Kral tahttan indirildi, Trump artık dokunulmaz değil"
Stormy Daniels
Eski ABD Başkanı Donald Trump hakkında ceza davası açılmasını ve ülkenin siyasi tarihinde eski bir başkanın ilk kez yargılanmasını sağlayan porno oyuncusu Stormy Daniels böyle diyor.
Trump, 4 Nisan'da Manhattan'da hakim karşısına çıktı.
Eski porno oyuncu Daniels, "Trump'ın bana karşı işlediği suçlar sebebiyle hapse girmesi gerektiğini düşünmüyorum" dese de artık 76 yaşındaki politikacının dokunulmaz olmadığı kanaatinde.
2017-2021 yılları arasında ABD Başkanlığı yapan Donald Trump, porno yıldızı Daniels ile girdiği ilişki sonrası iki kadına 280 bin dolar "sus payı" ödediği suçlamasıyla hakim karşısına çıkıp kendisine yönlendirilen 34 suçlamayı reddederek mahkemeden ayrıldı.
Davanın bir sonraki duruşması ise 4 Aralık'ta görülecek.
Peki Trump yargılanmasından bir mağduriyet yaratıp işlerin kendi lehine dönmesini sağlar mı?
Eski başkanın "favori" anket kuruluşu, ABD'nin muhafazakâr anket şirketi Rasmussen Report, Trump'ın mahkemeye çıkmasından sonra seçim anketi yaptı.
Anketlere göre senatör seçimlerinde Demokratlar hala önde gözüküyor.
Şubat ayına kadar ABD Başkan Joe Biden'ın gerisinde olan Donald Trump ise anketlerde 5 puan öne geçti.
Vaziyet gerçekten bu mu?
Trump'ın yargılanması ABD siyasi tarihi için ne anlama geliyor?
Eski başkan gözaltına mı alındı, tutuklandı mı?
Dahası tüm bu olup bitenler karşısında ABD Başkanı Joe Biden neden sessiz kaldı?
"Mevzu Nedir?" hem Trump davasını hem gelecek yıl bir kez daha seçimlerde adaylığa soyunan Trump'ın siyasi geleceğini mevzu ediyor.
Independent Türkçe soruyor, eski ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı, emekli diplomat Matthew Bryza yanıtlıyor.
"Başkanlar da yargılanır"
Eski ABD Başkanı Trump aleyhine ceza davası açıldı. Sanırım bu ABD tarihinde bir ilk. Bu süreç eğer bir film olsaydı, muhtemelen adı "Başkanlar da yargılanıyor" olurdu. Donald Trump, kendisine yöneltilen suçlamaların tümünü reddetti. Sizce bu olayın ABD siyasi tarihi açısından önemi nedir?
Bence tam olarak az önce söylediğin şeydi... Hiç kimse, hatta eski veya şimdiki ABD Başkanı bile kanunların üzerinde değildir. Herkes kanunlara tabiidir. Donald Trump'ın masum olduğunu savunmak için mahkemede zamanı olacak. İddianamenin ne getirdiğini de unutmamak gerekir. Ona karşı bir tür siyasi örgütlenme tarafından siyasi olarak motive edilmiş değildi.
Büyük bir jüri vardı ve oy kullananlar rastgele seçilmiş insanlardı. Onu bu suçlardan suçlamak için oy kullandılar. Bu yaşadığımız eylem halindeki bir demokrasi örneğidir. Eski bir başkanın, siyasetin herhangi bir şekilde dahil olmadan suçlanabilmesinden ve savunma hakkına sahip olmasından gerçekten gurur duyuyorum. Dolayısıyla olay otomatik olarak zanlının tutuklandığı anlamına gelmiyordu.
Yine de hukuken herkesin kafasının karıştığı bir durum var. Trump tutuklandı mı, gözaltına alındı mı? Yasal ve teknik olarak neydi mevzu?
Trump yargılandı. Onun önüne konulan bu. Kendisine suçlamaları açıklayan bir yargıcın ve ardından başsavcı veya bölge savcısı tarafından aleyhinde yazılan iddianame Trump'ın avukatlarına gösterildi. Bu nedenle bazı durumlarda bir suçla itham edilen kişi tutuklanır ve tehlikeliyse veya kaçma riski varsa gözaltına alınır. Ama bu durumda özellikle eski bir başkan olduğu için bu yapılmadı.
Kimse onu kelepçelemek, hatta bu minvalde bir fotoğrafını bile çekmek istemedi. Birisi mahkeme huzuruna çıkarıldığında sabıka kaydı bahis olur. Kendisine büyük bir saygıyla davranıldı, mahkemeye kendi başına geldi. Temelde herhangi bir polisin ona eşlik etmesi gerekmeden veya herhangi bir şey olmadan, yasal işlemin başlaması için ortaya çıktı.
Trump, ABD'nin cehenneme gideceğini söyledi. Bildiğiniz gibi daha önce 2024 seçimlerinde yarışacağını belirtmişti. Anketlerde yükselişte olduğu görülüyor. Soru şu: Başkan Biden'ın popülaritesi ilk günlerinden beri zarar gördü. 2021'in başlarındaki başkanlık onayı geçen yılın Mayıs ve temmuz aylarına kadar epey düştü. Reuters kamuoyu yoklamalarına göre yüzde 36'ya kadar... 8 Mart 2023'teki son araştırmaya göre ise bu oran yüzde 42'ye çıkıyor. Tüm bu istatistiklerden sonra Trump yükselirken Biden düşüyor mu? Ve bu nasıl oluyor?
