31 Mart'ta yapılan yerel seçimler herkesi şaşırtan sonuçlar ortaya koydu.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), yıllar sonra bir seçimden net bir zafer ile çıktı.

Diğer taraftan 2002'den beri girdiği bütün seçimlerden zaferle çıkan Adalet ve Kalkınma Partisi (AK Parti) de ilk defa bu kadar ağır bir sonuç ile karşılaşıyor.

Ancak bunun bir yerel seçim olduğunu unutmamak gerekir. Eğer genel seçim olsaydı sonuç yine aynı olur muydu? 

Her şeyden önce, yerel seçimlerin dinamikleri ile genel seçimlerin dinamikleri farklıdır.

Ayrıca şunu iyi biliyoruz ki, AK Parti'nin oyları ile Recep Tayyip Erdoğan'ın oyları örtüşmüyor, Erdoğan'ın oyları her zaman için partisinin oylarından daha yüksek çıkıyor.

Bundan dolayı bu seçim sonucuna anlam yüklerken bu gerçeğin farkında olmak gerekir.

Bununla beraber kim ne derse desin bu sonuç CHP için bir seçim başarısıdır.

Şu anda herkesin merak ettiği şey CHP'nin bu başarısının arkasında hangi tür politikaların olduğu. 

Aslında seçim sonucunu iki yönlü değerlendirmek gerekir: 

Birincisi, CHP hangi söylem ve politikalar ile bu başarıyı elde etti?

İkincisi ise, AK Parti hangi eksiklik ve yanlışlardan dolayı seçimi kaybetti?

CHP, öteden beri elitist bir parti olduğu, topluma temas edemediği, jakoben ve devleti önceleyen bir zihniyeti temsil ettiği yönünde eleştirilere maruz kalıyor.

CHP sosyal demokrat bir parti olarak kendisini tanımlasa da bu yönde kendisine yöneltilen eleştiriler önemli ölçüde onun siyasal kimliği ile örtüşmüyor.

Ancak CHP, özellikle son yıllarda, çok ciddi bir söylem değişikliğine gitti.

Hakkını teslim etmek gerekir ki bu değişimin mimarı Kemal Kılıçdaroğlu'dur.  

CHP'nin toplumdan kopuk, olaylara laiklik üzerinden ideolojik yaklaşan anlayışının dünden bu güne değişime uğrayarak bugün için toplumla daha barışık bir çizgiye gelme çabasının en az 80 yıllık bir evrimsel süreci var. 

1946'da çok partili hayata geçildikten sonra geleneksel dini duygular üzerindeki baskıyı azaltması ile bu evrimsel süreç başladı.

Daha somut olarak okullarda dini eğitimin önünü açması, vaiz yetiştirme kurslarına izin vermesi ya da 1949'da Ankara'da bir ilahiyat fakültesinin kurulmasını sağlaması söz konusu değişim yönündeki ilk adımlardır.

Daha köklü değişim ise Bülent Ecevit ve Turan Feyzioğlu'nun 1960'li yılarda sosyal demokrat değerleri CHP'ye aşılama yönünde parti programında yaptıkları değişikliklerdir.

Böylece CHP, "ortanın solu" sloganı ile devlet partisi olmaktan halk partisi olma yönünde ciddi bir dönüşüm yaşadı.

Ancak değişim yönünde çok daha büyük gelişme -CHP'yi CHP olmaktan çıkardığı iddialarına sebep olan biraz önce ifade ettiğimiz gibi- Kılıçdaroğlu'nun CHP'yi "muhafazakar değerlere duyarlı sosyal demokrat bir parti" çizgisine çekmek için 2017'de başlattığı, İmamoğlu'nun devam ettirmeye çalıştığı ve hala devam eden süreçtir. 

İşte "CHP'ye bu seçimde başarıyı getiren şey nedir?" sorusunun cevabını burada aramak gerekir.

Bu süreçte CHP muhafazakar kesimle barışmaya, Kürtlerin gönlünü almaya çalıştı. 

Bütün toplumsal kesimlere seslenerek herkesi ortak bir takım değerler etrafında buluşmaya davet etti; yanı sıra "rejim elden gidiyor" mottosunu bir kenara koyarak daha çok ekonomiyi nasıl düzeltebiliriz, işsizliğin önüne nasıl geçebiliriz, demokrasiyi ve hukuku ne şekilde tesis ettirebiliriz gibi insanların günlük yaşamına temas eden politikalara yoğunlaştı. 

Bu söylemin zaman içinde muhafazakar kesimde dile pelesenk olmuş "din düşmanı CHP" algısını -bütün çekincelerini içinde barındırmak ile birlikte- belli ölçüde hafiflettiğini gösteriyor. 

Ancak CHP'nin "muhafazakar değerlere duyarlı sosyal demokrat konsept"li siyasal bir söylemi inşa etme çabası şu an için sadece defakto bir durumdan ibarettir; bunu CHP'de yerleşmiş siyasal bir ilke olarak görmemek gerekir. 

Bu konuda CHP'nin kısa vadede kolay bir şekilde üstesinden gelemeyeceği bazı zorluklar var: 

Bu zorluklardan biri şudur: CHP sosyolojisi bu söyleme ne kadar "evet" der?

CHP seçmeni şu an için Recep Tayyip Erdoğan'a tepkili olduğu için bu söyleme seslerini çıkarmıyorlar.

