Çin, ABD'den sonra dünyanın en büyük atık üreticisidir. Dünya Bankası'nın atık veri tabanına göre Çin, 2017'de 210 milyon ton atık üretmiştir. Bu miktar, ABD'de 258 milyon ton/yıl üretilenden 48 milyon ton daha azdır.
2018 yılı verilerine göre Türkiye'de ise yılda 32,21 milyon ton evsel kaynaklı atık üretilmektedir. Ülkelerin atık üretimleri Şekil 1'de verilmiştir.
Çin'de, 1979'dan 2018'e kadar atık üretim, yüzde 890 oranında artmış ve bu oran her yıl yüzde 8-10 oranında artmaktadır.
Dünya Bankası, 2025 yılına kadar Çin'in yılda 500 milyon ton katı atık üreteceğini tahmin etmektedir.
Dünyada her yıl 2,01 milyar ton kentsel katı atık üretilmektedir. Dünyada toplam atık miktarının 2050 yılına kadar küresel ölçekte yılda 3,40 milyar tona çıkarak yüzde 70 oranında artması beklenmektedir.
Şanghay, 2018'de üretilen 9,84 Milyon ton (arazi alanı (kilometrekare) başına 1.551,9 ton atık) ile Çin'deki büyük şehirler arasında üretilen en büyük evsel atık hacminden sorumludur.
Küresel ölçekte insanların tüketimi için üretilen gıdanın üçte biri, çöp olmaktadır. Diğer yandan tahminen 842 milyon insan gıda yoksulluğu çekmektedir. Gıda israfı gıda yoksulluğunu artırmaktadır.
Küresel gıda israfını yarı yarıya indirilmesi, gıda üretimi ve dağıtımı aşamalarında atık oluşumunu önemli ölçüde azaltmayı hedeflenmektedir.
Atık bileşimi, çeşitli tüketim modellerini yansıtarak gelir seviyelerine göre farklılık gösterir.
Yüksek gelirli ülkeler, toplam atığın yüzde 32'si ile nispeten daha az gıda ve yeşil atık üretir ve atıkların yüzde 51'ini oluşturan plastik, kağıt, karton, metal ve cam dahil olmak üzere geri dönüştürülebilecek daha fazla kuru atık üretir.
Orta ve düşük gelirli ülkeler sırasıyla yüzde 53 ve yüzde 57 gıda ve yeşil atık üretirken, ekonomik kalkınma seviyeleri azaldıkça organik atık oranı artmaktadır.
Düşük gelirli ülkelerde, geri dönüştürülebilen malzemeler atık akışının yalnızca yüzde 20'sini oluşturmaktadır.
Avrupa, Orta Asya ve Kuzey Amerika hariç tüm bölgeler ortalama olarak yaklaşık yüzde 50 veya daha fazla organik atık üretirler.
Dünya Bankası verilerine göre Doğu Asya ve Pasifik bölgesinde 2016 yılında 468 milyon ton atık üretmiştir.
Bunların neredeyse yarısı, bölge nüfusunun yüzde 61'ine ev sahipliği yapan Çin'de oluşmuştur.
Ülkelerde milli gelire göre kişi başına yılda çöp oluşum miktarı Şekil 3'de verilmiştir.
Çin'de 3,3 ila 5,6 milyon insan atık toplama ve yönetimi işinde çalışmaktadır.
Çin'de atıkların yüzde 70 çöp depolama alanına gönderilmektedir.
Atıkları kaynakta ayırma toplu davranış değişikliği gerektiriyor.
Çin'in hedefi, 2060 yılına kadar karbon nötr olmaktır. Ülke, çevresel açıdan daha sürdürülebilir olmak için yeni politikalar uygulamıştır ve vatandaşlarına korumanın önemini savunmaktadır.
2010 yılında Şangay, on yıl içinde kişi başına evsel atığı yüzde 50 oranında azaltmak için uzun vadeli bir evsel atığı en aza indirme planı önerilmiştir.
Plan, merkezi devlet düzeyinde çeşitli düzenlemeler ve politikalar yapıldıktan sonra serbest bırakıldı:
2007'de Kentsel Atık Yönetim Önlemleri, 2009'da Döngüsel Ekonomiyi Teşvik Yasası ve ''çevre koruma modeli şehirler'' ve ''eko- şehirler".
Bu düzenlemeler, ulusal düzeyde katı standartlar oluşturmayı hedefliyordu. Bu nedenle, Şangay'ın evsel atığı küçültme (azaltma) planı yalnızca yerel değil, aynı zamanda merkezi hükümet önceliklerine de yanıt vermeyi amaçlamaktadır.
Atıkları kaynakta ayrı toplamada Çin'in öncü şehri olmak için Şangay, çevresini iyileştirmek ve atık sınıflandırmasında "önde gelen" olmak için çok çaba sarf ediyor.
