Türkiye-ABD ilişkilerinde yaşanan son kriz (Türkiye'nin, Kürdistan İşçi Partisi'nin [PKK] Suriyeli Kürt uzantısı Halk Savunma Birlikleri'ne [YPG] karşı Suriye'de kara harekatı başlatma tehdidi) çalkantılı olduğu kadar kritik de olan ikili ilişkilerde tansiyonu yeniden yükseltti. Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından henüz nihai bir karar alınmasa da nerede ve nasıl olacağına bağlı olarak ikili ilişkileri az ya da çok etkileyecek bir kara harekatı başlatması son derece muhtemel.

Amerika Birleşik Devletleri'nin Türkiye'yle çatışan çıkarları var. Ukrayna'dan NATO'nun nükleer politikasına ve İran'a kadar onlarca konuda iki ülkenin çıkarları örtüşüyor. Birçok sıkıntıya rağmen Ankara'nın en hayati müttefiki Washington ve Türkiye de ekonomik ve askeri ağırlığıyla stratejik coğrafyası göz önüne alındığında ABD'nin Avrasya'daki kilit ortağı.

Ancak Washington'ın IŞİD'e karşı ortak çabada YPG'ye verdiği destekle ilgili anlaşmazlıklar 2016'dan bu yana ilişkileri defalarca sarstı (YPG'nin adı 2015'te ABD ordusu tarafından Suriye Demokratik Güçleri, kısaca SDG olarak değiştirilmişti. Bu, SDG'nin ABD'nin terör listesinde yer alan PKK'yla bağlantılarını önemsiz göstermeye yönelik yüzeysel bir çabaydı. Yazar bundan sonra SDG ifadesini kullanacak ancak bu ifade aynı zamanda YPG ve "PKK'nın Suriye kolu" anlamına da geliyor). Bu durum, eski ABD Başkanı Donald Trump'ın SDG'yi destekleyen ABD güçlerini Suriye'den çekme yönündeki iki kararına (neyse ki ikisi de geri alındı) ve 2016-2019 arasında Türkiye'nin Suriye'ye üç kara harekatına neden oldu.

Türkiye ve ABD'nin Suriye'ye ilişkin genel hedefleri benzer ve iki ülke, BM Güvenlik Konseyi'nin 2254 sayılı kararı uyarınca çatışmaya siyasi bir çözüm bulunmasını desteklemek, Türkiye'deki yaklaşık 4 milyon kayıtlı Suriyeli mülteciyi desteklemek ve Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad'ın Türkiye'nin desteklediği Suriye'nin İdlib bölgesine yönelik daha fazla ilerlemesine karşı çıkmak da dahil sık sık koordinasyon içinde hareket ediyor. Hatta ABD Eylül 2014'te IŞİD'in saldırısına karşı Suriye'nin kuzeyinde Türkiye sınırında Kürtlerin çoğunlukta olduğu Kobani'de SDG'yi destekleme kararı aldığında Washington ve Ankara işbirliği yapmıştı.

Nihayetinde bu işbirliği azaldı. İki buçuk yıl boyunca yürürlükte kalan Ankara-PKK ateşkesi 2015'te bozulurken, SDG'nin IŞİD'e karşı elde ettiği başarıyı temel alan ABD, IŞİD'in Suriye'de Fırat Nehri boyunca kalan topraklarına saldırmak için birincil kara gücü olarak SDG'ye verdiği desteği genişletti. Bu başarılı harekat SDG'nin kontrolündeki alanı etnik Arap bölgelerinin derinliklerine doğru genişleterek sonunda Suriye topraklarının yaklaşık yüzde 25'ini, birkaç milyonluk nüfusu, Suriye'nin petrolünün çoğunu ve ekilebilir arazisinin büyük kısmını kapsar hale getirdi.

