Esad'ın devrilmesi, Suriye meselesinde Türkiye açısından yeni bir dönemin kapısını araladı.

Uzun yıllardır ekonomik, demografik ve güvenlik boyutlarıyla Türkiye'ye ağır bir maliyet yükleyen Suriye krizi, Esad'ın devrilmesiyle birlikte iktidar için yeni bir anlatı zemini sundu.

İktidar, bu süreci hem Türkiye'nin haklılığını hem de bölgede oynadığı önemli rolü vurgulayan bir hikâyeye dönüştürürken muhalefetin, özellikle CHP'nin, Suriye politikası da sorgulanmaya başlandı:

CHP, Suriye meselesinde daha aktif bir politika izleyebilir miydi ya da izlemeli miydi?

Bu yazıda, bu soruya farklı açılardan yanıt arayacağız.

Siyasi partilerin ideolojik genetik kodları vardır.

CHP'nin kurucu kadrolarının hayat hikâyelerini incelediğimiz zaman, savaş meydanlarında imparatorluğun elden kayıp gidişine şahit olmuş ve bunun acısını hem kendi bireysel yaşamlarında hem de siyasi yaşamlarında derinden hissetmiş olduklarını görüyoruz.

Bu travma kurdukları yeni partinin ideolojik formasyonuna da yansımış ve partinin genetik kodu imparatorluğun çözülme sürecine referanslarla oluşturuldu.

Bu kod, yeni devletin sınırları içinde ve dışında huzur ve güvenliği korumayı, diğer devletlerle iyi ilişkiler tesis etmeyi, başka ülkelerin iç meselelerine müdahale etmemeyi ve yalnızca Türkiye'nin hakemliğine başvurulduğunda uzlaştırıcı bir rol üstlenmeyi esas aldı.

CHP'nin tek parti dönemindeki dış politika yaklaşımına, imzaladığı paktlara ve II. Dünya Savaşı sırasında sergilediği politikaya baktığımızda da bu anlayışın izlerini görebiliriz.

Buna karşılık, CHP'ye muhalefetle filizlenen sağ ideoloji, imparatorluğun şaşaalı günlerine özlemle yaklaşarak geçmişin ihtişamını yeniden canlandırma hedefini merkeze aldı.

Sağın referansları, imparatorluğun çöküş dönemine değil; aksine fetih üzerine fetih yaptığı ve sınırlarını genişlettiği dönemlere odaklandı.

Bu vizyon doğrultusunda sağ, daha önce Osmanlı yönetiminde olan coğrafyalara özel bir ilgi gösterdi; bu ilgi zamanla ticari ve diplomatik ilişkilerin güçlendirilmesine, 2010'lu yıllarda ise Ortadoğu'daki muhalif partiler ve gruplarla aktif iş birliğine dönüştü.

Bu örnekler, CHP'nin "imparatorluk sonrası kurulan ulus devlet sınırları içerisinde düzen ve güvenlik" vizyonu ile sağın "imparatorluğun ihtişamına dönüş" arayışını anlamak için önemli ipuçları sunuyor ve Türkiye'nin dış politikadaki yönelimlerini ve ideolojik ayrışmalarını şekillendiren iki temel çizginin çerçevesini açıklıyor.

Söz konusu ayrım, özellikle Suriye meselesindeki yaklaşım ve tutum farklılıklarını anlamak açısından kritik öneme sahip.

Her ne kadar bazı kesimler bu ayrımı, her iki parti içinde etkili olan mezhepsel dinamiklerle açıklamaya çalışsa da asıl belirleyici olan, bu iki siyasi damarın beslendiği tarihsel ve ideolojik farklılıktadır.

Bu bağlamda, CHP'nin Suriye meselesinde neden daha aktif bir rol almadığının veya alamadığının temel nedeni, partinin ideolojik genetik kodlarının, komşu bir ülkedeki savaşa -hele ki ideolojik bir yakınlık hissetmediği gruplarla ilişki kurarak- taraf olmasına izin vermeyen bir yapıya sahip olmasıdır.

Aynı ideolojik genetik kod, AK Parti'nin neden yaşananlara seyirci kalamayacağını da açıklıyor.

Her iki yaklaşımın da kendine göre avantajları ve dezavantajları, toplumda ise destekçileri bulunuyor.

