Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) Kovid-19'un kökenine dair dört gözle beklenen raporunun sonuçları açıklandı. Sonuçlar, virüsün en olası kaynağı olarak ticari amaçlarla yetiştirilen egzotik hayvanlara işaret ederken raporu kötüleyenlerden oluşan bir koro asıl sızıntının Çin'deki bir laboratuvardan gerçekleşmiş olabileceği teorisinde ısrar etmeye devam ediyor. Bu farklı görüşler, herkesin mutabık kaldığı nedenin üzerine giderek başka bir pandeminin önüne geçmeye odaklanan küresel bir girişimi geciktiriyor. Fakat bu bitmek bilmeyen tartışmanın en ilginç tarafı, tartışmanın bütün taraflarının aslında aynı kaynağa ve aslında aynı çözüme işaret etmesi.

DSÖ'nün araştırmasını eleştirenler haklı olarak Vuhan'da görevlendirilen DSÖ ekibinin araştırmalarını yürütmek için Çinli yetkililere bağlı olduğuna ve onlarla işbirliğinde bulunmak zorunda kaldığına dikkat çekiyor. Görünen o ki bu ekipte tıbbi laboratuvarları adli olarak inceleyebilecek uzmanlar yer almadı ve Çin de bunun söz konusu Wuhan Viroloji Enstitüsü laboratuvarına erişimlerini kısıtladığını inkar etmek zorunda kaldı. Neticede çeşitli kaynaklardan DSÖ'nün bulgularına gölge düşüren ve Çinlileri gerçeği itiraf etmeye ve her şeyi açıklamaya çağıran güçlü itirazlar duyuyoruz. Ne de olsa günümüzün en büyük felaketi titiz ve şeffaf bir soruşturma icap ettiriyor.

Ama ek bir soruşturma yapılsın ya da yapılmasın, şimdi DSÖ ekibine ve onlarla hemfikir olan sayısız diğer uzmana kulak vermeli ve önerilerini yerine getirmek için daha fazla zaman kaybetmemeliyiz. Çünkü hangi tarafa inanırsanız inanın Kovid-19 hayvandan insana bulaşan bir salgındı. İster laboratuvardan ister bir pazardan olsun virüs bir hayvandan insana sıçradı ve bu, küresel ölçekte zor ve net kararların alınması gerektiğini ortaya koyuyor.

Bir an için laboratuvar sızıntısını savunanlara kulak verelim. Eğer yeni bir soruşturma onları haklı çıkarırsa bu, bir yarasanın ya da yarasaya ait bir salgının Vuhan'da enfeksiyonu başkalarına yayacak bir laboratuvar çalışanına hastalık bulaştırdığı anlamına gelir. Çin'deki laboratuvarlar ve dünyanın dört bir yanındaki diğer laboratuvarlar yeni hastalık bulaşmalarını öngörüp önlemek için tasarlanan deneyleri yaparken gerçekten de yarasaları ve başka hayvanları kullanıyor. Fakat bu "deney hayvanlarının" laboratuvarda kendiliğinden belirivermediğini hatırlamak önemli. Bu hayvanları elde etmek çaba gerektiriyor ve paraya mal oluyor. Deney numuneleri, yani canlı hayvanlar, onların salyaları, dışkıları ve vücut bölümleri doğal ortamlarından alınıp tıbbi deney merkezlerine taşınır. Söz konusu yarasalar olunca araştırmacılar mağaraları ziyaret eder ve numuneleri kendi başına toplar. Biyolojik izleri toplanırken hayvanlar doğal yuvalarında bırakılabiliyor. Devam eden deneyleri sürdürmek içinse başka hayvanlar doğal ortamlarından alınabiliyor, yakalanabiliyor ve hatta laboratuvarda esaret altında yetiştirebiliyor. Bazen laboratuvarların numune toplama işlemini tamamlamak için zamanı veya işgücü olmuyor, dolayısıyla hayvan simsarları aracılığıyla numune elde ediyorlar. Her iki durumda da tıp topluluğu yarasalar, kemirgenler, primatlar ve daha birçoğu da dahil insanlara virüs bulaştırabilecek çeşitli yaratıkları tedarik eden küresel yaban hayatı ticaretinin birçok pazarından biri.

Ama insanları kurtarmak için hayvanlar üzerinde deney yapmalıyız, değil mi? Bir dereceye kadar belki, ama eğer bugün insanlarda ortaya çıkan bulaşıcı hastalıklarının yüzde 65'inin veya daha fazlasının hayvanlardan bulaştığını düşünürseniz tıp sektörünün uygulamalarının çözmeye çalıştığı soruna katkıda bulunup bulunmadığını da sormamız gerek.

