ABD Başkanı Joe Biden, Taliban'ı eylemlerine göre yargılayacağını söyledi. Size gerçekte ne demek istediğini söyleyeyim: Afganistan'da neler olduğu umurumuzda değil. Artık size ve ülkenize kalmış.

Biden, Donald Trump'ı eleştirmek için elinden geleni yapıyor ve eski yönetim altında Taliban'la ABD arasında yapılan Doha Anlaşması'nı yürütmekten başka seçeneği olmadığını iddia ediyor. Fakat Biden, Amerikan halkına 11 Eylül'de parmağı olan ve daha sonra Guantanamo Körfezi'nde tutulan dünyanın en tehlikeli teröristlerinden bazılarının şu anda Taliban'ın liderleri olduğunu söyledi mi? ABD medyası, ABD istihbaratının en çok arananlar listesindeki uluslararası teröristlerin şimdi Kabil'de namaz kıldırdığını bildirdi mi? Geçen cuma, Kabil'de cemaat namazlarını Halil Hakkani kıldırmıştı. ABD yönetiminin yayımladığı bilgilere göre Hakkani, El Kaide'nin bir vekili olarak çalıştı ve grubun terörist faaliyetlerinden uzun süredir haberdar.

Utanç verici Doha Anlaşması ve detayları hiçbir zaman kamuya açıklanmadı (ama Afgan hükümetinin bir kopyasını aldığı söyleniyor). ABD'nin Taliban'ın geri dönüşünü ve silahlı güçlerin sorumsuzca ve aceleyle geri çekilmesini kabul ettiği süreçteki eylemleri daha fazla sorgulanmalıdır. ABD başkanının hangi yetkilere sahip olduğunu ve konumunu Doha Anlaşması'nı bozmak veya en azından Afganistan halkına yardım etmek adına şartları yumuşatmak ya da anlaşmayı geciktirmek için bu yetkilerini nasıl kullanabileceğini hepimiz biliyoruz. Hatta Taliban'la (aslında Pakistan ve Katar'la) yeniden bir anlaşma müzakere edebilirdi. Fakat Biden yetkilerini kullanmamayı seçti.

Biden kararını Taliban'ın eylemlerine dayandıracağını söylüyor. Söylemediği şeyse bu şeytani grubun aslında pek de değişmemiş olması. Son birkaç ayda Taliban'ın kişisel ve sosyal hakları ihlal eden eylemlerine dair binlerce haber yapıldı. Grup, ABD ve ABD liderliğindeki koalisyon güçlerinin sonuncusunun Afganistan'ı terk ettiğine tanıklık etmek için bir ay daha bekleyecek. Ardından aşırılık yanlısı şeriat kanunlarını, kırbaçlamayı, taşlamayı, hapis ve işkenceyi getirecek.

Afganistan halkı kendisine danışılmadan veya herhangi bir seçimde oy kullanmadan ABD'nin tüm gücü Taliban'a verme yönündeki kararını neden kabul etsin? Doha Anlaşması'nda bile koalisyon hükümeti ve ardından genel seçim yapılması şartı yok muydu?

Eski Cumhurbaşkanı Eşref Gani'nin beklenmedik şekilde Kabil'den kaçması ve Afgan Ulusal Ordusu'na direnme emri verilmemesi artık bir geçiş hükümeti kurma olasılığının çok düşük olduğu anlamına geliyor. Gani'ye yakın olanlardan bazılarının hatta belki de kıdemli danışmanlarının bile Taliban'la gizli bağları olması muhtemel. Taliban'la gizlice işbirliği yapıp iktidara gelmesine yardım ettiler. Projelerine ordunun deneyimli ve vatansever komutanlarının erken emekli olmasını sağlayarak başladılar.

Bu ABD'nin taleplerini Afganistan halkına dayattığı ilk sefer değil. Hamid Karzai'nin (geçiş döneminde Zalmay Halilzade'nin adayıydı) Abdullah Abdullah'la rekabet ettiği iki seçimi Karzai ancak seçim hileleriyle kazanabildi. ABD, Dr. Abdullah'tan gerçekten kendisine ait olanı talep etmekten vazgeçmesini ve iktidarı Karzai'ye bırakmasını istedi. Bunu Dr. Abdullah'ın seçimlerin gerçek galibi olduğunun ve iktidara gelmesinin önüne geçildiğinin gayet farkında olarak yaptılar.

Sonraki iki seçim de daha iyi değildi. Eşref Gani de Afganistan'a Amerikalılar tarafından dayatılmıştı. ABD'de yıllarca sürgünde kaldıktan sonra Gani, önce Karzai kabinesinde maliye bakanı olarak görev almak üzere Kabil'e dönmüştü. Hem Karzai hem de Gani, Amerika Birleşik Devletleri'nin dost ve müttefikleriydi ve aralarında büyük bir güven vardı. Ülkeyi 20 yıl yönettiler ama Birleşik Devletler'in davasına sadık kalmadılar. Karzai, ABD'ye karşı çıktı ve ABD'yi eleştirdi. Eşref Gani, Doha Anlaşması'nı kabul etmeyi reddedip ABD'yi ve Dışişleri Bakanlığı'nın eski Afganistan barış süreci temsilcisi Halilzade'yi cesurca eleştirmişti. Gani, Dışişleri Bakanı Anthony Blinken'in bir geçiş hükümeti öneren mektubunu çöpe atmıştı.

İki eski cumhurbaşkanından Karzai şimdi eski rakibi Abdullah'ın evine sığındı; Gani de, elbette, ülkeden kaçtı ve ABD'de bulunmasına izin verilmediği için Birleşik Arap Emirlikleri'nde yer buldu.