Bu nedenle, Suriye meselesine ilişkin bu iki partinin tutumlarını, ideolojik genetik kodları ve tarihsel mirasları üzerinden değerlendirmek, meselenin daha iyi kavranması için birincil öneme sahip.

İkinci bir mesele olarak dış politika, iktidar aktörleri tarafından yürütülen bir süreç ve içeride seçim kazanmanın en önemli göstergelerinden biri, diğer ülkelerin liderleri tarafından muhatap alınabilir olmak.

Türkiye'de de iktidar olmadan dış politikada etkin bir aktör olmak mümkün değil.

Bu durum, CHP'nin Suriye meselesindeki sorumluluğuna yönelik eleştirilerin haksız olduğunun ikinci temel nedenini oluşturur:

CHP bir muhalefet partisidir. Muhalefet partileri için dış politikada aktif bir rol üstlenmek, mayınlı bir arazide yürümek gibidir.

Meselelere çok fazla angaje olursanız, diğer ülkeler sizi ülkenizdeki asıl muhataba karşı bir baskı aracı ve koz olarak kullanabilir ve bu tür girişimler ulusal çıkarlara zarar vererek muhalefeti iç siyasette zor durumda bırakabilir.

Dolayısıyla, CHP'nin hem ideolojik genetik kodu hem de muhalefet konumu, Suriye meselesinde daha aktif bir politika izlemesini engelleyen temel unsurlardır.

Bu bağlamda, CHP'ye yönelik bu tür eleştiriler yersiz olduğu gibi, partinin bu eleştirilere yanıt verme telaşına düşmesi de gereksiz.

Aksine, CHP'nin bu "kayıtsızlığı" -bilgi ve takip açısından değil, politika yapma açısından- sistematikleştirerek bir siyasi söylem ve strateji haline getirmesi daha güvenli bir yaklaşım olarak da değerlendirilebilir.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  20 Aralık 2024 - Tayvan'da ana muhalefetteki Çin Milliyetçi Partisi (Komintang) milletvekilleri (beyaz giyenler) parlamentoya girmeye çalışıyor. Demokratik İlerleme Partisi'nden (DPP) çok sayıda milletvekili, perşembe gecesi parlamentoyu basarak tartışmalı tasarıların geçmesini önlemek için Yasama Yuanı'na girişleri engellemiş ve içeride barikat kurmuştu. Sözkonusu yasa tasarıları arasında seçilmiş yetkililerin görevden alınma koşullarının sıkılaştırılması için planlanan bir değişiklik de yer alıyor (I-Hwa Cheng/AFP)

• 2/30

  19 Aralık 2024 - Luigi Nicholas Mangione, Pensilvanya'nın Hollidaysburg kentindeki Blair County Adliyesi'nden ayrılıyor. UnitedHealthcare CEO'su Brian Thompson'ı 4 Aralık'ta Manhattan'da bir sokakta vurmakla suçlanan 26 yaşındaki Mangione, geçen hafta Pensilvanya'daki bir McDonald's'ta görüldüğünde sona eren, ülke çapında bir aramayı tetiklemişti. Eski veri mühendisi, cinayetle ilgili suçlamalarla yüzleşmek üzere New York'a iade edilme çabalarıyla mücadele ederken bu eyalette hapiste tutuluyor (Gene J. Puskar/AFP)

• 3/30

  18 Aralık 2024 - Suriye'de başkent Şam'ın dışındaki Cobar'da bir aile, tahrip olmuş mezarlıkta. Baas rejiminin devrilmesinin ardından Suriye'de toplu mezarlar ve cesetler bulunmaya devam ediyor. Şam'daki Seyyide Zeynep bölgesinde bir depoda aralarında çocukların da olduğu, 20'den fazla kişiye ait olduğu düşünülen ceset kalıntıları bulundu. Öte yandan Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, AB'nin Suriye'nin yeniden imarına katkı sağlamaya hazır olduğunu belirtti (Aris Messinis/AFP)

