İki ihtimal var: Evrende ya yalnızız ya da değiliz. İkisi de eşit derecede dehşet verici.
Tarih boyunca insanlık gökyüzüne bakıp pek çok soru sordu, yanıtları buldukça daha fazla bilmeceyle karşılaştı, giderilen merakı daha fazlasını doğurdu. Hâlâ yanıt bekleyen en temel sorulardan biriyse benzer şeyleri merak eden başkalarının olup olmadığı.
Her ne kadar bilimkurgu filmleri ve kitapları, "uzaylılarla" karşılaşılması durumunda ne yapılacağına dair kapsamlı bir rehber sunarak insanlığı bu fikre alıştırsa da herhangi bir formda yaşam bulunması yalnız bilim değil, bütün dünya gündemini sarsacak bir olay olur.
Evrendeki yaşam arayışına yönelik çalışmaları, konu etrafında dönen tartışmaları derlediğimiz Logos'un bu haftaki bölümüne, meselenin bilimin sınırlarının çok ötesine uzanan doğasını vurgulamak adına Çocukluğun Sonu ve 2001: Bir Uzay Destanı gibi romanların yazarı Arthur C. Clarke'ın meşhur bir sözüyle başladık.
fazla oku
Bu bölüm, konuyla ilgili referans noktalarını içerir. (Related Nodes field)
Clarke'ın sözünü ettiği iki ihtimal de henüz elenmedi ve hiçbir zaman elenmeyebilir. İnsanlık bu soruya bir yanıt getirmeden yeryüzünden silinip gidebilir veya bulduğu yanıt sonu olabilir.
Fakat dehşetten ziyade merak ve heyecanın baskın olduğu yaşam arayışı çalışmalarında NASA'nın geçen hafta Jüpiter'in uydusu Europa'ya araç göndermesi önemli bir dönüm noktasına işaret ediyor.
Aynı hafta Mars'taki buzun altında mikroorganizmalar olabileceğini öne süren bir makale yayımlanmasıyla birlikte, Dünya dışı yaşam arayışları bir kez daha gündeme geldi.
Peki bu çalışmaların meyve verme ihtimali ne kadar yüksek? Bugüne kadar neler yapıldı? Farklı gezegenlerde yaşamı aramaktan vazgeçmek mi lazım? Logos'ta bu hafta bu soruların cevaplarını birlikte arayacağız.
1) Güneş Sistemi'nde Dünya dışında yaşam var m?
Dünya dışı veya uzaylı yaşam arayışından söz ederken akla genellikle insanlardan çok daha gelişmiş uygarlıklar geliyor.
Evrenin uçsuz bucaksız genişliğinde uzak gezegenlerle iletişim kurmak için epey ileri seviye bir teknoloji gerektiğinden bu mantıksız bir beklenti olmasa da çalışmalar sadece bu alana odaklanmıyor.
Dünya'daki yaşamın kökeninden yola çıkan bilim insanları, başka gökcisimlerinde mikrobiyal yaşamın izlerini arıyor.
Özellikle Güneş Sistemi'nde süren bu çalışmalarda ilk durağımız Mars.
Mevcut atmosferinin son derece ince ve düşük oksijen oranına sahip olması, yüzey sıcaklığının -150 dereceye kadar düşebilmesi ve bütün gezegeni koruyan bir manyetik alandan mahrum olması gibi özelliklerine bakınca Mars'ın bilinen anlamda yaşama ev sahipliği yapması pek mümkün görünmüyor.
Ancak pek çok bilim insanı Kızıl Gezegen'in bir zamanlar daha kalın bir atmosferin yanı sıra Güneş'in zararlı ışınlarına karşı kalkan görevi gören bir manyetik alanı olduğunu düşünüyor.
Veriler 3-4 milyar yıl kadar önce gökcisminde sıvı halde su olduğuna işaret ediyor. Su yaşamın ortaya çıkması açısından kilit bir rol oynasa da varlığı tek başına bunu kanıtlamaya yetmiyor.
Diğer yandan NASA'nın 2012'de Mars'a inen Curiosity aracının son verileri, gezegendeki suyun sanılandan çok daha kısa süre varlığını sürdürdüğüne işaret ediyor.
NASA'nın bir diğer keşif aracı Perseverance tarihin derinlerinde mikrobiyal yaşamın izlerini aramaya devam ederken, bazı bilim insanları da Mars'ın zorlu koşullarında bugün hayatta kalan canlılar olabileceğini düşünüyor.
17 Ekim Perşembe günü yayımlanan bir çalışmada, gezegenin yüzeyindeki buzun altında mikroorganizmalar yaşayabileceği öne sürüldü.
Dünya'da benzer olayların görülmesinden dolayı, Mars yüzeyindeki buzun altında erimiş su olabileceği ve ışığın buzdan geçmesiyle fotosentezin yaşamı mümkün kılabileceği düşünülüyor.
Fakat bilim insanları, daha önce de ortaya atılan bu fikrin henüz bir teoriden ibaret olduğunu vurguluyor.
