Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in pazartesi Ukrayna'nın doğusundaki Moskova yanlısı ayrılıkçıların kurduğu yönetim yapılarının bağımsızlığını tanıması kararına Batılı güçler hızla karşılık vererek Moskova'yı kınadı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
ABD ve müttefikleri yaptırım çağrısında bulunurken Rus yetkililer hamlenin meşru olduğunu savundu. Rusya'nın en büyük müttefiki Çin ise çekimser kalmayı tercih etti.
Moskova'yı kınayan tüm açıklamalarda Ukrayna'nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne vurgu yapıldı. Rus yetkililerse Batı'nın yaptırım çağrılarına meydan okudu.
Rusya ve Ukrayna arasındaki gerginliği tırmandıran hamleye verilen tepkiler şöyle:
Türkiye: Hamle kabul edilemez
Dışişleri Bakanlığının yaptığı açıklamada, "Rusya Federasyonu'nun, sözde Donetsk ve Luhansk Cumhuriyetleri'ni tanıma kararı Minsk Anlaşmaları'na aykırı olduğu gibi, Ukrayna'nın siyasi birliğinin, egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün açık ihlali anlamına gelmektedir" ifadeleri kullanıldı.
Birleşmiş Milletler "toprak bütünlüğü ihlalini" kınadı
Birleşmil Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, Rusya'nın kararının "Ukrayna'nın egemenliğini ve toprak bütünlüğünü ihlali ettiğini ve BM Antlaşması'nın ilkeleriyle tutarsız olduğunu" söyledi.
Biden, Macron, Scholz: Yanıtsız kalmayacak
ABD Başkanı Joe Biden, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ve Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Putin'in hamlesini Minsk Anlaşması'nın "açık bir ihlali" diye niteleyerek kınadı.
Batılı liderler görüşmelerinin ardından yaptıkları açıklamada, "Bu adımın cevapsız kalmayacağını" söyledi.
Almanya Başbakanı ayrıca 22 Şubat'ta yaptığı açıklamaya Kuzey Akım 2 projesinin askıya alındığını duyurdu. Bu Rusya'ya karşı uygulanan ilk yaptırım olma özelliğini taşıyor.
ABD yaptırım çağrısı yaptı
ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken, Twitter'da yaptığı paylaşımda Putin'in kararının "hızlı ve kesin bir yanıt gerektirdiğini ve müttefiklerle koordinasyon içinde uygun adımların atılacağını" belirtti. ABD, Rusya'nın tanıdığı ayrıcılıkçı bölgelere karşı mali yaptırımlar uygulanacağını açıkladı ve gerekirse daha fazlasının da yapılacağı konusunda uyardı.
Fransa, BM Güvenlik Konseyi'ni acil toplantıya çağırdı
Macron, Avrupa Birliği'nin Moskova'ya yönelik yaptırım uygulaması gerektiğini açıkladı. Açıklamada, BM Güvenlik Konseyi'nin acil olarak toplanmasının ve yaptırımların kabul edilmesinin istendiği belirtildi.
Birleşik Krallık "sağlam" yaptırımlar hazırlıyor
Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson, Rusya'ya karşı "çok sağlam" yaptırımlar hazırlanacağını ve yaptırımların Rusya'dakileri de kapsayacağını söyledi. Johnson Rusya'nın rasyonel olmayan yaklaşımını sürdüreceğini düşündüklerini ifade etti.
Birleşik Krallık Başbakanı, Rusya'nın Kırım'ı ilhak ettiğinde yeterince sert davranılmadığını dile getirdi.
Almanya: Rusya sözünü tutmuyor
Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, Rusya'nın Minsk Anlaşması'nı ihla ettiğine vurgu yaparak, "Rusya aldığı kararla dünyaya verdiği tüm sözlerden dönüyor" dedi.