• 4/30

  17 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Han Yunus kentinde Filistinli bir kız çocuğu yemek dağıtım merkezinde sıra bekliyor. Gazze Savaşı sürerken, ateşkesin sağlanması ve rehinelerin serbest bırakılmasına dair aylardır süren açmazın ardından İsrail ve Hamas'ın anlaşmaya yakın olabileceği belirtiliyor. İsrail'in Gazze'deki askeri varlığını sürdürmekte ısrar etmesi ve Hamas'ın İsrail askerleri çekilene kadar rehineleri serbest bırakmayı reddetmesi nedeniyle bu yıl defalarca yapılan görüşmeler başarısızlıkla sonuçlanmıştı (Bashar Taleb/AFP)

• 5/30

  16 Aralık 2024 - Almanya'da Başbakan Olaf Scholz başkanlığındaki hükümet, Federal Meclis'te yapılan güven oylamasını geçemeyerek düştü. Hür Demokrat Parti'nin (FDP) ayrılması sonrasında Sosyal Demokrat Parti (SPD) ve Yeşiller'den oluşan koalisyon hükümeti dağıldı ve erken seçimin yolu açıldı. Almanya 23 Şubat'ta sandık başına gidecek (John Macdougall/AFP)

• 6/30

  15 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'da sokaklara dökülen halk, ülkenin yeni yöneticilerinin belirlediği bayrağı açtı. Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, Suriye'de Beşar Esad rejiminin devrilmesinin ardından ilk kez Şam'a gitti. Pedersen, "Elbette bu değişim kendi başına büyük umutlar oluşturuyor, ancak hepimiz önümüzde hala birçok zorluk olduğunu biliyoruz" diye konuştu. Öte yandan Golan Tepeleri civarındaki tampon bölgeye giren İsrail ordusu, işgali daha ileriye taşıyarak başkent Şam'ın 25 kilometre yakınlarına kadar sokuldu (Amr Abdallah Dalsh/Reuters)

• 7/30

  14 Aralık 2024 - Güney Kore Ulusal Meclisi Başkanı Woo Won-sik, Seul'daki genel kurulda, Başkan Yoon Suk Yeol'un azledilmesine yönelik önergeyi kabul ederek tokmağı vuruyor. Güney Koreli milletvekilleri, 3 Aralık'taki sıkıyönetim girişiminin ardından Yoon'un görevden alınması için bugün oy kullandı. Yoon, önergenin kabulünden sonra yaptığı açıklamada "Şimdilik ara versem de halkla birlikte geleceğe uzanan yolculuğumu sürdüreceğim" dedi (YONHAP/AFP)

• 8/30

  13 Aralık 2024 - İtalya'da polis, öğrencilerin Filistinlilere destek ve hükümetin politikalarına karşı eylemi sırasında, Torino Politeknik Üniversitesi'nin önünde nöbet tutuyor. USB ve Cobas sendikalarının düzenlediği eğitim, ulaşım ve kamu sağlığını kapsayan ulusal grev gününde, Reuters'e konuşan bir sendika sözcüsü "Bizim grevimiz savaş ekonomisine ve dolayısıyla hükümetimizin İsrail devletine verdiği desteğe karşı bir grev" dedi. Hükümetin İsrail politikalarının protesto edilmesinin yanı sıra daha yüksek ücretler ve daha kısa çalışma haftası da eylemcilerin talepleri arasında yer alıyor (Marco Bertorello/AFP)

• 9/30

  12 Aralık 2024 - Donald Trump, Time dergisinin New York Borsası'nda düzenlediği Yılın Kişisi etkinliğinde konuştu. Time, seçilmiş başkanın artık "dünyanın en güçlü adamı" olduğunu belirtti. Dergiden yapılan açıklamada Trump'ın, "tarihi boyutlarda bir geri dönüşe imza attığı, nesilde bir kez görülen siyasi bir yeniden yapılanmaya öncülük ettiği" belirtildi. Trump bu unvanı ilk başkanlık seçim zaferinin ardından 2016 yılında da almıştı (Alex Brandon/AP)

• 10/30

  11 Aralık 2024 - Gazze Şeridi'nde çocuklar, enkaz yığınlarının arasında su taşıyor. İsrail'in Gazze Şeridi'ne yönelik saldırıları 14 aydan fazla süredir devam ederken, son 15 günde 556 Filistinli hayatını kaybetti, 1511 kişi yaralandı (Ömer el-Kette/AFP)