Afganistan halkı yıllar önce ABD yurttaşı olan ama ruhunda ve kalbinde Afganistan'ın cumhurbaşkanı olma hayalini taşımaya devam eden bir adamın nefretinin ve pişmanlıklarının bedelini ödüyor. Halilzade hem 2009 hem de 2014 seçimleri öncesinde cumhurbaşkanlığı adaylığı için Afganistan'ın nüfuzlu büyüklerinden destek almaya çalışmış fakat hiçbir yere varamamıştı.

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  25 Aralık 2024 - Devlet Acil Durum Servisi'nden bir kurtarma görevlisi, Rusya'nın Harkiv'e yönelik drone saldırısının ardından bir konutta çıkan yangını söndürmeye çalışıyor. Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski savaştan zarar gören ülkesinin elektrik şebekesine Noel günü 170'den fazla füze ve drone fırlatarak bir kişinin ölümüne ve yaygın elektrik kesintilerine neden olan Rusya'nın "insanlık dışı" saldırısını kınadı. Ülke sabah 5:30'da hava saldırısı alarmıyla uyandı ve kısa süre sonra hava kuvvetleri, Rusya'nın Karadeniz'den Kalibr seyir füzeleri fırlattığını bildirdi (Sergey Bobok/AFP)

• 2/30

  24 Aralık 2024 - Panama'nın başkenti Panama'da polis ABD Büyükelçiliği önünde düzenlenen protestoda göstericiler tarafından yerleştirilen seçilmiş ABD Başkanı Donald Trump'ın resminin önünde nöbet tutuyor. Panama Cumhurbaşkanı Jose Raul Mulino, Donald Trump'ın insan yapımı su yolunu geri alma tehdidinin ardından 23 Aralık'ta ülkenin eski liderleriyle birlikte imzaladığı bir bildiride Panama Kanalı'nın statüsünün müzakere edilemez olduğunu söyledi. Trump, "Donanmamız ve ticaretimiz çok haksız ve adaletsiz bir şekilde muamele görüyor. Her yerde olduğu gibi Panama Kanalı'nda da kazıklanıyoruz" demiş ve kanalın ABD'ye iade edilebileceğini öne sürmüştü (Arnulfo Franco/AFP)

• 3/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 4/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 5/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 6/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 7/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 8/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 9/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 10/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 11/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 12/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 13/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 14/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 15/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 16/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 17/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 18/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 19/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 20/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 21/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 22/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 23/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 24/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 25/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 26/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 27/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 28/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 29/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 30/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

2001'de Zalmay Halilzade, Afganistan'ın birlik ve ulusal dayanışma için sembol olabilecek merhum kralı Zahir Şah'ın geçici yönetimin başkanlığına atanmasını engellemek için İran İslam Cumhuriyeti'yle birlikte çalışmıştı. İran'ın Kabil'deki eski büyükelçisi Muhammed Rıza Behrami'nin ABD büyükelçiliği, Halilzade ve ayrıca Kuzey İttifakı'yla yakın bağları vardı. Halilzade'yle birlikte çalışan bu ikili Zahir Şah'ı aldatmayı başardı.

İran rejimi, Taliban'ı devirmenin ve yerine eski Afganistan kralı liderliğindeki bir rejimi getirmenin İran halkını etkileyeceğinden endişeliydi. Halilzade ayrıca ABD Başkanı'ndan Peştun ve diğer Afgan topluluklarının büyüklerine yanlış mesajlar ileterek, ABD'nin Zahir Şah'ın iktidara gelmesine karşı olduğu izlenimini verdi (Kuzey İttifakı'nın eski komutanlarından güvenilir kaynaklar bana bunu doğruladı).

Bu büyük ihanet hem Amerika'nın hem de İran'ın çıkarlarına hizmet etti fakat Afganlara iyi haber olarak sunuldu. Hayatının sonraki yıllarında Zahir Şah kendisine yakın olanlara hayatının sonuna kadar bir daha görmek istemediği iki kişi olduğunu söylemişti: Zalmay Halilzade ve BM'nin Afganistan elçisi Lahdar İbrahimi. Dubai'de bir grup insanla konuşan merhum Zahir Şah, bu ikilinin (Halilzade ve İbrahimi) Afganistan'ı yok etmeye katkıda bulunduğunu söyledi.

Afganistan'da uzlaşma, ulusal birlik ve dayanışmanın sağlanması için en iyi fırsat ABD ve İran'ın müdahalesiyle bu şekilde kaybedildi. Sonraki yönetim ancak Amerikan desteğiyle ve hileli seçimlerle kazandı. Ulusal hayal kırıklığı ve siyasi hiziplerin birbirini ortadan kaldırmayı amaçlayan rekabeti, etkili bir ulus inşası fırsatını yok etti.

Afganistan halkının yaşadığı tüm acı ve ıstıraba ve geçici bir hükümet konusundaki tüm tereddütlere rağmen, bu karanlık, acı ve sancılı dönemi geride bırakmak için bir fırsat gelecektir; Afganlar kendileri için yeni bir kadere girişirken yeni deneyimlere ve bakış açılarına sahip olacaklar. Hain ve köle devrik hükümetler gerçek yüzlerini gösterdi: Tanıdığım Afgan milleti, tarihin gösterdiği gibi, aşağılanmayı, köleliği ve gerici grupların boyunduruğu altında yaşamayı kabul etmeyecektir. Afganlar bir kez daha kendi kaderlerini ellerine alacaktır.

Camelia Entekhabifard, Independent Farsça'nın genel yayın yönetmenidir

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: Noyan Öztürk