Kısacası Mars'ta ne eskiden ne bugün herhangi bir formda yaşam olduğu kanıtladı. Öte yandan bilim dünyası, en çok keşif aracı gönderilen gezegene yönelik çalışmalardan kesin bir cevap alana kadar vazgeçmeye niyetli görünmüyor.
Kızıl Gezegen'i insanların yaşayabileceği bir hale getirerek burada koloni kurma çalışmalarının da hız kazandığı düşünülürse Mars'la ilgili tartışmaların gündemden pek düşmeyeceği söylenebilir.
2) Europa ve Enceladus'un okyanusları yaşamı barındırıyor mu?
Jüpiter'in en büyük 4. uydusu Europa, Güneş Sistemi'nde yaşamı barındırabilecek cisimler arasında yıllardır ilk sıralarda yer alıyor.
Gaz devi gezegenin veya diğer uydularının pek misafirperver koşulları olduğu söylenemez. Özellikle cisimlerin Güneş'ten uzaklığı suyun sıvı halde bulunmasını epey zorlaştırıyor.
Europa'nın yüzeyi de bu nedenle kalın bir buz tabakasıyla örtülü ancak kuvvetli veriler, buzun altında devasa bir su okyanusu olabileceğine işaret ediyor.
Hatta bilim insanları bu sıvı kütlesinin, Dünya'daki bütün okyanusların toplamının iki katı kadar su barındırdığını düşünüyor.
Uydu hakkında bilinenlerin büyük bir kısmı NASA'nın Galileo görevi, Voyager 2 aracı ve Hubble Uzay Teleskobu'ndan geliyor.
Ancak bunların hiçbiri özellikle Europa'ya yönelik görev veya araçlar değildi. Uydunun yaşamı barındıracak koşullara sahip olup olmadığını araştıracak ilk araç nihayet 14 Ekim Pazartesi günü fırlatıldı.
NASA yıllardır planladığı görev için bugüne kadar herhangi bir gezegen keşfinde inşa ettiği en büyük uzay aracını yaptı.
30,5 metre genişliğindeki Europa Clipper'ın, yaklaşık 3 milyar kilometre yol kat ederek Nisan 2030'da uyduya varması bekleniyor.
Clipper'ın Europa'da doğrudan yaşayan organizmalar aramayacağını belirtmekte fayda var. Daha ziyade buzun altındaki okyanusun yaşam için uygun koşullara sahip olup olmadığını inceleyecek.
Gökbilimciler, suyun yanı sıra uydunun kimyasal bileşenler bakımından da önemli bir aday olabileceğini düşünüyor. Bazı veriler, buzun altındaki suyun tuzlu olduğuna işaret ettiği için kayalık bir deniz tabanı ihtimali artıyor. Bu da yaşamı mümkün kılacak kimyasal elementleri sağlayabilir.
NASA'nın Jet İtki Laboratuvarı'ndan Jenny Kampmeier, ABD'nin Florida eyaletinden yapılan fırlatmanın ardından "Bu, keşif yolculuğumuzun başlangıcı" diyerek ekledi:
Europa'dan öğreneceğimiz her şey inanılmaz. Tüm bilimsel disiplinler bundan gerçekten bir şeyler kazanabilir ve eğer bu yaşamı destekleyebilecek bir dünyaysa evrendeki yerimize ilişkin anlayışımızı değiştirecek.
Satürn'ün Europa'ya benzer özellikler gösteren uydusu Enceladus da yaşam arayışında öne çıkıyor.
Buz tabakasının altında okyanus barındırdığı düşünülen Enceladus'un geçen yıl 20 katı büyüklüğünde bir su bulutu fışkırttığını gören bilim insanları şoke olmuştu.
Hem bu bulutta hem de daha önceden organik moleküller içerdiği tespit edilen uydu, yaşam için temel bileşenlere ev sahipliği yapıyor gibi görünüyor.
Jüpiter ve Satürn'ün uydularında yaşamı aramayı planlayan Avrupa Uzay Ajansı bu yıl aldığı bir kararla, Enceladus'u "birinci hedef" haline getirerek 2040'ların başında uyduya araç göndermeyi amaçladığını duyurdu.
Satürn'ün bir diğer uydusu Titan ve Güneş Sistemi'nin cehenneme benzetilen gezegeni Venüs de mikrobiyal yaşama ev sahipliği yapma potansiyeline sahip. Ancak bu gökcisimlerinin güçlü adaylar olmadığını ve bu ihtimal etrafında hararetli tartışmalar döndüğünü belirtmekte fayda var.
Son yıllarda Venüs'le ilgili ters yöne işaret eden veriler gelirken, göğünden metan yağmurları yağan Titan'la ilgili soruların cevabını NASA'nın 2028'de fırlatmayı planladığı Dragonfly aracı verebilir.
3) Herkes nerede?
Aşağı yukarı 4,5 milyar yaşındaki Güneş Sistemi, evrenin tamamına ve Samanyolu Galaksisi'ne kıyasla epey genç sayılır.