• 11/30

  10 Aralık 2024 - ABD'nin Kaliforniya eyaletinin Malibu kentinde çıkan yangın büyüyor. Rüzgarın şiddetlendirdiği yangın, Hollywood elitlerinin ikamet ettiği kıyı topluluğundaki evleri ve işyerlerini tehdit ediyor (David Swanson/AFP)

• 12/30

  9 Aralık 2024 - Suriyeli kurtarma ekipleri Şam'daki Sednaya hapishanesinde gizli bodrum katlarını ararken insanlar hapishanenin çatısında duruyor. Beşar Esad yönetiminin pazar günü düşmesinden beri, yakınlarından haber almayı uman Suriyeli siviller ülkenin en gizli ve en kötü şöhretli hapishanesi Sednaya'ya akın ediyor. İnsan hakları kuruluşlarınca "insan mezbahası" adıyla anılan Sednaya çok sıkı saklanan bir sırdı ve şu ana dek hapishanenin içinden hiç görüntü hiç alınamamıştı (Abdülaziz Ketaz/AFP)

• 13/30

  8 Aralık 2024 - Suriye'nin başkenti Şam'daki Emevi Camii. Heyetu Tahriru'ş Şam (HTŞ) öncülüğündeki silahlı örgütler başkent Şam'ın kontrolünü ele geçirdi. BM Genel Sekreteri'nin Suriye Özel Temsilcisi Geir Pedersen, ülkenin bir dönüm noktasında olduğunu söyledi. Suriyeli muhalifler, bugün 16.00'dan yarın 05.00'e kadar Şam'da sokağa çıkma yasağı ilan etti. Kutlama amacıyla da olsa kalabalık meydanlarda ateş açılmaması için çağrı yapıldı (Aref Tammawi/AFP)

• 14/30

  7 Aralık 2024 - İtfaiyeciler, Hollanda'nın Lahey kentindeki bir mahallede meydana gelen patlamanın etkisiyle yıkılan bir binanın önünde duruyor. Sabah erken saatlerde yaşanan patlamada 5 daire yerle bir oldu. Yetkililer en az bir kişinin hayatını kaybettiğini ve 3 kişinin yaralı olduğunu bildirdi. Enkaz altında kalanların sayısıysa net değil. Patlamanın nedeni henüz bilinmiyor fakat polis olay yerinden hızla ayrılan bir arabayı aradıklarını belirtti (Phil Nijhuis/AP)

• 15/30

  6 Aralık 2024 - Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk Yeol'un görevden alınmasını talep eden protestocular, başkent Seul'deki Ulusal Meclis önünde toplandı. Yoon, hem muhalefetten hem de kendi partisinden aldığı tepkilerle 3 Aralık'taki sıkıyönetim kararından yaklaşık 6 saat sonra geri adım atmak zorunda kalmıştı. Muhalefet partileri, başkanın azledilmesi için önerge verirken sivil toplum kuruluşları da lideri istifaya çağırıyor (Kim Hong-ji/Reuters)

• 16/30

  5 Aralık 2024 - İsrail'in Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus yakınlarındaki Mevasi kampına hava saldırısı düzenledi. İsrail hava saldırıları çarşamba günü Gazze'nin güneyinde yerlerinden edilmiş Filistinlilerin kaldığı kampı vurdu ve yakındaki bir hastanenin yöneticisine göre en az 21 kişi hayatını kaybetti. Cenevre merkezli sivil toplum kuruluşu Avrupa-Akdeniz İnsani Hakları İzleme Örgütü (Euro-Med), İsrail'in dün düzenlediği saldırıda Filistinlileri "diri diri yaktığını" belirtti (Abdel Kareem Hana/AP)

• 17/30

  4 Aralık 2024 - ABD'nin New York kentinin Manhattan bölgesinde polis, Hilton Otel'in önünde gerçekleşen saldırının ardından olay yerindeki mermi kovanlarını işaretliyor. ABD'nin en büyük sağlık sigorta şirketlerinden UnitedHealthcare'in CEO'su Brian Thompson, silahlı saldırıda öldürüldü. Saldırganın olay yerinden bisikletle kaçıp Central Park'a gittiği açıklandı. Polis, sokak ortasında 50 yaşındaki Thompson’ı öldüren katili hâlâ arıyor (Stefan Jeremiah/AP)

