Dün akşam TBMM Başkanı Binali Yıldırım ve eşi Semiha Yıldırım'ın himayesinde düzenlenen etkinlikte "Troya Hazineleri- Asırlık Hasret" belgeselinin gösterimi gerçekleştirildi.
1873 senesinde Alman Heinrich Schliemann tarafından Troya Antik kentinden önce Yunanistan'a daha sonra Almanya'ya kaçırılan eserlerin konu edildiği belgeselin gösterimine ilgi yoğundu.
Yurtdışına kaçırılan eserlerin hepsinin önemli olduğunu, Troya Hazineleri'nin de bunlardan biri olduğunu söyleyen Yıldırım, Twitter hesabı üzerinden de paylaşımda bulundu.
“Schliemann arkeolog görünümlü bir hazine avcısı”
Independent Türkçe’ye konuşan “Troya Hazineleri- Asırlık Hasret” belgeselinin senaristi Ömer Erbil ise Meclis çatısı altında ilk defa bir filmin gösterildiğini, bunun da kendi belgeselleri olduğu için gurur duyduklarını söyledi.
“Meclis’te bir ilk yaşandı. Belgeselin gösterimi, kültürel varlıklarını korumaya yönelik bilincin oluşması ve arkeolojinin bir değer olarak yüksek perdeden, hele ki TBMM’de gösterilmiş olması bir dönüm noktası.”
"Arkeolog değil, hazine avcısı"
Erbil, eserleri kaçıran Alman Heinrich Schliemann’ın kendisini amatör arkeolog olarak tanıttığını ancak onun aslında bir hazine avcısı olduğunu söyledi. Erbil, belgesel için yaptıkları araştırmalarda Schliemann’ın bazı notlarına ulaştıklarını ve onun Troya eserlerini kaçırmayı gençlik yıllarında kafasına koyduğunu anladıklarını belirtti.
Yasayı hiçe saydı, eserleri Yunanistan’a kaçırdı
Heinrich Schliemann, 1870 yılında Troya'da kazı izni almış ancak Osmanlı Devleti ile yaptığı kazı protokolüne uymayarak hazineleri bir gece vakti Karanlık Liman'dan kaçırımıştı. Oysa o dönemdeki Eski Eser yasası, eserlerin yurt dışına çıkarılmasını yasaklıyordu.
“Osmanlı eserlerin peşine düşmedi sananlar yanılıyor”
Belgeselin senaristi, Osmanlı Devleti’nin bu eserlerin peşine düştüğünü ancak çok azının ülkeye getirildiğini söyledi. Erbil, Osmanlı'nın hayal kırıklığı ile sonuçlanan süreci şu sözlerle anlatıyor:
“Osmanlı Devleti kaçırılan eserlerin peşine düşmedi sananlar var ancak bu iddialar gerçeği yansıtmıyor. Sanılanın aksine Osmanlı eserlerin peşini bırakmayarak Yunanistan'da dava açtı. Yunan mahkemeleri önce Schliemann'ı haklı çıkarsa da bir üst mahkeme olan Yunanistan Kraliyet Mahkemesi davayı bozdu. Osmanlı Devleti’ni haklı bulan mahkeme eserlerin iadesine karar verdi. Ancak Schliemann, eserleri Atina'dan da kaçırmıştı. Bunun üzerine Osmanlı Devleti 1 milyon franklık tazminat davası açtı ve Schliemann'ın tüm gayrimenkullerine haciz koydurdu. Ancak Yunan mahkemesi taraflılığını göstererek 1 milyon franka karşılık Schliemann'ı 10 bin Frank ödemeye mahkum etti! Haksızlığa ve hayal kırıklığına uğrayan Osmanlı Devleti böylelikle eserleri alamayacağını anladı.”
“Yağmalanan eserlerin çok azı getirildi”
Erbil, Troya'ya ait eserlerin çok küçük bir kısmının Türkiye'ye getirildiğini söyledi.
“Sadece ABD’nin Penn Müzesi’nde yer alan eser ile çeşitli Avrupalı koleksiyonerlerin topladıkları Türkiye’ye getirildi. Schliemann’ın kaçırdığı eserlerin hiçbiri ise Türkiye’ye getirilemedi ve bunlar hala Rusya’da Puşkin Müzesi ile Almanya’da Berlin Müzesi’nde sergileniyor.”
Belgesel ekibi, eserlerin kaçırıldığı Almanya'da eserleri yerinde görüntüledi ve Alman uzmanlardan görüş aldı.
Osmanlı ve Yunanistan belgelerine dayandırılarak çekilen belgeselin yapımcılığını ve yönetmenliğini Nihal Ağırbaş, senaristliğini ise Ömer Erbil üstlendi. Troya’dan tarihi eserleri kaçıran Alman Heinrich Scliemann’ı ise Cenan Çamyurdu canlandırdı.
Hazırlık süreci 5 ay, çekimleri ise 3 hafta süren 76 dakikalık uzun metraj drama belgesel, 2018 Troya Yılı kapsamında Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından desteklenen tek film oldu.
Erbil, TBMM'deki gösterim sonrası Meclis Başkanı Binali Yıldırım ve eşinin tüm ekibi tebrik ettiğini de sözlerine ekledi.
"Kazılardaki eserlerle müze yapılacak"
Ömer Erbil, Binali Yıldırım'ın "Yenikapı-Marmaray, Pendik ve Beşiktaş kazılarıyla İstanbul'un tarihi 8 bin 500 yıl öncesine gitti. Bir dönem "Bu işin sonu yok mu?" diyerek kızdım ancak bu eserlerle müze yapmaya karar verdik" dediğini de aktardı.
Erbil projeye en başından beri inanan AK Parti Grup Başkanvekili ve Çanakkale Milletvekili Bülent Turan'ın kendilerine destek verdiğini de sözlerine ekledi.
Belgeselde Troya Kazı Başkanı Prof. Dr. Rüstem Aslan, Doç Dr. Ali Sönmez ile Arkeolog Nezih Başgelen de danışman olarak yer aldı. Heinrich Schliemann'ın kazı notları ve hatıralarından alıntılarla oluşturulan senaryoda Schliemann'ın rotası, Çanakkale'de araştırma yaptığı yerler, eserleri kaçırdığı Karanlık Liman dahil tüm gerçek mekanlar görüntülenirken, kazı sahneleri için özel bir alanda oluşturulan Troya Antik kenti ile plato kullanıldı.
Yeni proje Mehmet Akif Ersoy belgeseli
Independent Türkçe’ye konuşan Ömer Erbil, İstiklal Marşı yazarı Mehmet Akif Ersoy’un çocukluk dönemini yansıtan bir belgesel çektiklerini ve montaj aşamasındaki çalışmayı 12 Mart İstiklal Marşı’nın kabulüne yetiştirmek istediklerini de sözlerine ekledi.