Hayır ve evet… Her şeyden önce, Trump yükselmiyor. Destek tabanı tutarlı. Yüzde 32 civarında bir yerde. Ve en son anketlere bakarsanız, tüm Amerikalıların yüzde 60'ı -buna Cumhuriyetçilerin çoğunluğu da dahil- hepsi Trump'a yönelik suçlamaları destekliyor. Amerikalılar onun bir suç işlemiş gibi göründüğünü söylüyor. Ama Biden'ın popülerlik derecesinin çok düştüğü konusunda haklısınız. Biraz önce dediğin gibi geri dönüyor, popülerliği yine yükselişe geçiyor. Ve şu anda Başkan Biden, başkanlığının bu noktasında herhangi bir başkana kıyasla kaydedilen en düşük popülerlik derecesine sahip.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Donald Trump dışında… Donald Trump bu konuda daha az popülerdi. Kamuoyu yoklamalarına bakarsanız, demokratlar içinde Donald Trump'ı yenebilecek tek potansiyel aday hala Joe Biden. Demokratik taraftaki diğer potansiyel adaylar, Biden ve Trump kadar iyi puan alamıyor. Trump, kafa kafaya bir seçim olacaksa onlardan daha yüksek puan alıyor.
Yani Biden'ın beğeni notunun düştüğüne katılıyorum ama Trump'ın yükselişte olduğuna katılmıyorum. Şu anda başı büyük bir yasal belada. Ve eğer dava kısa vadede ilerlerse, suçlanmış olması destek tabanını harekete geçirirse onu zaten seven insanlar, ne olursa olsun sevecektir. Şimdi enerji dolular. Çünkü onun haksız yere bir suçla itham edildiğini söylemek istiyorlar. Ama ülkede onu zaten sevmeyen herkes için bence dava ve gelecek diğer üç dava onu sadece daha az popüler yapacak.
"Trump mağduriyetini siyasi propaganda olarak kullanıyor"
Peki, Trump bir mağduriyet algısı yaratıyor mu? Bildiğiniz gibi Türkiye'de bu anlayış yıllardır çok hakimdir. Trump seçmenine yargılanması nedeniyle bunu hanesine bir artı olarak mı yazdırmak istiyor? Kısacası Trump'ın bu hukuki süreçleri aleyhine kullanacağı neredeyse garanti diyebilir miyiz, bir siyasi propaganda aracı olarak?
Evet, bu garanti. Trump suçlamaları şimdiden bir siyasi propaganda aracı olarak kullanıyor. Ancak biraz önce söylediğim gibi, bunun Donald Trump'ı desteklemeyen Amerikalıların büyük çoğunluğu, Amerikalıların onu sevmeyen yüzde 67 veya yüzde 68'i için işe yarayacağını düşünmüyorum. Mahkeme davaları, onu Amerikalıların büyük çoğunluğu için daha az sevimli bir insan yapacak. Donald Trump'ı seven Amerikalıların yüzde 32'si ise Times Meydanı'nın ortasına gidip birini vursa bile onu destekleyecektir. Bu Trump'ın meşhur bir sözü… Bu insanlar şu anda kendilerini daha da duygusal hissediyorlar ve Trump'ı daha çok destekliyorlar. Ancak Trump, seçimi sadece bu insanlarla kazanamaz.
Amerikalıların büyük çoğunluğuna ya da en azından şu anda ondan hoşlanmayan ve bunu utanç verici bulan Amerikalıların büyük çoğunluğunun bir kısmına hitap etmesi gerekiyor. Yani eski bir ABD Başkanı'nın bir suçla suçlanması değil mesele. Ancak eski ABD Başkanı suç teşkil edebilecek eylemlerde bulundu. Ve bu kısa süre içinde bir mahkemede yargıç ve jüri huzuruna çıkmasına neden oldu.
"Trump hapse girse bile aday olabilir"
Yargılanmak, tutuklanmak, hapse girmek… Bunlar Trump'ın başkanlık yarışına girmesini engelliyor mu? Yarışabilir mi, yarışamaz mı?
Hayır, hiç de değil. ABD yasalarına veya anayasaya göre yarışabilir. Hatta 1920'lerde veya 30'larda hapishaneden başkanlığa aday olan bir adamla ilgili bir dava bile var. Hapishanedeydi, sosyalistti. Muhtemelen fitnecilikle, yani hükümeti devirmekle suçlanıyordu.
Eğer Trump hüküm giyerse ve özellikle hapse gönderilirse, siyasi bir kariyere sahip olma şansı hayal bile edilemez. O durumda bitti. Ama yasal olarak, evet hapishaneden de aday olabilir.
"ABD'de her kurum bağımsız, Biden bu yüzden sessiz"
Son soru: Beyaz Saray'ın daha itidalli davranmayı tercih ettiğini ve Trump'ın yargılanması sürecinde sessiz kaldığını düşünüyor musunuz?
Evet, düşünüyorum. Bence bu kesinlikle doğru. Bunun nedeni, Başkan Biden'ın hükümetin üç erkine ayrılmasına dayanan siyasi sistemimize duyduğu saygıdan kaynaklı. Başka bir davayı etkilemeye çalışıyormuş gibi görünmemek için hiçbir şey yapmak istemiyor. ABD Başkanı yürütme organının başıdır. Türkiye'de buna hükümet deriz. Ama (ABD'de) yasama organı olan Kongre, yargı ve mahkemeler var. ABD'de tüm bu kurumların her biri eşittir ve her dal diğerinden tamamen bağımsızdır. Bu yüzden Biden bence akıllıca sessiz kalıyor. Mahkemelerin hükümetin ayrı ve eşit bir kolu olarak işlerini yapmasına izin veriyor.
© The Independentturkish