• 18/30

  3 Aralık 2024 - Eski Gana Devlet Başkanı ve Ulusal Demokratik Kongre'nin (NDC) başkan adayı John Mahama'nın destekçileri Akra'da, 7 Aralık'ta yapılacak başkanlık seçimi öncesinde seçim konvoyunda NDC siyasi partisinin bayraklarını kaldırıyor. Gana'da iki dönem görev yaptıktan sonra istifa eden Devlet Başkanı Nana Akufo-Addo'nun yerine geçecek isim için yapılacak oylamada ekonominin yönetimi kilit rol oynayacak. Oylama, Akufo-Addo'nun iktidardaki Yeni Yurtsever Parti'nin (NPP) adayı ve mevcut Başkan Yardımcısı Mahamudu Bawumia'yla eski başkan ve NDC partisinin adayı John Mahama arasında sıkı bir yarışa dönüştü. Akufo-Addo'nun ikinci dönemine ekonomik kriz, enflasyon ve Gana'nın borç yükünü yönetmek için Uluslararası Para Fonu'yla 3 milyar dolarlık bir anlaşma yapmak zorunda bırakan zayıf para birimi damgasını vurmuştu (Olympia De Maismont/AFP)

• 19/30

  2 Aralık 2024 - Gürcistan'ın başkenti Tiflis'te Avrupa Birliği (AB) kararının ardından başlayan protestolar sürüyor. Hükümet, AB'ye katılım müzakerelerinin 2028'e kadar askıya alınmasına karar vermişti. İçişleri Bakanlığı protestolarda 113 polisin yaralandığını ve 224 göstericinin de gözaltına alındığını duyurdu (Zurab Tsertsvadze/AP)

• 20/30

  1 Aralık 2024 - Şili'nin başkenti Santiago'da dev Örümcek-Adam balonu, Noel festivalinde sokaklardan geçti. Noel sezonunun başlangıcına işaret eden geleneksel Disney geçidinde Oyuncak Hikayesi'nden Buzz Lightyear ve ikonik Mickey Mouse'un yanı sıra birçok çizgi film karakteri vardı (Esteban Felix/AP)

• 21/30

  30 Kasım 2024 - Kosova'nın kuzeyinde, ülkenin elektriğinin neredeyse tamamını üreten iki termik santrale su sağlayan hasarlı kanalda bir polis devriye geziyor. Polis, cuma günü Varage köyünde meydana gelen patlamanın ardından kanalın çevresinde güvenlik önlemlerini artırdı. Patlama sonrasında güç kaynaklarının büyük ölçüde sağlam olduğu görülmüş ancak bazı bölgelere içme suyu tedarikinde sıkıntı yaşanmıştı. Gece boyunca yapılan çalışmalarla, sabah saatlerinde geçici bir çözümle tekrar su verilmeye başlandı. Komşu ülke Sırbistan, önemli kanaldaki patlamadan sorumlu olduğu suçlamalarını reddetmişti (Valdrin Xhemaj/Reuters)

• 22/30

  29 Kasım 2024 - Notre-Dame Katedrali'nin restorasyonunda çalışan işçiler de dahil olmak üzere katılımcılar, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un konuşması için katedralin nefinde toplandı. Macron, katedrali ziyaret ederek restorasyonda görev alanlara teşekkür etti. Fransa'nın en ünlü anıtlarından Notre Dame Katedrali, 2019'da çıkan yangında kullanılmaz hale gelmişti. Katedral yangından 5 yıl sonra, 7 ve 8 Aralık 2024'te düzenlenecek törenlerle yeniden açılacak (Sarah Meyssonnier/AFP)

• 23/30

  28 Kasım 2024 - Ukrayna'nın Lviv kentinde uygulanan elektrik kesintisi sırasında, jeneratörle aydınlatılan güzellik salonu faaliyet göstermeyi sürdürüyor. Bugün Ukrayna'nın enerji altyapısına devasa bir saldırı başlatan Rusya, dondurucu soğukların görüldüğü ülkeyi acil elektrik kesintileri uygulamaya zorluyor. Rusya-Ukrayna Savaşı'nda bin gün eşiği geçen hafta geçilmişti (Yuriy Dyachyshyn/AFP)

