Gökbilimciler, fotoğrafı çekilen ilk kara delikte muazzam bir patlama tespit etti. Yeni verilerin kara deliklerle ilgili uzun zamandır yanıt bekleyen soruları yanıtlamasını umuyorlar. 

Olay Ufku Teleskop Dizisi, 2018'de ilk kez bir kara deliğin fotoğrafını çekmişti. M87* adlı süper kütleli kara deliğin aynı yıl çok şiddetli bir patlamaya sahne olduğu saptandı.

Kara deliklerin ağına yakalanan maddeler, gökcisminin etrafında dönen sıcak bir halka oluşturuyor. Yığılma diski denen bu halkadaki madde, hızlanarak zaman zaman parlak bir gama ışını patlamasıyla evrene saçılıyor.

Diğer yandan bilim insanları bu patlamaların tam olarak nasıl meydana geldiğini bilmiyor. 

Dünya'dan 55 milyon ışık yılı uzaktaki M87 galaksisinin merkezindeki M87*'deki patlamanın bu sorulara cevap vereceğini umuyorlar.  

Süper kütleli kara deliğe dair verileri inceleyen araştırmacılar, bu cisimde daha önce bu kadar enerji yüklü bir patlama kaydedilmediğini söylüyor.

Bulgularını hakemli dergi Astronomy & Astrophysics'te yayımlayan ekip, kara delikten fışkıran jetin ışık hızına yakın bir hızda olduğunu buldu.

Jetin, kara delikten onmilyonlarca kat daha geniş olduğu saptanırken, Space.com aradaki farkı bir bakteriden mavi balina çıkmasına benzetiyor.

ABD'nin Arizona eyaletindeki VERITAS teleskoplarını kullanan araştırmacılar, jetin 24 milyar kilometre uzunluğunda olduğunu tespit etti. 

Ayrıca olay ufkunun, patlamanın büyüklüğü ve rotasını etkilediğine işaret eden veriler de ortaya çıktı. Olay ufku, ışık ve maddenin kara deliğin çekim gücünden kaçamadığı sınırı ifade ediyor. 

İtalya'daki Trieste Üniversitesi'nden Giacomo Principe, yazarları arasında yer aldığı çalışma hakkında "Patlamaya neden olan parçacıkların hangi noktada hızlandığını tespit etmek için ilk kez bir şans sunuyor" diyerek ekliyor: 

Bu da Dünya'dan tespit edilen, uzaydan gelen kozmik ışınların (çok yüksek enerjili parçacıklar) kökeni hakkında uzun süredir devam eden bir tartışmayı çözme potansiyeli taşıyor.

M87* ve diğer kara deliklerdeki gama ışını patlamalarına dair daha fazla araştırmanın, yığılma diskindeki parçacıkların hız ve enerjilerini nereden kazandığına daha fazla ışık tutması bekleniyor.

Independent Türkçe, Live Science, Space.com, Astronomy & Astrophysics

Derleyen: Büşra Ağaç