Edebiyatı şiirle başlatmak gibi bir eğilimimiz var nedense.

Nesir ezelden beri edebiyatçılar ve tarihçileri tarafından hor görülmüş, itilip kakılmıştır.

Ne zaman ki edebiyat tarihinden dem vuracak olsak akla yalnızca şairler, sadece şairler ve şiirleri gelir.

Hararetle destanlarımızın şiirsel formlarından dem vururuz.

Şiir sanki her daim buradaymış, her şeyi o yaratmış gibi davranırız.

O, orijinal fenomendir. Her şey sanki ondan gelir ve ona döner.

Aslında orijini, yani yaratımı şiirden başlatmak pek de hatalı değildir.

Antik Yunancada ποίησις, yani şiirin eylemi ilkin yaratmak anlamına gelir.

Daha önce var olmamışın sudurudur şiir.

Nesirse γραφή'den başka bir şey değildir, yani yazma… daha doğrusu resmetme.

Hülâsa, hâlihazırda var olanı betimlemedir düz yazının işlevi.

Belki de bu sebeple bunca itilip kakılmıştır Homeros'un yanında Heliodoros.

Belki de bu sebeple edebiyat tarihlerinde şiirin tarihini öğrenirken çağımızın kendine has edebi formu romanı Don Kişot'tan geriye, hadi Bahtinciysek Gargantua'dan geriye götürme ihtiyacı hissetmeyiz.

Ondan öncesinde romanslar falan vardı, şövalye romanlarıydı diye kestirip atarız.

Belki bu sebeple kendi edebiyatımıza yaklaşırken Divan şiiri der geçeriz.

Sanki hiç deneme (benzeri) eser yazılmamış gibi.

Oysaki hiç yok da değildir Fahir İz'in derlemesinin gözler önüne serdiği üzere.

Her neyse, nesir ile şiir, şiir ile nesir tartışması böylece uzar gider. Önünü kesemeyiz.

Değinmek istediğim mevzu romanın arke tartışmalarında değinilen pek teknik bir konu aslında.

Ancak bu teknisitesinin yanında oldukça yalın bir mevzu: Antik Yunan romanları.

Sırasıyla, edebiyat tarihçilerimizin Bahtin'in tezlerine sırtlarını dayayarak üfleyip püflediği, romans diye küçümsediği, romanın arke tartışmasında tarihsellik dışında ne estetik ne teknik bir orijin olamayacaklarını savundukları Heliodoros'un Etiyopyalılar'ı, Longus'un Defni ve Kloe'si, Efesli Zenofon'un Efeslileri, Akhilleus Tatios'un Theagenes ile Kharikleia'sı, Kharitonus'un Kallirhoe'si.

Geçen yüzyılın en önemli Latinistlerinden biri olan Pierre Grimaldi'nin de sıklıkla altını çizdiği üzere bu eserler -antik romanlar- uzun bir süre boyunca milattan sonraki ilk yüzyılda ortaya çıkmış bir edebi hareket olan İkinci Sofistlerin nesirdeki karşılığı olarak düşünülegeldi.

Politik herhangi bir meseleyle ilgilenmeyen, yalnızca Neron sonrası Grekoromen günlük hayatın sorunlarını düşünen bir akımdır bu.

Yüksek kültür üzerinde o dönem öyle büyük bir etki bıraktı ki retoriğin bir sanattan ziyade gerçek anlamıyla bir meslek olarak ortaya çıkmasına ön ayak oldular.

İşbu, Helenistik dönemde kaleme alınan bu antik romanlar da Roma hâkimiyeti altında yazılmış olmalarına rağmen, ne kendi dönemlerinin ne de nostaljik bir duygu içerisinde kendilerinden eskilerin politik olaylarını arka plan olarak ele aldı.

Yalnızca basmakalıp günlük hayatın uğraşlarını aşk maceraları üzerinden anlatmayı tercih etti.