• 24/30

  27 Kasım 2024 - Lübnan'da yerinden edilmiş yurttaşlar, Beyrut'un Dahiye bölgesindeki evlerine dönüyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki ateşkes bugün devreye girdi. Lübnan'la İsrail hükümetleri arasında ateşkes antlaşmasına varıldığını ABD Başkanı Joe Biden duyurdu. ABD ve Fransa'nın başını çektiği bir uluslararası koalisyonun ateşkes antlaşmasının uygulanmasına ilişkin destek sunacak (Bilal Hussein/AP)

• 25/30

  26 Kasım 2024 - Pakistan'ın başkenti İslamabad'da Pakistan Ordusu'ndan askerler, meclise çıkan yolu kapatmak için yerleştirilen konteynırın üzerinde nöbette. İmran Han'ın partisi Pakistan Adalet Hareketi'nin destekçileri, eski başbakanın hapishaneden çıkartılması talebiyle hükümet karşıtı protesto düzenledi. Eylemcilerle güvenlik güçleri arasında çıkan çatışmada ölü ve yaralılar var (Akhtar Soomro/Reuters)

• 26/30

  26 Ekim 2024 - Gürcistan'da parlamento ilk oturumunu gerçekleştirirken başkent Tiflis'te bir kadın geçen ayki genel seçimin sonuçlarına yönelik protestoda böyle görüntülendi. Parlamento önünde çadırlar kurarak eylem yapan muhalefet partililer ve destekçileri, meclise giren milletvekilleri protesto etti. Hükümeti seçimlerde hile yapmakla suçlayan göstericiler, yeniden seçime gidilmesini talep ediyor (Vano Shlamov/AFP)

• 27/30

  24 Kasım 2024 - Filistinliler, bir yardım kuruluşunun mutfağından yemek almak için toplanıyor. Gazze'deki ailelerin, yardım ekiplerinin nispeten daha fazla erişimi olduğu bölgelerde bile genelde günde sadece bir kez yemek yiyebildiği bildiriliyor. Birleşmiş Milletler Dünya Gıda Programı, Gazze'de devam eden insani krize önlem alınmazsa bu durumun yakında kıtlığa dönüşebileceğini aktarıyor. Uluslararası Ceza Mahkemesi'nin, İsrail Başbakanı Netanyahu ve eski Savunma Bakanı hakkında bu hafta çıkardığı tutuklama emri gerekçeleri arasında "bir savaş yöntemi olarak aç bırakma" suçu da vardı (Mohammed Salem/Reuters)

• 28/30

  23 Kasım - Birleşmiş Milletler'in belirlediği 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele Günü öncesinde İtalya'da binlerce kişi sokağa döküldü. Birleşmiş Milletler'e göre, kadınlara ve kızlara yönelik şiddet dünyadaki en yaygın insan hakları ihlallerinden biri. Dünya çapında, neredeyse üç kadından biri hayatında en az bir kez fiziksel veya cinsel şiddete maruz kalıyor. İtalyda'da "Non Una di Meno (Bir Kadın Daha Eksilmesin)" adlı sivil inisiyatifin girişimiyle gerçekleştirilen yürüyüşte kadınlar "Ataerkilliği silahsızlandıralım" yazılı pankart taşıdı (Yara Nardi/Reuters)

• 29/30

  22 Kasım 2024 - Sırbistan'ın Novi Sad kentindeki bir tren istasyonunun çatısının çökmesiyle 15 kişinin hayatını kaybetmesinden üç hafta sonra, göstericiler Belgrad'ın merkezinde sessiz bir protesto düzenliyor. Tren istasyonundaki büyük beton çatı, 1 Kasım'da aniden çökmüştü. Yetkililer geniş kapsamlı bir soruşturma sözü vermiş ve Sırbistan İnşaat, Ulaşım ve Altyapı Bakanı Goran Vesic istifa etmişti. Eylemciler, ölümcül kazanın sorumlularının tutuklanmasını talep ediyor (Andrej Isakovic/AFP)

• 30/30

  21 Kasım 2024 - Lübnan'da itfaiye, başkent Beyrut'un güneyindeki Haret Hreik mahallesine İsrail'in düzenlediği hava saldırısı sonucu çıkan yangınlara müdahale ediyor. İsrail'le Hizbullah arasındaki çatışmalar sürerken bugün Uluslararası Ceza Mahkemesi, Gazze'de savaş suçu işledikleri gerekçesiyle İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama kararı çıkardı. (Lahey'deki mahkeme, açıklamasında Hamas lideri Muhammed Deif hakkında da tutuklama emri çıkardığını duyurdu (AFP)

CHP'nin bu süreçte haklı olarak eleştirilecek tarafı yok mu?

