Ukrayna krizinde Batı, Rusya'ya hangi yaptırımları uyguladı ve gelecekte ne tür yasaklar gelebilir?

Moskova'nın Kiev'i işgali durumunda ülke, enerji ve teknoloji sektöründe yaptırımlarla karşı karşıya kalabilir

Rusya'nın Donbas kararının ardından Batılı liderler yeteri kadar sert yaptırımlar uygulamamakla da eleştirildi (AFP)

Rusya'nın, Ukrayna'dan tek taraflı bağımsızlığını ilan eden ve birlikte "Donbas" olarak anılan Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Luhansk Halk Cumhuriyeti'ni tanıdığını dün açıklamasının ardından Kiev-Moskova gerginliği yeni bir seviyeye tırmandı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in kararının ardından Batılı devlet ve örgütlerden ülkeye yönelik çeşitli yaptırımlar geldi.

AB'den Putin'e destek veren parlamenterlere kısıtlamalar

Avrupa Birliği (AB), dün Rusya'da aralarında bankaların da yer aldığı 27 kişi ve kuruluşa yaptırım uygulandığını açıkladı.

AB, Donbas'la ticareti yasakladığı gibi Rusya'daki kuruluşların AB bankalarından fonlara erişimini de kesti.

Rusya'da Federal Meclis'in alt kanadı Devlet Duması'nda, Putin'in Donbas kararına olumlu oy veren tüm parlamenterlerin AB'deki bankalarda yer alan hesapları dondurulurken, bu kişilerin AB'ye seyahat etmeleri de yasaklandı.  

ABD, Rus savunma sanayisini hedef aldı

ABD, salı günü açıkladığı yaptırımlarla Rusya'nın askeri girişimlerine yönelik fonlamasını zayıflatmayı amaçlıyor.

Bu doğrultuda ABD Başkanı Joe Biden, Rusya'nın savunma sanayisinde kilit öneme sahip devlete ait iki bankaya karşı yaptırım uyguladı. Buna göre iki bankanın da Amerikan ekonomisine erişimi engellenirken, ABD'de faaliyet göstermeleri de yasaklandı.

fazla oku

Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)

Biden, ABD bankalarında Rus devlet tahvillerinin alım ve satımını yasaklayarak "Moskova'nın Batılı sermayeyle temasını kesmeyi" amaçlarken, 5 üst düzey iş insanı ve ailesine yönelik yaptırım kararı aldı.

ABD'li kurum ve kuruluşların da Donbas'ta Rus yanlısı ayrılıkçıların bulunduğu bölgelerle ticaret yapması yasaklandı.

ABD'li yetkililer, "Rusya'nın Ukrayna'yı işgali durumunda yaptırımların kapsamının genişletilebileceği" uyarısında da bulundu.

BK, Rus bankalarına yaptırım uyguladı

Birleşik Krallık (BK) Başbakanı Boris Johnson ise dünkü açıklamasında Rossiya, IS Bank, General Bank, Promsvyazbank ve Black Sea Bank'e karşı yaptırım uygulanacağını duyurdu.

Johnson ayrıca Gennadi Timçenko, Boris Rotenberg ve İgor Rotenberg adlı iş insanlarının BK'deki malvarlıklarının dondurulduğunu ve ülkeye girişlerinin yasaklandığını bildirdi.

BK Başbakanı, "Bu, atılacak adımların ilki ve daha fazla yaptırımın uygulanması için hazırız" dedi. Öte yandan Jonhson, Putin'in kararının ardından ülkeye karşı yeteri kadar sert yaptırımlar uygulamadığına dair eleştirileri de topladı.

Almanya, Kuzey Akım 2'yi askıya aldı

Almanya Başbakanı Olaf Scholz ise dün Kuzey Akım 2 projesinin askıya alındığını duyurdu.

Scholz, Putin'in Donbas kararını kınayarak Kuzey Akım 2 projesine ruhsat verilmeyeceğini belirtti ve "Bu ruhsat olmadan, Kuzey Akım 2 aktif hale gelemez" ifadelerini kullandı.