Bu durum, onların İkinci Sofistlere ait bir ürün olduğuna dair yanlış bir görüşün hâkim olmasına yol açtı.

Oysaki politik hiçbir olaydan, özellikle Antik Roma'yla alakalı hiçbir şeyden bahsetmemek başlı başına cüret edilebilecek en büyük politik bilinç değil de nedir!

Latincenin yavaş yavaş lingua franca olduğu dönemde hâlen Antik Yunanca kaleme almak, bu türün merkezinde seyahat yazıları yer alsa da akla gelebilecek her köşe bucağa yolculuklar konu edilse de Roma'ya, Roma'nın yarattığı dünyaya yolculuk etmemek kelimenin tam anlamıyla Roma'nın tasfiyesidir.

Bu romanlar, Antik Yunan edebiyatının ve sanatının düştüğü, kültürel hayatın romalılaştığı bir dönemde Antik Yunan bilincinin Roma'ya karşı kültürel hegemonyasını perçinlediği bir gövde gösterisidir.

Sanki şöyle der her bir Grek roman yazarı:

Siyasi olarak her yol Roma'ya çıksa da, kültürel olarak orası yok-ülke !

Erwin Rohde, bu a-politik bilincin yanı sıra, Grek romanlarını açıklarken bu eserlerin iki farklı türün harmanı olduğunu dile getirir.

Ona göre bu romanlar sevda hikâyelerinin seyahatnamelerle senteziyle doğar.

Yıldırım aşkıyla birbirine vurulmuş sevdalılarımız her daim binbir güçlük içerisinde birbirlerinden ayrı düşüp dururlar.

Birini korsanlar kaçırıp köle olarak satarken öteki sevgilisini bulma umuduyla sersefil yollara düşer.

Her daim benzer yerlerde gerçekleşir tek görüşte aşk: ya Anadolu'da, ya Yunanistan'da ya da Sicilya'da. Bir başka deyişle vatanlarında.

Oysaki seyahatlerin neredeyse tamamı vatandan uzakta geçer: Mısır, Etiyopya, Mezopotamya gibi.

En sonunda ise tıpkı Odiseus'un çetrefilli yolculuklar sonrası İtak'a dönüşü gibi bu romanlar da başladıkları yerde kutsal evlilikle son bulur.

Bu açıdan aslında Odiseus'a benzerler. Hatta gizlice onu ilk macera romanı olarak bile düşünmeye iterler(?) Zaten roman ne değildir ki!

Elbette her şeye roman (gibi) diyecek olsak bile Antik Yunan romanlarını tüm bir Yunan edebiyatı içerisinde de ayıran önemli özellikler var.

Bunların başlıcaları mekânı sürekli değiştirme arzusuyla beraber geçmişe doğru sürekli bir geri çekilmedir.

Trajediler üç birlik kuralı dolayısıyla aynı mekân ve aynı zamanda geçerken Antik Yunan romanları mekânı ve zamanı kırmaya cüret ettiler.

Tek mekândansa birbirinden farklı şehirler, ülkeler konu edilir.

Tek gündense aylar, hatta bitmek bilmeyen seneler kahramanlarımızı ayırır.

Ve belki de en önemlisi, ilk defa Antik Yunan romanlarıyla beraber aşk bir yan unsur olmaktan çıkarak edebi bir türün merkezine yerleşir.

Bu bakımdan bu romanlar destanların kahramanlık temasını, trajedilerin kader unsurunu ve komedinin absürtlüğünü kırar.

Herkes gibi, herkesin arasından şehir devletindeki bir insanla onun biricik hissiyatını, aşkı, merkeze alır.

Ve bunu yaparken bayayığılık içerisinde merkezilikten indirdiği tüm diğer temaları aşk etrafında sentezler.

Tıpkı modern romanın da melez bir tür olması gibi, Antik Yunan Romanı da melez bir türdür. Hatta belki ilk ciddi melez tür.