Yaklaşık 13,8 milyar yıllık bir geçmişi olan evrende en azından bazı uygarlıkların uzak cisimlere, örneğin Dünya'ya seyahat edecek bir teknolojik gelişim göstermesini bekleyen Enrico Fermi, uzaylıların izinin bulunabilmesi gerektiğini düşünüyordu.
Nobel ödüllü fizikçinin iddiaya göre 1950'deki bir öğle yemeğinde ortaya attığı "Herkes nerede" sorusu 70 yılın ardından hâlâ yanıtlanmayı bekliyor.
Pek çok bilim insanı, Fermi paradoksu diye bilinen bu duruma cevaben çeşitli ihtimalleri değerlendiriyor.
Kısaca bahsetmek gerekirse, evrende pek çok gelişmiş uygarlık olsa da Dünya'ya gelmeyi tercih etmemiş olabilirler veya galaksiler arası ortam buna izin vermemiş olabilir. Bir diğer ihtimal de insanların uzaylıların ziyaretini gözlemleme şansını kaçırmış olması.
Bu senaryolar arasında belki de en ürkütücü olanıysa, gelişiminin son aşamasına ulaşan bir uygarlığın kendi kendini yok etmeye mahkum olduğu düşüncesi.
Evrenin genişliği üzerinden bu konuyu tartışırken sözkonusu uygarlıkların ne zaman var olduğu sorusu da önem kazanıyor. Örneğin bir gün 1 milyar ışık yılı ötede gelişmiş bir uygarlığın izine rastlanması durumunda, bu gözlem 1 milyar yıl önceye ait olacak ve varlıklarını hâlâ sürdürüp sürdürmediklerini öğrenmek için başka çalışmalar gerekecek.
Fermi'nin sorusuna dönecek olursak; çoğu bilim insanı en az 200 milyar galaksiyi barındıran evrende yaşamın sadece Dünya'da ortaya çıktığı ihtimalini pek gerçekçi bulmuyor.
Dünya'da yaşamın yaklaşık 500 milyon yıl gibi kısa bir süre içinde başlaması ve bu sürecin detayları, başka gezegenlerde de benzer koşulların ortaya çıkmasının epey muhtemel olduğuna işaret ediyor.
Fotoğraflarla dünyadan haberler
Fotoğraflarla dünyadan haberler
-
1/30
20 Kasım 2024 - Yunanistan'da ekonomik koşulların iyileştirilmesi çağrısıyla ülke genelinde işçiler 24 saatlik genel greve gitti. Grev ülke genelinde toplu taşımayı aksattı ve hayatı durma noktasına getirdi. Yunanistan Genel İşçi Konfederasyonu açıklamasında "Fiyatlar ve kiralar fırladı, maaşlarsa düşük kaldı" ifadelerini kullandı (Aris Messinis/AFP) -
2/30
19 Kasım 2024 - Birleşik Krallık'ta çiftçiler başkent Londra'da protesto düzenledi. Sokaklara dökülen binlerce çiftçi, veraset vergisinin değiştirilme planının geri çekilmesi talep etti. Protestocular arasında ünlü Top Gear programının sunucusu Jeremy Clarkson da yer aldı (Ben Stansall/AFP) -
3/30
18 Kasım 2024 - Gazze'nin merkezindeki El-Cela Caddesi caddesinde halk, İsrail saldırısı sonrasında yıkılan evin başında toplanıp enkaz altında kalanları kurtarmaya çalışıyor. Hamas kontrolündeki Gazze'de Sağlık Bakanlığı son 24 saatte İsrail saldırıları sonucunda 76 kişinin öldüğünü ve 158 de yaralı olduğunu açıkladı. İsrail, Lübnan'ın başkenti Beyrut'a da saldırılar düzenledi (Ömer El-Kattaa/AFP) -
4/30
18 Kasım 2024 - Brezilya yerlileri Rio de Janerio'daki G20 zirvesi öncesinde düzenlediği protestoda ABD Başkanı Joe Biden, Çin Devlet Başkanı Şi Cinping, Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Hindistan Başbakanı Narendra Modi, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Japonya Başbakanı İşiba Şigeru'nun figürlerini suya gömdü. Protesto, dünyanın en zengin ülkelerinin gezegendeki iklim ve biyolojik çeşitlilik sorunlarının çözümüne liderlik etmedikleri söylemiyle düzenlendi (Pablo Porciuncula/AFP) -
5/30
16 Kasım 2024 - Ölen bir kambur balina, Güney Afrika'nın yasama başkenti Cape Town'da Ulusal Deniz Kurtarma Enstitüsü (NSRI) tarafından çekiliyor. Avcılık, geçmişte kambur balina sayısında ciddi bir düşüşe yol açmıştı. ABD, 1973'te tüm kambur balinaları nesli tehlikede kategorisine almıştı. 1985'te ticari balina avcılığına getirilen moratoryum, kambur balina popülasyonunun artışında önemli bir rol oynadı. ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer Dairesi, halihazırda 14 farklı popülasyonun 4'ünün neslinin tehlikede, birininse tehdit altında olduğunu bildiriyor (Nic Bothma/Reuters) -
