Milyarlarca yıl önce oluşmuş bileşikleri taşıyan göktaşları Dünya’ya çarpıyor. Havada alengirli saltolar atan uzay gemileri yere konduğu gibi patlıyor. Bazı göktaşları ise Dünyalı sakinlerin hayatlarına mal oluyor. Ve zaman zaman ağaçlardan göbek üstü düşen iguanalar yerde hareketsiz dururken, birden canlanıyor.
İşte gökyüzünden düşen nesnelerin 7 ilginç örneği…
Tasman Denizi üzerinde patlayan yeşil alev topu
Kasım 2020’de yaşayanan olayın görüntüleri ne yazık ki siyah beyaz. Yine de araştırmacıların, Avustralya’ya bağlı Tazmanya Adası’nın güney kıyılarında beliren parlak, yeşil bir meteorun inanılmaz görüntüsünü yakalaması büyük başarı. Avustralya’nın ulusal bilim kurumu CSIRO’ya ait Investigator isimli araştırma gemisi, alev topunun Dünya atmosferine yanarak girişini, gökyüzünü geçini ve ardından Tasman Denizi üzerinde parçalanışını kaydetti. Meteora ilk elden şahit olanlar, alev topunun çıplak gözle yeşil göründüğünü ifade etti.
Kosta Rika’da bulunan gökkuşağı meteorit
Gökkuşağı renklerine sahip bir göktaşı 2019’da Kosta Rika semalarında parçalandı ve kalıntıları La Palmera ve Aguas Zarcas köyleri arasına saçıldı. Devam eden araştırmalar, bu ateş topunun yaşamın bazı kimyasal yapı taşlarını taşıyor olabileceğine işaret ediyor.
Yumuşak meteorit, aslen tarihi bir bulutsunun tozlarından oluşan daha büyük bir asteroitten koptu. Aynı bulutsu Güneş Sistemi’mizi de doğurdu. Gökkuşağı renklerini taşıyan meteorit proteinlerin ve yaşamın yapıtaşlarından olan aminoasitlerin de arasında yer aldığı karmaşık karbon bileşikleri içeriyor.
Aniden patlayan SpaceX prototipi
SpaceX bu ay, Starship programı kapsamında SN8 ismi verilen bir prototipi yüksek irtifa test uçuşu için fırlattı. Başta her şey planlandığı gibi gidiyordu, ta ki inişe kadar. Prototip SpaceX’in Teksas’taki üssünden havalandı ve gökyüzünde karmaşık hava manevraları gerçekleştirerek 12,5 kilometre irtifaya kadar yükseldi. Ardından araç yerde belirlenen iniş noktasına doğru alçaldı ancak çok hızlı geldi ve alevler saçarak patladı. Bu patlama kalkıştan yalnızca 6 dakika 42 saniye sonra gerçekleşti.
ABD’nin Michigan eyaletindeki bir meteorit
Ocak 2018’de, ABD’nin Michigan eyaletinin Hamburg bölgesinde, bir meteorit gökyüzünde un ufak oldu ve parçaları aşağısındaki donmuş bir gölün üzerine düştü. Aynı yıl göktaşını kapsamlı şekilde analiz eden bilim insanları, bu meteoritin milyarlarca yıl önce oluşmuş binlerce organik bileşik içerdiğini duyurdu. Bu bileşiklerin Güneş Sistemi’mizin erken zamanlarına tarihleniyor olması, genç Dünya’ya da benzer molekülleri taşıyan göktaşlarının düşmüş olabileceği anlamına geliyor. Araştırma ekibine göre, o zamanlar meteoritlerle taşınan organik bileşikler, ilkel tek hücreli canlıların yapısına katılmış olabilir. Bu nedenle Michigan meteoritini incelemek gezegenimiz üzerindeki erken yaşama göz atma imkanı verebilir.
Suriye’deki tarihi bir köyü yerle bir eden göktaşları
Suriye’nin kuzeyindeki Ebu Hureyre isimli tarihi köy, Dünya üzerinde bilinen ilk çiftçilere ev sahipliği yaptı. Ancak ardından gizemli ve alevli bir hadise, kentten geriye kömür kaplı sazdan kulübe kalıntıları bıraktı.
Bölgede kazı yapan uzmanlar, yıkıntılar arasında erimiş toprak, demir ve kükürtçe zengin erimiş örnekler, nano boyutta elmaslar da keşfetti. Bilim insanları kısa süre önce bu camsı malzemeleri yakından inceledi ve iki bin derece selsiyusun üzerindeki sıcaklıklarda oluşabileceklerini ortaya çıkardı. Araştırma ekibi, bir kuyrukluyıldızdan gelen parçaların muhtemelen köyün üzerinde patladığı ve yoğun bir sıcaklık dalgası açığa çıkararak köyü ve altındaki toprağı kavurduğu sonucuna vardı.
Olabilecek en kötü açıyla çarpan ve dinozorları öldüren göktaşı
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Dinozorların neslini tüketen iri göktaşı, Dünya’ya bu hayvanlara gerçekten hiçbir şans bırakmayacak dik bir açıyla çarptı. Kısa süre önce, göktaşının havada izlediği yolu modelleyen bilim insanları, taşın yere yaklaşık 60 derece açıyla çakıldığını gösterdi. Modele göre, daha yüzeysel çarpışma açılarıyla kıyaslandığında bu doğrultu, atmosfere yaklaşık üç kat fazla kükürt ve karbondioksit salınmasına yol açtı. Çarpışmanın saldığı gaz küresel iklim değişikliğini tetikledi ve kuş soyu dışındaki dinozorların da aralarında bulunduğu Dünya üzerindeki yaşamın yüzde 75’ini öldürdü.
Floridalıların üzerine yağan iguanalar
“Sürüngen yağışı ihtimali taşıyan soğuk hava…”
Bu, ABD’nin Florida eyaletinin güneyinde sıcaklık 4,4 derecenin altına düştüğünde ulusal hava tahmin kurumu NWS’nin yayımladığı bir uyarı. Çünkü havalar soğuduğunda, genellikle ağaçların tepesinde takılan iguanalar dallara tutunamayacak kadar güçsüzleşiyor. Metabolizmalarının yavaşlamasıyla birlikte bu sürüngenlerin davranışları ağırlaşıyor. Bunun ardından yere düşüyor ve ölü gibi görünüyorlar. Ancak hava ısındığında bir anda yeniden hareket etmeye başlıyorlar.
LiveScience
Independent Türkçe için çeviren: Umut Can Yıldız