Bunu başarmak için, şehrin belediye yönetimi, yerel halkı çöplerini ayırmaya teşvik etmek için 2013 yılında bir "yeşil hesap" programını başlatmıştır.
Programın uygulanmasında çevresel sivil toplum kuruluşları kilit roller oynamaktadır. Bu nedenle, bölge yetkilileri ve STK'lar arasında kaynak paylaşımı, kıt kaynakların üstesinden gelmenin ve nüfusu geri dönüşüm uygulamalarına dahil etmenin önemli bir yolu haline gelmiştir.
Çin,
- ABD, AB ülkeleri, Kanada, Avustralya, Japonya gibi ülkelerin kirli ve tehlikeli madde içeren ambalaj atıklarının ülkesine girmesini önlemek/yasaklamak,
- Fildişi rengi sabundan daha temiz değerlendirilebilir atıkların ülkesine ithalatını sağlamak,
- Kendi çöplüğüyle mücadele etmek,
- Depolama alanlarına giden atık miktarını azaltmak,
- Yerel kaynakta ayrı toplama altyapı sistemini kurmak/geliştirmek,
- Daha sağlıklı ve daha sürdürülebilir bir yaşam sağlamak,
için bir dizi düzenlemeleri uygulamaya koydu ve Ocak 2018'de uygulamaya başladı.
Çin'in bu kararı, AB ülkelerinde karışık atık kâğıt fiyatını ton başına 75 dolardan 5 doların altına düşürdü.
Değişim, "temelde tüm dünyayı sardı ve bir kar küresi gibi salladı." Böylece, gelişmiş ülkelerle Çin arasında çöp savaşları başladı.
Sıfır Atık: Ürünlerin, ambalajların ve malzemelerin sorumlu bir şekilde üretilmesi, tüketilmesi, yeniden kullanılması ve geri kazanılması yoluyla tüm kaynakların yanmadan ve çevreye veya insan sağlığını tehdit eden toprağa, suya veya havaya deşarj olmaksızın korunmasıdır.
Hayat, yaşamakta bir deneydir; Sıfır Atık yaşam tarzının odak noktası, azalttığımız israfa bakmak değil, hayatımıza yeni bir bakış açısı kazandırmaktır.
Dünyanın en büyük atık üreten ikinci ülkesi olan Çin,
- Atıkların depolama alanlarında depolanmasının ve çevre kirliliğinin önlenmesi,
- Tek kullanımlık atıkların (plastik poşetler, plastik bardak, tabak, çatal, kaşık, bıçak, pipet ve çocuk pipeti, polistiren köpük (Strafor)) azaltılması,
- Değerlendirilebilir atıkların kaynakta ayrı toplanması ve geri dönüştürülmesi,
- Alternatif hammadde olarak kullanılmasının artırılması,
için bir dizi çalışmalar başlatmıştır.
Şanghay Model Sıfır Atık Projesi, sakinlerin gönüllülük teşviki altında atıkları aktif olarak ayırmasını sağlayan atık ayırmanın yasal işlem bağlamını önemli ölçüde geliştirir.
Uygulamayı, 2019 Temmuz ayında, dünyanın en kalabalık şehrinin olduğu ve 24 milyon insanın yaşadığı Şangay şehrinde başlattı.
Şangay belediyesinin verilerine göre her gün 19 bin 300 ton evsel atık ve 5 bin 50 ton mutfak atığı olmak üzere toplamda 24 bin 350 (veya 26 bin) ton/gün atık oluşmaktadır.
Şangay şu anda Çin şehirlerinde belediye katı atık (MSW) yönetimine liderlik ediyor. Evsel atık (MSW) yönetimi ile ilgili yerel mevzuatı uygulayan ilk şehir olan Şangay, ülke çapında ve hatta dünya çapında büyük ilgi gördü.
1 Temmuz 2019'dan bu yana, MSW sınıflandırması zorunlu hale geldi. Vatandaşların alışkanlıklarını değiştirmesi ve bu yeni yönetmeliğe uymaları gerekiyor.
Ayrıca, Şangay'ın MSW yönetiminde büyük başarılar elde etti. Örneğin, toplanan geri dönüştürülebilir atık miktarı mart ayındaki 2400 ton/günden 2019 Ekim ayında 5960 ton/güne iki kattan fazla artmıştır. Bununla birlikte, ele alınması gereken üç ana zorluk vardır.
Bu projede atıkların sıralaması sadece yasalarla ilgili değildir; evlerde ve işyerlerinde iki güç daha var: bölge sakinlerinin vicdanı ve mahalle tarafından destek ve izlemesi esas alınmıştır.
1 Temmuz 2019'dan başlayarak, işletmeler ve kamu kurum ve kuruluşlarında tek kullanımlık plastiklerin (bardaklar dahil) kullanımı kısıtlanmıştır.