Her ne kadar edebi bir değerden yoksun olsa da Antik Yunan romanları, romanın yalnızca tarihsel bir arkesi olmaktan öteye gider.

Şehir devletlerinin yerlerini imparatorluğa bıraktığı, Roma vatandaşlığının belirdiği bir çağda sıradan insanın en sıradan ve bayağı zevklerinin anlatısını kurar.

Ancak bunu yaparken de Eflâtunculuktan yarım yamalak kaptıkları birkaç fikri de bu sıradan insanları eğitmek adına romana bayağı bir şekilde serpiştirmekten de geri durmaz.

Tam da sıradanlığa en yaraşacak biçimde!

Tüm bu saydıklarımızı, belki de bu romanların en edebisi (yine de edebi olmadığının altını özellikle çizmek gerekir) Heliodoros'un Etiyopyalılarında rahatlıkla görebiliriz.

Roman, şafak sökerken kadın kahramanımızın güzelliği karşısında haydutların donakalması sahnesiyle açılır.

Yazar burada ne konuşur ne betimler. Yalnızca haydutların şaşkınlığını gözler önüne serer.

Böylelikle Heliodorus, Eflâtuncu güzelliğin duyulara indirgenemeyen, dile gel(e)meyen mutlak olduğu tezini haydutların bakış açısından ortaya serer.

Tabi ki şu sorulabilir Heliodorus'a:

Nasıl olur da işlevi söylenebileni ifade etmek olan dili kullanarak okuyuculara tarif edilemez mutlak bir güzelliği anlatmaya girişir?

Hele roman gibi mimetik bir edebi formda.

İşte, bunun üstesinden gelebilmesini Yunan romanlarının melez ve kuralları önceki edebi formlar gibi sıkıca belirlenmemesine borçludur.

Hikâyeyi haydutların gözünden mutlak güzellik karşısında duydukları hayranlıkla anlatırken bu fiziksel güzelliği asla betimlemeye, anlatmaya kalkışmaz.

Sadece okuyucuyu düşündürmeye çalışır. Anlatıyı bırakır.

Eflâtun'dan devşirdiği basmakalıp fikirleri güneşin doğuşu, haydutların şaşkınlığı gibi olgularla mağara alegorisinin bir parodisini kurarak özel bir anlatı biçimi karar.
 

Fotoğraflarla dünyadan haberler

Hepsini göster 30

Fotoğraflarla dünyadan haberler

• 1/30

  25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters)

• 2/30

  24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP)

• 3/30

  23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP)

• 4/30

  22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)

• 5/30

  21 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Karolina eyaletinde gerçekleştirilen kampanya mitinginde eski ABD Başkanı Donald Trump'ın destekçilerinden biri, break dans yapıyor. Birleşik Devletler'de 2024 Başkanlık Seçimi, 5 Kasım'da gerçekleşecek. Donald Trump, pazar günü Pensilvanya eyaletindeki bir McDonald's'ta çalışırken, Kamala Harris, Stevie Wonder'la şarkı söyledi (Julia Demaree Nikhinson/AP)

• 6/30

  20 Ekim 2024 - İspanya Başbakanı Pedro Sanchez ve eşi Begona Gomez'i tasvir eden bir pankart, başkent Madrid'de hükümeti protesto etmek ve genel seçim çağrısında bulunmak için düzenlenen eylem sırasında İspanyol bayrakları arasında. Bugün Madrid'de bir meydanı dolduran binlerce kişi, sağcı partilerin de destek verdiği bir miting düzenledi. İspanyol bayrakları sallayarak Madrid'in finans bölgesinin kalbindeki Plaza de Castilla meydanında toplanan protestocular "hain" diye bağırarak Sanchez'i istifaya çağırdı. Sağ ve radikal sağla bağlantılı 100'den fazla az bilinen küçük grup, mitinge "Birlik, haysiyet, hukuk ve özgürlük için. Hemen genel seçim!" sloganıyla katıldı (Oscar Del Pozo/AFP)

