7 Ekim'deki Hamas saldırılarının ardından İsrail'in Gazze'ye yönelik başlattığı harekat, tüm dünyada Ortadoğu'da bölgesel bir savaş yaşanabileceği endişelerini körüklemişti.

Gazze savaşının yanı sıra, Lübnan'ın güneyinde İsrail güçleri ve Hizbullah arasında yaşanan çatışmalar, Kızıldeniz'deki ticari gemilere yönelik Husi saldırıları ve ABD'yle Birleşik Krallık'ın Yemen'e düzenlediği hava harekatıyla tırmanan gerilim, bu hafta İran ve Pakistan'ın birbirlerini vurmalarıyla yeni bir boyut kazandı.

Salı gecesi İran'ın Pakistan topraklarında düzenlediği saldırılara misilleme yapan İslamabad yönetimi perşembe sabah saatlerinde İran'daki bazı hedeflere yönelik hava harekatı düzenledi.

Her iki ülke de birbirinin topraklarındaki terör örgütlerine ait hedefleri vurduğunu iddia ediyor.

Pakistan ve İran, 900 kilometrelik bir sınırı paylaşıyor. Bir tarafında Pakistan'ın Belucistan bölgesinin yer aldığı sınırın diğer tarafındaysa İran'ın Sistan ve Belucistan eyaleti bulunuyor.

Bu sınır hattında uzun yıllardır her iki ülkenin de savaştığı ayrılıkçı militan gruplar faaliyet halinde.

İki ülke de sınır hattında ortak bir düşmana karşı savaşsa da, birbirlerinin toprağında çok nadir saldırılar gerçekleştiriyor. 

Neler yaşandı?

İran Devrim Muhafızları Ordusu, salı gecesi Irak ve Suriye'nin yanı sıra Pakistan topraklarındaki bazı hedeflere yönelik füze saldırısı düzenlendiğini açıklamıştı.

Tahran'dan yapılan resmi açıklamalarda vurulan hedeflerin İran karşıtı terör örgütlerine ve casusluk şebekelerine ait olduğu iddia edilmişti.

İslamabad'a göre iki çocuğun hayatını kaybettiği saldırılar, Pakistan'da büyük bir öfke yarattı.

Pakistan yönetimi saldırıları, "uluslararası hukuka ve Pakistan-İran ilişkilerinin ruhuna yapılan korkunç bir saldırı" olarak tanımladı.

Bu açıklamadan birkaç gün sonra da Pakistan'ın İran'a yönelik hava saldırısı geldi. Saldırı 1988'de sona eren İran-Irak Savaşı'ndan bu yana İran topraklarına yönelik düzenlenen ilk harekat olarak kayıtlara geçti.

İslamabad yönetimine göre İran'ın Sistan ve Belucistan eyaletinde vurulan hedefler ayrılıkçı gruplara ait. 

Pakistan'dan yapılan resmi açıklamada ayrılıkçı savaşçıların uzun yıllardır İran'da "güvenli sığınaklar" bulduğuna dikkat çekildi ve saldırılarda bir grup militanın öldürüldüğü öne sürüldü.

Tahran'dan yapılan açıklamaya göreyse saldırıda öldürülen 7 kişiden üçü çocuk, 4'ü kadın.

Pakistan'ın harekat için seçtiği Marg Bar Sarmachar Operasyonu ismi de ayrıca dikkat çekici. Sarmachar kelimesi, yerel Belucistan dilinde savaşçı anlamına geliyor ve sınır hattındaki silahlı grupları tanımlamak için kullanılıyor.

Marg Bar ise Farsça'da "ölüm" anlamında kullanılıyor ve 1979'daki İslam Devrimi'nden bu yana İran'da sıklıkla kullanılan "ABD'ye, İsrail'e ölüm" sloganlarına gönderme taşıyor.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP)

• 2/30

  13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP)

• 3/30

  12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters)

• 4/30

  11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP)

• 5/30

  10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters)

• 6/30

  9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP)

• 7/30

  8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP)

• 8/30

  7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP)

• 9/30

  6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP)

• 10/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 11/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 12/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 13/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 14/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 15/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 16/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 17/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 18/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 19/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 20/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 21/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 22/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 23/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 24/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 25/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 26/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 27/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 28/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 29/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 30/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

İran, Pakistan'ı neden vurdu?