Yeni düzenlemelere göre, oteller, kullanıcı tarafından istenmedikçe tek kullanımlık terlik, diş fırçası, tarak ve duş başlığı sağlanmamaktadır. Lokantalar ve yiyecek dağıtım şirketleri, plastik çatal ve bıçakları yasaklamıştır.
Şehirlerde oluşan belediye atıklarının yüzde 80'inden fazlasını;
- Mutfak atıkları,
- Geri dönüştürülebilir atıklar,
- Tehlikeli atıklar,
- Geri dönüştürülemez atıklardan
oluştuğu için Çin, "dört nokta yöntemini" benimsemiştir. Bu dört kategorinin uygulanması temelde ülkelerin sınıflandırma standartlarıdır.
Tüm çöplerin karışık olarak atıldığı genel çöp bidonları geçmişte kalmıştır. Bunun yerine, herkes günün belirli saatlerinde kaynakta ayrı topladıkları atıkları elden çıkarmak için belirlenmiş çöp toplama istasyonlarına götürmek veya kapıdan kapıya veya apartmandan apartmana veya binadan binaya atık toplama aracına belirlenen günde vermek zorundadır.
Şangay'da bu uygulama ile işyerleri ve bina koridorlarındaki ve zeminlerindeki çöplerin karışık olarak toplandığı konteynırlar kaldırılmıştır ve sakinleri alışkanlık değişimini tamamlamaya gönüllü zorlanmaya çalışılmaktadır.
Çin'in çöplerle savaşı;
Mutfak gıda atıkları (yaş sebze ve meyve atıkları, meyve ve sebze kabukları, çekirdekler, yumurta kabukları, biçilmiş çimler, çiçek atıkları, miadı dolmuş yiyecekler, pişmemiş gıda atıkları ve pişmiş gıda atıkları, yemek hizmetleri ve kantinlerden üretilen mutfak atıkları vb., kısaca biyolojik olarak parçalanabilir veya kompostlaşabilir atıklar),
Evlerde, ofislerde ve restoranlarda ayrıştırılmış gıda atıkları toplama araçları Şekil 4'te verilmiştir.
Şangay, 2020 Haziran ayında günde 9.631 ton ıslak atık (gıda atığı) üretmiş, ancak yalnızca 5.050 ton işleyebilmiştir.
Çin'de kişi başına atık üretim miktarı; 0,73 kg/gün/kişidir.
2019'da Şanghay hükümeti, ev çöplerini dört kategoriye ayıran ayrı bir toplama planı başlattı: geri dönüştürülebilir, tehlikeli, bozulabilir ve kuru atık diye.
- Geri dönüştürülebilir atıklar (ambalaja atıkları (teneke ve alüminyum kutu, metal kutular, camlar, plastikler, kağıtlar, tekstil, kumaş vb), kullanılmış bilgisayarlar, yazıcılar, hesap makineleri, TV, kamera, CD, DVD ve ses kayıt aleti gibi elektronik ürünler tost makineleri, dikiş makineleri, saç kurutma makineleri, termostatlar, duman detektörleri, park-bahçe aletleri, kullanılmış piller ve pili alınmış telefonlar vb) elektronik atıklar, (her türlü kıyafetler, yatak takımları, perdeler, havlular, ayakkabılar) sıhhi kıyafetler, (mobilyalar ve benzerleri) hacimli atıklar),
- Toksik atıklar (piller, telefon bataryaları, atık boyalar, boya çözücüler ve ambalajları, ilaçlar, böcek ilaçları ve bunların ambalajları, solvent atıkları, mineral yağları, yanabilir atıklar, asit ve baz kapları, kadın bezi kullanılmış floresan lambalar (cüzi miktarda cıva içerdiği için), termometreler, sfigmomanometre, aerosol kapları, pestisitler ve dezenfektanlar ve bunların ambalajları, film kağıtları vb.),
- Geri dönüştürülemez atıklar (Tehlikeli, geri dönüştürülebilir veya ıslak atık olarak sınıflandırılmayan ve geri dönüştürülemeyen atıklar: çocuk bezleri, peçeteler, ıslak mendiller, tek kullanımlık jiletler, tek kullanımlık eldivenler, diş macunu tüpleri, kırılan seramik parçaları, kül, hayvan dışkısı, cam elyafı, pencere camı, kırık aynalar, vb.)
Yerel yetkililer tarafından Temmuz ayında yayımlanan istatistikler, yeni kuralın uygulanmasından bir yıl sonra, atık ayırma oranının yüzde 15'ten yüzde 90'ın üzerine çıktığını gösteriyor
Unutmayalım ki atıksız ve çöp depolama alanlarına sıfır atık gidecek şekilde "sıfır atık şehirleri" oluşturulabilir.
Çin, 2025 yılına kadar ülke genelinde biyolojik olarak parçalanamayan tüm plastik poşetleri ortadan kaldırmayı ve yasaklamayı planlamaktadır.