6/30
15 Kasım 2024 - Bangkok'ta bir kadın, Loy Krathong festivali sırasında nehir tanrıçasına şükranlarını sunmak için yaprak ve çiçeklerden yapılmış Krathong'u parktaki bir lagüne yerleştiriyor. Festival her yıl, Tayland Ay takviminin 12. ayında, dolunayda kutlanıyor. Ülkedeki en büyük festivallerden biri olan Loy Krathong'da Taylandlılar, su tanrıçasına şükranlarını temsil eden adakları küçük teknelerle yüzdürüyor. Bununla kirlilik veya israf gibi davranışları için af da diliyorlar (Chalinee Thirasupa/Reuters) -
7/30
14 Kasım 2024 - National Geographic Pristine Seas, Pasifik Okyanusu'ndaki Solomon Adaları'nın yakınında keşfedilen dünyanın en büyük mercanının 24 Ekim'de çekilen fotoğrafını bugün paylaştı. Bilim insanları, Pristine Seas araştırma gemisinde çalışırken buldukları mercanın "hayat ve renkle dolu" önemli bir keşif olduğunu söylüyor. Genişliği 34 metre ve 5 metreden daha yüksek olan mercan, uzaydan bile görülebiliyor. Devasa mercanın 300 yıllık olduğu tahmin ediliyor (Manu San Felix/National Geographic Pristine Seas/AFP) -
8/30
13 Kasım 2024 - Fransa'da, Michelin'in Clermont-Ferrand'daki merkezinde düzenlenen eylemde, Genel Emek Konfederasyonu ceketi giyen bir protestocu bir sis bombasının yanından geçiyor. Araç lastiği üreticisi Michelin, 5 Kasım'da 1250'den fazla kişinin çalıştığı iki fabrikasını kapatmayı planladığını açıklamış ve kararın "son çare" olarak alındığını söylemişti. Sadece işten çıkarma planlarından vazgeçilmesini değil, maaş artışının da garanti altına alınmasını talep eden sendikalarla şirket yönetimi arasında henüz bir uzlaşmaya varılamadı (Olivier Chassignole/AFP) -
9/30
12 Kasım 2024 - Bakü'deki Birleşmiş Milletler iklim değişikliği zirvesi COP29'un açılış töreninde dansçılar performans sergiliyor. Bu sene gerçekleştirilen COP’ta ülkelerin enerji politikalarının yanı sıra yeni kolektif finansal hedeflerin belirlenmesi bekleniyor. Zirve, Azerbaycan’ın başkenti Bakü’de başladı. İklim aktivistleri pazartesi günü Gürcistan'da bir miting organize ederek Azerbaycan'ın iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmasını protesto etmişti. Tiflis'te bir araya gelen birçok aktivist, Azerbaycan'ın baskıcı politikaları nedeniyle iklim görüşmelerine ev sahipliği yapmayı hak etmediğini savunmuştu. Greta Thunberg, Azerbaycan'ın zirveyi "işlediği suçları ve insan hakları ihlallerini yeşil aklama yoluyla örtbas etme şansı" gibi gördüğünü ileri sürmüştü (Maxim Shemetov/Reuters) -
10/30
11 Kasım 2024 - Sudan ordusuyla ilişkili silahlı kişileri taşıyan kamyon, ülkenin doğusundaki Gedaref sokaklarında. Sudan'da rakip generaller arasında Nisan 2023'ten beri süren savaş onbinlerce kişinin ölümüne ve 11 milyondan fazlasının da yerinden olmasına yol açtı. Birleşmiş Milletler'e göre yerinden edilenlerden 3,1 milyonu ülke sınırları dışında sığınacak bir yer arıyor (AFP) -
11/30
10 Kasım 2024 - Gazze Şeridi'ndeki Deyr El Balah'ta Filistinliler yemek kuyruğunda. BM Yakın Doğu'daki Filistinli Mültecilere Yardım ve Bayındırlık Ajansı (UNRWA) Genel Komiseri Philippe Lazzarini, Gazze'nin kuzeyinde kıtlık yaşanabileceğini belirterek, "Açlık İsrail devleti tarafından silah olarak kullanılıyor" dedi. Lazzarini, "Gazze Şeridi'ne girmesine izin verilen yardım yetersiz. Günde ortalama 30 tırın biraz üzerinde ve bu günlük ihtiyacın yalnızca yüzde 6'sına tekabül ediyor" ifadelerini kullandı (Ramadan Abed/Reuters) -
12/30