• 7/30

  19 Ekim 2024 - Cadılar Bayramı öncesinde zombi kılığına giren bir sanatçı, Güney Kore yapımı korku filmi Zombi Ekspresi'nden (Train to Busan) ilham alan "Zombi Şinkansen" hızlı treninde performans sergiliyor. Japonya'nın Tokyo'yla Osaka arasında giden treninin kiralanan vagonunda, "yaşayan ölülerle" karşılaşmaya hazır 40'a yakın heyecan meraklısı vardı. Organizatörlerin koltuklara yerleştirdiği oyuncular, performans kapsamında korkunç bir dönüşüm geçirerek diğer yolculara "saldırmaya" başladı. Etkinlik organizatörü Kenta Iwana, "normalde güvenli ve huzurlu olan yolculuğun bir anda kaosa sürüklenişini canlandırmak istediklerini" söyledi (Kim Kyung-Hoon/Reuters)

• 8/30

  18 Ekim 2024 - Filistinliler cuma namazı kılarken bir kişi, İsrail'in saldırıları sırasında yıkılan Büyük Ömer Camisi'nin kalıntıları arasında yürüyor. Memlük ve Osmanlı döneminin mimari özelliklerini taşıyan caminin yaklaşık 1400 yıllık bir geçmişi var. Bir diğer adıyla Gazze Ulu Cami, Gazze'nin en eski, Filistin'in de üçüncü en büyük camisiydi. Bu cami, bir yılı aşkın süredir devam eden çatışmalarda enkaza dönen tarihi alanların en çarpıcı örneklerinden biri (Dawoud Abu Alkas/Reuters)

• 9/30

  17 Ekim 2024 - İngiliz pop müzik grubu One Direction'ın eski üyesi Liam Payne, Arjantin'de kaldığı otelin üçüncü katından düştükten sonra hayatını kaybetti. Arjantin Polisi, Payne'in başkent Buenos Aires'te Casa Sur adlı otelde kaldığını, "uyuşturucu ve alkol tesiri altında olma ihtimali bulunan agresif bir adam" hakkında gelen şikayet üzerine otele gittiklerini açıkladı. Arjantinli sağlık yetkilileri, otopsi yapılacağını belirtti (Agustin Marcarian/Reuters)

• 10/30

  16 Ekim 2024 - İtalyan lüks marka grubu Prada ve Houston merkezli girişim Axiom Space, NASA'nın Artemis 3 Ay misyonunda kullanılacak bir uzay giysisinin tasarımını İtalya'nın Milano kentinde tanıttı. NASA'nın Ay'ın güney kutbuna gerçekleştireceği ilk insanlı görevde Ay'da yürüyen astronotlar bu kıyafeti giyecek. Artemis 3 görevinin Eylül 2026'da gerçekleştirilmesi bekleniyor (Marco Bertorello/AFP)

• 11/30

  15 Ekim 2024 - Güney Kore'nin sınır kenti Paju'dan Kuzey Kore'nin Kaesong şehrine giden yolda, Tongil Köprüsü'ndeki askeri kontrol noktasının son hali. Güney Kore ordusu, Pyongyang'ın ordusu iki ülkeyi birbirine bağlayan yollarda patlamalar gerçekleştirince ağır tahkimatlı sınır yakınlarında "karşı ateş" harekatları yürüttüğünü açıkladı. Kuzey Kore, Güney Kore'nin Pyongyang'a drone uçurduğu iddiasının ardından ordusunun "ateş gücünü" harekete geçirmek için hazır olduğunu söylemişti. Kuzey Kore Savunma Bakanlığı, Kore yarımadasında "her an savaş çıkabileceği" uyarısında bulunmuştu (Jung Yeon-Je/AFP)

