Bilim insanları, Mars'ın mantosunda belirgin bir yapı olduğunu ve kabuğunun farklı rezervler içerdiğini açıkladı.

Bu bulgular 1,3 milyar yıl önce Kızıl Gezegen'de oluşup daha sonra bize doğru yaklaşık 225 milyon kilometrelik bir yolculuk yapan göktaşlarından elde edildi.

Mars'a dair elimizdeki tek somut deneyimi temsil ediyorlar. Gezegenin yüzeyine uzay ve iniş araçları göndersek de hiçbir zaman geri bir şey getiremedik.

Bu nedenle bilim insanları son yıllarda, Mars'tan savrulup Antarktika ve Afrika'ya ulaşan örnekleri analiz ediyor.

Araştırmacılar bunların gezegenin nasıl evrimleştiğini göstermeye katkı sağladığını söylüyor. Fakat aynı zamanda daha fazla örneğin geri getirilmesine yönelik çalışmalara da ışık tutabilirler: Yüzeye ilişkin anlayışımız, NASA'nın Kızıl Gezegen'den ilk kez parçalar getirecek Mars Sample Return (Mars Örnek Getirme) görevinde kullanılacak.

Örnekleri analiz eden ekibe liderlik eden, Kaliforniya Üniversitesi San Diego Kampüsü'nden James Day, "Mars'tan somut madde olarak yalnızca Mars meteoritlerini edinebildik" diyor.

Kesin ve doğru ölçümler yapmamızı ve ardından Mars içinde ve yüzeyine yakın yerlerde meydana gelen süreçleri ölçmemizi sağlıyorlar.

Mars'ın bileşimi hakkında doğrudan bilgi sağlayarak orada devam eden Perseverance keşif aracı operasyonları gibi bilimsel görevlere doğrudan gözlemle edinilen bilgiler sunabilirler.

Ekip, hepsi aynı yanardağdan alınan göktaşlarını kullandı. Bunlar yaklaşık 11 milyon yıl önce devasa bir meteorun gezegene çarparak büyük bir parçayı koparıp uzaya göndermesiyle Mars'tan savrulmuştu.

Bazıları daha sonra Dünya'ya geldi. İlki 1815'de Fransa'da bulunmuştu ve o zamandan beri çok daha fazlası keşfedildi.

Ekip, nakhlite ve chassignite diye bilinen iki göktaşı türünü inceledi. Bilim insanları bunlarında aslında birbirleriyle ilişkili olduğunu ve Mars kabuğuyla etkileşime girdiğini buldu.

Dr. Day, "Hepsi volkanik kökene sahip olan, mevcut Mars meteoritleri koleksiyonu sayesinde Mars'ın iç yapısını daha iyi anlayabiliyoruz" diyor.

Bilim insanı "Dikkat çekici şey, Mars'ın volkanizmasının Dünya'yla inanılmaz benzerlikler ve aynı zamanda farklılıklar barındırması" ifadelerini kullanıyor. 

Bir yandan, nakhlit ve chassignite'ler Hawaii'deki Oahu gibi yerlerde yakın zamanda meydana gelen volkanizmaya benzer şekillerde oluşmuş. Orada, yeni oluşan volkanlar manto üzerine baskı yaparak daha fazla volkanizma üreten tektonik kuvvetler yaratıyor.

Diğer yandan da Mars'taki rezervler son derece eski ve Kızıl Gezegen oluştuktan kısa süre sonra birbirlerinden ayrıldı. Dünya'daki levha tektoniği, rezervlerin zaman içinde yeniden bir araya gelmesini sağladı. Bu anlamda Mars, Dünya'nın erken dönemlerinde nasıl görünmüş olabileceğiyle bugün nasıl göründüğü arasında önemli bir bağlantı sunuyor.

Bulgular Science Advances adlı hakemli dergide yayımlanan "A heterogenous mantle and crustal structure formed during the early differentiation of Mars" (Mars'ın erken dönem farklılaşması sırasında oluşan heterojen manto ve kabuk yapısı) başlıklı çalışmada aktarılıyor.

*İçerik orijinal haline bağlı kalınarak çevrilmiştir. Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.

https://www.independent.co.uk/space

Independent Türkçe için çeviren: Büşra Ağaç