9 Kasım 2024 - Almanya Cumhurbaşkanı Frank-Walter Steinmeier, Berlin Duvarı'nın yıkılışının 35. yıldönümünde düzenlenen çiçek bırakma törenine katıldı. Törende Soğuk Savaş döneminde Doğu Berlin'den Batı Berlin'e geçerken hayatını kaybedenler anıldı. Berlin Duvarı'nın yıkılışının yıldönümü kapsamında her yıl canlı müzik, sergiler ve eski duvarın bir ucundan diğerine yapılan koşu da dahil olmak üzere çeşitli etkinlikler gerçekleştiriliyor (Ebrahim Noroozi/AP) -
13/30
8 Kasım 2024 - İspanya'daki atlı sivil muhafızlar, ölümcül afetin ardından ülkenin doğusundaki Valensiya bölgesinde zarar gören araçların yanından geçerek mağdurları arıyor. Ülkede son 50 yılda yaşanan en kötü sel felaketi, 210'dan fazla kişinin ölümüne, onlarca kişinin kaybolmasına ve kasabaların çamur altında kalmasına yol açtı. Sel özellikle Valensiya'da büyük bir yıkıma sebep oldu (Jose Jordan/AFP) -
14/30
7 Kasım 2024 - Arnavutluk Başbakanı Edi Rama, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski'ye sarılıyor. Avrupa Siyasi Topluluğu'nun 5'inci zirvesi, kıtanın karşı karşıya olduğu güvenlik zorluklarını ele almak amacıyla Macaristan'ın başkenti Budapeşte'de başladı. Zirvede Avrupa Birliği üyesi ülkelerin liderleriyle üye olmayan ülkelerin liderleri bir araya geliyor. Ana gündem maddeleri arasında düzensiz göçle mücadele, ekonomi güvenliği ve iklim de var (Ludovic Marin/AFP) -
15/30
6 Kasım 2024 - 2024 ABD Başkanlık Seçimi'ni kazanan Donald Trump, Florida eyaletindeki West Palm Beach Kongre Merkezi'nde konuşma yaptı. Trump, zafer konuşmasında kendisini destekleyen herkese teşekkür etti ve ekonomik büyüme ve ulusal güvenlik vaatlerinde bulundu. Sandıkların kapanmasıyla birlikte erken sonuçlar, seçim yarışının başa baş gittiğini gösterse de Trump, salıncak eyaletlerde kazanarak zafere ulaştı. Trump, rakibi Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'ten yaklaşık 5 milyon fazla oy aldı (Jim Watson/AFP) -
16/30
5 Kasım 2024 - ABD'nin New York kentinde seçmenler oy kullanıyor. ABD'de seçim gününe gelindi ve Demokrat Parti'nin adayı Kamal Harris'le Cumhuriyetçi Parti'nin adayı Donald Trump arasındaki yarış haftalardır başa baş ilerliyor. Seçimin sonucunu 7 salıncak eyaletteki oyların belirleyeceği düşünülüyor (Leonardo Munoz/AFP) -
17/30
4 Kasım 2024 - İspanya'nın Valensiya bölgesindeki Alfafar'ın caddelerinde polis memurları sokaklardaki çamurun temizlenmesine yardım ediyor. İspanya'da uzun zamandır görülen en kötü sel felaketinde hayatını kaybedenlerin sayısı 217'ye ulaşırken arama kurtarma çalışmaları hâlâ sürüyor. Yetkililer sokakların temizlenmesinin en az bir hafta süreceğini belirtirken bölgede 17 bin polis, jandarma, asker ve sivil koruma görevlisi çalışıyor (Jose Jordan/AFP) -
18/30
3 Kasım 2024 - Brezilya'daki Formula 1 Sao Paulo Grand Prix'sini Red Bull Racing'in Hollandalı pilotu Max Verstappen kazandı. "Uçan Hollandalı", son derece kaotik geçen yarışa 17. sıradan başlamıştı. İkinci ve üçüncü sırayı Alpine pilotları Esteban Ocon ve Pierre Gasly alırken, pilotlar şampiyonasında Verstappen'le Norris arasındaki fark 62'ye çıktı (Nelson Almeda/AFP) -
19/30
2 Kasım 2024 - Hindistan'ın Mumbai şehrinde, Ölüler Günü'nde mezara çiçek koyan bir kadının drone görüntüsü. Cadılar Bayramı'yla başlayan üç günlük dönemde, Hıristiyanlar ölülerle yaşayanlar arasındaki perdenin kalktığına inanıyor. Hıristiyanlar, Hindistan nüfusunun yalnızca yüzde ikisini oluşturuyor. Geçen ay çeşitli Hıristiyan mezheplerinin liderleri, kendilerine yönelik şiddetteki artışı protesto etmek üzere Yeni Delhi'de eylem düzenlemişti (Francis Mascarenhas/Reuters) -
20/30
1 Kasım 2024 - Afrika penguenleri, Cape Town yakınlarında turistlerin uğrak noktalarından olan penguen kolonisinde, sahilde dinleniyor. Boulders penguen kolonisi 1983'te kurulmuş ve kolonideki kuş sayısı çevredeki ada kolonileri sayesinde artırılmıştı. Dünya Doğayı ve Doğal Kaynakları Koruma Birliği (IUCN) yakın zamanda Afrika penguenini, nesli tehlike altında olan türlerden nesli kritik tehlikedeki tür kategorisine taşıdı. Halihazırda popülasyonunun yüzde 97'sini kaybetmiş olan kuşun nesli, bir değişiklik olmadığı takdirde 4 bin günden kısa bir süre içinde tükenebilir (Rodger Bosch/AFP) -