PKK'ya karşı savaşa geri dönen Türkiye, anlaşılır bir şekilde bunu potansiyel bir tehdit olarak görerek ABD'nin SDG'ye verdiği desteği, inandırıcı olmayan bir şekilde "geçici, taktiksel ve işlemsel" diye tanımlayan ABD politikasına karşı daha çok tepki gösterdi. Ve Washington, kurulmasına yardım ettiği mini devlet için bir çözüm kurgulayamadı çünkü muhtemelen öyle bir planı yoktu.

Tüm bunlar Ekim 2019'da, SDG'nin varlığını kısıtlamaya yönelik ABD-Türkiye anlaşmasının bozulmasının ardından, Türkiye'nin bu kez Suriye'nin kuzeydoğusuna, ABD güçlerinin faaliyet gösterdiği bölgeye yakın üçüncü askeri saldırısıyla doruğa ulaştı. Trump yönetimi öfkeli bir tepki vererek üst düzey Türk yetkililere geniş kapsamlı yaptırımlar uyguladı ve Başkan Yardımcısı Mike Pence'i Erdoğan'la ateşkes görüşmeleri yapmak üzere görevlendirdi, o da bu görevi başarıyla tamamladı. Bu doğrultuda, Türkiye ve Suriyeli muhalif müttefikleri kuzeydoğu sınırının 130 kilometrelik bölümünü Suriye'nin yaklaşık 30 kilometre içine kadar işgal etti ve SDG de güçlerini bu bloktan geri çekti.

Bu anlaşma, genellikle hafif topçu ateşi ve hava harekatı dışında, üç yılı aşkın bir süredir yürürlükte. Ancak Erdoğan, SDG'nin Türkiye'ye, kuzeydoğudaki bu bloğun her iki tarafında ve kuzeybatıdaki iki bölgede, Halep yakınlarındaki Tel Rıfat ve Fırat Nehri'nin hemen batısındaki Menbiç'te, bu kadar yakın olmasından hâlâ endişe duyuyor. Erdoğan daha sonra Ekim 2019'da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’le, ABD birlikleri geri çekildiğinde Menbiç ve kuzeydoğu bölgelerine hareket eden Rus güçlerinin, Pence-Erdoğan anlaşmasının kapsamadığı kuzeydoğu bölgelerinde SDG'yi Türkiye sınırından 30 kilometre geri çekilmeye zorlaması için bir anlaşma müzakere etti. Ancak Pence'in Erdoğan'la yaptığı anlaşmanın aksine SDG'ye hiç danışılmadı ve SDG geri çekilmedi.

Mevcut krizin en yakın nedeni, kasımda İstanbul ve Gaziantep'te Türk sivil hedeflere yönelik düzenlenen ve 9 kişinin ölümüne neden olan iki saldırı ve Ankara'nın bu saldırıları Suriye'de faaliyet gösteren PKK'ya atfetmesi (PKK olayla ilgisi olduğunu reddetti). Erdoğan daha önce de SDG'ye karşı kara harekatı başlatma tehdidinde bulunmuş ancak Washington ve Moskova tarafından caydırılmış olsa da bu kez daha ciddi görünüyor. Bazı gözlemciler bunu, Türkiye'de 2023 ortalarında yapılacak ve anketlerin Erdoğan'ın partisinin çoğunluğu elde edemeyeceğini gösterdiği genel seçimlere bağlıyor ve Erdoğan'ın PKK unsurlarına karşı "gündem değiştirme" eylemine girişerek desteğini artırmaya çalıştığını iddia ediyor.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP)

• 2/30

  4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP)

• 3/30

  3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP)

• 4/30

  2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters)

• 5/30

  1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP)

• 6/30

  31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP)

• 7/30

  30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP)

• 8/30

  29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP)

• 9/30

  28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP)

• 10/30

  27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters)

• 11/30

  26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters)

• 12/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 13/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 14/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 15/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 16/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 17/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 18/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 19/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 20/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 21/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 22/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 23/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 24/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 25/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 26/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 27/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 28/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