Dört kategoride, dört nokta yöntemi ile tüm evsel atıkların geri dönüşümü kolaylaştırmak için Alipay odaklı yüksek teknoloji yüz tanıma programı Şangay'da uygulanmaya başlanmıştır.
Amaç, atıkların kaynakta temiz olarak ayrı toplanması, yeşil büyümenin teşvik edilmesi ve döngüsel ekonomiye geçiş yapmasıdır.
Temel olarak atıklar genel olarak ıslak ve kuru olarak iki kategoriye ayrılmaktadır. Kuru atıklar, geri dönüştürülebilir atıklar ve ıslak atıklar ise mutfak gıda atıklarını içermektedir.
Çünkü evlerde ve işyerlerinde bu iki atık türü, atıkların yaklaşık yüzde 85-90'nını oluşturmaktadır.
Kirletilmeden kaynakta ayrı toplama sistemi ile mavi renkli konteynırlarda toplanan kullanılmış kâğıttan, camdan, plastikten ve metallerden sırasıyla yeni kâğıt, cam, plastik ve metal üretilmektedir.
Şangay'da evsel atıkların yüzde 60'nı mutfak atıkları ve park-bahçe atıkları oluşturmaktadır.
Kahverengi konteynırlarda ayrı toplanan yaş sebze ve meyve atıkları, pişmiş yemek atıkları ve park-bahçe atıklarından kompost üretilerek tarımsal toprak iyileştirmede ve ormanlarda kullanılacaktır.
Tehlikeli atıklar, diğer atıkları kirletmeden kaynakta kırmızı renkli konteynırlarla ayrı toplanarak bertarafı ve geri kazanılması daha pratik ve uygulanabilir olacaktır.
Siyah renkli konteynırda ayrı toplanan değerlendirilemeyen atıklar ise şimdilik depolanmaktadır.
Alibaba kurucusu Jack Ma, bir "yeşil lojistik standardı" formüle etme sözü verdi. Alibaba'nın finans kolu Alipay, yapay zeka ve artırılmış gerçeklik teknolojisini kullanarak Şangay'da atık tanıma/ayıklama için küçük bir program geliştirmiştir.
Amaç, vatandaşın atığının hangi kategoriye girdiğini akıllı telefonundaki kamera sistemi ile tanıyabilmesini ve kolay tasnif etmesini sağlamaktır.
Şangay'da oluşan atıkların kategorize edilmesi Şekil 5. 'de verilmiştir. Yiyecek atıkları ambalajsız tasnif edilmek zorundadır. Uymayanlara ağır yaptırım uygulanmaktadır.
Yeni atık sınıflandırma sistemi kapsamında, tüm ofislere, üreticilere, devlet kurumlarına, işletmelere, kurumlara ve sosyal organizasyonlara dört tür kaynakta ayrı toplama konteyneri sağlanması hedeflenmiştir.
Şekil 5'de görüldüğü gibi tehlikeli atıklar kırmızı, ambalaj atıkları mavi, yemek atıkları kahverengi ve geri dönüştürülemez atıklar ise siyah renkli konteynırlara atılmaktadır.
Şekil 5 incelendiği zaman tehlikeli atıklar ve geri dönüştürülemez atıklar için tek konteynır kullanılması yeterli olurken mutfak gıda atıkları ve geri dönüştürülebilir atıklar için iki konteynır konduğu görülmektedir.
Yeni sistem ile "önce karıştır ve sonra ayrıştır" yanlış uygulamasından akıllı yüz tanıma programı ile "önce ayrıştır sonra geri dönüştür" uygulamasına geçilmiştir.
Bugüne kadar bu programla 4 binden fazla farklı atık türü tanımlanmıştır. Böylece vatandaş kolayca tanıdığı atıklarını 4 grup altında ayrı topluyor, ayrı topladığı atıkları toplama merkezine getiriyor veya toplama araçlarına veriyor ve atığını bedel karşılığı satabiliyor.
Kazan kazan politikası izleniyor. Böylece toplama ve taşıma maliyeti daha ekonomik oluyor.
Akıllı yüz tanıma sistemini kullanan 30 yaşındaki Çinli kadın Guo, lahana yapraklarının ıslak veya kuru atık olup olmadığının belirlenmesi örneğini vererek, çöpünü doğru bir şekilde atmanın yolunu bulmak için akıllı yüz tanıma programını kullandığını söyledi.
Çin, düşük olan kaynakta ayrı toplama ve geri dönüşüm oranını akıllı yüz tanıma programı ile artırmayı ve kaynakta kirletilmeden ayrı toplamayı planlamaktadır.
Ayrıca vatandaşa çöpleriyle ilgili soru sorabilecekleri ses ve görüntü tabanlı bir eğitim uygulamasını başlattı.