• 12/30

  14 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezindeki Deyr El Balah'ta çocuklara çocuk felci aşısı yapıldı. UNICEF, Gazze Şeridi'ndeki 640 binden fazla çocuğu tamamen aşılamayı hedefliyor. UNICEF'in icra direktörü Catherine Russell, çocuklara bağışıklık sistemlerini güçlendirmek için A vitamini takviyesi sağlanacağını kaydetmiş, Gazze'de çocukların hijyen standartlarının çok kötü olduğunu belirtmişti (Eyad Baba/AFP)

• 13/30

  13 Ekim 2024 - Japonya'nın başkenti Tokyo'nun Kagurazaka mahallesinde düzenlenen Cadılar Bayramı öncesi etkinliğine katılanlar kedi temalı kostümlerini giyip "Bake Neko" (Doğaüstü Kedi) festivaline katıldı. Bake Neko, 2010'dan bu yana her yıl ekim ortasında düzenleniyor. Kagurazaka'da kedi temalı bir geçit töreni düzenlenmesinin nedeni, ünlü Japon romanı "Ben Bir Kediyim"in yazarı Natsume Soseki'nin bu bölgede yaşamış olması (Philip Fong/AFP)

• 14/30

  12 Ekim 2024 - Hindistan'ın Haryana eyaletinde, Hindu tanrısı Hanuman gibi giyinen kişiler, Dussehra festivali için düzenlenen geçit töreninde dans ediyor. Her yıl kutlanan festival, iyiliğin kötülüğe karşı zaferini simgeliyor. Ancak bu yıl Bangladeş'teki Dussehra kutlamaları Hindulara karşı artan saldırıların gölgesinde kaldı. Ülkede 1 Ekim'den bu yana kutlamalarla bağlantılı 35 şiddet olayı yaşandığı bildirilmişti. Hindistan, Bangladeş'teki Hindu tapınaklarına yönelik saldırıları kınayarak komşu ülkeye tüm azınlıkların güvenliğini sağlama çağrısı yaptı (Anushree Fadnavis/Reuters)

• 15/30

  11 Ekim 2024 - Milano'daki iklim değişikliği ve Filistin'e destek eylemine katılan İsveçli aktivist Greta Thunberg slogan atıyor. Thunberg'in kurulmasına destek verdiği iklim değişikliği hareketi Fridays For Future'ın düzenlediği yürüyüşe, binin üzerinde kişi katıldı. Protestoda, Filistinlilerin simgesi haline gelmiş kefiye adlı geleneksel atkıyı takan Thunberg, "Filistinlilerin onlarca yıldır apartheid rejiminin boğucu baskısı altında yaşadığını" söyledi. Küresel ısınmayla silah endüstrisi arasındaki ilişkiye vurgu yapan aktivist "İklim adaleti mücadelesi, fosil yakıt endüstrisine karşı olduğu kadar, silah endüstrilerine, askerileşmeye ve doğal kaynakların aşırı çıkarılmasına karşı da bir mücadeledir" dedi (Piero Cruciatti/AFP)

• 16/30

  10 Ekim 2024 - Milton Kasırgası ABD'nin Florida eyaletinde yıkıma yol açtı. Şiddetli yağmurlar ve rüzgarlar sonucu evler yıkıldı ve milyonlarca kişi elektriksiz kaldı. İç Güvenlik Bakanlığı en az 10 kişinin öldüğünü açıkladı. Yetkililer rüzgarların hızının saatte 150 kilometreye ulaştığını söyledi. ABD Başkanı Joe Biden, sosyal medya üzerinden yaptığı paylaşımda "Yardım yolda ancak gelene kadar, yerel yetkilileriniz dışarı çıkmanın güvenli olduğunu söyleyene kadar yerinizde kalın" dedi (Bryan R. Smith/AFP)