NATO: Rusya işgal için bahane arıyor
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg söz konusu kararın "ihtilafın çözümüne yönelik çabaları aşındırdığını ve Rusya'nın taraf olduğu Minsk Anlaşması'nın ihlal edildiğini" söyledi. Stoltenberg şunları ekledi:
Moskova ayrılıkçılara mali ve askeri destek sağlayarak Ukrayna'nın doğusundaki çatışmayı körüklemeye devam ediyor. Ayrıca Ukrayna'yı bir kez daha işgal etmek için bahane üretmeye sürdürüyor.
AB liderlerinden ortak açıklama
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen ve Avrupa Devlet ve Hükümet Başkanları Konseyi Başkanı Charles Michel, Twitter'da aynı açıklamayı paylaştı.
The recognition of the two separatist territories in #Ukraine is a blatant violation of international law, the territorial integrity of Ukraine and the #Minsk agreements.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) February 21, 2022
The EU and its partners will react with unity, firmness and with determination in solidarity with Ukraine.
Avrupa'nın en üst düzey iki ismi Putin'in hamlesini "uluslararası hukukun açık ihlali" diye niteleyerek şunları ekledi:
AB ve müttefikleri Ukrayna'yla dayanışma içinde birlik ve kararlılıkla tepki gösterecek.
Kanada: Sert biçimde kınıyoruz
Kanada Dışişleri Bakanı Mélanie Joly, Twitter hesabında yaptığı paylaşımda Putin'in hamlesini "sert biçimde kınadıklarını" ve Rusya'ya karşı uygulanacak ekonomik yaptırımlara Kanada'nın da dahil olacağını söyledi.
See below my statement on the situation in Ukraine. pic.twitter.com/BapRl85PtH
— Mélanie Joly (@melaniejoly) February 21, 2022
Romanya'dan seyahat uyarısı
Romanya Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna'daki tüm vatandaşlarına "ülkeyi derhal terk etmelerini" söyledi.
Japonya: Güçlü bir cevap için eşgüdümlü hareket edeceğiz
Japonya Başbakanı Fumio Kişida, Ukrayna'nın egemenliğinin ve toprak bütünlüğünün ihlal edildiğini ve buna tolerans gösterilemeyeceğini söyledi. Kişida açıklamasında şu ifadeleri kullandı:
İşgal gerçekleşirse durumu yakından izleyerek G7 ve uluslararası toplumla eşgüdümlü biçimde güçlü bir cevap koordine edeceğiz.
Polonya: Ukrayna'ya karşı saldırgan bir eylem
Polonya Başbakanı Mateusz Morawiecki, Putin'in Donetsk ve Luhanks'ı tanıma kararını "Ukrayna'ya karşı saldırgan bir eylem" diye niteledi. Morawiecki yakın zamanda Polonya'nın Ukrayna'ya daha fazla savunma silahı sağlamaya hazır olduğunu ifade etmişti.
Avustralya: Moskova'nın söylemleri saçma
Avustralya Başbakanı Scott Morrison, Putin'in Ukrayna'nın doğusuna gönderilen askerlerin barış gücü olduğu yönündeki söylemlerini "saçma" diye nitelendirdi ve avantaj sağlamak adına şiddet tehdidinin kullanılamayacağını söyledi.
Rusya'nın içinden tepkiler
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova: En zor zamanlarda bile müzakere sürecine hazır olduğumuzu söyledik. Yani tavrımız hâlâ aynı. Müzakere sürecine hazırız. Biz hep diplomasiden yanayız.
Rusya parlamentosunun alt kanadı Duma'nın sözcüsü Vyacheslav Volodin: Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri'nin bağımsızlığının tanınması ve dostluk, işbirliği, karşılıklı yardıma ilişkin anlaşmaların onaylanması orada yaşayan vatandaşlarımızın ve yurttaşlarımızın katledilmesini durdurmalı. Dostça olmayan karar ve yaptırımlara gelince daha önce olduğu gibi hiçbir gerekçe ve hatta kulp bulunmadan bunlar her halükarda kabul edilecek. ABD ve uydu müttefiklerinin güçlü bir Rusya'ya ihtiyacı yok ve ülkemizin gelişmesini yavaşlatmak için her şeyi yapacaklar.