AIpay destekli yüz tanıma teknolojisi ile vatandaşlar, akıllı konuşmacıya "bu nasıl bir çöp?" ve "bu atık hangi kategoride ve nasıl geri dönüştürürüm?" gibi sorular sorarak atıklarını doğru ve pratik tasnif edebiliyor.
Diğer yandan, vatandaş, ayrı topladığı atığını satarak para kazanabilmektedir. Kazan kazan politikası uygulanmaktadır. Böylece toplama maliyeti daha ekonomik olmaktadır.
Akıllı yüz tanıma sistemi ile 40 plastik şişe ile üç ya da dört dolar değerinde bir tuz torbası ve 300 şişe ile 10 kilo pirinçle değiştirilebilmektedir.
Bir rulo kağıt için 70, çöp torbası için 100, tuz için 120, seramik bıçak için 150 ve 5 kg pirinç için 1000 puana ihtiyaç var.
Şangay'da atıkları tasnif etme kuralları ihlal edildiği zaman bireylere 22 £, şirketlere ve kurumlara ise 5.500 euro yaptırım uygulanmaktadır.
Sistemin mevzuata uygun çalışıp çalışmadığı Çevre Bakanlığı tarafından sıkı şekilde takibi yapılmaktadır. Tabi ki önce eğitim verilmektedir.
Eğitim için, belediye yönetimi, atıkları kaynakta verimli ayrı toplama, işlemi denetlemek için eğitim kursları düzenlemekte ve bu konuda on binlerce gönüllü görevlendirilmiştir.
Atıkların doğru tasnif edilmesi amacıyla 30 bin gönüllünün görevlendirildiği Şangay'da her 300 ila 500 hane için bir gönüllü sivil toplum örgütü sisteme dahil edilmiştir.
Eğitim sonrası ihlal olması durumunda yaptırım uygulanmaktadır.
Çöplerini sıralamada başarısız olan bireyler için, sadece ipotek oranlarını ve sigorta primlerini belirleyen sosyal kredi notları değil, aynı zamanda uçak bileti almaya ve çocuklarını devlet okullarına göndermeye uygun olmaları da düşürülecektir.
Atıkları kaynakta ayrı toplamayan bina yönetimleri, sakinlere uyarı mektubu gönderiyor "bize çöplerimizi sıralamada (ayrıştırmada) başarısız olduğumuz söyleniyor. Daha da önemlisi, eğer kuralları ihlal edersek, belediye yönetimi tarafından 22 euro para cezası verilecek" deniyor.
Her gıda paketi teslimatı ortalama olarak 3,27 adet tek kullanımlık plastik kap içermektedir, bu da en azından 130 milyondan fazla parçalanamayan plastik torba veya kutunun Çin'de gıda dağıtım endüstrisi tarafından her gün kullanıma sunulduğu anlamına gelmektedir.
Teslimat paketlerinin neredeyse yüzde 34'ünün plastik kullandığı e-ticaret sektöründe durum daha parlak görünmüyor.
Gıda paketi teslimat ambalaj atık miktarını azaltmak için tüm teslimat sürecinde sistematik bir reforma ihtiyacımız vardır.
Şangay şehrinde yapay zeka, yüz tanıma ve artırılmış gerçeklik teknolojisini ile atıkların tasnif edilmesi ve geri dönüşümü belli seviyede gerçekleştiği zaman bu tecrübe ve uygulama tüm şehirlerde yaygınlaştırılması planlanmaktadır.
Keşif zordur ve tecrübe değerlidir. Kısaca, atıkların kaynakta ayrı toplanması ve geri dönüşümü için bilgi teknoloji kullanılmaktadır.
Bu sistem Şangay'da uygulamaya başladığından bugüne, sipariş edilen gıdalar için "daha az çorba", "daha az pirinç", "daha az biber" ve "ızgara et" sipariş edildiği görülmüştür.
Starbucks ve Haidilao Hot Pot'da tek kullanımlık plastik ve kağıt kaplar taleplerinde önemli oranda düşüşler olduğu görülmüştür.
Şangay'daki tüm atık toplama kamyonları, farklı atık kategorilerine karşılık gelecek şekilde farklı renklerle boyanmıştır. Böylece vatandaş ayrı topladığı atığının hangi tür araçlarla toplandığını görmektedir.
Atıklar, karıştırılırsa vatandaşın hemen ulaşacağı danışma hatları oluşturulmuştur.
Tasnif edilen atıkların toplanması, tek katlı binalarda kapıdan kapıya ve çok katlı binalarda apartman kapısından kapıya belirtilen günde vatandaşın atığını dışarıya çıkarması şeklinde gerçekleşmektedir.
Bu şekilde toplama yapanlar ayda ortalama 700 veya 800 dolar kazanabilmekte, tabi ki geri dönüşebilecek atıkların değerine ve hacmine bağlı olarak 2 bin dolara kadar kazanma potansiyeli vardır.