• 17/30

  9 Ekim 2024 - Milton Kasırgası'nın Havana'dan geçişi şiddetli yağmurlara neden oldu. Helene Kasırgası'nın üzerinden iki hafta geçmemişken yeni bir kasırga ABD'nin Florida eyaletine doğru yaklaşıyor. Bugün eyalete ulaşması beklenen kasırga öncesinde eyalette yıllardır görülmediği kadar büyük bir tahliye çalışması yürütülüyor. ABD Başkanı Joe Biden, Milton Kasırgası’nın "Son 100 yılda ABD’deki en kötü fırtınalardan biri" olabileceği uyarısında bulundu. Milton Kasırgası'nda rüzgarların saatte 270 km hıza ulaşabileceği söyleniyor (Yamil Lage/AFP)

• 18/30

  8 Ekim 2024 - Yokoluş İsyanı Cape Town, Güney Afrika'nın başkentinde gerçekleşen Afrika Petrol Haftası Konferansı'nın düzenlendiği salonun önünde, fosil yakıtların süregelen kullanımını böyle protesto etti (Rodger Bosch/AFP)

• 19/30

  7 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus kentinde Filistinli bir çocuk, İsrail saldırıları sonucunda yıkılmış binanın üzerinde. 1 yıl önce bugün Hamas, İsrail'e gerçekleştirdiği saldırıda 1139 kişiyi öldürmüş ve yaklaşık 250 kişiyi rehin almıştı. Aradan geçen bir senede İsrail, Gazze'de en az 41 bin 870 kişiyi öldürdü ve bu sayının aslında çok daha fazla olduğu tahmin ediliyor. Binlerce kişi yıkılan binaların enkazı altında kaldı ya da kendilerinden haber alınamıyor. Binlercesinin daha devam eden bombardıman ve İsrail'in savaşının yarattığı koşullar nedeniyle ölmesi muhtemel. Son 12 aydaki gelişmelerle Ortadoğu bir kez daha topyekün savaşın eşiğine geldi (Mohammed Salem/Reuters)

• 20/30

  6 Ekim 2024 - İspanya'nın Katalonya bölgesinin Tarragona kentinde düzenlenen 26. İnsan Kulesi Yarışması'nda Colla Vella dels Xiquets de Valls ekibi insan kulesi oluşturuyor. Katalonya'daki festivallerde düzenlenen geleneksel insan kulesi yarışmalarında takımlar kule oluşturup bozarak mücadele ediyor. İlki 1932'de yapılan etkinlik o zamandan beri iki yılda bir gerçekleştiriliyor (Lluis Gene/AFP)

• 21/30

  5 Ekim 2024 - Binlerce Oromo, Irreecha festivali için Etiyopya'nın başkenti Addis Ababa'da bir araya geldi. Irreecha kutlamalarında geleneksel kostümler giyerek suya çiçekler daldırıyor ve kendi üzerlerine su serpiyorlar. Etiyopya'nın en kalabalık etnik grubu olan Oromoların yağmur mevsiminin bitişini kutladığı festival, zaman zaman siyasi protestolara da sahne oluyor. 2016'da polisin hükümet karşıtı protestocuları dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullanması ve havaya ateş açmasıyla festivalde 50'den fazla kişi hayatını kaybetmişti (Tiksa Negeri/Reuters)

• 22/30

  4 Ekim 2024 - Bir kedi Beyrut'un güneyindeki bir mahallede, İsrail'in hava saldırıları sonucunda hasar gören sokakta dolaşıyor. İsrail, üç gün önce kara harekatı başlattığı Lübnan’a saldırmayı sürdürüyor. Hizbullah'a yakın bir kaynak, AFP'ye İsrail'in Beyrut'un Dahiye bölgesini üst üste 11 kere vurduğunu aktardı. Lübnanlı yetkililer, çatışmalar nedeniyle 1,2 milyon kişinin yerinden edildiğini bildirdi (AFP)