Bir an için bunu düşünürken şunu da dikkate alın: DSÖ ekibi, yeni çıkan bulaşıcı hastalıklar ve hayvandan insana bulaşan hastalıklar konusunda dünyanın en önde gelen bilimsel uzmanlarını içeriyordu. Bu uzmanlar çok okunan bu raporun altına imzalarını atarak mesleki itibarlarını da riske atıyor. Virüsün büyük olasılıkla insan tüketimi için ticari üretimi yapılan bir ara tür aracılığıyla yarasadan insana geçtiğini düşünüyorlar. Ortadaki hayvan, bazen sınır ötesi tedarik zincirleri için stok görevi gören Çinli çiftliklerde yetiştirilen ve insanlarla benzer solunum organlarına sahip vizon, dağ gelinciği, rakun veya Mustelidae (sansargiller) familyasından başka bir hayvan olabilir. Bir diğer teoriyse aradaki hayvanın bir pangolin (dünyada yasadışı ticareti en çok yapılan memeli) olduğu yönünde. Her iki durumda da söz konusu olan şey yaban hayatı ticareti.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  23 Aralık 2024 - Mozambik'te protestocular başkent Maputo'da yanan bir barikatın yanında toplanıyor. Hile iddialarının haftalarca süren ölümcül sokak çatışmalarını tetiklemesinin ardından ülkenin en yüksek mahkemesi, iktidar partisinin tartışmalı ekim seçimindeki zaferini onayladı. Kararın ardından muhalefetin ayaklanma tehdidinde bulunması sonrası Güney Afrika ülkesinde daha fazla şiddet olayının patlak vermesinden endişe ediliyor (Amilton Neves/AFP)

• 2/30

  22 Aralık 2024 - Filistinliler, İsrail'in Gazze'deki El-Jalaa Caddesi'ne düzenlediği saldırıda isabet alan sivil aracı inceliyor. Gazze Sağlık Bakanlığı tarafından yapılan son güncellemeye göre, İsrail saldırıları son 24 saatte Gazze Şeridi genelinde en az 32 Filistinlinin ölümüne ve 54 kişinin yaralanmasına yol açtı. İsrail güçleri, kuşatma altındaki Kuzey Gazze'de zorlukla faaliyet gösteren Kamal Adwan Hastanesi'nin içindeki ve yakınındakilere tahliye emri verdikten sonra hastaneye saldırı düzenledi (Omar Al-Qattaa/AFP)

• 3/30

  21 Aralık 2024 - Dün akşam Almanya'da en az 5 kişinin ölümüne ve 200 kişinin yaralanmasına yol açan saldırının gerçekleştiği Noel pazarının yakınındaki kilisenin girişine çiçekler bırakılıyor. Ölümcül saldırıda bir kişi aracını pazardaki kalabalığın üzerine sürmüştü. Kiliseye çiçek bırakanlardan Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkenin birlik içinde kalması gerektiğini vurgulayarak failin cezasız kalmayacağına söz verdi. Polis, saldırıdan sorumlu olduğunu düşündüğü 50 yaşındaki Suudi Arabistanlı bir doktoru gözaltına aldı (Michael Probst/AP)

• 4/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 5/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 6/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 7/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 8/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 9/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 10/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 11/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 12/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 13/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 14/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 15/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 16/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 17/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 18/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 19/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 20/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 21/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 22/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 23/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 24/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 25/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 26/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 27/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 28/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 29/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 30/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

Ben bilim insanı değilim. Ben son 30 yıldır veterinerler ve yaban hayatı biyologlarıyla çevrili bir doğal hayatı koruma savunucusuyum ve onlar hakkında öğrendiğim, bazen sinir bozucu olan iki şey var: A, bir yayının altına isimlerini yazmadan önce acı çekerler ve B, teknik terimlerle konuşarak tavsiyelerinin ne olduğuna dair insanı muallakta bırakırlar. DSÖ ekibi sonuçları konusundan kendinden emin ve net görünüyor. Onları dinlemeliyiz. Aslında bilim camiasının yeni çıkan bulaşıcı hastalıklara dair ne üzerinde hemfikir olduğunu iyice araştırırsanız bunun dönüp dolaşıp şuna vardığını görürsünüz: Eğer doğayla uğraşmayı bırakmazsak doğada serbest bırakılmaya hazır ve çoğu bize ciddi anlamda zarar verebilecek 1,6 milyondan fazla virüs var.