Geri dönüştürülebilir atıklar hafta bir veya 2 haftada bir toplanmaktadır. Mutfak atıkları ise haftada üç defa toplanmaktadır. Tehlikeli atıklar ise ayda bir defa toplanmaktadır.
Kayıt dışı atık toplama sektörü, varlığını resmi sistemin iki temel yönüne borçludur:
- Resmi sektör, atık akışında bol miktarda olmasına rağmen, ağırlıklı olarak malzemeleri ayırmaz, geri dönüştürmez veya yeniden kullanmaz.
- Resmi sektör, atık toplama için işletmelerden ve şantiyelerden atık türüne değil ağırlığa göre ücret almaktadır. Sonuç olarak, gayri resmi toplayıcılar geri dönüştürülebilir malzemeleri atık akışından çıkarırsa, şirketlerin toplama için o kadar fazla ödeme yapmasına gerek kalmaz.
İlk toplamadan son geri kazanıma (ki bu genellikle geri dönüştürülür) kadar, kayıt dışı çalışanlar sürecin her adımında rol oynar.
Bireysel toplayıcılar küçük depolama ve sınıflandırma merkezlerine, küçük merkezler daha büyük merkezlere ve büyük merkezler fabrikalara ve yeniden işleme tesislerine satar.
Gayri resmi sistemdeki çalışanlar, malzeme fiyatı ve bulunabilirliği ile motive edilen yüz binlerce bireysel aktördür.
Karı en üst düzeye çıkarmak isteyen toplayıcılar, e-ticaretteki artış, yüksek inşaat faaliyetleri veya yeni hükümet düzenlemeleri dahil fiyatları etkileyebilecek uluslararası emtia fiyatlarını ve makroekonomik faktörleri yakından takip etmektedirler.
Gayri resmi toplamanın büyük ölçekli doğası göz önüne alındığında, siteler, çok sayıda küçük toplama alanı ve her bölge için yalnızca bir ila iki büyük alan ile şehir genelinde dağılmıştır.
Gayri resmi sistem, verimli bir şekilde çalışmak için bu sitelerin ve paydaşların etkileşimine dayanır.
Şekil 7, Şangay'ın merkez bölgelerinde bulunan önemli atık toplama alanlarının haritası verilmiştir. Aşağıdaki bölümlerde, bu sektördeki önemli siteleri ve bireyleri özetlenecektir.
Göstergeler;
Şangay'da atık toplama sistemi Şekil 8'da verilmiştir.
Değiştirme noktaları
Şehrin muhtelif yerlerinde değiştirme noktaları vardır. Değiştirme noktaları, gayri resmi geri dönüştürücüler ve bireylerin diğer gayri resmi geri dönüştürücülere malzeme alıp satmak için bir araya geldiği cadde üzerindeki lisanssız alanlardır. Tabi ki ilgili yerel yerel yönetim kontrolünde çalışılmaktadır.
Değiştirme noktaları, ya tek bir gayri resmi geri dönüşümcü tarafından ya da her biri farklı malzemeleri (plastik, karton, ahşap vb.) işleyen çok sayıda gayri resmi geri dönüşüm şirketi tarafından yönetilmektedir.
Bu takas noktalarının birçoğu lisanssız olduğu için, bunları işleten koleksiyoncular resmi dikkat çekmeye dikkat etmelidir.
Küçük toplama merkezleri
Bu toplama merkezleri, şehir genelinde toplanan atıkların toplanma noktalarıdır. Bu merkezler, toplanan atıklar için kayıt dışı ve fırsatçı toplayıcılara ağırlık olarak ödeme yapmaktadır.
İşleme merkezlerine nakliye için hazırlanmadan önce bu merkezler malzemeleri, türlerine ve alt tiplerine göre sınıflandırırlar.
Bazı durumlarda, malzeme miktarı tek bir kamyona yüklenmeyi gerektirmiyorsa, bu merkezler daha büyük atık toplama noktalarına satış yaparlar.
Küçük toplama merkezlerinin rehabilite edilmesi gerekmektedir.
Büyük konsolidasyon merkezi
Küçük toplama merkezleri gibi işletilen bu daha büyük ölçekli merkezler, her gün yüksek hacimlerde daha geniş bir malzeme yelpazesini işler.
Bu merkezler, işleme merkezlerine taşınmadan önce toplama zincirinin son noktalarıdır ve birçoğu lisanslı olduğu için aynı yerde uzun süre kalabilmektedir.
İşleme merkezleri
Bunlar, yakınlardaki Jiangsu ve Zhejiang eyaletlerinde birçok kişinin bulunduğu maddi yaşam süresinin son noktalarıdır.
Kamyonlar buraya gelir ve işlenmek ve tekrar ekonomiye girmek için malzeme satarlar.