Rusya parlamentosunun üst kanadındaki Uluslararası İlişkiler Komitesi Başkanı Andrei Klimov: Tanıma anlaşmaları onaylanmak üzere Rusya Parlamentosu'nun her iki kanadına sunuldu. Onay işlemleri kapsamında bu konuyu salı ele alacağız. Elbette bugün kurulan sınırlar içinde kalan topraklardan bahsediyoruz. Diğer her şey yasal işlemlerin dışında.
Rusya'nın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Vasiliy Nebenzya: Diplomatik çözüme hâlâ açığız ancak artık Donbas'ta yeni bir kan gölünün oluşmasına müsaade etme niyetinde değiliz. Pek çok meslektaşımızın Minsk Anlaşması'nı ölü ilan etmek istediğini görüyoruz. Ancak durum bu değil ve Kiev hala bunları yerine getirmek zorunda. Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri, Minsk Anlaşması'nın imzalandığı dönemde zaten bağımsızlıklarını ilan etmişti.
Rusya'ya bağlı özerk Çeçenistan Cumhuriyeti Başkanı Ramazan Kadirov: Ülkemize başka seçenek bırakılmadı. Donetsk ve Luhansk'ta yüz binlerce Rus yaşıyor ve Rusya asla kendi topraklarını terk etmedi. Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri halkları nihayet uluslararası arenada haklarını savunabiliyor, topraklarında barış ve düzen için savaşabiliyor.
Rusya'nın müttefiklerinden tepkiler
Çin'in Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi Zhang Jun: Çin, Ukrayna sorununu çözme çabasının her şeyden önce başlangıç noktasına, yani Minsk Anlaşması'nın uygulanmasına geri dönmesi gerektiğine inanıyor. Ukrayna krizine siyasi çözüm yolunun açılması için ilgili tüm tarafların yapıcı bir tavır almasını, anlaşmaların uygulanmasında ortaya çıkabilecek farklılıkları diyalog ve istişare yoluyla çözmesini ve Minsk Anlaşması'nın gecikmeden harfi harfine uygulanması için yol haritası ve zaman çizelgesi hazırlamalarını umuyoruz.
Kazakistan Dışişleri Bakanı Muhtar Tileuberdi: Kazakistan'ın resmi tavrı üstünde çalışmalar sürüyor, önümüzdeki saatlerde Kazak güvenlik konseyi toplanacak ve nihayetinde bu kararı kabul edeceğiz. Ancak sizi temin ederim ki Kazakistan'ın Donetsk ve Luhansk Halk Cumhuriyetleri'ni tanıması meselesi gündemde değil.
Sırbistan Cumhurbaşkanı Aleksandar Vučić: Bizim pozisyonumuz zor çünkü Sırbistan, Avrupa yoluna girdi. Sırbistan her zaman Ukrayna'nın toprak bütünlüğünü destekledi. Fakat Sırbistan'ın yüzde 85'i ne olursa olsun daima Rusya'yı destekliyor. Bunlar karşı karşıya olduğumuz gerçekler.
Nikaragua Başbakanı Daniel Ortega: Eminim Kırım'da olduğu gibi orada da referandum yapılsa oradaki kişiler yaşadıkları yerin Rusya'ya dahil edilmesi için oy kullanır. Onlar Rus nüfusu ve NATO, AB ve ABD'nin emirlerine tabi değiller.
Hindistan'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilcisi T.S. Tirumurti: Acil öncelik tüm ülkelerin meşru güvenlik çıkarlarını göz önünde bulundurarak gerilimleri azaltmak ve hem bölgede hem ötesinde uzun vadeli barış ve istikrarı sağlamayı amaçlamak.
Independent Türkçe, The Moscow Times, Kyiv Post, National Post, Sputnik International, Tass
Derleyen: Esra Güngör