Bir diğer zorluk, CHP kadroları bu söyleme ne kadar hazır?

Çünkü görülebildiği kadar bu söylem şu an için sadece Kılıçdaroğlu, İmamoğlu ve Özel gibi parti kurmaylarında anlamını buluyor.

Oysaki önemli olan CHP tabanı ile parti kadrolarının bunu içselleştirecek şekilde kendini topluma inandırmasıdır.

Kendisini çağdaş Türkiye'nin kurucu partisi olarak gören ve geç-modernleşen toplumların ancak devlet eliyle çağdaş bir topluma dönüşebileceği anlayışını temsil eden ve bu yönde pratiği olan CHP, kendi klasik kimliğinden ciddi bir kopuşu temsil edecek "muhafazakar değerlere duyarlı sosyal demokrat bir parti" olma yönünde bir kimliğe büründüğü takdirde ne kadar CHP olarak kalacaktır?
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP)

• 2/30

  18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP)

• 3/30

  16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters)

• 4/30

  15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters)

• 5/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 6/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 7/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 8/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 9/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 10/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 11/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 12/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 13/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 14/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 15/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 16/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 17/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 18/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 19/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 20/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 21/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 22/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 23/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 24/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 25/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 26/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 27/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 28/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 29/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 30/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

CHP'nin bu zaferi sadece söz konusu söylem değişikliğinin bir yansıması şeklinde görülmemesi gerekir.

Bu başarının arkasında, belki daha da önemlisi, AK Parti'nin bazı başarısızlıkları ve bir takım uygulamalarına duyulan tepkinin etkisi var. 

Kendi iktidar performansı açısından AK Parti'nin  seçimi kaybetmesi kaba taslak şu üç başlık altında değerlendirilebilir:

Birincisi ve en önemlisi, son yıllarda her defasında verilen vaatlere rağmen hayat pahalılığı ve enflasyon gibi konularda gözle görülür bir başarıyı elde edememesi.

Toplumda belli bir refah seviyesi yakalanmışsa da vatandaşların yaşam standardında gözle görülür bir düşüş yaşandı.

Kaldı ki şu ana kadar yapılan araştırmaların büyük çoğunda seçmen tercihlerini belirleyen en önemli dinamiğin ekonomi olduğu görülüyor.

Dolayısıyla ekonomide başarılı olamayan bir parti, diğer bütün değişkenler bir yana, iktidarda kalma şansı zordur.

İkincisi, ekonomik kötü gidişata eklenen hukuku esas almayan uygulamalar, hukukun siyasi çekişmelerin malzemesi haline gelmesi; bunlara paralel liyakatın yerini adam kayırmacılığın alması, yolsuzluk iddiaları ve hükümete yakın olanlara huzur hakkı gibi mantığı bir türlü anlaşılamayan dağıtılan dört beş maaş türü uygulamalar...

Üçüncüsü, AK Parti kadrolarını topluma yabancılaştıran, "biz ayrıcalıklıyız" minvalindeki üstenci bakış; Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın ifadesi ile "kibir hastalığı".

Son on yılda AK Parti ile CHP sanki yer değiştirdi. AK Parti "merkezin" dışlayıcı yüzünü temsil etmeye başlarken CHP, "çevre"nin itilmiş kakılmış simitçisini, seyyar satıcısını, manavını temsil eder hale geldi.

Bütün bu gelişmeler zamana yayılan süreçte hükümete sunulan desteği peyderpey törpüledi.

CHP, yerel seçimde aldığı bu başarıyı devam edecek zaferler silsilesinin başlangıcı gibi görmemesi gerekir.

Bu seçimde seçmen bu sonuçlar ile AK Parti ve CHP'ye bir mesaj gönderdi. 

AK Parti'ye rasyonel politikalara geri dön, güç zehirlemesi yaşama ve toplumun taleplerine kulak ver uyarısında bulundu. 

CHP'ye de "tepeden bakan elitist tavrını bırakırsan, ideolojik olandan çok toplumsal sorunlar ile ilgilenirsen, klasik ulusalcılık politikalarından vaz geçersen pekala seni de iktidara getiririm" dedi. 

Ancak bu süreç CHP için hiç de kolay olmayacaktır. Önümüzdeki süreçte CHP'nin en çok zorlanacağı konu sırtında yumurta küfesi olarak duracak olan Kürt seçmenin önemli bir bölümünü manipüle edebilen DEM Parti ile kuracağı ilişkinin dozajı olacaktır.

CHP şunu biliyor ki bu seçmen grubunun desteğini almadan iktidar olması kolay olmayacak.

Nitekim çok partili hayata geçildiği tarihten 1980'li yıllara kadar CHP'nin önemli bir siyasi aktör olmasında  -bugünkü zaferinde olduğu gibi- bu seçmen grubunun büyük etkisi oldu.

Muhafazakar kesiminin AK Parti'ye oy verdiği bu seçmen kitlesinin kendisine oy verebilecek grubunu konsolide eden DEM Parti'ye yakınlığı, CHP'nin "terörle arasına mesafe koymama" ithamı ile karşı karşıya kalmasına sebep olacaktır.

Kaldı ki bu ithamın Türk kamuoyunda ciddi bir karşılığı var. CHP, bu ithamlar karşısında nasıl bir denge tutturabilecek? 

Önümüzdeki günlerde CHP ile ilgili en çok konuşulacak konuların başında bu geliyor. 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.