Saldırılarla ilgili Independent Türkçe'ye konuşan İran ve Ortadoğu uzmanı Arif Keskin'e göre yaşananlar İran'ın yeni güvenlik konseptinin bir parçası.

İran'ın daha önce vekil silahlı güçler aracılığıyla bu tip eylemleri gerçekleştirdiğini hatırlatan Keskin, "Saldırılar 1979'dan bu yana baktığımızda İran güvenlik stratejisinde bir ilk" diye konuştu.

Keskin, "İran daha önceleri, taşeron örgütler vasıtasıyla böyle saldırılar düzenleyip kendini saklardı. Ama şimdi doğrudan vurup, 'ben vurdum' dediğini görüyoruz. İran, kendi açısından tehdit oluşturabilecek bütün kaynakları vurma hakkı olduğunu düşünüyor. 'Yeteneğim var ve bunu yapacağım' diyor. Yeni güvenlik stratejisini bu şekilde formüle edebiliriz" dedi.

İran'ın hedefinin İsrail ve ABD olmadığına dikkat çeken Keskin şunları söyledi:

İran'ın ilk olarak komşularına yöneldiğini görüyoruz. Pakistan, Afganistan, Irak Kürdistan Bölgesel Yönetimi ve Azerbaycan. İran'ın amacı bu komşuları korkutmak çünkü bu ülkelerin İran içinde etkili olduğunu ve kendisine bir güvenlik tehdidi oluşturabileceğini düşünüyor.

Tahran yönetiminin Pakistan'dan beklemediği bir yanıt aldığını savunan Keskin, "İran'ın Pakistan'dan böyle bir yanıt beklemediğini düşünüyorum. Bir anlamda sert kayaya çarptı diyebilirim. Çünkü Pakistan, bu saldırıyla İran'ın kurgusunu bozdu. İran, Pakistan'dan yanıt almasaydı muhtemelen bir sonraki hedefi Azerbaycan veya Afganistan olacaktı. Şu anda İran kamuoyunda ortaya konan bu yeni strateji ciddi biçimde tartışılıyor" değerlendirmesinde bulundu.

Pakistan tarafından vurulan İran'ın Saravan köyü (Reuters)

Neden şimdi?

İran ve Pakistan'ın karşılıklı saldırıları Tahran'ın Ortadoğu'da İsrail'e karşı bölgesel üstünlük aradığı bir dönemde geldi.

7 Ekim'den bu yana Irak, Suriye, Lübnan ve Yemen'deki İran bağlantılı güçlerle İsrail arasındaki gerilim artarken, uzun süredir diplomatik ve askeri kaynaklarını Güneydoğu Asya'ya yönlendiren ABD'nin de ilgisi yeniden bölgeye yönelmişti. 

İran'ın bölgedeki son gelişmelerin ardından kendini güçlü hissettiğini belirten Arif Keskin şunları söyledi: 

Yemen'deki Husiler, Lübnan Hizbullahı, Irak'taki Şii milisler. Hepsi Gazze savaşının ardından seferber olmuş durumda. İsrail, ahlaki olarak da hukuki olarak da dibe vurdu. ABD, Kızıldeniz'de Husilerle uğraşıyor. Tüm bunlara bakınca İran kendini güçlü hissediyor.

Durum böyleyken, savaşın genişleyeceği endişesi, Tahran'ı sınır ötesindeki tehditlere yönelik daha aktif bir tutum izlemeye itmiş olabilir.

Zira 900 kilometrelik sınır hattı militanların yanı sıra kaçakçıların da faaliyet gösterdiği kanunsuzluğuyla nam salmış bir bölge. Ayrıca çıkış noktası Afganistan olan afyon ticaretinin kritik rotalarından biri de bu sınır bölgesi.

İran'ın sınırın Pakistan tarafını vurmasına gerekçe olarak sunduğu Ceyşu'l Adl (Adalet Ordusu) isimli örgüt de bu bölgede faaliyet gösteriyor. 2012'de kurulan ve İran tarafından terör örgütü olarak görülen radikal Sünni grup, 10 Ocak'ta bir karakola düzenlediği saldırıda bir polis memurunu öldürmüştü.