21/30
31 Ekim 2024 - ABD'nin Missouri eyaletindeki St. Charles kentinde bir yurttaş, Cadılar Bayramı'na özel kıyafetiyle oy kullandı. Seçime sayılı günler kala Kamala Harris ve Donald Trump arasındaki yarış başabaş devam ediyor. ABD Başkanı Joe Biden'ın, destekçilerini "çöp" diye nitelemesi üzerine Cumhuriyetçi Parti'nin başkan adayı Trump, çöp kamyonuna bindi. Öte yandan Arnold Schwarzenegger, Kamala Harris'i desteklediğini açıkladı (Robert Cohen/AP) -
22/30
30 Ekim 2024 - İspanya'nın güneyindeki Valensiya'da gerçekleşen sel, arabaları bu hale getirdi. Kurtarma ekipleri, şiddetli yağmurların yol açtığı seller sonucunda 95 kişinin hayatını kaybettiğini açıkladı. Kayıpları arama çalışmalarıysa sürüyor. Valensiya'da 1996'dan bu yana metrekareye en fazla yağışın düştüğü bildirildi. Meydana gelen felaketten dolayı 3 günlük ulusal yas ilan edildiği açıklandı (Jose Jordan/AFP) -
23/30
29 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin merkezinde Filistinli mültecilerin kaldığı Nuseyrat kampındaki Birleşmiş Milletler Yardım ve Bayındırlık Ajansı'na (UNRWA) ait yardım dağıtım merkezinin kapısındaki açıklıktan bir adam dışarı bakıyor. İsrail, parlamentosunun yıkıma uğramış Gazze Şeridi'ndeki ana BM yardım kuruluşunu yasaklayan bir tasarıyı onaylamasının ardından artan bir uluslararası tepkiyle karşı karşıya kalıyor. 90 gün içinde yürürlüğe girmesi beklenen mevzuatın, UNRWA'nın Doğu Kudüs genel merkezinin kapatılmasına ve Refah üzerinden Gazze'ye insani yardım ulaştırılmasının engellenmesine yol açması öngörülüyor (Eyad Baba/AFP) -
24/30
28 Eylül 2024 - Eski ABD Başkanı Barack Obama, ABD Başkan Yardımcısı ve Demokrat Parti'nin başkan adayı Kamala Harris'in Pensilvanya eyaletinin Philadelphia kentinde düzenlenen mitinginde konuştu. Ayrıca Bruce Springsteen ve John Legend gibi sanatçılar da sahneye çıkıp seyircileri Harris'e oy vermeye ve arkadaşlarıyla ailelerini sandık başına gitmeye teşvik etmeye çağırdı (Matthew Hatcher/AFP) -
25/30
27 Ekim 2024 - Ferrari pilotu Carlos Sainz Jr. Formula 1 Meksika Grand Prix'sinde pitte. İspanyol pilot kariyerindeki 4. F1 zaferini elde ederken, takım arkadaşı Charles Leclerc, son turlarda yaptığı hatayla ikinciliği McLaren'in şampiyonluk mücadelesi veren pilotu Lando Norris'e kaptırıp üçüncülüğe razı oldu. Pilotlar şampiyonasında zirvedeki isim Max Verstappen ise yarış içinde toplamda 20 saniye ceza aldı ve 6. sırada bitirdi (Carlos Perez Gallardo/Reuters) -
26/30
26 Ekim 2024 - Birleşik Krallık'ta göçmen karşıtı protestolardaki bir eylemci, Cumhuriyetçi başkan adayı ve eski ABD Başkanı Donald Trump'ın maskesini takıyor. Eylem İngiltere'nin başkenti Londra'da, ülkedeki aşırı sağcı grupların başında gelen İngiliz Savunma Ligi'nin eski lideri Tommy Robinson'ın çağrısıyla organize edilmişti. Robinson, planladığı yürüyüş öncesi Terörle Mücadele Yasası çerçevesinde suçlanarak dün gözaltına alınmıştı. Irkçılık karşıtları da aşırı sağcılara tepki amacıyla eylem düzenledi. İki grubun karşı karşıya gelmesini engellemek üzere güvenlik önlemleri alındı (Hollie Adams/Reuters) -
27/30
25 Ekim 2024 - Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısı sırasında Kursk bölgesinde Rus askerleriyle girdiği çatışmada hayatını kaybeden Ukraynalı asker Volodimir Baranov için Çernihiv'de düzenlenen cenaze töreninde halk milli marş söylüyor (Maksym Kishka/Reuters) -
28/30