Kovid-19 bir laboratuvar yarasasından, vahşi bir yarasayla bir çiftlik vizonunun birleşiminden veya kaçakçılığı yapılan bir pangolinden veya başka bir şeyden yayılmış olsun, bütün teorilerde karşımıza çıkan iki ortak etmen var: Bir, vahşi habitatları kurcalayan insanlar ve iki, vahşi hayvan ticareti. Biri vahşi hayvanları doğal yuvalarından dışarı atar ve insan toplulukları ve evcilleştirilmiş hayvanlarla yakın temasa sokar, diğeriyse yaratıkları doğal yuvalarından çıkarıp insanlarla ve başka hayvanlarla yakın temasa geçirir. Her iki durumda da rahatsız edilen yaratık nihayetinde immün cevabı olmayan bir insana ulaşan bir virüs yayabilir. HIV, Ebola, Sars, Mers, H5N1, veba ve daha nicesi dahil başka salgınları da aynı etmenler tetikledi. Bu yeni bir şey veya Çin'e özgü bir olay değil. Dünyanın biyolojik çeşitliliğinin yok edilmesini durdurmaya çalışan doğal hayatı koruma savunucuları uzun zamandır dünyanın aynaya bakmasını sağlamaya çalışıyor. Bunu kendimize biz yapıyoruz.

Ve siyasi renklerimizi bir kenara bırakırsak bunu düzeltebiliriz de. Pekin'i eleştirenler Çin'i oltanın ucundan bırakmamaya kafayı takmış durumda. Fakat salgının kaynağını ve çözümünü düşünürken aklımızda bulundurmamız gereken iki şey var: Birincisi, Kovid-19 Çin'den yayıldı. DSÖ raporu Çin'de yaban hayatına dair talebin tetikleyici olduğunu ima ediyor. İkincisi, esasen Çin şu anki durumuna yaban hayatı ticaretini şimdilik durdurarak geldi. Ticari amaçlı yaban hayatı çiftliklerini ve pazarların hayvan bölümlerini kapattılar. Hayvan bazlı geleneksel ilaç ticaretinin bir kısmının devam etmesine izin verseler de yıllık değeri 53 milyar sterlin (yaklaşık 600 milyar TL) olan bir endüstriye ara verdikleri gerçeği çok şey ifade ediyor.

Ama en önemlisi, DSÖ ve Çin'in bulguları dünyanın vahşi hayvan ticareti yapılan veya vahşi habitatların tahribatının devam ettiği herhangi bir yerinde Kovid-19 gibi bir virüsün patlamak üzere olabileceğini gösteriyor. Avrupa ve Kuzey Amerika da dahil dünyanın her yerinde vizon çiftlikleri var; misk kedisi, rakun ve daha birçok şüpheli türü yetiştiren çiftliklerse şu an Asya'nın güneydoğusu genelinde faaliyet gösteriyor. Çin'in yaban hayatı çiftlikleri bazen ülke dışındaki tedarikçiler için rakamlarını ve genetik çeşitliliklerini korumaları adına stok görevi de görüyor. Kürk endüstrisini besleyen ticari uygulamaları; egzotik etlere, evcil hayvanlara, hayvan bazlı ilaçlara ve tıbbi deneylere yönelik talebi ve habitatları yok eden ve vahşi hayvanları insan habitatlarına iten endüstriyel ölçekli hayvan yetiştiriciliğini de gözden geçirmemiz gerek.

DSÖ uzmanlarını dinleyelim ve Çin'in halkına kazancı ve çokça aranan metaları yasaklayan afet müdahale yöntemine önem verelim. Devlet Başkanı Şi, doğal hayatı koruma savunucularını dinlemeli ve bu yolda ilerlemelidir. Çin hükümeti yaban hayatı ticaretini yeniden başlatmak isteyen nüfuzlu ticari güçlere direnmeli ve uyguladığı yasaktan kaçan suç unsurlarını bastırmalıdır. Bu yıl Çin, yaban hayatı ticareti yasağının kalıcı olduğunu ilan edebileceği, dünyanın en büyük biyoçeşitlilik sözleşmesine ev sahipliği yapıyor. Daha sonra dünya da doğanın korunmasına yönelik yatırımları artırırken Çin'in izinden gidebilir. Doğada pandemiler sınır ötesi ve dolayısıyla bizim cevabımız da öyle olmalı. Vahşi hayvanların ticaretine yönelik küresel bir yasak ve gezegenin sağlığını küresel bir odak haline getirmek bize çaresizce ihtiyaç duyduğumuz uzun vadeli aşıyı sağlayacaktır.

Steve Galster, Freeland'in kurucusu ve EndPandemics'in eş başkanıdır.

https://www.independent.co.uk/voices

Independent Türkçe için çeviren: İrem Oral