Yaklaşık 11 milyar dolarlık proje kapsamında yılda 55 milyar metreküp Rus doğalgazının Baltık Denizi'nin altına döşenen boru hatlarıyla Almanya'ya sevk edilmesi planlanıyordu. Rus enerji şirketi Gazprom'un proje kapsamında 15 milyar dolar gelir elde etmesi öngörülüyordu.

Moskova'ya başka ne tür yaptırımlar uygulanabilir?

Batılı devletlerden art arda gelen yaptırım kararlarının Rusya'yı caydırıp caydırmayacağı henüz belli değil. Donbas'ta gerginlik sürerken, Batı'nın olası bir işgal durumunda Kremlin'e karşı uygulayabileceği bir dizi yaptırım söz konusu.

Rusya, Swift sisteminden çıkarılabilir

Rusya, uluslararası para transferleri ve diğer finansal işlemlerin güvenli şekilde iletilmesini sağlayan ve dünya çapında binlerce kuruluş tarafından kullanılan Swift sisteminden çıkarılabilir. Böyle bir durumda Rus bankalarının yurtdışında faaliyetlerini sürdürmesi hayli zorlaşır.
 


Öte yandan böyle bir yaptırım, Rusya'yla yakın bağları bulunan ABD ve Almanya'daki bankalarda da olumsuz bir etki yaratabilir.

Dolar yasağı

Rusya'nın ABD dolarıyla işlem yapmasının yasaklanması da söz konusu olabilir. Böyle bir yaptırım uygulanması durumunda Rus şirketlerin dolarla işlem yapmasına müsaade eden herhangi bir Batılı firmaya ceza verilebilir.

Bu yaptırım, petrol ve doğalgaz satışlarının çoğunu dolar üzerinden gerçekleştiren Rus ekonomisine ve ihracatında ciddi zarar oluşturabilir. Fakat petrol ve doğalgaz ihracatının azalması, Rus doğalgazına bağlı Avrupa ülkelerini de zor durumda bırakabilir.

Bankalara kara liste

ABD, Rus bankalarını kara listeye alarak bu kuruluşların uluslararası ölçekte işlem yapmasını neredeyse imkansız hale getirebilir. Moskova ise böyle bir durumda yükselecek enflasyon ve düşecek gelirleri kontrol altında tutmaya çalışmakla uğraşmak durumunda kalabilir.

Ancak olası bir ekonomik darbeye karşı koruma olarak Rusya'nın Merkez Bankası'nda 630 milyar dolardan fazla rezervi bulunuyor. Böyle bir hamle, Rus bankalarında hesabı bulunan Batılı yatırımcıları da zor durumda bırakabilir.

Yüksek teknoloji ürünlerine yasak

Batılı ülkeler, önemli yüksek teknoloji ürünlerinin Rusya'ya ihracatına yasak getirebilir.

ABD, artık cep telefonundan arabaya birçok üründe kullanılan yarı iletken mikroçiplerin ihracatını durdurabilir. Böyle bir hamle, Rusya'nın yalnızca savunma ve havacılık sektörünü değil ekonomisinin büyük bölümünü de olumsuz etkileyebilir. Fakat bu tür bir yaptırım söz konusu ürünleri ihraç eden Batılı firmaları da zorlayabilir.

Enerji sektöründe yaptırım

Büyük ölçüde doğalgaz ve petrol ihracatına dayanan Rus ekonomisi, Batılı ülkelerin bu yöndeki ihtiyaçlarını Gazprom ya da Rosneft gibi Rus devlerinden karşılamayı durdurmasıyla sarsılabilir.

Öte yandan böyle bir hamle, Avrupa'da doğalgaz fiyatlarının yükselmesine ve akaryakıt sıkıntısına yol açabilir. Örneğin Almanya, doğalgazının üçte birini Rusya'dan ithal ediyor.

Londra'daki finansal kuruluşlara erişimin kısıtlanması

BK'nin başkenti Londra, Rusya'nın ülkedeki bankalarda büyük miktarda yatırımının bulunması nedeniyle "Londongrad" olarak da anılıyor.

Johnson yönetiminin böyle bir kısıtlamaya gitmesi hem Rus hem de Batılı yatırımcıları olumsuz etkileyebilir.



Independent Türkçe, BBC, Reuters, Guardian, CNN, Politico

Derleyen: Yasin Sofuoğlu

DAHA FAZLA HABER OKU