Tabii ki var.

İlk olarak, son 13 yılda Suriye krizine içerideki ekonomik problemlere rağmen aktarılan kaynaklar, yönetilemeyen düzensiz göç ve güvenlik sorunları gibi ciddi meselelerin ardı ardına gerçekleşen seçimlerde CHP tarafından kendi lehine çevrilememesi, partinin en önemli eleştiri alanı.

Bir muhalefet partisinin temel görevi, halkın hoşnutsuzluklarını doğru okuyarak seçim kazanmak ve iktidara gelmektir.

Ancak CHP, Suriye meselesi gibi iktidar için büyük bir maliyet yaratan ve riskler barındıran bir konuda dahi bu avantajlı zemini değerlendiremedi.

Ayrıca, partinin bu tür meselelere dair donanımlı bir takip mekanizması kuramaması ve iktidar olduğunda ne yapacağına dair sistematik, tutarlı bir dış politika vizyonu geliştirememesi önemli bir eksiklik.

Örneğin, 2023 seçimlerinde partinin dış politika yaklaşımıyla tamamen uyumsuz bir isim olan Ahmet Davutoğlu'nun ittifaka dahil edilmesi veya Esad devrilmeden hemen önce Esad ile görüşme çağrısı yapılması, CHP'nin entelektüel ve kurumsal kapasitesine dair soru işaretlerine neden oldu.

Bu durum, partinin yalnızca seçim süreçlerinde değil, aynı zamanda geniş kapsamlı strateji geliştirmede de yetersiz kaldığını gösteriyor.

Bu nedenle CHP'ye yönelik eleştiriler, partinin ideolojik genetik kodları ve muhalefet konumunun doğal sınırlılıkları çerçevesinde değerlendirilmeli.

Haklı eleştirileri haksız olanlardan ayırmak, partinin eksiklerini daha adil ve yapıcı bir şekilde ele almak açısından önemli.

Ancak, partinin eleştirilerden etkilenerek ideolojik genetik kodlarına ve muhalefet konumuna aykırı adımlar atmaktan kaçınması da önemli.

Eğer parti yönetimi bu eleştirilere yanıt verme telaşına kapılır ve iktidarın yıllardır derinlemesine angaje olduğu meselelere aynı şekilde angaje olmayı tercih ederse, onun belirlediği gündemlerin peşinden koşarak tükenme ve sürekli engellere takılıp taca çıkma tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.

Ayrıca, bu dinamiklerin iktidar lehine işlediği bilgi ve istihbarat asimetrisi göz önünde bulundurulduğunda, partinin alışık olmadığı bir zeminde sürekli değişen dinamikleri yönetmesi de oldukça zor olacaktır.

Bunun yerine, ABD'deki izolasyon ilkesinin belirli dönemlerde Amerikan dış politikasını şekillendirdiği gibi, CHP de "fazla angaje olmama" ilkesini kavramsallaştırarak bunu dış politikada bir stratejik hat ve tutarlılık politikası haline getirebilir.

Böyle bir yaklaşım, partinin mevcut ideolojik mirasına uygun bir dış politika çizgisi geliştirmesini sağlarken, ülke içerisindeki ciddi sorunlara odaklanarak kamuoyunda ideolojik tutarlılık ve siyasi gerçekçilik temelinde daha güçlü bir muhalefet algısı yaratabilir.

Aynı zamanda, bu söylem ve yaklaşım üzerinden hareket etmek, CHP'ye alternatif bir dış politika perspektifini kurumsallaştırma imkânı sunar ve bu sayede partinin çok daha güvenli ve tutarlı bir alandan konuşmasına olanak tanır.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.