Çalışma hayatında sigortalının belirli bir oranın üzerinde çalışma hayatından el çekecek vaziyete düşmesi, bir diğer ifade ile çalışamaz duruma gelmesi, sakatlanması ya da çalışma gücünü kaybetmesine maluliyet durumu şeklinde ifade edebiliriz.

Maluliyet durumunda sigortalının eskiye göre iş görme hali kaybedilmiş ya da azalmıştır. 

Sosyal güvenlik mevzuatında bu durum "çalışma gücü kaybı", iş kazası veya meslek hastalığı neticesinde ortaya çıkan maluliyete ise "meslekte kazanma gücü kaybı" şeklinde ifade edilebilir.

Sosyal güvenlik mevzuatı bakımından maluliyet için sigortalının çalışma gücünü veya iş kazası ya da meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü "en az yüzde 60" oranında kaybetmesi gerekir. 

Maluliyet tespitinde SGK'ya sevk başvurusu şart

Malulen emekli olmak için sigortalıların en son bağlı bulunduğu sosyal güvenlik il müdürlüğü/sosyal güvenlik merkezlerindeki emeklilik servislerine başvurarak maluliyet durumunun tespiti için sevk işlemi yaptırması gerekiyor.

Sevk başvurusu yapılırken en son sigortalılık halinin de belirtilmesi gerekmekte olup başvuruda halen tedavi gördüğü sağlık hizmet sunucusuna, ikametgâhına yakın sağlık hizmet sunucusuna sevkini talep edebilir. 

Maluliyet için sevk talepleri e-devlet üzerinden de yapılır.

"Maluliyet ve Hastaneye Sevk Talep Başvurusu" sekmesi ile e-devletten de başvuru yapılabilir. 

Hangi hastanelere sevk işlemleri yapılır?

Sigortalının maluliyet durumunun tespiti için kurum tarafından Sağlık Bakanlığı eğitim ve araştırma hastanelerine, özel üniversite ve vakıf üniversiteleri hariç, üniversite hastanelerine sevk yapılır.

Dolayısı ile sigortalının özel hastaneden aldığı rapor maluliyet için yeterli değildir.

1800 günü olmayanın sevk işlemi yapılmaz

Sigortalıların primi ödenmiş gün sayısı en az 1800 olanların sevk işlemleri yapılır.

1800 prim gün sayısı şartını yerine getirmeyen sigortalıların 1800 prim gün koşulunun hizmet borçlanması ile tamamlanması halinde de sevk işlemi yapılır.

Maluliyet tespitinde "Hastalık Listeleri"    

Sigortalının her hastalığı için maluliyet kararı verilemeyebilir.

Sevki yapılan hastane sağlık kurullarınca çalışma gücü kaybına neden olan rahatsızlığının "ağır çalışma gücü kaybı olarak" belirlenmesi gerekir. 

Birden fazla hastalığın bir arada olduğu ve tedaviye rağmen, çalışma olanağının bulunmadığı durumlar, ağır düzeyde çalışma gücü kaybı olarak değerlendirilebilir.

Hangi hastalıkların ağır çalışma gücü kaybına sebep olduğu ise maluliyete ilişkin hastalık listelerinde belirtilir.  

Nihai olarak maluliyetime kim karar verir? 

Çalışma veya meslekte kazanma gücü kaybı Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) sağlık kurulunda görevli hekimlerce karara bağlanır.

Maluliyet kararı verilirken sigortalıya verilen sağlık raporlarındaki teşhis ve teşhise dayanak teşkil eden belgeler incelenir.

Kurum Sağlık Kurulları 15 ilde yer alıyor. Çevre illerden yapılan başvurular bu illerdeki sağlık kurullarına gönderilir.

Örneğin İstanbul'da yer alan sağlık kuruluna İstanbul, Edirne, Kırklareli, Tekirdağ'dan yapılan başvurular değerlendirmeye alınır.

Malul aylığı için şartlar neler?

Malul olduğuna karar verilen sigortalıların işe giriş tarihinden itibaren en az 10 yıllık sigortalılık süresi bulunması, toplam olarak 1800 gün prim ödeme gün sayısı bildirilmiş olması temel koşullardan biridir. 

Sigortalının maluliyeti başka birinin sürekli bakımına muhtaç olacak vaziyette ise 10 yıllık sigortalılık süresi aranmaz.

Sadece 1800 gün primi bildirilmiş olması yeterlidir. 

Sigortalının malul aylığı alabilmesi için sigortalı olarak çalıştığı işten ayrıldıktan veya kendi adına ve hesabına çalışıyor ise işyerini kapattıktan veya devrettikten sonra SGK'ya talepte bulunması, memur statüsündeki sigortalıların ise, görev yaptıkları kurum tarafından malulen emekliliğe sevk onayı alınmış ve görevleriyle ilişiklerinin kesilmiş olması gerekir.

Burada önemle belirtmek gerekir ki sigortalının malul olduğuna karar verilmesi için SGK'ya yaptığı müracaat sırasında sigortalılığının sonlanmasına/sonlandırılmasına gerek bulunmamakta olup, malul aylığı alabilmek için ise talep sırasında işten ayrılmış ya da işyerini kapatmış olmak temel şartlardan biridir. 

Maluliyet aylığına esas şartları taşıyan sigortalılar talep tarihini takip eden ay başından itibaren maluliyet aylığı bağlanır.

 
Çalışmaya başlamadan önce maluliyeti olanlar aylık alabilir mi?

İlk defa çalışmaya başladığı tarihten önce sigortalının çalışma gücünün yüzde 60'ını kaybettiği tespit edilirse, sigortalı bu durumda malullük aylığından yararlanamaz.

Sosyal güvenlik kurumu sağlık kurulu tarafından maluliyet tespitine ilişkin incelenen belgeler arasında sigortalının işe girişte aldığı sağlık raporları da yer almaktadır.

Sorularınız için: [email protected]

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.