• 23/30

  3 Ekim 2024 - ABD'nin Kuzey Carolina eyaletinin Swannanoa kentinin sakinleri, Helene Kasırgası'nın arkasında bıraktığı yıkımın ortasında. Geçen hafta ülkenin güneydoğusunu vuran kasırganın yol açtığı can kayıplarının sayısı 189'a yükseldi. Toplam 6 eyalette kayıp onlarca kişiyi arama çalışmaları sürerken, 1 milyondan fazla ev ve iş yerinde elektrik hâlâ yok (Eduardo Munoz/Reuters)

• 24/30

  2 Ekim 2024 - Meksika'da 1968'deki Tlatelolco Meydanı katliamının 56'ıncı yıldönümüde bir eylemci, polisle çatışıyor. Sözkonusu katliamda ordu, öğrencileri vurarak öldürmüştü. Meksika'nın göreve yeni başlayan başbakanı Claudia Sheinbaum, kendisine "1968 çocuğu" diyerek resmi bir özür yayımladı (Daniel Becerril/Reuters)

• 25/30

  1 Ekim 2024 - İsrail, İran'dan İsrail'e füze saldırısı gerçekleştirildiğini ve Tel Aviv başta olmak üzere ülke genelinde sirenlerin çaldığını duyurdu. İran'ın Birleşmiş Milletler Daimi Temsilciliği'nden "Eğer siyonist rejim cevap vermeye kalkarsa daha yıkıcı bir karşılık gelir" açıklaması yapıldı. Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, ABD ordusuna, İran saldırılarına karşı İsrail savunmasına yardımcı olma ve İsrail'i hedef alan füzeleri vurma talimatı verdi (Ahmad Gharabli/AFP)

• 26/30

  30 Eylül 2024 - Göçmenlerle dolu bir fiberglas tekne, İspanya'nın El Hierro adasının La Restinga limanında. Dün yine bu adanın açıklarındaki bir göçmen teknesi batmış, 84 kişiden 9’u hayatını kaybetmiş ve 48’i kaybolmuştu. Son yıllarda binlerce göçmen Avrupa’ya ulaşmak için Atlantik’e açılırken hayatını kaybediyor. İspanya'ya doğru düzensiz göçmen sayısı son 1 yılda yüzde 66,2 artarken, El Hierro'nun da bağlı olduğu Kanarya Adaları grubu en çok göçmen alan yer olarak öne çıkıyor (Borja Suarez/Reuters)

• 27/30

  29 Eylül 2024 - Hizbullah'ın lideri Hasan Nasrallah'ın ölümünün ardından üç gün milli yas ilan edilen Irak'ın Sadr kentinde yas tutanlar sembolik bir tabutla anma töreni düzenledi. İsrail ordusu Lübnan'ın başkenti Beyrut'taki son saldırılarda Hizbullah'ın ana karargahını hedef almış ve Nasrallah'ın öldürüldüğünü duyurmuştu (Ahmad Al-Rubaye/AFP)

• 28/30

  28 Eylül 2024 - İsrail'in Beyrut'a düzenlediği hava saldırısında Hizbullah lideri Hasan Nasrallah'ın öldüğünün günün erken saatlerinde duyulmasıyla birlikte muhaliflerin kontrolündeki İdlib'de yaşayanlar toplandı. Sosyal medyada dolaşan videolarda, Esad'ın müttefiki Nasrallah'ın ölüm haberinin İdlib'de pek de üzüntüyle karşılanmadığı görüldü. Lübnan'ın açıkladığı rakamlara göre savaşın başlangıcından bu yana İsrail'in düzenlediği saldırılarda hayatını kaybedenlerin sayısı 783'e yükseldi (Omar Haj Kadour/AFP)

• 29/30

  27 Eylül 2024 - Saint Petersburg'de düzenlenen askeri festivaldeki yarışmalara katılan bir askeri-vatanseverlik gençlik kulübü üyesi, taş duvarın üzerinden atlıyor. Rusya'da son yıllarda, gençlerin vatanseverlik duygularını güçlendirmeye ve askeri eğitimine büyük bir yatırım yapılıyor. Etkinlik, özellikle Ukrayna'yla savaşın başlangıcından bu yana, Rus toplumunda görülen geniş çaplı askerileşmenin bir örneği (Olga Maltseva/AFP)