• 29/30

  8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP)

• 30/30

  7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters)

Belki de böyle ama Erdoğan bunun yerine PKK'yı seçimlerden hemen önce "Bingazi" etkisi yaratarak kendi adaylığını baltalayabilecek saldırılar düzenlemekten vazgeçirmeye çalışıyor olabilir. Suriye konusunda Türkiye-ABD koordinasyonu da geçmişteki kadar üst düzey değil ve Washington'ın Ortadoğu'dan uzaklaşma vurgusu göz önüne alındığında, Türkler sınırlarındaki PKK devletçiğine ne olacağını bilmek istiyor.

Washington, Türkiye'nin Suriye'ye, özellikle de ABD güçleri ve SDG'nin IŞİD'e karşı operasyon yürüttüğü kuzeydoğuya yönelik yeni bir harekatının, bu terör örgütüyle mücadeleyi ve özellikle de SDG'nin binlerce IŞİD mahkumunu ve aile üyelerini korumada oynadığı kritik rolü baltalayacağından korkuyor ve bu nedenle Türkiye'ye operasyon düzenlememesi için her zamankinden daha güçlü şekilde baskı yapıyor. Türkler, Washington'ın bu çağrısına kulak asacak gibi görünmüyor çünkü 2018'de Suriye'nin Afrin kentinde SDG'ye karşı başlattıkları harekattan önce de aynı sözleri duymuş ve o zaman bunu görmezden gelmenin uzun vadeli sonuçlarına katlanmamıştı.

Daha genel olarak Ankara, 8 yılın ardından Washington'ın kuzeydoğudaki uzun vadeli niyetlerini hâlâ bilmediği için (kısmen Washington'un BM'nin 2254 sayılı kararını desteklemenin ötesinde kapsamlı bir strateji açıklamaması nedeniyle) hayal kırıklığına uğramış görünüyor.

Türklerin gözünü diktiği iki bölgede (Kobani ve Menbiç) güçleri bulunan ve SDG'nin 2019'da çekilmesini sağlayacağı varsayılan Rusya, SDG lideri Ferhat Abdi Şahin’le (daha çok bilinen adıyla Mazlum Abdi) çekilme konusunu yeniden müzakere ederken pek başarılı olamadı ve Abdi, Washington Post'un sayfaları da dahil olmak üzere birçok mecradan ABD'ye Türk saldırısını durdurması için çağrı yaptı.

Bunu yapmak kesinlikle Washington'ın çıkarına olur. Ruslar SDG'yi geri çekilmeye ikna ederek Türkleri caydırmaya çalıştığını iddia etse de müttefikleri Esad'ın, Türkiye'nin daha fazla Suriye toprağını ele geçirmesini istemediğini bildiğinden, Moskova'nın çatışan çıkarları var. ABD-Türkiye ilişkilerinde bir saldırıdan kaynaklanacak tam bir bozulma ve hatta ABD birliklerinin kaotik kuzeydoğu Suriye'den olası çekilmesi (ABD Dışişleri Bakanlığı çalışanları çoktan geri çekildi), Rusya'nın çıkarına olur. Bunun nedeni, Türkiye'nin Moskova'yı sadece Suriye'de değil Libya'da, Kafkasya'da ve en önemlisi Ukrayna'da çevrelemede oynağı kritil rol: Türkiye, Kiev'e kilit silah sistemleri sağlayıp 1936 Montrö Sözleşmesi'ni kullanarak Karadeniz'e Rus deniz takviyelerini engellemiş ve Rusya’yla Suriye arasındaki Rus askeri uçuşlarını Türkiye üzerinden durdurmuştu. Dolayısıyla Moskova'nın Kobani'ye yönelik bir saldırıya yeşil ışık yakabileceğine dair bazı şüpheler var ki bu da ABD'nin hem Türkiye hem de Kürtlerle ilişkilerini doğrudan etkileyecektir.

