Bilim insanları ölmekte olan bir kara deliği gözlemledi. Kara deliğin 3 bin ışık yılı boyunca uzanan "ışık yankısı", radyo teleskoplarına yansıdı.
Uzmanlara göre süper kütleli kara deliklerden bazıları, aktif galaktik çekirdekler (AGÇ) diye adlandırılıyor. Bunlar X-ışınları ve radyo dalgalarından oluşan bol miktarda radyasyon yayıyor.
Ancak diğer gök cisimleri gibi AGÇ'lerin de bir gün kapanması ve radyasyonunun bitmesi gerekiyor. Öte yandan bilim insanları şimdiye dek bunun nasıl ve ne zaman olacağına dair bulgu elde edememişti.
Şimdiyse Japonya'daki Tohoku Üniversitesi'nden astronom Kohei Ichikawa liderliğindeki araştırmacılar bir ipucu buldu. Uzak galaksi Arp 187'yi gözlemleyen ekip, son günlerini yaşayan bir AGÇ tespit etti.
Ichikawa ve meslektaşları, Şili'deki Atacama Büyük Milimetre/milimetre-altı Dizisi'nde (ALMA) ve New Mexico'daki Çok Büyük Dizi'deki radyo teleskoplarını kullandı. Teleskoplar AGÇ'ye özgü bazı iyonize gazları tespit etti. Ancak aktif bir çekirdekten gelmesi beklenen radyo dalgaları saptanamadı.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Bunun ardından araştırmacılar, NASA'nın NuSTAR (Nükleer Spektroskopik Teleskop Dizisi) isimli X-ışını uydusuyla Arp 187'nin çekirdeğine ikinci kez baktı.
AGÇ'ler normalde bol miktarda X-ışını üretiyor. Ancak bilim insanları, NuSTAR verilerinde böyle bir sinyal göremedi. Araştırmacılar bu bulguları, Amerikan Astronomi Derneği'nin sanal ortamda düzenlenen 238. toplantısında SUNDU.
Gözlemlerden hareketle araştırmacılar, Arp 187'nin merkezindeki AGÇ'nin karardığı sonucuna vardı. Gözlemler, AGÇ'nin çekirdeği "öldükten" sonra maddelerinin binlerce ışık yılı boyunca yayıldığını ortaya koymuştu.
Gökbilimciler, maddelerin bu şekilde dağılmasını "ışık yankısı" diye adlandırıyor. Araştırmacılar bu gözlemleri, "yeni söndürülmüş bir yangından çıkan dumanı izlemek gibi" diye niteliyor.
Ekip üyeleri, Arp 187'nin, bir AGÇ'nin ömrünün sonunda ne olduğuna dair daha fazla bilgi edinmek için basamak olabileceğini söylüyor.
Ichikawa, yaptığı açıklamada, "Bu çalışmaya benzer bir yöntem kullanarak ölüm döşeğindeki daha fazla AGÇ'yi arayacağız" ifadelerine yer verdi.
Independent Türkçe, Space
Derleyen: Çağla Üren
