Döviz kurlarındaki hareketlilikle, kur dengesizliğiyle birlikte kağıda zam durmak bilmiyor.
Bir yanda üretici, müşterisine zammı yansıtmakta zorlanırken, diğer yanda elinde stok tutanların kâğıdı yüksek fiyattan sattığı iddia ediliyor.
Gün içinde fiyatların değiştiği belirtiliyor. Üretici, satılan ürün yerine ürün, ham madde koyamadığını aktarıyor.
Matbaacı, ambalajcı, mukavvacı ham madde bulamamaktan şikâyet ediyor.
Ham madde tedariki yapılan firmaların siparişleri durdurduğu, yurt dışından verilen siparişlerin aylardır gelmediği belirtiliyor.
Kağıt krizini, Independent Türkçe için, Selüloz ve Kağıt Sanayi Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Sükan, Atık Kağıt Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (AGED) Genel Müdürü Osman Kaytan ve Yayıncı İlker Balkan ile konuştuk.
"Türkiye, selülozda dışa bağımlı hale geldi"
Sektörün içinde bulunduğu durumu atık ve ambalaj kağıt cephesinden değerlendiren Selüloz ve Kağıt Sanayi Vakfı Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Sükan, sektörde ham madde ve yardımcı madde sıkıntısı yaşandığını belirterek, özellikle kağıt imalatında kullanılan selüloz, nişasta ve atık kağıt eksikliğine dikkat çekti.
Selülozda Türkiye'nin tamamen dışa bağımlı olduğuna değindi. Sükan, Türkiye'nin atık kağıt kapasitesinin yetmediğini; bunun da dışa bağımlı olan atık kağıt miktarını artırdığını belirtti.
Geri dönüştürülmüş ambalaj kağıtlarının ülkemizdeki toplama sisteminin verimsizliği nedeniyle Türkiye'yi atık kağıtta ithalata daha da bağımlı hale getirdiğini de ekledi.
"Sektörde uzun süredir yaşanan sorunlar, döviz kurundaki artış gibi dönemlerde gün yüzüne çıkıyor"
Atık kağıtların üretimde maksimum derecede kullanıldığını belirten Sükan, Türkiye'de atık kağıtların toplanması ve ayıklanmasıyla ilgili olarak ulusal kağıt toplama sisteminin düzelmesi gerektiğini, sokak toplayıcıları yerine belediyelerin toplamasının daha verimli sonuçlar üreteceğini dile getirdi.
Türkiye'de maliyetlerin yüksek olduğuna da değinen Sükan, "Toplama minimum maliyetle yapılmalı. Lojistik maliyeti düşürülmeli. Avrupa'ya eşdeğer seviyeye gelmeli" dedi.
Atık kâğıdın ve selülozun ithal edilmesi ve kur farkından dolayı kağıt fiyatlarının çok yükseldiğini belirten Sükan, sektörde uzun süredir yaşanan sorunların, döviz kurundaki artış gibi bazı dönemlerde gün yüzüne çıktığını belirtti.
Sükan, ham madde sorununun yakında zamanda aşılmasını beklemediğini, sorunların çözümünün uzun vadeli olduğunu aktardı.
"Sektörümüzün en büyük sorunu, yeterince ham madde bulamamak"
Kağıt Geri Dönüşüm Sanayicileri Derneği (AGED) Genel Müdürü Osman Kaytan; "Türkiye'de geri dönüşümlük kağıt fiyatları, Avrupa'da yaşanan yükselişle paralel olarak yüksek bir seyir izliyor. Fakat her zaman olduğu gibi Türkiye, Avrupa'nın en pahalı ham maddesini kullanmaya devam ediyor" dedi.
Avrupa'da market oluklu denilen klasmanda yer alan geri dönüşümlük kâğıdın tonu, ortalama 150 eurodan satılırken, Türkiye'de bu ürünün 215 eurodan satıldığını söyleyen Kaytan, sözlerine şunları ekledi:
Eğer söz konusu ham maddeyi ithal ediyorsanız üzerine ton başı 25-30 euro kadar millileştirme ve nakliye tutarı koyduğunuzda, maliyet ton başı 250 euroya yaklaşıyor. Sektörümüzün en büyük sorunu, yeterince ham madde bulamamak. Ülke içerisinden karşılanan 3 milyon ton geri dönüşümlük kağıt (GDK), fabrikaların kapasitelerini doldurup randımanlı çalışmalarına yetmiyor.