• 30/30

  26 Eylül 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta Filistinli bir adam, İsrail saldırısında yıkılan evinin altında. Bir yandan Gazze Savaşı sürerken, ABD ve müttefiklerinin acil ateşkes çağrısına karşın, İsrail Lübnan'daki saldırılarını sürdürüyor. Filistin Devlet Başkanı Mahmud Abbas, Birleşmiş Milletler 79. Genel Kurulu'nda yaptığı konuşmada, İsrail'in Lübnan halkına da soykırım uyguladığını söyledi (Hatem Khaled/Reuters)

Tüm bunlar da Antik Yunan romanlarının günümüz edebiyat incelemelerinde neredeyse yalnızca arkaik, tarihsel bir eser olarak değerlendirilip değersiz bulunmalarına karşın roman sanatı için tarihselciliğin de ötesinde teknik bir damar, hatta insanî bir damar taşıdıklarını gözler önüne sermeye yeter.

Bu romanlar, her ne kadar edebi kaliteden yoksun olsalar da kendi zamanlarının kültürel ve politik ortamında a-politik ve a-kültürel bir duruşla belirmiş, Antik Çağ insanının içsel yaşamına ayna tutamamışsa da toplumsal zevklerine ve arzularına bir ayna tutmayı başarmıştır.

Antik Yunan'ın sıradan insanının bilincini bizlere taşır. Sıradan insanın Roma İmparatorluğu'na karşı kültürel bir direnç hareketini temsil eder.

Saklı kalan o Yunanlı ve barbar ayrımını gizlice Yunanlı ve Romalı ayrımına çevirir.

Bir başka deyişle Romalılaşan dünyaya karşı kendi kültürel kimliklerini koruma çabasını tam göbeğinde taşır bu romanlar.

Öyle ki, bu eserlerde aşkın anlatısı bile Yunan kültürel direncini temsil eden politik bir duruştur.

Eski Yunan ve Roma'da Tanrıların ve soyluların kader karşısında çektiği yüce duyguların anlatımına karşın Antik Yunan romanları sıradan insanı bayağılığı içerisinde, tüm eksikliği ve kusurluluğu içerisinde aşklarını gözler önüne serer.

Elbette karakterlerimiz basmakalıp, karton kahramanlardır. Ne yaşasalar da soylu trajedilerinin kahramanlarının aksine değişmezler, değişemezler.

Trajedilerde Oedipus ruhsal olarak dönüşürken, ruhsal bir buhran yaşarken, Defni roman boyunca yalnızca fizikî bir bunalım yaşar.

Hâlet-i rûhiyesi hep aynıdır. Aynı basitliğin peşinden koşar, aynı basmakalıp bir ruha sahiptir.

Ancak buna rağmen bize dönemin sıradan insanının beğenisini sunar.

Hepimizin hâlen sevdiği, aradığı, dizilerde kitlenip kaldığı o popüler kültürün beğenisinin bir arkesini sunar.

Bu romanlar aracılığıyla hepimiz, her birimiz insanların yaşamlarına sızabiliriz, hatta kendi yaşamlarımıza, kendi bayağılıklarımıza…

Bu sebeple, inanıyorum ki sanılanın aksine bu romanlar basit birer aşk öykülerinden daha fazlasıdır.

Hatta betimlemeye hüküm giymiş bu nesir, şiir ve şiirin imkanlarına dayalı efsanelerin, trajedilerin yanında hiç de azımsanmamalıdır.

Zira, onların çevreleyemediği bir olguyu, bayağılığı çepeçevreler.

*Bu makalede yer alan fikirler yazara aittir ve Independent Türkçe'nin editöryal politikasını yansıtmayabilir.