Örgütün geçen ay düzenlediği bir başka saldırıdaysa 11 polis hayatını kaybetmişti. 

İran'ın ülke içinde yaşanabilecek başka saldırıları engellemek istediğine dikkat çeken Keskin, gerilimin zamanlamasıyla ilgili şunları söyledi:

Buradaki en önemli beklentilerden biri de Gazze savaşı sonrasında oluşacak süreç. İran yönetimi bunun için bir zemin temizliği yapıyor aslında. Birçok İranlı stratejist, Gazze'deki çatışma bittikten sonra İran'ın birçok suikastın ve bombalamanın hedefi olabileceğini düşünüyor. Ayrıca Amerika'daki seçimlerde Trump'ın geri dönmesi de muhtemel. İran tüm bunlara hazırlık yapıyor. Komşularını korkutarak onların bu süreçlerde yer almasını engellemeye çalışıyor.

Bundan sonra ne olacak?

İran ve Pakistan'ın birbirlerine karşı düzenlediği saldırılar her iki ülkede de kaygı yaratmış durumda.

Saldırılar sonrasında iki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin hasar göreceği kesin ancak bölgede askeri gerilimin artması veya karşılıklıı saldırıların sürmesi beklenmiyor.

Zira her iki ülke de düzenledikleri saldırılarla, iç kamuoyunun beklentilerini karşılamış durumda.

Saldırıların ardından karşılıklı yapılan açıklamalarda da hem Pakistan hem İran makamları hedeflerinin silahlı militanlar olduğunu vurguladı.

Tarihsel olarak, sınır hattındaki silahlı grupların faaliyetlerine ilişkin her iki ülke de birbirine şüpheyle yaklaşsa da, hem İran hem de Pakistan Dışişleri Bakanı'nın saldırıların ardından birbirlerinden "kardeş ülke" olarak bahsetmesi sınırdaki gerilimin askeri bir çatışmaya evrilmeyeceğinin önemli işaretlerinden.

Yine de Tahran'ın bugün, Pakistan'a yakın bir bölgede yer alan Çabahar limanında Velayet 1402 ismiyle bir hava savunma tatbikatı başlatacağını ve gerçek mühimmatla yapılacak bu tatbikatta savaş uçakları ve hava savunma sistemlerinin kullanılacağını hatırlatmak gerekiyor.

Ortadoğu uzmanı Arif Keskin de Independent Türkçe'ye yaptığı değerlendirmede bundan sonra atılacak adımların bir savaş kararı olacağına dikkat çekiyor.

Keskin'in gerilimin geleceğine ilişkin değerlendirmesi şu şekilde:

İran bir savaşı göze alırsa, çünkü bundan sonrası Pakistan'la bir savaştır, gerilim artar. Ama bu çok büyük bir karar olur. İran'ın doğrudan bir savaştan kaçındığını ve savaşacak gücü olmadığını düşünüyorum. 1980-88'deki İran-Irak Savaşı'nda yıkımın boyutunu gördüler. Ekonomik olarak da bir savaşı kaldırabilecek durumda değil. Pakistan da çok güçlü ordusu olan, nükleer güce sahip bir ülke. Yine de İran doğrudan bir yanıt vermeden farklı yollara başvurabilir. Pakistan'ın içinde eylemler düzenleyerek ülkenin iç sorunlarını derinleştirme yoluna gidebilir.

Diğer ülkeler ne diyor?

İran ve Pakistan arasında yaşanan gerilime ilişkin Ankara'dan gelen ilk tepkinin sahibi Dışişleri Bakanı Hakan Fidan oldu.

Taraflarla konuştuğunu söyleyen Fidan durumun kontrol altında olduğunu belirtirken, İran ve Pakistan'a da itidal çağrısı yaptı.

Bölgenin kritik aktörlerinden Hindistan'dan gelen ilk açıklamada da "konunun İran ve Pakistan arasında" olduğu vurgulandı.

Çin yönetimiyse taraflara itidal ve gerilimin düşürülmesi çağrısı yaptı.

Pakistan'ın düzenlediği saldırı öncesinde dün açıklama yapan ABD Dışişleri Sözcüsü Matt Miller da Ortadoğu'da topyekün bir savaşı engellemeye çalıştıklarını öne sürmüştü.