Bu, kayıt dışı sektörün en az şeffaf olan ve çoğu durumda geri dönüşümün kalitesi hakkında çok az şey bilinen tarafıdır.
Eğitim
Şangay sisteminin en önemli kısmını, atıkları görsel olarak tanıyarak sınıflandırılması oluşturmaktadır. Katılımcılık adına vatandaşın soru sorması ve cevap verilmesi mekanizması oluşturulması çok önemlidir.
Şangay belediyesi, insanların atıklarını doğru şekilde ayırmaları için eğitmek için çeşitli önlemler uygulamaktadır. Gençleri kazanmak için şehirdeki oyun salonlarında oyunculara çöp smaç tekniklerini uygulama şansı sunan video oyunları ortaya çıkartmıştır.
Eğitmenler, evsel atık ayırma davranışını denetlemek ve düzeltmek için her atık bırakma noktasında resmi olarak görevlendirilir.
Bunların yanı sıra, akıllı telefonlar için oyun uygulamaları, kullanıcıların yeni kurallarda gezinmesine yardımcı olur. Sanal Gerçeklik simülatörleri de şehir etrafında ortaya çıktı ve oyuncuların atıkları hayali kutulara atarak puan kazanmalarına izin vermiştir.
Çok basit ve anlaşılması kolay. Oyunu yaratan şirket VitrellaCore'un kurucusu ve CEO'su Wu Xia, China Daily'ye verdiği demeçte, sakinler çöplerini gerçekten karıştırmadan atıkları ayıklama alıştırması yapabilirler ve bu, gönüllüleri eğitirken kağıt malzemeler kullanmaktan daha etkili bir yöntemdir.
Çocukların ve gençlerin eğlenceli bir şekilde atıkları kolayca tasnif edebilmeleri için çöp oynama oyunları keşfeden oyunlar ve oyuncakla, gençler arasında popülerlik kazanılmaktadır.
Bu tür atık tasnif etme yenilikçi yollarla gençlerin gönlünü kazanabilmektedir. Böylece onlara, atıkları kaynakta ayırmanın yük yerine eğlenceli olduğunu hissettirmektedir.
Hedef, "yemyeşil dağlar, berrak ve temiz sular, altın ve gümüş dağlar gibi paha biçilmez varlıklar" oluşturmaktır. Bir rap müziği animasyonunda "Geri dönüşüm zararı azaltmanın ve evimizi güzelleştirmenin bir yoludur. Çöpleri doğru sıralarsak, bu bir kaynak olur."
Bu yeni yüz tanıma akıllı sistemi, Şangay'da başarı olması durumunda, ülkenin 2020 yılı sonunda 46 şehirde yüzde 35 geri dönüşüm hedefine ulaşması için Çin'deki diğer şehirlerde benzer düzenlemelerin uygulanması beklenmektedir.
Çin'in hedefi;
- Gelişmiş ülkelerin atıklarına ihtiyaç olmadan,
- Çöp depolama dağları oluşturmadan,
- Su kaynaklarını ve havayı kirletilmeden,
kendi atığını pratik ve kolay olarak kaynakta ayrı toplayarak alternatif hammadde ve enerji olarak kullanmaktır.
Hedef, karışık çöp toplamayı bırakmaktır.
Ülkede yeni sürdürülebilir iş modelleri, fikirleri ve teknolojileri ortaya çıkarmaktır. Kısaca atık sanayi sektörü oluşturarak döngüsel ekonomiyi gerçekleştirmektir. Sürdürülebilir tüketim oluşturmaktır.
Şangay'da her gün 8 bin tondan fazla mutfak atığı ayrıştırılmaktadır. Başarı, teknik yardımlardan çok "güçlü ve verimli topluluk yönetim sistemleridir"
Şangay, 2020 yılına kadar geri dönüşüm sistemine 3 milyar doların üzerinde yatırım yapmıştır.
Şangay'da vatandaşların çoğu ''Hükümet Benim Ayırmamı İstiyor'' konusunda takılıp kalmış durumda ve henüz 'Ben Ayırmak İstiyoruma ulaşılmamıştır.
Yine de, STK her sabah geri dönüşüm istasyonunun yanında durdu, atık poşetlerini dikkatlice kontrol etti ve atıkların ayrılmasına yardım ettiler.
Tekniğine uygun sıralama yapanları övüldü ve sahiplerini angaje olmaya teşvik edildi. STK ve ekibi, Yeşil Hesap girişiminin uygulanmasına da yardımcı oldular.
Her hesabın, hane halkının kimliğini birbirine bağlayan özel bir barkodu ve izleme amacıyla bu evin atık torbalarına yapıştırılması gereken bir dizi çıkartma vardır.
Atık toplama sırasında, doğru sınıflandırılmış atıklar için, atık poşeti üzerindeki barkod gönüllüler tarafından tarandı ve puanlar bu hanenin hesabına yatırıldı.
