18 Mart 2020 tarihinde İçişleri Bakanlığı Genelgesi ve yeni tip koronavirüs (Kovid-19) önlemleri nedeniyle çok sayıda firma zorunlu olarak kapandı.
Bu firmalarda çalışan milyonlarca sigortalıya ‘’Kısa Çalışma Ödeneği’’ ve ‘’Ücretsiz İzin Ödeneği’’ verileceği duyuruldu.
Ancak sosyal medyaya yansıyan paylaşımlara göre belli şartlar içermesinden dolayı bu haklardan şartları uymadığı için faydalanamadığını iddia edenler gibi faydalananlar arasında da eleştirilerenler var.
CHP İstanbul Milletvekili Gürsel Tekin dün yaptığı açıklamada "hala yüzbinlerce çalışanın kısa çalışma ve ücretsiz izin ödeneklerini alamadığını" öne sürdü.
Independent Türkçe’nin sorularını yanıtlayan Sosyal Güvenlik Uzmanı Özgür Erdursun önce kısa çalışma ödeneği kazanmanın şartını şöyle anlattı:
Son 3 yılda 450 günü olan ve son 60 gün hizmet akdine bağlı olarak çalışanlar için işverenlerin İş-Kur’a yazılı müracaatı ile çalışanlara 90 gün ödeniyor. İlk 7 gün işveren tarafından yarım ücret, 83 ise daha sonra işsizlik maaşından mahsup edilmek üzere İş-Kur tarafından İşsizlik Sigortası Fonu’ndan karışlanıyor.
“5 Mayıs’ta denmesine karşın halen alamayan yüz binler var"
5 Mayıs’ta mart/nisan aylarına ait kısa çalışma ödeneğinin tüm başvuran çalışanlara ödeneceği duyurulmasına karşın, yüz binlerce çalışanın henüz paralarını alamadıklarını iddia eden Erdursun, bunun nedeni ise şöyle anlattı:
“Prosedürler azaltıldı ama geç kalındı”
Sistem çok ağır işliyor, bunun nedeni başlangıçta işverenlerden müracaat esnasında bir çok evrak ve belge istendi, ödemeler kontrol ve denetime tabi tutuldu. 17 Nisan 2020 tarihinde kabul edilen yasa ile prosedürler azaltıldı ancak geç kalındı, acemice, öngörüsüz hareket edildi. Bu nedenle genelgeden sonra 47 gün geçmesine rağmen tüm müracaatta bulunulan işçilere ödeneceği duyurulan kısa çalışma ödeneği ödenemedi. Parasını alanlar da olduğu gibi alamanayanlar da oldu.
"Kesintilerden dolayı düşük ücret alanlar da hayal kırıklığı yaşadılar"
Erdursun bunun yanında ödeneği alanlar arasında kesintilerden dolayı hayal kırıklığına uğrayanların da çok olduğunu söyledi.
“1.765 TL olarak ödeneceği duyurulan kısa çalışma ödeneğini, son 12 ayın brüt maaşlarının ortalamasının %60’ı olarak belirlendiğinden ödemeler 1.561 TL’ye kadar düştü” diyen Erdursun sözlerini şöyle devam ettirdi:
Hatta son 12 ayda çalışılmayan ay varsa brüt tutarların toplamı 12’ye bölündüğü için daha da az rakamlar ortaya çıktı. Bu ödenekten yararlanamayanlar ve düşük ücret alanlar hayal kırıklığı yaşadılar. Ücretsiz İzin Aylığı’nı da alamayan veya eksik alan çok kişi var.
18 Mart tarihinde genelge ile daha sonrada genelgesiz kapatılan firmalarda kısa çalışma ödeneğini hak etmeyen çalışanlara ‘’Ücretsiz İzin Aylığı’’ verileceği duyurulduğunu hatırlatan Erdursun bu konuda yaşanan aksaklıkları da şöyle anlattı:
Ücretsiz izin aylıklarının 8 Mayıs’ta ödeneceği duyuruldu ancak, yüz binlerce çalışan ücretsiz izin aylıklarını da alamadılar. Alanlarda hayal kırıklığı yaşadı, çünkü 18 Mart tarihinden 50 gün geçmişken parasını alabilenlere 17 Nisan sonrası için sadece 14 günlük ödeme yapıldı. Mart ve nisan ayının 17’sine kadar herhangi bir ödeme yapılmıyor, 17 Nisan’dan sonrası için 50 gündür hiçbir geliri olmayan milyonlara sadece 14 günlük ödeme yapıldı! Yüz binlerce çalışan 14 günlük ödemeyi dahi alamadı.
Kesintilerle para düştü, yüzbinlerce kişi 545 TL’yi dahi alamadı
1.177 TL olarak ödeneceği açıklanan ücretsiz izin aylığının damga vergisi kesintisi sonrası 1.168 TL’ye düştüğünü belirten Erdursan, şöyle konuştu:
“Mart ve nisan ayları için toplam 42 gün ücretsiz izin aylığı olarak 1.635 TL ödeme alacağını bekleyen çalışanlar, banka ve ptt hesaplarına bu tutarın değil de nisan ayından sadece 14 günlük 545 TL’nin yattığını görünce büyük hayal kırıklığı yaşadılar! Yüz binlerce kişi 545 TL’yi dahi alamadı…
“Üç ay ödenecek” denilen ödenekten sadece 45 gün faydalanılabilir"
Kovid-19 Genelgesi ile işverenlerin zorunlu olarak işyerlerini kapatmalarının üzerinden 50 gün geçmişken hala ödemelerini alamayanların olduğunu tekrarlayan sözlerini şöyle tamamladı:
Haziran ayında işyerleri açıldığında bu ödemelerde kesilecek! 3 ay olarak ödeneceği duyurulan ücretsiz ödeneğinden yararlanabilenler beklide sadece 45 gün yararlanabilecek.
© The Independentturkish