24 Ekim 2024 - Mozambik'in başkenti Maputo'daki Maxaquene mahallesinde protestocular, güvenlik güçleriyle çatıştı. Çevik kuvvet polisi, iki muhalifin vurularak öldürülmesinden günler sonra seçimlere hile karıştırıldığı iddiasıyla eylem düzenleyen kalabalığı dağıtmak için göz yaşartıcı gaz kullandı. Avrupa Birliği gözlemcileri de Mozambik seçimlerinde düzensizlikler ve bazı sandık sonuçlarında oynama olduğunu tespit etmişti (Alfredo Zuniga/AFP) -
29/30
23 Ekim 2024 - Gazze Şeridi'nin güneyindeki Han Yunus'ta un kıtlığı yaşanıyor. İsrail, Gazze Şeridi'ne gıda, su, yakıt ve elektrik girişini engellemeye devam ediyor. Savaştan önce bile Gazze nüfusunun sadece yüzde 4'ü güvenli ve temiz suya erişim sağlayabiliyordu. Öte yandan Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres, "Gazze'nin kuzeyindeki çocuk felci aşılama kampanyasının son aşamasının artan şiddet ve erişim eksikliği nedeniyle ertelenmesinden büyük endişe duyduğunu" söyledi (Bashar Taleb/AFP) -
30/30
22 Ekim 2024 - İsrail savaş uçağı Beyrut'un güneyindeki bir mahalledeki binayı vurdu. Ayrıca İsrail'in Beyrut'ta Refik Hariri Devlet Hastanesi'nin çevresini hedef aldığı saldırıda ölenlerin sayısı 13'e yükseldi (AFP)
NASA'nın 2009-2018'de faaliyet gösteren Kepler Uzay Teleskobu, Samanyolu'ndaki yıldızların yaklaşık yüzde 20'sinin yaşanabilir bölgede karasal bir gezegene sahip olduğunu gösteriyor.
Örneğin Güneş'e en yakın yıldız olan Proxima Centauri'nin yörüngesinde Dünya'ya yakın boyutlarda bir gezegen dönüyor. Suyun sıvı halde bulunabildiği, yani yaşanabilir bölgedeki Proxima b adlı gezegende yaşam olup olmadığıysa henüz bilinmiyor.
Diğer yandan bazı bilim insanları aslında Dünya'daki yaşamın epey ender rastlanan bir durum olduğunu düşünüyor.
Nadir Dünya Hipotezi'ne göre mikrobiyal yaşamın ortaya çıkması değil ancak buradan, mavi gezegendeki gibi çok daha gelişmiş canlıların evrimleşmesi son derece düşük bir ihtimal.
Fermi'nin sorusuna henüz ikna edici bir yanıt verilemedi. Ancak bilim dünyası, özellikle son 60 yıldır "herkesin nerede" olduğunu bulmak için yoğun bir çaba yürütüyor.
4) Uzaylıların varlığı nasıl fark edilebilir?
Gökbilimci Frank D. Drake'in 1960'ta ABD'nin Batı Virginia eyaletinde elindeki radyo teleskobunu gökyüzüne çevirmesiyle Dünya dışı akıllı yaşam araştırmaları (Search for extraterrestrial intelligence / SETI) tam anlamıyla başladı.
İsmini L. Frank Baum'un "çok uzak, ulaşılması zor, tuhaf ve egzotik varlıkların yaşadığı" hayali Oz Diyarı'nın kraliçesinden alan Ozma Projesi kapsamında yapılan bu deney, başka canlıların izini radyo dalgalarıyla aramayı amaçlıyordu.
O günden beri dünyanın dört bir yanındaki teleskoplar, gelişmiş uygarlıkların gönderdiği "tekno imzaları" arıyor.
İnsanlığın radyo dalgalarını yoğun bir şekilde kullanmasından dolayı genellikle bu türden işaretlere bakılıyor ancak optik sinyaller de taranmaya devam ediyor.
NASA, SETI Enstitüsü ve Planetary Society gibi kuruluşların 1970'lerden beri süregelen SETI Projesi kapsamında gökbilimciler, yabancı uygarlıkların gönderebileceği her türlü sinyali yakalamaya çalışıyor.
Bilim insanları bu doğrultuda tuhaf ve doğal bir kaynaktan gönderilmeyen sinyaller arıyor. 1977'deki Wow! sinyaliyse bu "işaretler" arasında en meşhuru.
ABD'deki Ohio Eyalet Üniversitesi'ne bağlı Big Ear Radyo Teleskobu, 15 Ağustos günü anormal derecede güçlü bir radyo sinyali tespit etmiş, kayıtları inceleyen Jerry Ehman raporun yanına "Wow!" (Vay canına!) yazmıştı.
Sinyalin uzaylılar tarafından gönderildiği iddia edilse de tekrarlanmaması bunun doğrulanmasını engellemişti. Yapılan bazı araştırmalardaysa sinyalin aslında doğal bir kaynaktan geldiği öne sürülüyor.
5) Yaşam arayışı insanlığın sonu olabilir mi?
Wow! sinyali, Liu Cixin'in aynı adlı romanından uyarlanan Netflix dizisi 3 Cisim Problemi (3 Body Problem) izleyicilerine tanıdık gelebilir.
Bilimkurgu dizisinde uzak bir gezegenden gelen sinyal tespit ediliyor ve Dünya dışı yaşamla iletişim kuruluyordu.