Atık poşetlerinde eksik barkod olması durumunda, gönüllüler Yeşil Hesap'taki barkodu tarayabilirler. Tüm bu çabalara rağmen, ilk ay hane halkının sadece yaklaşık yüzde 20'sinin katılımıyla sonuçlanmıştır.
İkinci ay, akran baskısı etkisini etkinleştirmek için bilgi yayma aracı kullanıldı. Her hanenin atık ayırma davranışı ve Yeşil Hesap puanı bir bülten aracılığıyla duyuruldu. Aileler performanslarına göre kırmızı, mavi veya yeşil bir yıldız alırlar.
Katılımcı olmayanlar aldıkları yeşil yıldızdan utandıkları ve nasıl katılacakları konusunda danışmak için STK'e yaklaştıkları için bu çok etkili oldu.
Bu şansı değerlendiren STK, onları atık ayırma kurallarına nasıl uyulacağının yanı sıra Yeşil Hesap web sitesi aracılığıyla kredileri nasıl kullanacakları ve mahalle komite ofisinde geri ödenen günlük malları nasıl alacakları konusunda eğittiler. İkinci ay yaklaşık yüzde 70 katılımla sonuçlanmıştır.
Üçüncü ay, STK, geçici atık depolama yerlerinde (hanelerde) atıkların oluşturduğu koku ve kirlilik sorununu çözerek sakinler için çevresel faydaları iyileştirdi.
Bu zaman dilimleri sırasında toplanan tüm atıkların hemen atık transfer istasyonuna taşınmasını sağlamak için sabit erişim saatleri (6: 00–9: 00 AM&PM) uygulamaya konuldu.
Gönüllüler atık istasyonunu izledi ve sakinleri belirlenen saatlerde atıklarını atmaya ve atık istasyonu dışında atık poşetleri bırakmamaya ikna etti.
Ancak bu değişiklik, mahalledeki kiracılar ve ev sahipleri ile ilgili belirli zorluklar ortaya çıkarmıştır. Konut sakinlerinin yaklaşık yüzde 20'sini kiracılar oluştururken, birçok aile saatlik temizlik görevlileri istihdam etmektedir.
Hem kiracılar hem de temizlik görevlileri, atık toplama erişim süresiyle ilgili önemli çatışma programlarına sahiptir. Ayrıca, Yeşil Hesap tarafından oluşturulan doğrudan teşvikten yoksundurlar.
STK ve ekibi, geceleri kiracıları kapı kapı dolaşarak onlara çöp torbası verdiler ve atıkları nasıl ayıracaklarını öğrettiler. Temizlikçilerle ilgili olarak, STK ev sahipleriyle temasa geçti ve onlardan hizmetçilere neyi ve nasıl sıralayacaklarını açıklamalarını istedi.
Buna ek olarak, STK mahalleyi daha uyumlu hale getirmek için çeşitli toplantılar düzenledi. Örneğin, Noel'de temizlik görevlileri girişime katkılarından dolayı partiye davet edildi ve bu da işbirliğini daha da geliştirdi.
Toplama araçları
İlçe, kuru atıkları toplamak ve taşımak için 200'ün üzerinde araç, mutfak atıkları için 27 araç ve zararlı atık taşımak için 5 araç satın aldı.
Kasım ayında Şangay Belediye Halk Kongresi tarafından hazırlanan bir rapor, şehrin 12.000 yerleşim bölgesinin yüzde 90'ının belediye çöp ayırma standartlarını karşıladığını gösterdi. 2018'de rakam sadece yüzde 15'ti.
Raporda, Ekim ayında geri dönüştürülebilir atıkların toplanmasının 2018'in aynı ayına göre 4,6 kat arttığı, tehlikeli atık toplama sayısının dokuz kat arttığı ve toplanan mutfak atığı miktarının ikiye katlandığı belirtildi.
Şangay, atığı çöp olarak değil potansiyel olarak değerli bir meta olduğu döngüsel bir ekonomiye doğru ilerlemektedir.
Lineer ekonomiden döngüsel ekonomiye geçişle, "atıkları azaltmak, ürünleri yeniden kullanmak ve gelecekteki yenilikler için bir platform olarak hizmet etmek için tasarlanmış ve inşa edilmiş olursa" sürdürülebilirliğe geçişi hızlandıracaktır.
"Alışkanlıklarını değiştir, atık oluşmasını önle".
"Türkiye'de 1,7 milyar dolar değerindeki ambalaj atıkları, kaynağında tekniğine uygun ayrı toplanmadığı için, çöp depolama alanlarına dökülmektedir".
Şekil 10'da görüldüğü gibi sürdürülebilirlik hedefine ulaşırken küçük adımlar bizi daha ileriye götürür.
*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.
© The Independentturkish