Ancak Washington'ın protestoları tek başına Ankara'yı geri adım atmaya zorlamayacak. Aksine, ABD'li yetkililer geçmişteki üçlü Türkiye-ABD-SDG anlaşmalarına dayanarak masaya gerçek bir teklif koyabilir.
Türkiye'nin acil talepleri, SDG güçlerinin Türk topraklarından ve Türkiye'nin kontrol ettiği Suriye bölgelerinden çekilmesi. Ayrıca PKK'nın Suriye'den Türk topraklarına yönelik saldırılarına karşı taahhüt istiyor. Bunun emsalleri de var. 2016'da ABD, dönemin Başkan Yardımcısı Joe Biden da dahil, SDG'nin Menbiç'i ele geçirmesinin ardından Fırat Nehri boyunca çekilmesini sağlamak için Türkiye'ye taahhütte bulunmuştu; ardından Obama yönetiminin bunu gerçekleştirememesi üzerine Trump yönetimi 2018'de SDG'nin Menbiç'ten çekilmesi için yeni bir müzakere yürütmüştü ama SDG'nin uzlaşmazlığı ve ABD içindeki tartışmalar nedeniyle bu ancak kısmen başarılı olmuştu. 2019'da Ankara, Washington ve SDG, kuzeydoğudaki SDG güçlerinin Türkiye sınırından 4 ila 14 kilometre uzağa çekilmesi ve bunun ABD-Türkiye ortak askeri devriyeleri tarafından doğrulanması konusunda resmen anlaştı (Bu anlaşma, Ekim 2019'daki Türk saldırısı ve Pence-Erdoğan anlaşmasıyla fiilen ortadan kalktı). Dahası Washington, SDG'den Suriye'nin kuzeydoğusundan Türkiye'ye saldırmayacağına dair defalarca taahhüt aldı (Türkiye'deki son saldırılar Suriye'nin kuzeydoğusundaki değil, kuzeybatısındaki SDG'den kaynaklanıyor).

İstikrarı bozacak bir Türk saldırısını önlemenin hem ABD hem de SDG için önemi göz önüne alındığında, Washington bu taahhütleri bir şekilde yeniden canlandırmalı. SDG daha önce çeşitli şekillerde yapmayı kabul ettiği gibi Menbiç ve Kobani'den çekilebilir ve Türkiye'nin Menbiç'e ya da kuzeydoğuya karşı harekete geçmeme sözü karşılığında Suriye'nin kuzeydoğusundan Türkiye'ye saldırmama taahhüdünü, Suriye'nin herhangi bir yerinden saldırmama şeklinde genişletebilir. Türkiye yine de Tel Rıfat'a saldırabilir fakat oradaki PKK unsurlarının ABD’yle hiçbir ilgisi olmadığından oraya yapılacak bir saldırı ABD-Türkiye ilişkileri açısından başka yerlere kıyasla çok daha az istikrarsızlaştırıcı olacaktır.

Bu meselelerde Türkiye’yle yapılan benzer girişimler elbette karışık sonuçlar verdi ama riskler hem Türklerle hem de SDG’yle çok üst düzeyde konuşmayı haklı çıkaracak kadar yüksek. Ancak Washington bir Türk saldırısını ertelemeyi başarsa bile Ankara'ya ve askerleri Suriye'de sık sık ateş altında kalan kendi vatandaşlarına bir bütün olarak Suriye için "Tüm bunlar nasıl sona erecek?" sorusuna bir cevap borçlu.

* Halen Wilson Center'ın Ortadoğu masasının başında olan emekli diplomat James Jeffrey, ABD'nin Irak, Türkiye ve Arnavutluk büyükelçisi olarak görev yapmasının yanı sıra bir dönem Suriye özel temsilciliği ile ulusal güvenlik danışmanı yardımcılığı görevlerini üstlendi

 

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir. 

https://foreignpolicy.com/2022

Independent Türkçe için çeviren: İpek Uyar