"Ambalaj stratejik bir sektör"
Ham madde ithalatının 2020 yılının eylül ayında yapılan bir düzenlemeyle, fabrika kapasitesinin yüzde 50'si kadar geri dönüşümlük kağıt ithalatı ile sınırlandırılmasının kağıt sanayiini darboğaza sürüklediğine değinen Kaytan; "Sektörün yeni yatırımlarla büyüyebilmesi için ham madde ithalatının serbest bırakılması gerekir. Geri dönüşümlük kâğıdın ihracatı serbestken ithalatının sınırlı olması, malum, serbest piyasa koşullarıyla ters düşmektedir" şeklinde konuştu.
"Ambalaj hiç abartısız stratejik bir sektör" diyen Kaytan; "Ambalaja olan ihtiyaç sürekli artarak kağıt fabrikalarının tam kapasite ile çalışmasına neden oldu. Bugün e-ticarette yaşanan canlanma, kağıt ambalaj talebini en üst seviyelere taşıdı. Sektörün ham maddesine ulaşmasının kısıtlanmış olması, önümüzdeki birkaç ay içerisinde olumsuz etkilerini gösterecek ve sektörü bir darboğaza sokacaktır. Bunun olmaması, ilaç, gıda, kargo gönderilerinin yerlerine sorunsuz ulaşmasına devam etmesi için sektörün önündeki ithalat engelinin kaldırılması zaruridir" açıklamasını yaptı.
Osman Kaytan, Türkiye'de kağıt sektörünün yeni yatırımlarla 2026'ya kadar 8,5 milyon ton ve 2030'a kadar 10 milyon ton üretim kapasitesini yakalayacağını belirtti.
"Bir haftayı aşkın bir süredir kağıt tedarikçileri telefonlara çıkmamaya başladılar"
Yayıncılık sektörünün içinde bulunduğu durum hakkında bilgi veren yayıncı İlker Balkan ise; "Yayıncılığın tüm temel girdileri döviz üzerinden fiyatlanıyor. Kağıdı konuşuyoruz belki ama tutkal, mürekkep, yedek parça ve bakım giderleri ile ambalaj malzemeleri de dövizle ve onlarda da ciddi bir tedarik sorunu oluştu. Bir haftayı aşkın bir süredir kağıt tedarikçileri telefonlara çıkmamaya başladılar. Bu durumu diğer sarf malzemeleri için de yaşamaya başladı matbaalar. Diğer yandan yayıncılıkta kullandığımız yazılımlar da dolar ile ve eskisi gibi bir kere satın alarak değil, çoklukla yıllık kiralama üzerinden bulut sistemlerden yararlanarak kullanıyoruz" diye konuştu.
Balkan ayrıca, "Stok görseller satın aldığımız platformların abonelikleri ve görsellerin ücretleri de dolar cinsinden. Buna benzer şekilde bir kitabı oluşturmak için kullanılan fiziki ya da dijital tüm bileşenler bu dengesizlikten ve öngörülemez bütçelemelerden etkileniyorlar haliyle" dedi.
"Hem edebi hem de bilimsel yayınlarda büyük bir kıtlık yaşamamız kaçınılmaz"
Pandemiyle birlikte iyice güçsüzleşmiş olan sektörün bir de e-ticaretteki yüksek indirim dalgası ile mücadele etmek zorunda kaldığını belirten Balkan, bu duruma kitap fiyatlarındaki artışın eklenmesiyle sektörün satış hacminde büyük bir gerileme olacağını düşündüğünü belirtti;
Hem edebi hem de bilimsel yayınlarda büyük bir kıtlık yaşamamız kaçınılmaz. Bir de artan işletme giderleri, işyeri kiraları, kargo ve lojistik masrafları vs. de var ki, birçok durumda yayıncıyı zararına satmaya mecbur bırakıyor. Tüm bu zorluklar düşünüldüğünde, yayıncılık sektöründe bir büyük dönüşümün zorunlu olacağını düşünüyorum ve bu maalesef ne paydaşların ne de okurun lehine olacak.
© The Independent
© The Independentturkish