Hikayenin devamında, çoğu benzer örnekteki gibi, bu iletişim insanlık açısından pek iyi sonuçlar doğurmuyordu.
Aralarında meşhur fizikçi ve gökbilimci Stephen Hawking'in de yer aldığı çeşitli uzmanlar, benzer tehlikelerden dolayı SETI çalışmalarına karşı uyarıyor.
2018'de hayatını kaybeden Hawking ömrünün özellikle son dönemlerinde, insanların teknolojik açıdan daha az gelişmiş diğer grupları katletmesine işaret ederek ileri seviyedeki başka uygarlıkların da bunu yapabileceğini öne sürüyordu.
Bu düşünceleri kendisini SETI çalışmalarına destek vermekten alıkoymasa da fikirlerini dile getirmeyi de sürdürüyordu. 2015'te başlatılan böyle bir projede yaptığı açıklamada fizikçi "Mesajlarımızdan birini okuyan bir uygarlık bizden milyarlarca yıl ileride olabilir" diyerek eklemişti:
Eğer öyleyse çok daha güçlü bir konumda olacaklar ve bizi, bizim bakterileri gördüğümüzden daha değerli görmeyebilirler.
Ancak pek çok bilim insanı Hawking'le aynı fikirde değil. SETI Enstitüsü'nün ortak kurucusu ve eski direktörü Jill Tarter, 2016'da yaptığı bir açıklamada evrenin uzak köşeleriyle iletişim kurabilecek kadar gelişmiş bir uygarlığın dost canlısı davranacağını söylemişti:
Bizden çok daha uzun süre hayatta kalmayı başarmış bir uygarlık fikri... Bu teknolojinin saldırgan kalması bana mantıklı gelmiyor.
Tarter ayrıca insanlığın da zaman içinde daha nazik bir hal aldığını öne sürmüştü.
6) Bilinmeyen formda yaşam var mı?
Dünya dışı yaşam arayışının temelinde aslında cevaplanmayan daha büyük bir soru var: Yaşam nedir?
Güneş Sistemi'nde yapılan incelemelerde bilim insanları, bilinen yaşamın işaretleri sayılan ve biyolojik bir sürece işaret eden "biyoimzaları" arıyor. Gökcisimlerindeki kimyasal elemenletlere, minerallere, kayalara bakarak tanıdık bir iz bulmaya çalışıyorlar.
Ancak yaşamın veya canlılığın bilinen tek örneği Dünya'dan geldiği için bu tanımın her yerde geçerli olduğunu söylemek pek doğru olmayabilir.
NASA'nın fonladığı ve 2019'da açılan Agnostik Biyoimzalar Laboratuvarı, yaşam arayışı çalışmalarında ufkunu genişleterek biyoimzaların ötesine bakmayı amaçlıyor.
Örneğin biyolojik bir süreç olmadan karmaşık bir şekilde bir araya gelmiş moleküller veya beklenmedik derecede molekül yoğunluğuna sahip olmak gibi dengesizlikler, farklı türde bir canlılığın belirtisi olabilir.
Projenin baş araştırmacısı Sarah Stewart Johnson, "Güneş Sistemi'ni ve uzaktaki ötegezegenleri keşfettikçe, gerçekten yabancı dünyalar buluyoruz" diyerek ekliyor:
Amacımız mevcut anlayışlarımızın ötesine geçerek bilmediğimiz yaşam dünyasını keşfetmenin yollarını bulmak. Bu, bir şeyin ne kadar 'canlı' olabileceğine dair bir spektrum hakkında düşünmek anlamına gelebilir... Ve belirsizliği kucaklıyoruz, biyoimzalar kadar biyoişaretler de arıyoruz.
Dünya dışı biyoloji çalışmalarının önde gelen isimlerinden gökbilimci Carl Sagan da popüler film serisi Yıldız Savaşları'nı (Star Wars) benzer bir yerden eleştirmişti.
Serinin ilk filmi çıktıktan bir yıl sonra, 1978'de The Tonight Show with Johnny Carson programına konuk olan Sagan, başka gezegenlerdeki canlıların insanlara benzemeyeceğini savunmuştu.
1996 hayatını kaybeden bilim insanı, "Yıldız Savaşları başka bir galakside geçtiğini söyleyerek başlıyor ve sonra insanlar görüyoruz" diyerek eklemişti.
Yıldız Savaşları'ndaki baskın canlılar kadar bize benzer canlıların olması son derece düşük bir ihtimal. Ve bir sürü başka şey var; mesela hepsi beyaz.
İnsanlığın belki de en çok merak ettiği sorunun cevabı yakın zamanda verilecek gibi görünmüyor. Ancak onlarca milyar ışık yılı genişliğindeki evrene bakarken Sagan'ın önerdiği gibi geniş bir pence tercih etmekte fayda var.
Haftaya bilim ve teknoloji dünyasından yeni keşifler, dosyalar, listelerle buluşmak üzere, merakla kalın!
© The Independentturkish
