazen yıllar sonra değişen koşullar sonucu avantajken dezavantaj olabiliyorlar.
Bu bağlamda Türkiye BRICS'e üye olsa da olmasa da Brezilya, Hindistan, Türkiye ve Güney Afrika arasında Küresel Güney için ortak değerleri vurgulamak amacıyla siyasi bir yakınlaşma gereklidir.
Özellikle Demokrasi, Hukukun Üstünlüğü, İnsan Hakları ve anti-Emperyalizm hususlarında ilkeli politikalar, diğer gelişmekte olan Küresel Güney devletleri için bir örnek ve tutarlı olacaktır.
Dış politikada fırsatçılık ve çıkarcılık ile ilkeli politikalar ve değer yargıları arası denge önemlidir.
Nihayetinde, demokratik, hukuk ve insan hakları gibi evrensel değerler hususunda ilkeli bir dış politika, Türkiye'ye yönelik haksız "eksen kayması" eleştirilerine yönelik güçlü bir karşı-argüman olacaktır.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
